PRZEZ EDUKACJĘ DO SUKCESU

1

informacje: 2

W życiu najpierw na wszystko jest jeszcze za wcześnie, a później po prostu jest już zwykle na wszystko za późno Władysław Grzeszczyk Formy kształcenia ustawicznego; wykaz zawodów rzemieślniczych; informacja dotycząca potwierdzania kwalifikacji zawodowych. 3

Spis treści WSTĘP... 5 KSZTAŁCENIE FORMALNE I NIEFORMALNE... 6 KRAJOWY SYSTEM KSZTAŁCENIA FORMALNEGO... 8 KSZTAŁCENIE FORMALNE I NIEFORMALNE A KSZTAŁCENIE USTAWICZNE... 11 ZDOBYWANIE TYTUŁÓW ZAWODOWYCH... 13 ŚCIEŻKI KSZTAŁCENIA FORMALNEGO... 17 OBCIĄŻENIE DYDAKTYKĄ (NAUKĄ) W RÓŻNYCH TYPACH SZKÓŁ... 22 SYSTEMY NAUCZANIA I ICH SPECYFIKA.... 25 EGZAMINY ZAWODOWE... 25 KSZTAŁCENIE FORMALNE A UZYSKIWANIE TYTUŁU MISTRZA W ZAWODZIE... 34 WYKAZ ZAWODÓW RZEMIEŚLNICZYCH... 35 AKTY PRAWNE REGULUJĄCE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE:... 39 4

WSTĘP Strategia Unii Europejskiej Edukacja i szkolenie 2010" nakłada na regiony i kraje członkowskie obowiązek wzmacniania działań związanych z ustawicznym kształceniem dorosłych, w tym uznawania i potwierdzania formalnego i nieformalnego wykształcenia. Tymczasem wg GUS Kraków w ostatnich latach w Małopolsce w zbiorowości osób w wieku 25-64 lata jedynie co trzecia osoba podjęła jakąkolwiek formę aktywności edukacyjnej, w tym w systemie szkolnym (kształcenie formalne) kontynuowała naukę zaledwie co dwudziesta osoba. Obecnie kompetencje i kwalifikacje osób stanowią szczególnego rodzaju kapitał, którego znaczenie rośnie w warunkach globalnej konkurencji. Kompetencje i kwalifikacje muszą być stale doskonalone, aby umożliwiały pracownikom sprostanie wyzwaniom zmieniających się technologii, złożoności procesów gospodarczych i społecznych. Tym samym uczenie się w różnych formach, miejscach i przez całe życie, staje się kluczem do wzrostu gospodarczego i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Wg Raportu z realizacji polityki uczenia sie przez całe życie w Małopolsce, szczególny nacisk powinien być położony na promowanie i rozwój kształcenia zawodowego, w tym potwierdzania kwalifikacji egzaminem zewnętrznym. Biorąc pod uwagę powyższe potrzeby, Izba Rzemieślnicza w Tarnowie w partnerstwie z Izbą Rzemiosła w Nowym Sączu, wprowadza unijny Projekt Mistrz, którego celem jest zwiększenie dostępności do kształcenia ustawicznego w formach szkolnych dla mieszkańców Małopolski do końca 2012 roku poprzez wzrost możliwości potwierdzania kwalifikacji w ramach egzaminu mistrzowskiego w najpopularniejszych zawodach oraz zwiększenie wiedzy w zakresie wyboru kierunku i formy kształcenia formalnego w kontekście potrzeb lokalnego rynku pracy. Nasza publikacja zakłada promowanie edukacji formalnej osób dorosłych w przedziale wieku 25 64 lat, zgodnie z wymogami małopolskiego rynku pracy. Przedstawione zostały w niej formy kształcenia ustawicznego oraz wykaz zawodów rzemieślniczych wraz z informacjami dotyczącymi możliwości potwierdzania kwalifikacji zawodowych w oparciu o zaktualizowane przepisy prawne. 5

KSZTAŁCENIE FORMALNE I NIEFORMALNE Kształcenie ustawiczne to proces ciągłego doskonalenia zasobu wykształcenia i kwalifikacji oraz ciągłej adaptacji intelektualnej, psychicznej i profesjonalnej do przyspieszonego rytmu zmienności, który jest znamieniem współczesnej cywilizacji (Symela, 1997). Wynika z tego cytatu, że ten proces ciągłego doskonalenia powinien trwać nieustannie od narodzin człowieka do kresu jego istnienia. Doskonalenie to można realizować tak w systemie szkolnym jak i poza nim. Możemy doskonalić się zawodowo, ale także ogólnie. Możemy korzystać z różnych form doskonalenia organizowanych przez różne instytucje, ale możemy uczyć się sami. Instytucje zaangażowane w organizację doskonalenia dorosłych: Centrum Kształcenia Ustawicznego, Centrum Kształcenia Praktycznego, szkoły, ośrodki kształcenia i doskonalenia, fundacje, stowarzyszenia, spółki, osoby fizyczne, zakłady pracy itd. Formy formalne czyli szkolne kształcenia ustawicznego dorosłych organizują: szkoły dla dorosłych placówki kształcenia ustawicznego. Formy nieformalne czyli pozaszkolne kształcenia ustawicznego to: kursy, szkolenia, warsztaty, konferencje, seminaria, staże, praktyki, studia podyplomowe itp. Dlaczego w dzisiejszych czasach tak ważne jest permanentne doskonalenie? Otóż zmieniające się bardzo szybko warunki naszego życia, stale pojawiające się nowe technologie, nowe rozwiązania i nowe materiały zmuszają nas do ciągłego uzupełniania i doskonalenia naszej wiedzy i naszych umiejętności, abyśmy mogli podążać za stale zmieniającym się, otaczającym nas światem. Celem kształcenia ustawicznego jest ciągły rozwój indywidualny człowieka oraz jego cech społecznych, co powinno gwarantować przystosowanie się do ciągłych zmian. 6

