Raport wykonany na zlecenie Departamentu Gospodarki i Społeczeństwa Informacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w ramach realizacji projektu: Regionalny System Innowacji Województwa Małopolskiego. Projekt pilotażowy. Opracował zespół ECORYS Polska w składzie: Paulina Fabrowska Marta Mackiewicz Beata Michorowska Monika Skrobol Mateusz Zych Copyright ECORYS Polska Warszawa, grudzień 2009 ECORYS Polska Sp. z o.o. Łucka 2/4/6 00-845 Warszawa Polska T +48 22 339 36 40 F +48 22 339 36 49 E ecorys@ecorys.pl W www.ecorys.pl
Spis treści 1. Streszczenie... 4 2. Indeks skrótów... 6 3. Wstęp... 8 4. Cele monitoringu... 10 5. Cele projektu... 12 6. Metodologia... 14 6.1. Wskaźniki... 15 6.2. Wartości bazowe... 15 6.3. Wartości docelowe... 16 6.4. Macierz efektywności... 17 7. Źródła informacji i metody ich pozyskiwania... 20 7.1. Ankieta internetowa (CAWI)... 20 7.2. Bazy danych projektów... 21 7.3. Wywiady... 23 7.4. Konsultacje... 24 8. Wyniki I etapu prac monitoringowych... 25 8.1. Wskaźniki i ich definicje... 25 8.2. Dane... 39 8.3. Macierz efektywności... 59 9. Kierunki przyszłych badań... 77 10. Wnioski... 79 11. Załączniki... 81 11.1. Załącznik 1 Podręcznik Użytkownika... 81 11.2. Załącznik 2 Podręcznik Edytora... 89 11.3. Załącznik 3 Podręcznik Administratora... 104 3
1. Streszczenie Prezentowane w niniejszym raporcie wyniki prac nad stworzeniem systemu monitoringu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego oraz wyniki I etapu prac według opracowanej koncepcji są efektem realizacji przez firmę ECORYS Polska zamówienia Departamentu Gospodarki i Społeczeństwa Informacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Przedmiotem opracowanego systemu monitoringu jest Regionalna Strategia Innowacji Województwa Małopolskiego 2008-2013 (RSI) z sierpnia 2008 roku wraz z uszczegółowieniem, które stanowi Program Wykonawczy 2009-2011 dla Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego (PW). System monitoringu Regionalnej Strategii Innowacji województwa małopolskiego ma na celu gromadzenie bieżących danych dotyczących najważniejszych aspektów rozwoju innowacyjności w regionie. Informacje te stanowić mają z kolei podstawę dla sprawnego zarządzania wszelkimi działaniami publicznymi w obszarze innowacyjności. Śledzenie postępów w realizacji Strategii umożliwi bieżące identyfikowanie tych obszarów, które wymagają dodatkowego wsparcia. Bieżący monitoring stopnia realizacji celów strategicznych i Działań PW RSI dostarczy także informacji, na podstawie których mogą zostać przeprowadzane pogłębione analizy o charakterze jakościowym, które z kolei stanowić będą podstawę do odpowiedniego dostosowania dalszych działań. Stworzony w ramach projektu system monitorowania RSI obejmuje dwie grupy wskaźników: na poziomie strategicznym wskaźniki umożliwiające monitorowanie stanu innowacyjności w regionie; na poziomie operacyjnym wskaźniki umożliwiające monitorowanie 19 Działań Programu Wykonawczego podejmowanych w ramach celów taktycznych Strategii. Ostateczny katalog 53 wskaźników monitorowania RSI został opracowany w kilku etapach. Pierwszym krokiem było opracowanie listy wskaźników odpowiadających celom strategicznym RSI i specyfice Działań PW, a następnie ocena ich jakości i weryfikacja stopnia pokrycia przez wskaźniki najważniejszych aspektów Regionalnej Strategii Innowacji. Następnie dokonano weryfikacji i uzupełnienia definicji (w tym jednostek pomiaru) i opracowano sposoby zasilania systemu monitoringu aktualnymi danymi. W przypadku tych wskaźników, dla których dane dostępne są w statystyce publicznej, zidentyfikowano dokładne ich źródło, natomiast dla wskaźników, dla których konieczne jest zgromadzenie danych pierwotnych opracowano sposoby pomiaru. Dokonano także strukturyzacji wskaźników (podział na poziomy produktu i rezultatu), a w przypadku wskaźników na poziomie operacyjnym opracowano także kilka wskaźników zagregowanych, ilustrujących zmiany na poziomie wyższym niż poziom pojedynczego Działania. Kolejnym krokiem było ustalenie wartości bazowych wskaźników. W tym celu zgromadzono dane pochodzące z systemu statystyki publicznej oraz wykorzystano wyniki badania Ocena transferu wiedzy i powiązań sfery B+R oraz instytucji otoczenia biznesu z przedsiębiorstwami w województwie małopolskim informacje te zasiliły zestaw wskaźników na poziomie strategicznym. Natomiast dla wskaźników na poziomie operacyjnym dokonano obliczeń na podstawie baz danych monitoringowych dotyczących projektów realizowanych w regionie z wykorzystaniem funduszy 4
strukturalnych (PO IG, PO KL oraz MRPO), przeprowadzono wywiady pogłębione z przedstawicielami instytucji realizujących projekty wpisujące się w realizację RSI oraz przeprowadzono badanie ankietowe wśród podmiotów zaangażowanych w realizację takich projektów bądź stanowiących część regionalnego systemu innowacji. Następnie wyznaczono wartości docelowe wskaźników. W tym celu także wykorzystano dane pochodzące z baz danych monitoringowych dla programów operacyjnych perspektywy 2007-2013 oraz informacje zebrane za pomocą badania ankietowego. W kilku przypadkach oszacowanie wartości docelowych odbyło się na podstawie konsultacji z pracownikami urzędów i innych instytucji publicznych zaangażowanych w określone działania. Z kolei w przypadku wskaźników na poziomie strategicznym dokonano analiz trendów i, w zależności od zmian zachodzących w ostatnich latach, założono dalszy wzrost bądź utrzymanie obecnego poziomu wskaźników. W ramach prac nad systemem monitoringu przeprowadzono również analizy związków pomiędzy rezultatami projektów realizowanych w ramach RSI a efektywności Strategii. W tym celu zastosowano metodę zawartą w przewodniku Ewaluacja interwencji publicznej służącej podnoszeniu efektywności RSI. Oszacowano wartość potencjalnego wpływu danych rezultatów projektów na osiągnięcie wskaźnika efektywności RSI, określono wagi dla wskaźników na poziomie operacyjnym odzwierciedlające ich istotność w osiąganiu celów strategicznych RSI oraz określono wagi poszczególnych Działań odzwierciedlające ich istotność w osiąganiu celów strategicznych RSI. Wyniki te zaprezentowano w formie macierzy efektywności. Poszczególne produkty prac na bieżąco poddawano konsultacjom z interesariuszami tworzonego systemu monitoringu, które