Potencjalne konsekwencje wydzielenia regionu stołecznego Mazowsza dla wykonywania zadań samorządów wojewódzkich Paweł Swianiewicz Zakład Rozwoju i Polityki Lokalnej Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytet Warszawski
Wykonywanie statutowych zadań samorządu Zdolność prowadzenia spójnej polityki rozwoju (w tym polityk sektorowych) Wpływ na sytuację finansową Kryteria oceny Dochody Dochody własne System wyrównawczy Alokacja potrzeb wydatkowych Subwencja wyrównawcza Janosikowe Dostęp do funduszy unijnych Raczej po 2020 r. Niepewny kształt przyszłego budżetu UE Niepewny kształt przyszłej polityki regionalnej UE Podział na jednostki NUTS 3 jako alternatywa Ryzyka: - Potrzeba akceptacji UE - Zagrożenie dla decentralizacji polityki Regionalnej - Od teraz czy od 2020? Ryzyko dyskontynuacji instytucji zarządzającej RPO
Wariant I Wariant II Wariant III
Jaki region stołeczny? Założenia analizy Wariant I (Warszawa) Wariant II (Warszawa + NUTS 3) Wariant III (Warszawa + ZIT) Woj. stołeczne Mazowsze Uwagi ludność 32,5% 67,5% Najprostsze w realizacji, ale powierzchnia 1,5% 98,5% dewastujące dla zarządzania aglomeracją ludność 62,5% 37,5% Nie wymaga zmiany NUTS-3 ani powierzchnia 27,9% 72,1% mapy powiatów. Ale dzieli Mazowsze na dwie, nieciągłe przestrzennie części ludność 49,7% 50,3% Wymaga zmiany mapy powierzchnia 8,1% 91,9% powiatowej i zmiany podziału na NUTS-3
Struktura wydatków Mazowsza (2014) bez wpłaty "janosikowego" i wydatków finansowanych dotacjami celowymi lub subwencją oświatową 11,69 4,25 6,41 4,7 3,97 4,14 3,91 4,78 46,27 Analizy dla działów: 1. Transport: - Drogi wojewódzkie - Regionalne przejazdy kolejowe 2. Kultura 3. Ochrona Zdrowia 4. Administracja 5. Obsługa długu 10,89 rolnictwo przetwórstwo przemysłowe transport administracja oświata, szkolnictwo wyższe ochrona zdrowia opieka społeczna kultura obsługa długu
Zdolność prowadzenia spójnej polityki rozwoju Utrudnienie koordynacji w zakresie strategii rozwoju i większości polityk sektorowych Zwiększenie rozmiaru zjawiska gapowicza (rozbieżności między zasięgiem usług i granicami jednostki administracyjnej) Dewastujące skutki wariantu I (wydzielenie samej Warszawy w granicach administracyjnych) dla zarządzania obszarem metropolitalnym
Wpływ na sytuację finansową Eksperyment myślowy: co by było gdyby taki podział obowiązywał już w 2014 roku?
Wielkość dochodów "nie znaczonych" w przeliczeniu na 1 mieszkańca 700 600 500 400 300 200 100 0 Stołeczne Mazowsze Stołeczne Mazowsze Stołeczne Mazowsze Mazowsze dziś Wariant I Wariant II Wariant III CIT i PIT Inne dochody własne Subwencja wyrównawcza Subwencja regionalna
Wydatki regionalne przewozy kolejowe Udział w kosztach Udział we wpływach ze sprzedaży biletów Średnia rentowność Stołeczne Mazowsze Stołeczne Mazowsze Stołeczne Mazowsze Wariant I (sama Warszawa) 13,1% 86,9% 17,3% 82,7% 86,6% 62,4% Wariant II (Warszawa + NUTS3) 70,2% 29,8% 88,8% 11,2% 83,0% 24,7% Wariant III (Warszawa + ZIT) 44,7% 55,3% 67,5% 32,5% 99,0% 38,6% 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Udział w kosztach i we wpływach z regionalnych przewozów kolejowych - woj. mazowieckie po podziale wariant I wariant II wariant III udział w kosztach udział we wpływach
Wpływ na potrzeby wydatkowe - podsumowanie 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Wielkość wydatków w przeliczeniu na 1 mieszkańca (przy zachowaniu dzisiejszego standardu usług) stołeczne Mazowsze stołeczne Mazowsze stołeczne Mazowsze Mazowsze dziś Wariant I Wariant II Wariant III kolej drogi kultura zdrowie administracja inne spłata długu Wariant I Wariant II Wariant III Stołeczne Mazowsze Stołeczne Mazowsze Stołeczne Mazowsze % całości kosztów 25,8 74,2 51,4 48,6 35,8 64,2 % ludności 32,5 67,5 62,5 37,5 49,7 50,3
Dochody w stosunku do potrzeb wydatkowych wariant I 700 Dochody i wydatki na głowę mieszkańca - wariant I (Warszawa w granicach administracyjnych) 600 500 400 300 200 100 0 Dochody Wydatki Dochody Wydatki Dochody Wydatki Mazowsze obecnie Stołeczne Mazowsze po podziale Dochody własne Subwencja wyrównawcza Subwencja regionalna Transport Inne zadania Janosikowe
Dochody w stosunku do potrzeb wydatkowych wariant II Dochody i wydatki na głowę mieszkańca (wariant II - Warszawa wraz z okalającymi regionami NUTS-3) 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Dochody Wydatki Dochody Wydatki Dochody Wydatki Mazowsze obecnie Stołeczne Mazowsze po podziale Dochody własne Subwencja wyrównawcza Subwencja regionalna Transport Inne zadania Janosikowe
Dochody w stosunku do potrzeb wydatkowych wariant III 600 Dochody i wydatki na głowę mieszkańca (wariant III - Warszawa wraz z gminami ZIT) 500 400 300 200 100 0 Dochody Wydatki Dochody Wydatki Dochody Wydatki Mazowsze obecnie Stołeczne Mazowsze po podziale Dochody własne Subwencja wyrównawcza Subwencja regionalna Transport Inne zadania Janosikowe
Wnioski końcowe wpływ podziału Mazowsza Wpływ na wielkość środków UE oddalony w czasie i niepewny potencjalne zagrożenie zniszczeniem obecnego systemu zarządzania funduszami Wpływ na spójność polityki regionalnej utrudnienie koordynacji polityki dla całego regionu zagrożenie dla możliwości zarządzania całą aglomeracją warszawską (wariant I) Wpływ na wielkość dochodów korzystny wyłącznie dla części stołecznej Wpływ na koszty wykonywania zadań ponadproporcjonalnie duża część po stronie reszty Mazowsza ; zagrożenie dla możliwości sfinansowania niewielkimi dochodami (nawet z uwzględnieniem systemu wyrównawczego)