7

KRAJOWY SYSTEM KSZTAŁCENIA FORMALNEGO System kształcenia formalnego czyli szkolnego w naszym kraju obejmuje szkoły: zasadnicza szkoła zawodowa technikum technikum uzupełniające liceum ogólnokształcące liceum uzupełniające szkoła policealna Zasadnicza szkoła zawodowa (ZSZ) Nauka trwa 2 lub 3 lata w zależności od zawodu np. 2 lata trwa nauka zawodów: sprzedawca, murarz, kucharz małej gastronomii itd., a 3 lata dotyczy zawodów: mechanik pojazdów samochodowych, fryzjer, cukiernik itd. (czas nauki w zawodzie określa klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego. ZSZ może być szkołą dla młodzieży, dla młodocianych pracowników lub dla dorosłych. Nauka w ZSZ obejmuje: - przedmioty ogólnokształcące: matematyka, język polski, język obcy - przedmioty zawodowe: różne w zależności od zawodu - praktyczną naukę zawodu w formie zajęć praktycznych Zajęcia praktyczne odbywają się w pracowniach lub warsztatach szkolnych, w CKP lub u pracodawcy na podstawie umowy ze szkołą (szkoła młodzieżowa) lub na podstawie umowy z uczniem młodocianym pracownikiem. Czas trwania zajęć praktycznych w obu przypadkach to na ogół 3 dni w szkole i dwa dni na zajęciach praktycznych w pierwszej klasie oraz 2 dni w szkole i 3 dni na zajęciach praktycznych w ostatniej klasie czyli nie mniej niż w sumie 20 godzin tygodniowo w zawodach 2-letnich i nie mniej niż 30 godzin tygodniowo w zawodach 3- letnich, co daje średnio 10 godzin tygodniowo w ciągu 1 roku. Egzamin zawodowy dla absolwentów ZSZ to egzamin czeladniczy organizowany przez Rzemiosło lub egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe organizowany przez OKE. Kontynuacja nauki po ZSZ: - liceum uzupełniające - technikum uzupełniające (3 lata oraz konieczność kontynuacji zawodu ZSZ) 8

Technikum (T lub TU) Nauka trwa 3 lub 4 lata w zależności od typu technikum: 4 lata w technikum 4- letnim (T), a 3 lata w technikum uzupełniającym (TU). Zawody w obu technikach określa klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego i bywa tak, że jakiś może być realizowany w technikum 4-letnim, a w uzupełniającym nie lub odwrotnie przykład: - technik informatyk może być realizowany w technikum 4-letnim, a w uzupełniającym nie - technik transportu drogowego nie może być realizowany w technikum 4-letnim, natomiast w uzupełniającym tak Nauka w T i TU obejmuje: - przedmioty ogólnokształcące: matematyka, język polski, język obcy - przedmioty zawodowe: różne w zależności od zawodu - praktyczną naukę zawodu w formie zajęć praktycznych i/lub specjalizacji oraz praktyk zawodowych. Zajęcia praktyczne odbywają się w pracowniach lub warsztatach szkolnych, w CKP, u pracodawcy lub w indywidualnych gospodarstwach. Zajęcia w ramach specjalizacji odbywają się w szkole, w CKP, u pracodawcy lub w indywidualnych gospodarstwach. Praktyki zawodowe odbywają się u pracodawcy lub w indywidualnych gospodarstwach. Czas trwania zajęć praktycznych, specjalizacji i praktyk zawodowych określają programy nauczania w danym zawodzie. Egzamin zawodowy dla absolwentów technikum to egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe organizowany przez OKE. Egzamin maturalny organizowany przez OKE. Kontynuacja nauki po T lub TU: - szkoła policealna (dowolny ) - studia Liceum ogólnokształcące (LO) Nauka trwa 3 lata. Nauka w LO obejmuje: - przedmioty ogólnokształcące: matematyka, język polski, język obcy Egzamin maturalny organizowany przez OKE. Kontynuacja nauki po LO: - szkoła policealna (dowolny ) - studia 9

Liceum uzupełniające (LU) Nauka trwa 2 lata. Nauka w LU obejmuje: - przedmioty ogólnokształcące: matematyka, język polski, język obcy Egzamin maturalny organizowany przez OKE. Kontynuacja nauki po LU: - zkoła policealna (dowolny ) - studia Szkoła policealna (SP) Nauka trwa 1 lub 2 lata w zależności od zawodu i przykładowo 1 rok nauki w zawodach: cukiernik, sprzedawca, malarz-tapeciarz itd., a 2 lata w zawodach: technik informatyk, technik ekonomista, ratownik medyczny itd. Wyjątek stanowią pojedyncze zawody np. nauka w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy trwa 1,5 roku, a w zawodzie technik dentystyczny 2,5 roku. Nauka w SP obejmuje: - przedmioty zawodowe: różne w zależności od zawodu - praktyczną naukę zawodu w formie zajęć praktycznych i/lub specjalizacji oraz praktyk zawodowych. Zajęcia praktyczne odbywają się w pracowniach lub warsztatach szkolnych, w CKP, u pracodawcy lub w indywidualnych gospodarstwach. Zajęcia w ramach specjalizacji odbywają się w szkole, w CKP, u pracodawcy lub w indywidualnych gospodarstwach. Praktyki zawodowe odbywają się u pracodawcy lub w indywidualnych gospodarstwach. Czas trwania zajęć praktycznych, specjalizacji i praktyk zawodowych określają programy nauczania w danym zawodzie. Egzamin zawodowy dla absolwentów szkoły policealnej to egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe organizowany przez OKE. Kontynuacja nauki po SP: - szkoła policealna (nowy ) - studia 10