prowadzono w formie elektronicznej. Do tego celu stworzono forum internetowe umożliwiające wymianę opinii oraz zgłaszanie uwag m.in. do definicji wskaźników, propozycji wartości docelowych czy wyników oceny w ramach macierzy efektywności. Równolegle realizowano prace związane z przygotowywaniem aplikacji internetowej, umożliwiającej przechowywanie danych, ich aktualizowanie i prezentowanie zbiorczych zestawień wartości poszczególnych wskaźników. Wyniki przeprowadzonych prac zostały wprowadzone do aplikacji i będą w niej przechowywane do czasu zakończenia monitoringu RSI. System monitoringu RIS został stworzony na dość wczesnym etapie realizacji Programu Wykonawczego strategii. Z tego względu niemożliwe jest, na obecnym etapie, dokonanie oceny osiągnięć. Postępy w realizacji celów strategicznych jak i we wdrażaniu poszczególnych Działań Programu Wykonawczego widoczne będą dopiero w latach kolejnych, co należy mieć na uwadze interpretując dane dla wskaźników. Warto zatem prowadzić stały monitoring Strategii także w dłuższym okresie również po roku 2011. Istotnym czynnikiem, który powinien pozytywnie wpłynąć na sprawność funkcjonowania systemu monitoringu RSI będzie powołanie operatorów dla części Działań Programu Wykonawczego. Instytucje te, ze względu na zakres swoich kompetencji, będą mogły w znacznym stopniu usprawnić proces gromadzenia danych dla wskaźników operacyjnych. W przypadku tych Działań Programu Wykonawczego, dla których powołani zostaną operatorzy, należy także spodziewać się większych postępów rzeczowych. 5
2. Indeks skrótów Skrót 7PR ARP BDM BIZ CAWI CITTRU EEN EFRR EIC EIP EIS ERIS FTE GUS ICT IIF IOB IRC JBR JEREMIE KFK KPT KSI KSU MARR 7 Program Ramowy Agencja Rozwoju Przemysłu Bazy Danych Monitoringowych Rozwinięcie Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne Computer Assisted Web Interview (sondaż internetowy) Centrum Innowacji, Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu Enterprise Europe Network (Europejska Sieć Przedsiębiorczości) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Euro Info Centre Entrepreneurship and Innovation Programme (Program na Rzecz Przedsiębiorczości i Innowacji) European Innovation Scoreboard (Europejska Tablica Wyników Innowacyjności) European Regional Innovation Scoreboard (Europejska Regionalna Tablica Wyników Innowacyjności) Full-time equivalent (w przeliczeniu na pełne etaty) Główny Urząd Statystyczny Information and communication Technologies (Technologie Informacyjne i Komunikacyjne) Internet Investment Fund Instytucje Otoczenia Biznesu Innovation Relay Centre Jednostki Badawczo Rozwojowe Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises (wspólne europejskie zasoby dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw) Krajowy Fundusz Kapitałowy Krakowski Park Technologiczny Krajowa Sieć Innowacji Krajowy System Usług Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego 6
MOG MRPO MSP MSS NBP NOT NUTS2 OIP PAIiIZ PAN PARP PCT PKB PO IG PO KL PW Małopolskie Obserwatorium Gospodarki Małopolski Regionalny Program Operacyjny Małe i Średnie Przedsiębiorstwa Małopolska Sieć Szerokopasmowa Narodowy Bank Polski Naczelna Organizacja Techniczna Nomenclature of Units for Territorial Statistics Level 2 (Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych, Poziom 2) Ośrodek Informacji Patentowej Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych Polska Akademia Nauk Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Patent Cooperation Treaty (Układ o Współpracy Patentowej) Produkt Krakowy Brutto Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Wykonawczy 2009-2011 dla Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Mąłopolskiego RSI Regionalna Strategia Innowacji Województwa Małopolskiego 2008-2013 SMART SPO WKP SSE TARR UE UMWM Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Timely defined (Ścisłe, Mierzalne, Osiągalne, Trafne, Określone w czasie) Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw Specjalna Strefa Ekonomiczna Tarnobrzeska Agencja Rozwoju Regionalnego Unia Europejska Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego 7
3. Wstęp Prezentowane w niniejszym raporcie wyniki prac nad stworzeniem systemu monitoringu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego oraz wyniki I etapu prac według opracowanej koncepcji są efektem realizacji przez firmę ECORYS Polska zamówienia Departamentu Gospodarki i Społeczeństwa Informacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Struktura niniejszego raportu została skonstruowana tak, by jak najczytelniej zobrazować wyniki przeprowadzonych pac. Raport składa się z następujących części: cele monitoringu część w sposób syntetyczny prezentująca cele tworzonego systemu monitoringu RIS w województwie małopolskim; cele projektu część, w której wyszczególniono cele oraz produkty realizowanego projektu; metodologia rozdział omawiający założenia metodologiczne i przebieg prac badawczych; źródła informacji wykaz źródeł danych wykorzystanych do utworzenia systemu monitoringu i zasilenia go danymi bazowymi; opis wyników przedstawiający zgromadzone dane oraz wyniki analiz w oparciu o matrycę efektywności; wnioski i rekomendacje, prezentujące zalecenia ukierunkowane na optymalizację systemu monitoringu w przyszłych okresach; Raport uzupełniają załączniki, które obejmują podręcznik użytkownika oraz podręcznik edytora aplikacji. Mamy nadzieję, że ten sposób zaprezentowania wyników okaże się dla czytelnika przystępny, a sformułowane rekomendacje przydatne dla odbiorców raportu. Szczegółowe zapoznanie się z treścią raportu powinno być poprzedzone kilkoma uwagami natury ogólnej, które nasunęły się zespołowi badawczemu w trakcie realizacji projektu: 1. Krótki czas badania. Dane bazowe dla opracowanych na potrzeby monitoringu RIS wskaźników gromadzono w dość krótkim czasie, a podczas zbierania danych pierwotnych (ankieta CAWI) napotkano na pewne trudności związane z dotarciem do osób, które mogłyby udzielić wyczerpujących informacji. Sytuacja taka dotyczy przede wszystkim instytucji o złożonej strukturze organizacyjnej dane kontaktowe udostępniane przez te instytucje dotyczą zazwyczaj jedynie głównego biura/ sekretariatu itp., natomiast niemożliwe jest w tak krótkim czasie dotarcie do tych komórek organizacyjnych, które dysponują istotną z punktu widzenia badania wiedzą (poszczególne osoby dysponują jedynie wycinkiem wiedzy o działalności organizacji). Dla przeprowadzenia kompleksowej aktualizacji baz danych monitoringu RIS w przyszłych okresach z pewnością konieczne będzie zaprojektowanie dłużej trwających badań ankietowych. 8
