GEOGRAFIA EKONOMICZNA MIASTA dr Anna Bernaciak GOSPODARKA: PERSPEKTYWA GEOGRAFICZNA Lokalizacja Użytkowanie ziemi Miasta Regiony ekonomiczne Przepływy Oddziaływania w przestrzeni Sieci Społeczności lokalne Terytoria i granice Przedsiębiorstwa i terytoria MIASTA: PROBLEMY DEFINICYJNE Kryterium demograficzne (kryterium wielkości) liczba zamieszkującej ludności Szwecja 200, Dania 250, Kanada 1000, USA 2500, Belgia 5000, Holandia 20000, Japonia 30000 1
MIASTA: PROBLEMY DEFINICYJNE Kryterium funkcjonalne struktura zatrudnienia (np. udział ludności utrzymującej się ze źródeł pozarolniczych) Włochy 50%, ONZ 60% MIASTA: PROBLEMY DEFINICYJNE Kryterium morfologiczne (urbanistyczne) układ urbanistyczny, budowa miasta (zwartość i sposób zabudowy), gęstość zaludnienia OECD 150 os./km 2 MIASTA: PROBLEMY DEFINICYJNE Kryterium socjologiczne miejski styl życia 2
MIASTA: PROBLEMY DEFINICYJNE Kryterium prawno-administracyjne nadawanie jednostkom przestrzennych praw miejskich według pewnych zasad MIASTA Historycznie ukształtowana jednostka osadnicza charakteryzująca się wysoką intensywnością zabudowy, małą ilością terenów rolniczych, ludnością pracującą poza rolnictwem (w przemyśle lub w usługach) prowadzącą specyficzny miejski styl życia MIASTA: PRAWODAWSTWO miejscowość posiadająca prawa miejskie jednostka osadnicza o przewadze funkcji nierolniczych i zabudowy miejskiej, posiadająca prawa miejskie (statut) nadane przez Radę Ministrów 3
MIASTA: MODELE ROZWOJU koncentryczny sektorowy klinowy miasto-ogród MODEL BURGESSA (KONCENTRYCZNY) MODEL HARRISA I ULLMANA (SEKTOROWY) 4
MODEL HOYTA (KLINOWY) MODEL HOWARDA (MIASTO-OGRÓD) NAJWIĘKSZE MIASTA ŚWIATA Lp. Nazwa miasta Populacja Państwo 1 Mumbaj 13.922.125 Indie 2 Szanghaj 13.481.600 Chiny 3 Karaczi 12.991.000 Pakistan 4 Delhi 12.259.230 Indie 5 Stambuł 11.289.613 Turcja 6 Nowy Jork 11.125.000 Stany Zjednoczone 7 Moskwa 10.452.000 Rosja 8 Seul 10.421.782 Korea Południowa 9 Pekin 10.123.000 Chiny 10 Meksyk 8.836.045 Meksyk 5
MIASTA: EWOLUCJA STRUKTUR URBANIZACJA Tempo wzrostu zaludnienia obszarów centralnych jest szybsze niż obszarów zewnętrznych, a liczba ludności całej aglomeracji również wzrasta MIASTA: EWOLUCJA STRUKTUR SUBURBANIZACJA Przyrost ludności na obszarach zewnętrznych staje się szybszy, a cała aglomeracja ciągle wzrasta 6
MIASTA: EWOLUCJA STRUKTUR DEZURBANIZACJA Spadek liczby ludności na obszarach centralnych, a następnie również zewnętrznych, powoduje zmniejszenie się aglomeracji jako całości MIASTA: EWOLUCJA STRUKTUR REURBANIZACJA Udział ludności obszaru centralnego w ogólnej liczbie ludności aglomeracji rośnie, początkowo wskutek zahamowania tempa ubytku, a następnie wskutek wzrostu liczby ludności tego obszaru MIASTA: URBANIZACJA NA ŚWIECIE 7
MIASTA: URBANIZACJA NA ŚWIECIE RANGA PAŃSTWO UDZIAŁ LUDNOŚCI MIEJSKIEJ(%) RANGA PAŃSTWO UDZIAŁ LUDNOŚCI MIEJSKIEJ(%) 1 Singapur 100 193 Burundi 10 2 Monako 100 192 Papua Nowa Gwinea 3 Puerto Rico 98 191 Uganda 13 4 Kuwejt 98 190 Trynidad i Tobago 13 5 Malta 94 189 Sri Lanka 15 12 MIASTA: WSPÓŁCZESNE TENDENCJE MIASTA: URBAN SPRAWL EKSURBANIZACJA Proces rozlewania sięmiastw większe obszary mniej intensywnej urbanizacji 8
MIASTA: SMART GROWTH zwiększenie stopnia koncentracji ośrodków miejskich unikanie nadmiernego rozrostu i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się miast MIASTA: MIASTO ZWARTE zwarta, gęsta zabudowa wymieszanie funkcji sprawny transport publiczny wielkość zachęcająca do ruchu pieszego i rowerowego zagospodarowanie nieużytków i wolnych terenów intensyfikacja użytkowania budynków podział przedsiębiorstw i przenoszenie wydziałów wymagających rozległych terenów do innych miejsc reorganizacja działalności przemysłowej MIASTA: WSPÓŁCZESNE TENDENCJE Podniesienie jakości przestrzeni publicznych wewnątrz miasta Poprawa otoczenia obszarów ścisłego zainwestowania miejskiego (śródmieścia) Realizacja obszarów usługowych o szeroko rozumianej funkcji kultury i/lub usług specjalistycznych Wznoszenie obiektów znaków Rewitalizacja przestrzeni zdegradowanych Lokalizacja usług specjalistycznych (Wecławowicz-Bilska E., 2011) 9
LITERATURA Budner, W.W., 2011, Geografia ekonomiczna. Współczesne zjawiska i procesy, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań. Domański, R., 2006, Geografia ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Fierla, I. (red.), 2011, Geografia ekonomiczna Unii Europejskiej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Pawlak, Z., Geografia ekonomiczna dla biznesu, Inter- Inform, 2005, Poznań. 10