KSZTAŁCENIE FORMALNE I NIEFORMALNE A KSZTAŁCENIE USTAWICZNE Pojęcie kształcenia ustawicznego jest trudno, jednoznacznie sprecyzować. Termin używany jest zamiennie z określeniami; kształcenie permanentne, oświata ustawiczna, kształcenie przez całe życie (LLL lifelong learning). Kształcenie ustawiczne ogólnie rzecz biorąc jest kompleksem procesów oświatowych łączących elementy kształcenia formalnego, nieformalnego i incydentalnego, które niezależnie od treści, poziomu i metod umożliwiają uzupełnianie wykształcenia w formach szkolnych i pozaszkolnych, dzięki czemu osoby dorosłe rozwijają swoje zdolności, wzbogacają wiedzę, udoskonalają kwalifikacje zawodowe lub zdobywają nowy. Może być realizowane w systemie instytucjonalnym ale organizowanym poza formalnym systemem edukacji, poprzez szkolenia, kursy, seminaria. Do kształcenia ustawicznego należy również tzw. kształcenie nieformalne podejmowane indywidualnie w sposób świadomy. Kształcenia ustawiczne może być realizowane w formach kształcenia instytucjonalnego - formalnego, organizowanego w szkołach dla dorosłych i powiązane z uzyskiwaniem kwalifikacji powszechnie uznawanych w danym systemie prawnym. Według MEN, skuteczna edukacja zawodowa to priorytetowe zadanie polityki oświatowej. Planowane zmiany w edukacji zawodowej, zakładają aby wiedza i umiejętności nabywane w procesie kształcenia umożliwiały odnajdywanie swego miejsca na rynku pracy zgodnie z potwierdzonymi kwalifikacjami i zapotrzebowaniem pracodawców. Zaplanowane zostały działania zmierzające w kierunku utworzenia szkoły zawodowej kojarzonej ze szkołą pozytywnego wyboru, w której kształcenie zawodowe będzie tak samo ważne jak kształcenie ogólne. Dodatkowo wychodząc naprzeciw dynamicznym zmianom zachodzącym w gospodarce i na rynku pracy, zaplanowany został model kształcenia z wyodrębnionymi w zawodzie kwalifikacjami, nabywanymi w szkole lub poza nią, które będzie można potwierdzać w trakcie procesu kształcenia w całorocznie funkcjonujących ośrodkach egzaminacyjnych. Modernizacja systemu kształcenia zawodowego zakłada uwzględnianie możliwości osiągania kwalifikacji na różnych ścieżkach uczenia się, tj. zarówno w systemie szkolnym jak i pozaszkolnym. Interdyscyplinarne podejście do modernizacji kształcenia zawodowego umożliwi szkole tworzenie atrakcyjnej dla rynku oferty edukacyjnej poprzez powiązanie tradycyjnego kształcenia w formach szkolnych z kształceniem w formach pozaszkolnych. Wartością nadrzędną jest to, aby szkoła zawodowa pozostawała otwartą na ustawiczny wymiar edukacji. Budowa przejrzystego systemu kwalifikacji oraz elastycznego systemu egzaminów zawodowych, uwzględniających różne konteksty uczenia się (formalny, pozaformal- 11

ny i nieformalny) zaowocuje przygotowaniem mobilnego absolwenta realizującego ideę uczenia się przez całe życie. Dla rozwoju różnorodnych form kształcenia ustawicznego istotne jest włączanie szkół prowadzących kształcenie zawodowe w system kursów kwalifikacyjnych dla osób dorosłych, zwłaszcza w zakresie przekwalifikowywania i wyposażania w konkretne umiejętności zawodowe, zgodne z potrzebami pracodawców. Ważne jest, aby szkoła realizując kurs przygotowywała uczestników do potwierdzania kwalifikacji zawodowych. Edukacja w formach pozaszkolnych, wsparta systemem zewnętrznych egzaminów, pozwoli na pełną integrację form szkolnych i pozaszkolnych oraz zapewni równoważność obu systemów. Struktura procesu kształcenia się przez całe życie powiązania pomiędzy kształceniem formalnym i nieformalnym a ustawicznym do szkoły można iść zawsze, nawet po ukończeniu obowiązkowego poziomu nauczania, swoje wykształcenie można uzupełniać w szkołach dla młodzieży i dorosłych. W Małopolskim Kuratorium Oświaty znajdują się dane identyfikacyjne wszystkich szkół i placówek na terenie województwa w Małopolsce funkcjonują 32 uczelnie dające możliwość zdobycia wyższego wykształcenia. Wiele z nich posiada filie w mniejszych miastach Małopolski oraz daje możliwość studiów zaocznych, wieczorowych, eksternistycznych i e-learning owych, pozwalających na łączenie pracy z podnoszeniem kwalifikacji swoje kwalifikacje można zawsze uzupełnić w formach pozaszkolnych w placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego, ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego, stowarzyszeniach i fundacjach organizujących szkolenia dla różnych grup wiekowych i zawodowych udział w projektach finansowanych przez POKL Z badań przeprowadzonych przez GUS w Krakowie na temat kształcenia pozaformalnego wynika, że w Małopolsce; średnio, tylko co czwarty mieszkaniec po zakończeniu edukacji formalnej uczestniczy w procesie uczenia się przez całe życie czyli uczęszcza do szkoły, podnosi swoje kwalifikacje podczas kursów, szkoleń i praktyk najczęściej uczący się przez całe życie to osoby młode, lepiej wykształcone, raczej z dużych miast niż terenów wiejskich, lepiej sytuowane, częściej kobiety niż mężczyźni najpopularniejszymi formami są kursy, szkolenia (70% uczestniczących w kształceniu), konferencje 33%, instruktaże 18% najczęstszy powód uczestnictwa w szkoleniach to uzupełnianie swoich kwalifikacji zawodowych (39% badanych brało udział w szkoleniach i kursach zawodowych, często podnoszono kwalifikacje językowe 17%, oraz zdobywano certyfikaty i uprawnienia 11% najwięcej mieszkańców wzięło udział w formie kształcenia z własnej inicjatywy 56%, zakład pracy zmotywował 46% badanych, pozostali zostali zmotywowani przez urzędy pracy. 12