2. Jakość danych w kontekście jakości zasobów informacyjnych. Wskazany powyżej czas jest tylko jednym z czynników, który może ograniczać zasoby informacyjne potrzebne do przeprowadzenia rzetelnego monitoringu realizacji RIS. Kolejnym ważnym czynnikiem jest brak usystematyzowanych baz projektów i podmiotów realizujących projekty wpisujące się w realizację RIS. Problem ten dotyczy zwłaszcza inicjatyw realizowanych bez wykorzystania wsparcia z funduszy strukturalnych. W przyszłych okresach, po powołaniu operatorów poszczególnych Działań, problem ten powinien zostać częściowo zniwelowany. Jednak należy pamiętać, że dane prezentowane w niniejszym opracowaniu mogą być nieco zaniżone ze względu na fakt, że informacje o prowadzonych projektach pozostają rozproszone a w przypadku części z nich nie są w żadnej formie publikowane. 3. Termin realizacji badań. Prace nad systemem monitoringu Regionalnej Strategii Innowacji rozpoczęto jeszcze przed rozpoczęciem realizacji znacznej części projektów w regionie. Z tego względu postępy w realizacji celów strategicznych jak i we wdrażaniu poszczególnych Działań Programu Wykonawczego są na obecnym etapie mało widoczne. Dlatego też interpretując dane należy mieć na uwadze, że istotne zmiany wartości wskaźników następować będą dopiero w dłuższej perspektywie. Zespół autorów pragnie wyrazić swoje podziękowania dla wszystkich osób, które zgodziły się uczestniczyć w badaniu i udzieliły pomocy w pozyskaniu informacji, których analiza stała się jednym z kluczowych elementów prezentowanego raportu. 9
4. Cele monitoringu System monitoringu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego 2008 2013 pozwoli gromadzić bieżące dane dotyczące najważniejszych aspektów rozwoju innowacyjności w regionie tak na poziomie operacyjnym jak i strategicznym. Informacje te stanowić mają podstawę dla sprawnego zarządzania wszelkimi działaniami publicznymi w obszarze innowacyjności. Śledzenie postępów w realizacji Strategii umożliwi bieżące identyfikowanie tych obszarów, które wymagają dodatkowego wsparcia. Bieżący monitoring stopnia realizacji celów strategicznych i Działań PW RSI dostarczy także informacji, na podstawie których mogą zostać przeprowadzane pogłębione analizy o charakterze jakościowym, które z kolei stanowić będą podstawę do odpowiedniego dostosowania dalszych działań. Aby jednak możliwa była realizacja powyższych celów, konieczne jest zgromadzenie rozproszonych informacji o działaniach i projektach realizowanych na terenie regionu, wpisujących się w realizację celów RSI, a przede wszystkim Programu Wykonawczego 2009-2011 dla Regionalnej Strategii Województwa Małopolskiego. Zarówno Strategia jak i Program Wykonawczy są bowiem dokumentami wyznaczającymi kierunki działań, ale nie dysponującymi odrębną pulą środków na ich realizację. W praktyce oznacza to, że założenia RSI realizowane są z wykorzystaniem różnorodnych źródeł finansowania przede wszystkim w ramach programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych. Dlatego też pierwszym celem monitoringu Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego jest zebranie informacji o realizowanych inicjatywach, niezależnie od źródła ich finansowania, wpisujących się w realizację celów Strategii. Do tej pory informacje te pozostawały rozproszone, bowiem gromadzone były przez różne instytucje odpowiedzialne za wdrażanie odpowiednich programów (Małopolski Regionalny Program Operacyjny, komponent regionalny Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, 7. Program Ramowy UE). Funkcjonujące w ramach systemów wdrażania tych programów systemy monitoringu nie klasyfikowały natomiast w żaden sposób projektów jako wpisujące się (bądź nie) w realizację RSI. Do tej pory nie zostali także powołani operatorzy poszczególnych Działań Programu Wykonawczego dla RSI, którzy mogliby gromadzić informacje o różnych inicjatywach związanych z realizacją Działań. Utworzenie bazy danych skupiającej projekty realizujące Strategię jest więc pierwszym krokiem, umożliwiającym realizację pozostałych celów systemu monitoringu. Zebranie w jednym miejscu informacji o różnorodnych projektach wpisujących się w realizację Regionalnej Strategii Innowacji umożliwi śledzenie postępów w realizacji tejże Strategii. Zarządzanie programem czy realizacją strategii jest możliwe tylko wówczas, gdy możliwy jest pomiar postępu w podejmowanych działaniach. Ponieważ system monitoringu jest narzędziem, które ma dostarczyć informacji syntetycznej, zbiorczej, konieczne jest zastosowanie zestawu wskaźników, który nie jest nadmiernie rozbudowany. Wskaźniki te powinny jednocześnie trafnie odzwierciedlać najważniejsze efekty realizacji Działań Programu Wykonawczego, zatem w większości przypadków niemożliwe było wykorzystanie wskaźników już stosowanych na potrzeby monitoringu programów operacyjnych. Ponadto, mając na uwadze wiarygodność gromadzonych danych, konieczne było opracowanie jednolitej metodologii ich gromadzenia. Ważnym elementem usprawniającym 10
funkcjonowanie systemu monitoringu jest aplikacja internetowa, która umożliwia zebranie i prezentowanie informacji w przejrzystej formie. Z kolei gromadzenie danych ilustrujących stopień realizacji celów strategicznych i celów poszczególnych Działań pozwala na sprawne zarządzanie realizacją Regionalnej Strategii Innowacji a więc wszelkimi interwencjami w obszarze innowacyjności. W przypadku zidentyfikowania niedostatecznego poziomu wartości wskaźników możliwe jest przeprowadzenie pogłębionych analiz jakościowych, które dostarczą informacji odnośnie do przyczyn takiego stanu rzeczy, a częściowo także możliwości rozwiązania problemów. Wyniki analiz mogą stanowić podstawę dla opracowywania nowych rozwiązań adekwatnych do bieżących potrzeb regionalnego systemu innowacji. Poniższy schemat stanowi podsumowanie celów utworzonego systemu monitoringu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego. Schemat 1. Cele systemu monitoringu Źródło: Opracowanie własne. 11