ZDOBYWANIE TYTUŁÓW ZAWODOWYCH PRZEZ EDUKACJĘ DO SUKCESU Kwalifikacje i tytuły zawodowe zdobyć możemy w różny sposób, tak w systemie szkolnym (kształcenie formalne) jak i poza tym systemem. W systemie szkolnym istnieje wiele szkół zawodowych dla dorosłych. Są to: zasadnicza szkoła zawodowa technikum 4-letnie technikum uzupełniające szkoła policealna. Szkoły te zostały dosyć szczegółowo wcześniej omówione. Każda z tych szkół może być szkołą dla dorosłych i może być realizowana w różnym układzie, tak stacjonarnym (w godzinach dopołudniowych lub popołudniowych) jak i zaocznym. W szkołach zawodowych jest możliwość kształcenia w różnych zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (ponad 200 zawodów). Po ukończeniu każdej z tych szkół jest możliwość zdawania egzaminu zawodowego. Egzaminy te są organizowane przez różne instytucje i są różne trzy możliwości szczegółowo omówione w rozdziale dotyczącym egzaminów zawodowych. W systemie pozaszkolnym jest także możliwość zdobywania tytułów zawodowych po ukończeniu kursów i praktyk zawodowych przygotowujących do wykonywania określonego zawodu ujętego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Natomiast Rzemiosło ma szersze możliwości kształcenia dorosłych w ramach zawodów pozaszkolnych zawartych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (ponad 2000 zawodów). Wszystkie tytuły zawodowe można podzielić na dwie grupy: tytuły niższego poziomu zawodowego tytuły wyższego poziomu zawodowego. Przykładem niższego tytułu zawodowego w Rzemiośle jest tytuł czeladnika w zawodzie co potwierdza ŚWIADECTWO CZELADNICZE, a wyższego tytuł mistrza w zawodzie, którego potwierdzeniem jest DYPLOM MISTRZOWSKI. W wyniku zdania egzaminu kwalifikacyjnego organizowanego przez MEN można uzyskać tytuł niższego poziomu, czego potwierdzeniem jest ŚWIADECTWO UZYSKA- NIA TYTUŁU ZAWODOWEGO oraz wyższy tytuł zawodowy tytuł mistrza w zawodzie i jego potwierdzenie, czyli DYPLOM UZYSKANIA TYTUŁU ZAWODOWEGO MI- STRZA. W wyniku zdania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w dowolnym zawodzie uzyskuje się DYPLOM POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE ZAWODOWE w określonym zawodzie. 13

Wzór ŚWIADECTWA CZELADNICZEGO Wzór DYPLOMU MISTRZOWSKIEGO 14

Wzór ŚWIADECTWA UZYSKANIA TYTUŁU ZAWODOWEGO Wzór DYPLOMU UZYSKANIA TYTUŁU ZAWODOWEGO MISTRZA 15

Wzór DYPLOMU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE 16

ŚCIEŻKI KSZTAŁCENIA FORMALNEGO PRZEZ EDUKACJĘ DO SUKCESU Podejmując decyzję o podnoszeniu swoich kwalifikacji jak i też o przekwalifikowaniu, czyli prościej mówiąc o zmianie zawodu, korzystając z szerokiej oferty szkół dla dorosłych należy wcześniej przeanalizować ścieżki edukacyjne oferowane przez system edukacji tak, by wybór którego dokonujemy był wyborem optymalnym. Zatrudnieni na rynku pracy podejmują decyzje najczęściej z trzech poziomów wykształcenia: posiadając ukończoną gimnazjum (dawniej 7 lub 8 letnią szkołę podstawową), posiadając ukończoną zasadniczą szkołę zawodową, posiadając ukończoną szkołę ponadgimnazjalną dawniej średnią (technikum lub liceum ogólnokształcące). Rzadziej te decyzje podejmowane są przez osoby bez wykształcenia podstawowego i gimnazjalnego. Zupełnie innym zagadnieniem jest podejmowanie decyzji przez osoby z wyższym wykształceniem, który to problem nie jest przedmiotem tej analizy. I tak gdy mamy do czynienia z ostatnią wymienioną grupą zatrudnionych system oferuje na wstępie niżej pokazane ścieżki edukacyjne. Oferta systemu edukacyjnego dla absolwentów gimnazjów Jak z powyższego wynika każdy kto ma ukończone gimnazjum (dawniej 7 lub 8 letnią szkołę podstawową) może kontynuować naukę w trzech typach szkół, z których ukończenie Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Technikum daje po zdaniu egzaminu zawodowego akceptowany przez rynek pracy. Osoby, które ukończyły Liceum Ogólnokształcące zdobywanie swojego pierwszego zawodu mogą realizować w szkołach policealnych tak w zawodach będących odpowiednikami zawodów uzyskiwanych w Zasadniczych Szkołach Zawodowych jak i w Technikach. Czas trwania nauki waha się między jednym, a dwoma latami nauki. Uzyskanie zawodu jest możliwe tylko po zdaniu egzaminu zawodowego. Ważną informacją jest fakt, iż nauka w Szkole Policealnej nie jest związana ze zdaniem matury. Absolwenci Zasadniczych Szkół Zawodowych mogą swoje kwalifikacje podnosić przez kontynuację nauki w Technikach Uzupełniających jeśli ta kontynuacja jest związana z zawodem, który jest podbudową dla wybranego zawodu technika (patrz zestawienie poniżej). 17

PODBUDOWA PROGRAMOWA DO KSZTAŁCENIA W 3-LETNIM TECHNIKUM UZUPEŁNIAJĄCYM 18

19

20

Wszystkie możliwości kształcenia dla tej grupy pracowników przedstawia poniższe zestawienie. Kontynuacja nauki w technikum uzupełniającym Pracownicy, którzy mają ukończoną Zasadniczą Szkołę Zawodową i chcieli by zdobyć nowy na poziomie Technika, nie będący kontynuacją posiadanego już zawodu powinni najpierw ukończyć liceum uzupełniające, a następnie kończąc Szkołę Policealną uzyskać wybrany nowy. Ścieżka przez Liceum Uzupełniające pokazana jest na poniższym rysunku. Kontynuacja nauki przez Liceum Uzupełniające Ważnym jest jednak to, że kończąc dowolną szkołę zawodową uzyskuje się dopiero po zdaniu egzaminu zawodowego. 21

OBCIĄŻENIE DYDAKTYKĄ (NAUKĄ) W RÓŻ Podejmując decyzję o kontynuowaniu nauki w Technikum Uzupełniającym lub Liceum Uzupełniającym dobrze Ramowy plan nauczania dla trzyletniego Technikum Uzupełniającego dla absolwentów Zasadniczej Szkoły Zawodowej 22

AUKĄ) W RÓŻNYCH TYPACH SZKÓŁ jącym lub Liceum Uzupełniającym dobrze jest poznać wielkość obciążenia nauką w tych typach szkół. Ramowy plan nauczania dla dwuletniego Liceum Uzupełniającego dla absolwentów Zasadniczej Szkoły Zawodowej 23

Porównując powyższe zestawienia tabelaryczne należy podkreślić: 1. Nauka w Technikum Uzupełniającym jest o rok dłuższa od nauki w Liceum Uzupełniającym; 2. Tak liczba godzin w tygodniu dla formy stacjonarnej jak i liczba godzin nauczania w cyklu nauczania jest w przypadku technikum o ponad połowę większa niż w liceum; 3. Liczby godzin przypadające na przedmioty ogólnokształcące są w obu typach szkół takie same (w zakresie podstawowym); dodatkowo 4. Liceum Uzupełniające kończy egzamin maturalny, a Technikum - Egzamin Potwierdzający Kwalifikacje Zawodowe (egzamin zawodowy) oraz egzamin maturalny. Ważnym jednak jest to, że po ukończeniu liceum i technikum bez wymogu zdania egzaminu maturalnego absolwent może rozpocząć naukę w dowolnym zawodzie w Szkole Policealnej. 24

SYSTEMY NAUCZANIA I ICH SPECYFIKA Kontynuując naukę w systemie szkolnym (kształcenie formalne) słuchacz szkoły dla dorosłych ma do wyboru spośród ofert jakie występują na rynku edukacyjnym, szkoły stacjonarne o zajęciach prowadzonych tak w godzinach dopołudniowych jak i popołudniowych (dawniej szkoły wieczorowe) oraz szkoły zaoczne, w których zajęcia odbywają się na ogół w soboty i niedziele najczęściej dwa razy w miesiącu. W szkołach zaocznych lekcje są raczej formą konsultacji, a słuchacze muszą wykazać się w dużym stopniu samodzielną pracą. Ocenianie oparte jest na pracach kontrolnych i egzaminach, a promowanie jest semestralne (nie roczne). Kształcenie ogólne na poziomie szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum ogólnokształcącego może być także uzupełniane na drodze eksternistycznej (egzaminy eksternistyczne 2 razy w roku w lutym i październiku). Organizatorem wspomnianych egzaminów są Okręgowe Komisje Egzaminacyjne. Nową formą kształcenia formalnego, jest powoli pojawiające się, kształcenie z wykorzystaniem platform edukacyjnych. EGZAMINY ZAWODOWE W naszym kraju istnieje kilka możliwości zdawania różnych egzaminów zawodowych. Mają one różne podstawy prawne, różne wymagania oraz organizację. Różnie się także nazywają. EGZAMIN CZELADNICZY I MISTRZOWSKI Podstawa prawna ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 12 października 2005 r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dziennik Ustaw Nr 215, poz. 1820) Egzaminy na tytuł zawodowy czeladnika lub mistrza w zawodzie przeprowadzane przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych 25