5. Cele projektu Celem zrealizowanego projektu było stworzenie na lata 2009-2011 systemu monitoringu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego na lata 2009-2011 oraz realizacja I etapu prac według opracowanej koncepcji. Przedmiotem monitoringu jest Regionalna Strategia Innowacji Województwa Małopolskiego 2008-2013 (RSI) z sierpnia 2008 roku (będąca uaktualnieniem wcześniejszej wersji Strategii na lata 2005-2013) stanowiąca załącznik do Uchwały ZWM nr 831/08 z dnia 18 września 2008 r. Uszczegółowieniem Strategii jest Program Wykonawczy 2009-2011 dla Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego. Dokument Strategii zawiera diagnozę obszaru innowacyjności w województwie małopolskim, opis celów horyzontalnych, strategicznych i taktycznych oraz opis systemów oceny efektywności wdrażania, zarządzania i monitorowania Strategii. W projekcie założono realizację następujących 3 celów szczegółowych. 1) Stworzenie koncepcji systemu monitoringu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego, w tym zdefiniowanie zestawu wskaźników pomiaru osiągnięć celów wraz z podaniem dokładnego źródła pozyskania tych wskaźników, dostępności danych, częstotliwości aktualizacji danych. Realizacja tego celu polegała na wyborze zestawu wskaźników strategicznych i operacyjnych, które pozwalałyby na monitorowanie postępu w realizacji 19 Działań zaproponowanych w Programie Wykonawczym dla RSI oraz postępu w realizacji celów. Każdy wskaźnik został przeanalizowany pod kątem kryteriów SMART, a jego użyteczność jako elementu systemu monitoringu oraz adekwatność była oceniana niezależnie przez 2 ekspertów. Do wskaźników następnie zostały przypisane definicje, jednostki i źródła danych. Częstotliwość aktualizacji danych została skonsultowana z przedstawicielami Departamentu Gospodarki i Społeczeństwa Informacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego i ustalona ostatecznie na okres roczny. 2) Stworzenie aplikacji internetowej służącej do przetwarzania, przechowywania, analizowania i generowania informacji na potrzeby monitoringu wdrażania RSI oraz uzupełnienie aplikacji o zebrane dane monitoringowe i ich analizę. Ważnym elementem projektu było stworzenie aplikacji internetowej, która będzie ułatwiała zbieranie spójnych ze sobą informacji i ich analizę. Aplikacja jest elementem, który integruje pozostałe 2 cele, ponieważ zawiera wszystkie składowe wchodzące w system monitoringu. Do aplikacji została zaimportowana baza projektów, które wpisują się w realizację celów Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego, a także wszystkie wskaźniki wraz z określonymi dla nich wartościami bazowymi i docelowymi (co jest wynikiem I etapu prac monitoringowych). Aplikacja umożliwia 12
przechowywanie danych z projektów, które wpisują się w realizację RSI, a także analizowanie postępów w realizacji celów na poziomie strategii oraz Działań dzięki zestawowi wskaźników będących efektem realizacji pierwszego celu szczegółowego. Analizę ułatwiają wykresy i tabele, które generują się dla wybranych przez użytkownika zakresów. 3) Przeprowadzenie procesu monitoringu I etapu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego według opracowanej metodologii na 2009 r. Przeprowadzenie procesu monitoringu I etapu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego składało się z kilku etapów. Po pierwsze przeanalizowana i zintegrowana została baza danych projektów finansowanych z różnych programów operacyjnych (MRPO, PO KL, PO IG, PR 7). Wyselekcjonowane zostały z tych baz te projekty, które wpisują się w 19 Działań RSI. Baza została uzupełniona o szereg danych, które nie były przypisane do projektów. Drugi etap stanowiło zebranie danych wtórnych i opracowanie na ich podstawie wartości bazowych dla wybranych wskaźników (przede wszystkim dla wskaźników strategicznych). Wynikiem trzeciego etapu było pozyskanie danych pierwotnych, na podstawie których opracowane zostały wartości bazowe dla wskaźników operacyjnych. Kolejnym krokiem było określenie lub szacowanie wartości docelowych dla wskaźników w 2011 roku. Piątym i ostatnim etapem było oszacowanie oczekiwanego poziomu oddziaływania (stopnia zależności) wskaźników rezultatu projektów i wskaźników efektywności regionalnego systemu innowacji na podstawie macierzy efektywności. Wyniki przeprowadzonych prac zostały wprowadzone do aplikacji internetowej i będą w niej przechowywane do czasu zakończenia monitoringu wdrażania RSI oraz zostały przedstawione w niniejszym raporcie. Załącznikami do raportu są podręczniki użytkownika i edytora, które pomagają w obsłudze aplikacji. 13
6. Metodologia W tej części raportu przedstawiamy przyjęte przez zespół badawczy metody opracowywania wartości bazowych i docelowych. Na początku pragniemy poczynić kilka zastrzeżeń odnośnie tych wartości. 1. Istotne jest, aby oddzielić kwestię wyznaczania wartości docelowych od kwestii szacowania możliwych do osiągnięcia wartości wskaźników w roku docelowym. Wartości docelowe powinny być wyznaczane zgodnie z założeniami strategicznymi bądź programami i powinny informować o tym, jaki poziom jest uznawany za satysfakcjonujący. Czyli innymi słowy powinny informować o intencjach na jakim poziomie rezultatów należy oczekiwać i lub jaki poziom chcemy osiągać poprzez realizację strategii czy programu rozwoju. Drugą kwestią jest oszacowanie wartości wskaźników możliwych do osiągnięcia w przyszłości (w określonych ramach czasowych i przy założonej alokacji finansowej). Z niewielkimi wyjątkami, w przypadku wskaźników strategicznych stosowaliśmy podejście pierwsze, a w przypadku wskaźników operacyjnych podejście drugie. Określonych w ten sposób wartości docelowych dla wskaźników nie należy w żadnym wypadku traktować definitywnie. Naszą intencją podczas przeprowadzania I etapu prac monitoringowych było dostarczenie informacji instytucji wdrażającej Regionalną Strategię Innowacji, które mogą być pomocne w wyznaczeniu wartości docelowych. 2. Sporządzenie prognoz i szacunków dla wskaźników powinno być oparte na pogłębionych badaniach i oparte na wiarygodnych danych. Przeprowadzenie I etapu monitoringu było jednym z elementów kompleksowego projektu realizowanego w okresie 2 miesięcy. Czas przeznaczony na badania pozwolił na zebranie dużej ilości danych, był jednak zbyt krótki, aby zebrane dane były pełne i pozwalały na dokonanie precyzyjnych szacunków dla 53 wskaźników. 3. W wielu przypadkach wartości zostały ustalone na podstawie niewielkiej liczby projektów i osiągnięcie lub nie wartości docelowej będzie silnie zależało od sukcesu pojedynczych projektów. Ponadto, wiele projektów na których bazowano obliczenia znajdowało się we wstępnej fazie realizacji, przez co uzyskane wyniki mogły być niereprezentatywne. Chociaż staraliśmy się uwzględniać tego typu ograniczenia, wartości wyznaczane na podstawie takich projektów obarczone są dodatkowym ryzykiem. Podobne oddziaływanie ma fakt, że niektóre wartości szacowano na podstawie ankiet z niskim poziomem zwrotu, co zaznaczono w tekście. 14
6.1. Wskaźniki Ostateczny katalog 53 wskaźników monitorowania RSI został opracowany w kilku etapach. Składały się na nie: 1) ocena jakości wskaźników w oparciu o analizę wielokryterialną; 2) weryfikacja stopnia pokrycia przez wskaźniki wszystkich aspektów i uzupełnienie katalogu wskaźników; 3) weryfikacja i uzupełnienia definicji (w tym jednostek pomiaru), 4) wskazanie źródeł danych lub sposobów pomiaru; 5) strukturyzacja wykazu wskaźników. Analiza wielokryterialna została przeprowadzona w oparciu o kryteria SMART. Opracowany zestaw wskaźników został poddany konsultacjom i uzgodnieniom z Zamawiającym, a następnie został uzupełniony o wskaźniki zaproponowane przez Zamawiającego. 6.2. Wartości bazowe Ustalenie wartości bazowych wskaźników jest podstawą dla działania systemu monitoringu, bowiem zmiana wartości bazowych w czasie będzie stanowić podstawę do oceny skuteczności realizacji strategii. Kluczowa w doborze prawidłowych wartości jest interpretacja wskaźnika. Od przyjętej definicji i sposobu obliczania wskaźnika zależy, czy za wartość bazową będzie można przyjąć wartość 0, czy zebranie danych do określenia wartości bazowej wskaźnika wymagać będzie głębszych analiz. Analizując wartości bazowe trzeba patrzeć na nie przez pryzmat wskaźników. Wskaźniki dzielą się na te odzwierciedlające zmiany zachodzące w regionie, oparte na dostępnych statystykach publicznych, oraz te odzwierciedlające stopień realizacji Działań. W przypadku pierwszej grupy, wartości bazowe odzwierciedlają stan zastany, są więc zwykle różne od zera. W przypadku tych drugich, wartości wskaźników wynikają w dużej mierze z realizacji projektów przypisanych do Działań. Ponieważ część projektów jeszcze nie została zainicjowana, a część dopiero niedawno weszła w fazę realizacji, wartości bazowe są równe 0, ponieważ nie ma jeszcze rzeczowych efektów, które byłyby odzwierciedlone w wartościach wskaźników (np. liczba km wybudowanej sieci szerokopasmowej). Wartości bazowe wskaźników można pozyskiwać z ogólnodostępnych danych statystyki publicznej (dla wskaźników oddziaływania), baz danych projektowych oraz za pomocą własnych badań empirycznych, takich jak badania ankietowe, analizy, wywiady indywidualne z ekspertami (dla wskaźników produktu i rezultatu). W badaniu realizowanym w ramach I etapu monitoringu RSI zastosowano zróżnicowane, w zależności od rodzajów przyjętych wskaźników metody wyznaczania wartości bazowych. Odnośnie 15
celów strategicznych RSI przyjęto wskaźniki, dla których możliwe jest pozyskanie danych wtórnych z publikowanych przez GUS danych statystycznych, ale także z baz danych NBP, European Regional Innovation Scoreboard oraz raportu z ewaluacji on-going Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego 2008-2013 1. Przyjmując proponowane wartości bazowe, należy mieć na uwadze podstawowe ograniczenie związane z wykorzystywaniem danych wtórnych. W badaniu przyjęto najbardziej aktualne, dostępne dane statystyczne, niemniej jednak dotyczą one okresów wcześniejszych niż stanowiący punkt wyjścia rok 2009. Opóźnienie to wynika z wydłużonych procedur zbierania, przygotowywania i publikowania danych przez odpowiedzialne instytucje i jest to problem nie do uniknięcia, także w kolejnych latach monitorowania RSI. Zdecydowanie mniejsze opóźnienie uzyskać można prowadząc własne badania empiryczne, ale wówczas należy zmierzyć się z innymi typowymi ograniczeniami związanymi z trudnością uzyskania pełnej informacji. W celu określenia wartości bazowych wskaźników monitoringowych poszczególnych Działań PW, zaproponowano wykorzystanie dwóch podstawowych źródeł danych: 1. Ankiety internetowej (CAWI) 2. Bazy Danych Monitoringowych (BDM) oraz w przypadku niemożności pozyskania danych z obu powyższych źródeł, z indywidualnego wywiadu pogłębionego przeprowadzonego z przedstawicielami Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Na podstawie BDM przyjęto wartości bazowe dla 11 wskaźników. Pod uwagę brane były wartości bazowe dla tych projektów, które zostały rozpoczęte w województwie, w ramach objętych badaniem programów (MRPO, POKL, POIG oraz 7PR), w latach 2008-2009. O ile Baza Danych Monitoringowych jest zasobem w dużej mierze kompletnym i pozyskiwane z niej dane pozwalają na przypisywanie konkretnych wartości przyjętym wskaźnikom, to jednak duża grupa wskaźników monitoringowych RSI ujęta została w sposób niepozwalający na wykorzystanie tego źródła informacji na potrzeby wyznaczania ich wartości bazowych. W tej sytuacji podjęto decyzję o próbie bezpośredniego pozyskiwania danych od podmiotów, których poszukiwane informacje dotyczyły. 6.3. Wartości docelowe Podobnie jak w przypadku wartości bazowych, do szacowania wartości docelowych wskaźników wykorzystano ankietę internetową i bazę danych monitoringowych. Dotyczyło to wskaźników operacyjnych dla Działań oraz jednego ze wskaźników strategicznych. Wyniki z ankiet służyły przede wszystkim do pozyskania informacji będących podstawą do dokonania szacunków. W przypadku tych wskaźników, gdzie wartości były szacowane na podstawie przyjętych założeń, zostały one opisane w rozdziale prezentującym wyniki I etapu monitoringu. Na przykład w przypadku wskaźników opartych o dane konkretnych podmiotów realizujących projekty wpisujące się w Działania PW RSI, wartości zostały oszacowane na podstawie danych z ankiet, które potraktowane zostały jako próba. Za pomocą tej procedury było możliwe ekstrapolowanie wyników uzyskanych z ankiet na pozostałe projekty, które oceniono, że mogą oddziaływać na wartość danego wskaźnika. Wartości docelowe wskaźników opartych o dane wszystkich podmiotów danego typu ulokowanych na terenie województwa (bez względu na to czy realizowały one projekty w ramach 1 CEM, Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej, Ocena transferu wiedzy i powiązań sfery B+R oraz instytucji otoczenia biznesu z przedsiębiorstwami w województwie małopolskim w 2009 roku, Badanie ewaluacyjne ongoing Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego 2008-2013, Kraków 2009. 16