Wybrane fragmenty rozporządzenia określające wymagania oraz organizację egzaminu: Kto może zdawać egzamin czeladniczy Do egzaminu czeladniczego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która spełnia jeden z następujących warunków: 1) ukończyła naukę zawodu u rzemieślnika oraz dokształcanie teoretyczne w szkole lub w formach pozaszkolnych; 2) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz uzyskała umiejętności zawodowe w zawodzie, w którym zdaje egzamin, w formie pozaszkolnej; 3) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz co najmniej dwuletni lub trzyletni staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin - odpowiednio do okresu kształcenia w danym zawodzie przewidzianego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, określonej w odrębnych przepisach; 4) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz co najmniej dwuletni lub trzyletni staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin - odpowiednio do okresu nauki w danym zawodzie ustalonym przez Związek Rzemiosła Polskiego, jeżeli nie występuje w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w pkt. 3; 5) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, prowadzącej kształcenie zawodowe o kierunku związanym z zawodem, w którym zdaje egzamin; 6) posiada tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej półroczny staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin. Kto może zdawać egzamin mistrzowski Do egzaminu mistrzowskiego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która spełnia jeden z następujących warunków: 1. posiada tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie, w którym zdaje egzamin, i po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej trzyletni staż pracy w tym zawodzie albo łącznie przed i po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej sześcioletni staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin, oraz świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej; 2. przez okres co najmniej sześciu lat w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej wykonywała, w którym zdaje egzamin, i posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej; 3. posiada tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, i po uzyskaniu tytułu zawodowego co naj- 26

mniej trzyletni staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin, oraz świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej; 4. posiada tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, i po uzyskaniu tytułu mistrza co najmniej roczny staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin, oraz świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej; 5. posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej lub dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, dających wykształcenie średnie, w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, i tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej dwuletni staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin; 6. posiada dyplom ukończenia szkoły wyższej na kierunku lub w specjalności w zakresie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, i po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej roczny staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin. Organizacja egzaminu czeladniczego i mistrzowskiego Egzamin czeladniczy i egzamin mistrzowski przeprowadza się w dwóch etapach: praktycznym i teoretycznym. Kolejność zdawania etapów egzaminu w danym zawodzie ustala przewodniczący komisji w porozumieniu z izbą rzemieślniczą. Etap praktyczny polega na samodzielnym wykonaniu przez zdającego zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności praktyczne. Etap teoretyczny odbywa się w dwóch częściach: pisemnej i ustnej. Na egzaminie czeladniczym: 1) część pisemna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów: a) rachunkowość zawodowa, b) dokumentacja działalności gospodarczej, c) rysunek zawodowy, d) zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, e) podstawowe zasady ochrony środowiska, f) podstawowe przepisy prawa pracy, g) podstawowa problematyka prawa gospodarczego i zarządzania przedsiębiorstwem; 27

2) część ustna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów: a) technologia, b) maszynoznawstwo, c) materiałoznawstwo. Na egzaminie mistrzowskim: 1) część pisemna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów: a) rachunkowość zawodowa wraz z kalkulacją, b) dokumentacja działalności gospodarczej, c) rysunek zawodowy, d) zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, e) podstawowe zasady ochrony środowiska, f) podstawowe przepisy prawa pracy, g) podstawowa problematyka prawa gospodarczego i zarządzania przedsiębiorstwem, h) podstawy psychologii i pedagogiki, i) metodyka nauczania; 2) część ustna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów: a) technologia, b) maszynoznawstwo, c) materiałoznawstwo. Czas trwania etapu praktycznego nie może być dłuższy niż 24 godziny łącznie w ciągu trzech dni. Czas trwania części pisemnej etapu teoretycznego nie może być dłuższy niż 210 minut. Czas trwania części ustnej etapu teoretycznego nie może być dłuższy niż 30 minut. EGZAMIN KWALIFIKACYJNY Podstawa prawna ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI I NAUKI z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dziennik Ustaw Nr 31, poz. 216) Egzaminy kwalifikacyjne na tytuł zawodowy lub tytuł mistrza w zawodzie przeprowadzane przez komisje egzaminacyjne powołane przez Kuratora Oświaty: 28

1) przy szkole publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, prowadzących kształcenie zawodowe; 2) przy placówce kształcenia ustawicznego; 3) przy placówce kształcenia praktycznego. Kurator Oświaty prowadzi i udostępnia wykaz komisji egzaminacyjnych przeprowadzających egzaminy kwalifikacyjne. Wybrane fragmenty rozporządzenia określające wymagania oraz organizację egzaminu: Kto może zdawać egzamin kwalifikacyjny na tytuł zawodowy 1. Do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł zawodowy dopuszcza się osobę, która spełnia jeden z następujących warunków: posiada świadectwo ukończenia gimnazjum i staż pracy co najmniej równy okresowi trwania nauki w zasadniczej szkole zawodowej w zawodzie, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny; posiada świadectwo ukończenia ośmioletniej szkoły podstawowej i co najmniej trzyletni staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny; posiada tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, oraz co najmniej sześciomiesięczny staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, po uzyskaniu tytułu zawodowego. 2. Do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł zawodowy dopuszcza się także osobę, która jako młodociany pracownik odbyła praktyczną naukę zawodu w ramach przygotowania zawodowego u pracodawcy, a także dokształcanie teoretyczne w formach pozaszkolnych, zgodnie z przepisami w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania. Kto może zdawać egzamin kwalifikacyjny na tytuł mistrza Do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł mistrza dopuszcza się osobę, która spełnia jeden z następujących warunków: 1) posiada tytuł zawodowy lub tytuł równorzędny, o którym mowa w 50, w zawodzie, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, oraz po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej trzyletni staż pracy w tym zawodzie albo łącznie przed i po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej sześcioletni staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, oraz posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej; 29