MRPO, POKL, POIG lub 7PR), jak np. uczelnie wyższe czy gminy, opracowano na podstawie informacji dostępnych w opublikowanych raportach tematycznych, posiłkując się jedynie wynikami cząstkowymi uzyskanymi w ramach CAWI. W kilku przypadkach oszacowanie wartości docelowych odbyło się na podstawie konsultacji z pracownikami urzędów i innych instytucji publicznych zaangażowanych w określone działania (przedstawiciele instytucji realizujących projekty wpisujące się w RSI najlepiej znają ich specyfikę i harmonogram wdrażania). Z kolei dla wskaźników strategicznych (poza jednym) przyjęto inną logikę wyznaczania wartości docelowych. W tym przypadku nie chodzi bowiem o określenie jakie wartości są możliwe do osiągnięcia w zakładanych ramach czasowych i przy określonych budżetach, a raczej o określenie poziomu pożądanego. Dla większości tych wskaźników dostępne są dane historyczne, co umożliwia analizę trendu i odniesienie się do zmian zachodzących w przeszłości. W przypadku tych wskaźników przyjęliśmy następujący tryb postępowania: jeżeli obserwowany jest trend rosnący, zakładamy że stanem pożądanym jest dalsza poprawa. jeżeli obserwujemy pogarszanie sytuacji w danym obszarze, zakładamy, że stanem pożądanym w 2011 r. jest utrzymanie obecnej wartości wskaźnika. Przyjęte założenia w tym przypadku są proste i nie wymagały szczegółowego opisu, dlatego w części raportu, gdzie opisywane są wyniki monitoringu, przedstawiamy opis tych wskaźników, dla których zastosowana została odrębna metodologia. W przypadku wskaźników operacyjnych opisy zostały przedstawione w przypadku, gdy przyjmowane były założenia, na których oparto szacunki. Natomiast tam, gdzie wartość wskaźników określana była przez głównych intersariuszy (np. przedstawicieli urzędu) ograniczamy się do krótkiej informacji na temat źródła informacji. 6.4. Macierz efektywności Określenie związku pomiędzy rezultatami projektów realizowanych w ramach RSI a efektywności Strategii odbyło się z zastosowaniem metody zawartej w przewodniku Ewaluacja interwencji publicznej służącej podnoszeniu efektywności RSI. Metoda ta została poprawiona i dostosowana do potrzeb projektu, a jej procedura zaprezentowana poniżej: 1. Oszacowano wartość potencjalnego wpływu danych rezultatów projektów na osiągnięcie wskaźników strategicznych RSI. Wartość ta wyznaczona została w oparciu o dane jakościowe 2 zebrane w trakcie projektu oraz analizę systemów monitoringu programów operacyjnych innych województw 3. Ocenę tą wyrażono na skali: 1 bardzo niski poziom oddziaływania 2 niski poziom oddziaływania 3 umiarkowany poziom oddziaływania 4 wysoki poziom oddziaływania 2 Cztery Indywidualne Wywiady Pogłębione 3 Śląskiego i opolskiego. 17
5 bardzo wysoki poziom oddziaływania 2. Określono wagi dla wskaźników rezultatu w poszczególnych Działaniach odzwierciedlające ich istotność w osiąganiu celów strategicznych RSI. Wagi zostały wyznaczone poprzez przełożenie średnich ocen wskaźników na skalę trzypunktową, zgodnie ze schematem przedstawionym poniżej. Wartość średniej Waga Interpretacja 0 1,9 0,5 Niski wpływ realizacji projektów na realizację celów RSI 2 3,9 1 Umiarkowany wpływ realizacji projektów na realizację celów RSI 4-5 1,5 Wysoki wpływ realizacji projektów na realizacje celów RSI 3. Określono wagi poszczególnych Działań odzwierciedlające ich istotność w osiąganiu celów strategicznych RSI. Wagi Działań wyznaczone zostały poprzez średnią wartość wag poszczególnych wskaźników, zgodnie ze schematem: Waga działania (Możliwe średnie wartości wag wskaźników) Interpretacja 0,5 Bardzo niski wpływ Działania na realizację celów strategicznych RSI 0,75 Niski wpływ Działania na realizację celów strategicznych RSI 1 Umiarkowany wpływ Działania na realizację celów strategicznych RSI 1,25 Wysoki wpływ Działania na realizację celów strategicznych RSI 1,5 Bardzo wysoki wpływ Działania na realizację celów strategicznych RSI 18
Cały proces przebiegał przy użyciu macierzy, która została przestawiona poniżej. Wskaźniki Celu RSI Wskaźniki realizacji Działań PW RSI waga I II III IV V A B C D E Działanie X a a 1 Aa Ba Ca Da Ea b b 1 Ab Bb Cb Db Eb Szacowany poziom wpływ rezultatów Działania X na efektywność RSI: x Gdzie: I V A-E X a,b a 1, b 1 Cb x numery porządkowe wskaźników realizacji Celu nazwy wskaźników realizacji Celu numer działania wskaźniki produktu i rezultatu właściwe dla Działania X wagi wskaźników rezultatu ocena wpływu wskaźnika działania [b] na wskaźnik celu [C] Szacowany poziom wpływ rezultatów Działania X na efektywność RSI 19
7. Źródła informacji i metody ich pozyskiwania W przypadku danych do wskaźników operacyjnych, mierzących postępy w realizacji Działań, konieczne było przeprowadzenie odrębnych badań, dzięki którym możliwe było zgromadzenie pożądanych informacji pochodzących ze źródeł pierwotnych. Konieczność ta wynikała z dwóch powodów: po pierwsze, nie wszystkie informacje o projektach można było pozyskać z baz danych pozyskanych z systemów monitoringu różnych programów operacyjnych, po drugie, niektóre wskaźniki zostały tak zaprojektowane, że odnoszą się nie bezpośrednio do projektów, ale do procesów zachodzących w regionie. W tym rozdziale prezentujemy najważniejsze metody pozyskiwania danych wraz z przykładami zastosowań. Dwie pierwsze służyły do pozyskania danych pierwotnych. Ważnym elementem były także dane wtórne, pochodzące z baz danych projektów realizowanych w ramach kilku programów operacyjnych oraz zasoby internetowe, przede wszystkim Urzędu Marszałkowskiego, agencji rozwoju regionalnego oraz rządowych portali dotyczących funduszy strukturalnych. 7.1. Ankieta internetowa (CAWI) Metodologia tych badań opracowana została już po dokonaniu wyboru ostatecznego zestawu wskaźników monitoringowych, z uwzględnieniem charakteru zbieranych danych oraz instytucji (respondentów), którzy zostali zidentyfikowani jako źródła danych dla poszczególnych wskaźników. Dla celów niniejszego projektu przeprowadzono internetowe badanie ankietowe wśród instytucji będących częścią systemu innowacyjnego województwa, instytucji zaangażowanych we wdrażanie Strategii (poprzez zarządzanie i finansowanie projektów) oraz z przedstawicielami grup docelowych interwencji. Badanie CAWI przeprowadzono w drugiej połowie listopada 2009 r. Przygotowano niezależną ankietę dla każdego z Działań PW RSI, dla których zebranie danych do wskaźników monitoringowych wymagało zastosowania omawianego narzędzia (nie było możliwości pozyskania danych ze statystyk publicznych lub Bazy Danych Monitoringowych). Badaniem objęto podmioty, dzięki którym pozyskane miały zostać informacje o wartościach bazowych i docelowych wskaźników dla Działań 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 15, 18 i 19 4. Ankiety rozsyłano za pomocą wiadomości e-mail lub faksu do respondentów dobieranych na dwa sposoby. Po pierwsze, ankiety do Działań 2, 3, 6, 9, 10, 19, przesłano do wszystkich instytucji danego typu działających w regionie (fundusze venture capital, zalążkowe, instytucje otoczenia 4 Dla pozostałych działań Programu Wykonawczego wartości wskaźników wyznaczono z oparciu o informacje pozyskane z baz danych monitoringowych programów operacyjnych na lata 2007-2013 bądź zebrane drogą wywiadów bezpośrednich (patrz podrozdziały 6.2 i 6.3). 20
biznesu, uczelnie wyższe w regionie, organizacje klastrowe, urzędy gmin województwa). Z drugiej strony, dla Działań 7, 8, 11, 14, 15, 18 dobrano respondentów spośród podmiotów realizujących konkretne projekty (w ramach MRPO, POIG, POKL, 7PR) wpisujące się w przyporządkowane im Działanie PW RSI. Było to zależne od typu wskaźnika operacyjnego (jak pisaliśmy powyżej). Ankieta składała się z kilku pytań (od 1 do 5), sformułowanych w sposób umożliwiający zbieranie danych do konkretnych, przypisanych danemu działaniu wskaźników. Dla każdego ze wskaźników proszono respondentów o podanie wartości bazowej (w 2009 r.) i przewidywanej wartości docelowej (w 2011 r.). Ostatecznie wyniki badania ankietowego pozwoliły na automatyczne przyjęcie wartości bazowych i docelowych wskaźników dla dwóch Działań: 14 i 15, gdzie otrzymano pełną informację o prowadzonych i planowanych zadaniach. W przypadku pozostałych Działań, gdzie dane pozyskiwane były także drogą badania ankietowego, informacje z badania CAWI pozwoliły na uzupełnienie informacji ze źródeł wtórnych lub służyły do oszacowania wartości wskaźnika w oparciu o próbę. 7.2. Bazy danych projektów Na potrzeby realizacji niniejszego projektu pozyskane zostały bazy danych monitoringowych odnośnie projektów z województwa małopolskiego realizowanych w ramach wybranych działań następujących trzech programów: MRPO, PO KL oraz PO IG. Jeżeli chodzi o MRPO, przekazane bazy danych obejmowały projekty realizowane w ramach działania 1.1 (27) oraz w ramach osi II (330 projektów). 5 W przypadku osi II, dane o projektach pochodziły z dwóch źródeł: wniosków o dofinansowanie (dane z Regionalnego Systemu Informatycznego, obejmujące podstawowe kategorie opisowe projektu) oraz wniosków o płatność (informacje o wskaźnikach). Baza danych regionalnych PO KL zawierała informację o 9 projektach realizowanych w ramach działania 6.2 oraz poddziałań 8.2.1 oraz 8.2.2 POKL. Dane udostępnione zostały przez Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie. Kolejna baza danych zawierała zestawienie projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarska w województwie małopolskim wraz z informacjami o projektach gromadzonymi w Krajowym Systemie Informatycznym SIMIK 2007-2013. 6 W związku z powyższym baza zawierała informacje o wskaźnikach wyłącznie z Listy wskaźników kluczowych KSI, stanowiącej załącznik nr 3 do Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie warunków gromadzenia i przekazywania danych w formie elektronicznej (projekty mogły zawierać również inne, dodatkowe wskaźniki, które nie są wprowadzane do KSI, w związku z czym nie 5 Dla dwóch z trzech pozostałych działań MRPO wpisujących się w RSI, tj. działań 1.2 i 4.3, w momencie realizacji niniejszego badania dopiero prowadzony był proces oceny i wyboru projektów do realizacji. Z kolei trzecie z działań, tj. działanie 5.1 MRPO, zostało wstrzymane. 6 Baza danych przekazana przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, które gromadzi dane o projektach realizowanych na terenie poszczególnych województw w ramach programów krajowych. 21
zawierała ich również przekazana baza danych). W bazie zaprezentowano dane o 284 projektach realizowanych w ramach PO IG na terenie województwa małopolskiego. W wyniku scalenia przekazanych baz utworzona została zbiorcza baza danych, gromadząca informacje o projektach z województwa małopolskiego, które potencjalnie wpisywały się w działania Programu Wykonawczego 2009-2011 dla Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego. W sumie scalona baza zawierała 650 projektów. Następnie projekty znajdujące się w scalonej bazie danych poddane zostały weryfikacji pod kątem wpisywania się w działania PW. Punktem wyjścia dla przyporządkowania projektów do poszczególnych działań PW był dokument Regionalna Strategia Innowacji 2008-2013 a Programy Operacyjne na lata 2007-2013, mapujący związki między Działaniami PW a działaniami poszczególnych Programów Operacyjnych. Na podstawie tego dokumentu dokonywano wstępnego przyporządkowania projektu do danego Działania PW, a następnie przyporządkowanie to weryfikowano w oparciu o opis działania PW oraz informacje o projekcie zawarte w bazie (typ beneficjenta, tytuł projektu, zakres projektu). W niektórych przypadkach wykorzystywano dodatkowe informacje o projekcie znalezione w zasobach internetowych. Dodatkowa weryfikacja okazała się konieczna ze względu na fakt, że klasyfikacja stosowana na potrzeby programów operacyjnych (podział na priorytety i działania) nie zawsze pokrywa się z klasyfikacją Działań Programu Wykonawczego. Innymi słowy nawet jeśli w ramach danego działania Programu Operacyjnego mogą być finansowane projekty z zakresu danego Działania Programu Wykonawczego, niekoniecznie będzie to dotyczyło wszystkich projektów z tej