2) przez okres co najmniej sześciu lat w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej wykonywała, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, oraz posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej; 3) posiada tytuł zawodowy lub równorzędny w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, oraz po uzyskaniu tytułu zawodowego co najmniej trzyletni staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, oraz posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej; 4) posiada tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, oraz po uzyskaniu tytułu mistrza co najmniej roczny staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny; 5) ) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej, dających wykształcenie średnie, oraz dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie obejmującym zakres zawodu, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, oraz dwuletni staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny; 6) posiada wyższe wykształcenie w zakresie kierunku lub specjalności obejmujących, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny, oraz po uzyskaniu tytułu zawodowego roczny staż pracy w zawodzie, w którym zdaje egzamin kwalifikacyjny. Organizacja egzaminu kwalifikacyjnego Egzamin kwalifikacyjny przeprowadza się w dwóch etapach: teoretycznym i praktycznym. Etap teoretyczny polega na rozwiązaniu przez zdającego zadań egzaminacyjnych sprawdzających wiadomości i umiejętności Etap praktyczny polega na samodzielnym wykonaniu zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności praktyczne Etap teoretyczny egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł zawodowy przeprowadza się w formie pisemnej. Czas trwania etapu teoretycznego egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł zawodowy nie może być krótszy niż 120 minut. Zakres egzaminu - Zadania egzaminacyjne do etapu teoretycznego oraz etapu praktycznego egzaminu kwalifikacyjnego są przygotowywane z uwzględnieniem standardów wymagań, będących podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, określonych w przepisach w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, odpowiadających zawodom występującym w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Etap teoretyczny egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł mistrza składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej. 30

Część pisemna etapu teoretycznego egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł mistrza trwa co najmniej 180 minut, a część ustna - co najmniej 30 minut, w tym 10 minut na zapoznanie się przez zdającego z zadaniami egzaminacyjnymi. Etap praktyczny egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł zawodowy trwa co najmniej 240 minut, a etap praktyczny egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł mistrza - co najmniej 360 minut. Zakres egzaminu - Zadania egzaminacyjne przygotowywane na egzamin kwalifikacyjny na tytuł mistrza umożliwiają ponadto stwierdzenie opanowania przez zdającego samodzielnego projektowania, wykonywania i organizowania złożonych zadań zawodowych wchodzących w zakres danego zawodu oraz organizowania i zarządzania procesem pracy. Zadania egzaminacyjne uwzględniają w szczególności znajomość i stosowanie: 1) nowoczesnych technik i technologii; 2) podstawowej problematyki prawa gospodarczego i zarządzania; 3) zasad ergonomii oraz bezpieczeństwa i higieny pracy; 4) podstawowych zasad ochrony środowiska; 5) podstaw psychologii i pedagogiki; 6) metodyki nauczania; 7) podstawowych przepisów prawa pracy. Porównanie tytułów zawodowych: dawniej uzyskanych oraz obecnie uzyskiwanych w ramach egzaminów rzemieślniczych i kwalifikacyjnych Tytuły robotnika wykwalifikowanego lub mistrza uzyskane na podstawie dotychczasowych przepisów oraz czeladnika lub mistrza uzyskane w wyniku zdania egzaminu przed komisją egzaminacyjną izby rzemieślniczej są równorzędne z tytułami zawodowymi uzyskanymi w wyniku przedstawionego egzaminu kwalifikacyjnego. EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE ZAWODOWE Podstawa prawna ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dziennik Ustaw Nr 83, poz. 562 z późniejszymi zmianami) Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie jest przeprowadzony przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną Wybrane fragmenty rozporządzenia określające wymagania oraz organizację egzaminu na podstawie informacji zamieszczonych na stronie CKE: 31

Kto może zdawać egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe Egzamin zawodowy przeprowadzany jest dla absolwentów szkół ponadgimnazjalnych: zasadniczych szkół zawodowych techników techników uzupełniających szkół policealnych Organizacja egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe Egzamin zawodowy przeprowadzany jest jeden raz w ciągu roku szkolnego w okresie od czerwca do sierpnia, w terminie ustalonym przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Termin egzaminu zawodowego dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej ogłasza na stronie internetowej CKE, nie później niż na 4 miesiące przed terminem egzaminu zawodowego. Egzamin zawodowy składa się z dwóch etapów: etapu pisemnego (który składa się z dwóch części) etapu praktycznego. Etap pisemny jest przeprowadzany w formie testu i składa się z dwóch części, podczas których zdający rozwiązuje: w części pierwszej - zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności właściwe dla kwalifikacji w danym zawodzie, w części drugiej - zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności związane z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą. Etap pisemny egzaminu zawodowego trwa 120 minut. Dla zdających ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi czas trwania egzaminu może być przedłużony, nie więcej jednak niż o 30 minut. Wynik etapu pisemnego ustala komisja okręgowa, po elektronicznym odczytaniu karty odpowiedzi, na podstawie liczby punktów uzyskanych z każdej części tego etapu. Etap praktyczny polega na wykonaniu zadania egzaminacyjnego, sprawdzającego praktyczne umiejętności z zakresu kwalifikacji w danym zawodzie. Etap praktyczny egzaminu przeprowadza się w ośrodku egzaminacyjnym, którym jest upoważniona przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej: szkoła placówka kształcenia praktycznego 32