puli. Z taką sytuacją mamy do czynienia przykładowo w przypadku projektów realizowanych w ramach działania 4.2 POIG ( wsparcie inwestycji B+R w przedsiębiorstwach ). Zakres działania jest jedynie częściowo zgodny z założeniami Działania 7 PW ( Wsparcie badań przemysłowych i przedkonkurencyjnych w regionie ) ponieważ wsparcie oferowane w ramach działania 4.2 PO IG obejmuje szerszy zakres niż projekty badawcze i inwestycje w infrastrukturę badawczą, na co wskazuje Program Wykonawczy. Z tego względu część projektów współfinansowanych z działania 4.2 PO IG nie wpisuje się w realizację Programu Wykonawczego (należy wyeliminować np. projekty związane z zakupem usług szkoleniowych i doradczych). Ponadto możliwa jest sytuacja, w której projekty realizowane w ramach danego działania Programu Operacyjnego będą miały na tyle różnorodny charakter, że wpisywać się będą w różne działania Programu Wykonawczego dla RIS. Taka sytuacja została zidentyfikowana w przypadku działania 3.1 PO IG ( Inicjowanie działalności innowacyjnej ). Ze środków tych realizowany jest projekt Kapitał na innowacje, wpisujący się w Działanie 2 PW ( Utworzenie funduszu zalążkowego ) ale także projekt Inicjowanie działalności innowacyjnej w ramach Jagiellońskiego Parku i Inkubatora Technologii, realizujący założenia Działania 5 PW ( Rozwój parków technologicznych i przemysłowych ). Dlatego też niemożliwe jest automatyczne przyporządkowywanie projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych do Działań Programu Wykonawczego i konieczna jest każdorazowa weryfikacja ich zakresu (z wykorzystaniem oceny eksperckiej). W wyniku sprawdzenia scalonej bazy 75 projektów zostało zakwalifikowanych jako przyczyniające się do realizacji zapisów PW. Ponadto zidentyfikowane zostały 3 projekty realizowane na terenie województwa małopolskiego, które finansowane były w ramach 7 Programu Ramowego, a których zakres odpowiada działaniom przewidzianym w PW. Projekty wybrane zostały w wyniku przeglądu zasobów internetowych. Ostatecznie zidentyfikowanych zostało więc 78 projektów wpisujących się w działania PW, z czego najwięcej (40) finansowanych jest w ramach PO IG, 34 finansowane są w ramach MRPO, 3 projekty w ramach 7PR oraz 1 w ramach PO KL. 22
Bazy danych monitoringowych stanowiły jednocześnie źródło informacji do wyznaczenia wartości bazowych części wskaźników. Dane te podzielić można na dwie grupy, w zależności od konstrukcji wskaźników Programu Wykonawczego, które w ten sposób zasilono: 1. Dane na poziomie ogólnym, takie jak informacja o liczbie wniosków bądź projektów w wybranych działaniu danego programu, wpisujących się w RSI; 2. Dane szczegółowe, czyli wartości konkretnych wskaźników osiągnięte w projektach wpisujących się w RSI. Przykładami wskaźnika skonstruowanego w pierwszy sposób są: Liczba firm zgłaszających wnioski o dofinansowanie działań podnoszących innowacyjność do programów MRPO, PO KL i PO IG w przeliczeniu na 10 tys. przedsiębiorstw - Działanie 1 PW; Liczba projektów z regionu, które uzyskały wsparcie finansowe 6.1 PO IG Działanie 17 PW. Z kolei przykładowe wskaźniki, których wartości są pobierane bezpośrednio ze wskaźników wykazywanych w bazach monitoringowych projektów są: Długość wybudowanej/ rozbudowanej / zmodernizowanej sieci w km - Działanie 18 PW; Liczba osób, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu w wyniku realizacji projektów Działanie 18 PW. 7.3. Wywiady W ramach projektu zaplanowano przeprowadzenie serii wywiadów z interesariuszami Strategii. Wytypowano w tym celu 10 kluczowych informatorów pochodzących z następujących instytucji: 1. Uniwersytet Jagielloński 2. Akademia Górniczo Hutnicza 3. Politechnika Krakowska 4. Uniwersytet Ekonomiczny 5. Centrum Transferu Technologii 6. Firma CH2M HILL Polska 7. Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie 8. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Wywiady miały na celu zebranie opinii dotyczących systemu monitoringu wdrażania Strategii, w szczególności adekwatności wskaźników (stopnia, w jakim odzwierciedlają kluczowe zjawiska dla procesu wdrażania innowacji), użyteczności (relacji kosztów do korzyści funkcjonowania systemu) oraz wewnętrznej spójności i zależności zestawu wskaźników. Ponadto w ramach wywiadów dokonywano oceny powiązań pomiędzy wartościami wskaźników przypisanych do 19 Działań 23
a wskaźnikami realizacji celów Strategii, zgodnie z założeniami macierzy efektywności (patrz część metodologiczna). Udało się zrealizować 5 wywiadów w tym 4 w regionie, w następujących instytucjach: Krakowskim Parku Technologicznym, Politechnice Krakowskiej, Uniwersytecie Ekonomicznym oraz w Departamencie Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Poza opisanym wyżej zakresem, w trakcie wywiadów pozyskano dane dotyczące wartości kilku wskaźników. Temu celowi został podporządkowany wywiad z przedstawicielem Krajowego Funduszu Kapitałowego. 7.4. Konsultacje Aby umożliwić różnym aktorom regionalnego systemu innowacji wymianę opinii odnośnie tworzonego systemu monitoringu, stworzono forum internetowe. Forum zaczęło działać 19 listopada 2009 r. i od tego momentu jest dostępne dla wszystkich zainteresowanych osób pod adresem: http://forum.ecorys.pl/. Do dyskusji na forum zaproszone zostały osoby i instytucje zaangażowane w tworzenie RSI oraz realizację systemu jej monitoringu, w tym podmioty, do których rozesłana została ankieta CAWI. W ramach forum przygotowano kilka najważniejszych tematów do dyskusji: Przywitanie - O projekcie, Dokumenty, System wskaźników monitoringowych, Wartości docelowe wskaźników, Konferencje, spotkania, wydarzenia, Przydatne strony, na których zawiązano początek dyskusji i umieszczono najważniejsze dokumenty związane z RSI i tworzonym systemem monitoringu. Rysunek 1. Forum monitoringu RSI Województwa Małopolskiego Źródło: http://forum.ecorys.pl/ Forum umożliwia zalogowanym użytkownikom prowadzenie dyskusji, wymianę poglądów, bez konieczności organizowania bezpośrednich spotkań. Możliwe jest dalsze rozbudowywanie forum przez jego użytkowników, ponieważ oferuje ono możliwość tworzenia nowych tematów do dyskusji i załączania plików. Osoby, które będą zainteresowane kontaktem bezpośrednim z innymi uczestnikami forum mogą, za pomocą forum indywidualnie nawiązać kontakt mailowy. 24