placówka kształcenia ustawicznego upoważniony pracodawca. Etap praktyczny egzaminu zawodowego trwa nie krócej niż 180 minut i nie dłużej niż 240 minut. Czas trwania etapu praktycznego egzaminu zawodowego w danym zawodzie określa informator dla danego zawodu. Dla zdających ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi czas trwania egzaminu może być przedłużony, nie więcej jednak niż o 30 minut. Etap praktyczny egzaminu zawodowego dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych (i szkół policealnych prowadzących kształcenie w tych samych zawodach, w których kształcą zasadnicze szkoły zawodowe) różni się od egzaminu dla absolwentów techników (oraz techników uzupełniających i szkół policealnych prowadzących kształcenie w zawodach innych niż zasadnicze szkoły zawodowe). Zdający zdał egzamin zawodowy, jeżeli uzyskał: 1) z etapu pisemnego: z części pierwszej co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania, z części drugiej co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania, 2) z etapu praktycznego - co najmniej 75% możliwych do uzyskania punktów. Wynik egzaminu zawodowego ustala okręgowa komisja egzaminacyjna. Wynik ten jest ostateczny. Absolwent, który zdał egzamin zawodowy, otrzymuje dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Na wniosek absolwenta, do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dołącza się Europass - Suplement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe, sporządzony na podstawie opisu kwalifikacji absolwenta albo opisu zawodu, określonych w podstawie programowej kształcenia w danym zawodzie. Dokument ten określa zakres kompetencji osoby posiadającej dyplom zawodowy oraz ułatwia zrozumienie znaczenia dyplomu, opisuje umiejętności i uprawnienia posiadacza dyplomu, jest ściśle powiązany z zawodem (w danym kraju posiadacze określonego dyplomu otrzymają taki sam suplement), posiada taką samą strukturę we wszystkich krajach UE. 33

KSZTAŁCENIE FORMALNE A UZYSKIWANIE TYTUŁU MISTRZA W ZAWODZIE Egzamin na tytuł mistrza jest formą oceny poziomu wiadomości i umiejętności z zakresu danego zawodu rzemieślniczego. Izba Rzemieślnicza dopuszcza do egzaminu mistrzowskiego osoby na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie egzaminów kwalifikacyjnych na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne (Dz. U. Nr 215, poz.1820). W warunkach dopuszczenia do egzaminu, zawarte są wymagania bezwzględnego ukończenia któregoś rodzaju kształcenia formalnego i posiadania świadectwa ukończenia szkoły; ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej ponadgimnazjalnej lub dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, dających wykształcenie średnie w zawodzie lub szkoły wyższej Dodatkowo, oprócz niezbędnego stażu pracy, dopuszczane jest posiadanie tytułu zawodowego potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Potwierdzenie swoich kwalifikacji zdobyciem tytułu mistrzowskiego może odbywać się w różny sposób, zależnie od wyboru ścieżki edukacyjnej i ukończonego etapu kształcenia formalnego. I tak na przykład chcą zdać egzamin mistrzowski w zwodzie fryzjer dopuszcza się następujące możliwości; - nauka w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej, zakończona uzyskaniem tytułu zawodowego lub czeladnika w zawodzie fryzjer, następnie trzyletni staż pracy w zawodzie fryzjer i przystąpienie do egzaminu mistrzowskiego - nauka w czteroletnim technikum dziennym, zaocznym, wieczorowym w zawodzie technik usług fryzjerskich, zdobycie tytułu zawodowego oraz najmniej dwuletni staż w zawodzie fryzjer i przystąpienie do egzaminu mistrzowskiego - nauka w zasadniczej szkole zawodowej, kontynuacja w technikum uzupełniającym w zawodzie technik usług fryzjerskich, zdobycie tytułu zawodowego, co najmniej dwuletni staż pracy w zawodzie i przystąpienie do egzaminu mistrzowskiego - nauka w liceum ogólnokształcącym, potem w dwuletniej szkole policealnej w zawodzie technik usług fryzjerskich, zdobycie tytułu zawodowego, co najmniej dwuletni staż pracy w zawodzie i przystąpienie do egzaminu mistrzowskiego - ukończenie szkoły ponadgimnazjalnej potwierdzone świadectwem, co najmniej przez okres sześciu lat wykonywanie zawodu w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej, ukończenie kursu zawodowego przygotowującego do egzaminu mistrzowskiego. 34

WYKAZ ZAWODÓW RZEMIEŚLNICZYCH PRZEZ EDUKACJĘ DO SUKCESU Klasyfikacja zawodów i specjalności dla rynku pracy stan prawny lipiec 2010 r. 35

36

37

38

AKTY PRAWNE REGULUJĄCE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE: 1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 82, poz. 537) 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 124, poz. 860 z późn. zmianami) 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 października 2005 r. w sprawie egzaminów na tytuły czeladnika i mistrza w zawodzie, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz. U. Nr 215, poz. 1820) 4. Uchwały Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminów czeladniczych i mistrzowskich w zawodach odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zmianami) 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. Nr 103, poz. 652 z późn. zmianami) 7. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz. U. Nr 31, poz. 216) 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 czerwca 2009 r. w sprawie publicznych placówek kształcenia ustawicznego, publicznych placówek kształcenia praktycznego oraz publicznych ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego (Dz. U. Nr 99, poz. 828) 9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2007 r. w sprawie egzaminów eksternistycznych (Dz. U. Nr 179, poz. 1273) 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej a dnia 27 września 2007 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminów eksternistycznych (Dz. U. Nr 184, poz. 1309) 39

40