Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie Uwarunkowania rynku pracy w Polsce. Aspekty regionalne redakcja naukowa Ryszard Cz. Horodeński Cecylia Sadowska-Snarska B 372650 Białystok - Warszawa 2010
\ SPSS TREŚCI WPROWADZENIE 9 CZĘŚĆ I. UWARUNKOWANIA PODAŻY I POPYTU NA PRACĘ 11 DOROTA GŁOGOSZ, LUCYNA MACHOL-ZAJDA SZANSĘ SZERSZEGO WYKORZYSTANIA ELASTYCZNYCH FORM PRACY W POLSKICH FIRMACH 13 1. WPROWADZENIE 13 2. ELASTYCZNOŚĆ ZATRUDNIENIA w POLITYCE UNII EUROPEJSKIEJ 13 3. ELASTYCZNOŚĆ W WARUNKACH RECESJI GOSPODARCZEJ LAT 2008-2009 17 4. UWARUNKOWANIA WPROWADZANIA I STOSOWANIA ELASTYCZNYCH FORM PRACY W POLSCE 23 5. POŻĄDANE KIERUNKI ROZWOJU ELASTYCZNYCH FORM PRACY W POLSKICH FIRMACH 29 RYSZARD CZ. HORODEŃSKI, CECYLIA SADOWSKA-SNARSKA KIERUNKI ZMIAN W POZIOMIE I STRUKTURZE POPYTU NA PRACĘ W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM 37 1. WPROWADZENIE ; 37 2. ŹRÓDŁA INFORMACJI NA TEMAT POPYTU NA PRACĘ 1 37 3. ZMIANY w POZIOMIE POPYTU NA PRACĘ W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM W LATACH 1995-2008 40 4. SEKTOROWA STRUKTURA POPYTU NA PRACĘ "43 5. DZIAŁOWA STRUKTURA POPYTU NA PRACĘ 47 6. ZMIANY W STRUKTURZE POPYTU NA PRACĘ W PRZEMYŚLE 50 7. PODSUMOWANIE i WNIOSKI KOŃCOWE 53 EUGENIUSZ KWIATKOWSKI, LESZEK KUCHARSKI PROGNOZY POZIOMU I STRUKTURY POPYTU NA PRACĘ W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM DO ROKU 2015.. 57 1. WPROWADZENIE 57 2. MODEL 58 3. PROGNOZA POZIOMU POPYTU NA PRACĘ W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM W LATACH 2009-2015 61 4. PROGNOZA STRUKTURY POPYTU NA PRACĘ W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM W PRZEKROJU SEKCJI PKD w LATACH 2009-2015 : 64 5. PROGNOZA STRUKTURY POPYTU NA PRACĘ W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM W PRZEKROJU ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI W LATACH 2009-2015 67 6. PODSUMOWANIE i WNIOSKI 75 ADAM TOMANEK STRUKTURALNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU PODLASKIEGO RYNKU PRACY 77 1. WPROWADZENIE 77 2. PODLASKI RYNEK PRACY W ŚWIETLE STATYSTYKI RYNKU PRACY 77 3. WPŁYW STRUKTURY PODLASKIEGO RYNKU PRACY NA JEGO MOŻLIWOŚCI ROZWOJOWE 84 4. ZAKOŃCZENIE 90
MACIEJ MUCZYŃSKI STRUKTURA POPYTU NA PRACĘ ORAZ POTRZEBY SZKOLENIOWE PODLASKICH PRZEDSIĘBIORCÓW W ŚWIETLE BADANIA JAKOŚCIOWEGO METODĄ FGI 93 1. WPROWADZENIE 93 2. METODOLOGIA BADANIA 93 3. OPIS PRÓBY BADAWCZEJ 96 4. WYNIKI BADANIA 96 5. PODSUMOWANIE 104 JAROSŁAW OCZKI POPYT I PODAŻ NA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM 107 1. WPROWADZENIE 107 2. ZMIANY NA POLSKIM RYNKU PRACY PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ 107 2. RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM 110 3. POPYT NA PRACĘ 112 4. PODAŻ PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM 116 5. PODSUMOWANIE 119 MAGDALENA KLIMCZUK WPŁYW ZMIAN DEMOGRAFICZNYCH NA RYNEK PRACY 121 1. WPROWADZENIE 121 2. ZMIANY DEMOGRAFICZNE NA ŚWIECIE I W POLSCE - WYDŁUŻENIE SIĘ TRWANIA ŻYCIA JAKO CZYNNIK IMPLIKUJĄCY ZMIANY NA RYNKU PRACY 122 3. ZMIANY NA RYNKU PRODUKTÓW I USŁUG DLA OSÓB STARSZYCH -TEMPO WZROSTU RYNKU PRODUKTÓW I USŁUG DLA OSÓB STARSZYCH 125 4. UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE WZROSTU RYNKU PRODUKTÓW I USŁUG DLA OSÓB STARSZYCH ORAZ RYNKU PRACY 126 5. STYL ŻYCIA I WZORCE KONSUMPCJI OSÓB STARSZYCH 127 6. JAKOŚĆ ŻYCIA OSÓB STARSZYCH 131 7. WARTOŚCI i POSTAWY WOBEC OSÓB STARSZYCH 135 8. ZAKOŃCZENIE 138 CZĘŚĆ II. MIGRACJE A REGIONALNE RYNKI PRACY 141 PAWEŁ BARDON MIGRACJE PRACOWNIKÓW JAKO ELEMENT EUROPEJSKIEGO RYNKU PRACY 143 1. WPROWADZENIE 143 2. DYNAMICZNE ZMIANY NA POLSKIM RYNKU PRACY 144 3. KONKURENCJA NA UNIJNYM RYNKU PRACY 145 ŁUKASZ ARENDT, IWONA KUKULAK-DOLATA WSPÓŁCZESNE MIGRACJE ZAROBKOWE PODLASIAN 151 1. WPROWADZENIE 151
2. CHARAKTERYSTYKA OSÓB PRZEBYWAJĄCYCH NA EMIGRACJI ZAROBKOWEJ I PRZYCZYNY EMIGRACJI 153 3. KRAJE EMIGRACJI ZAROBKOWYCH I CZAS ICH TRWANIA 158 4. ZATRUDNIENIE I WARUNKI PRACY PODLASIAN NA EMIGRACJI 161 5. EKONOMICZNE I SPOŁECZNE SKUTKI EMIGRACJI ZAROBKOWEJ 167 6. ZAKOŃCZENIE 172 ANNA ORGANIŚCIAK-KRZYKOWSKA PROCESY MIGRACYJNE W WOJEWÓDZTWIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM NA TLE SYTUACJI NA RYNKU PRACY 175 1. WPROWADZENIE 175 2. ISTOTA I PRZYCZYNY MIGRACJI 176 3. MIGRACJE CZASOWE I STAŁE 178 4. MIGRACJE WOBEC PROBLEMÓW RYNKU PRACY 182 5. PODSUMOWANIE 187 JOANNA MACHNIS MIGRACJE ZAGRANICZNE LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM WOBEC SYTUACJI DEMOGRAFICZNEJ REGIONU 189 1. WPROWADZENIE 189 2. PERYFERYJNY CHARAKTER WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO 192 3. SYTUAGA DEMOGRAFICZNA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO 193 4. MIGRACJE ZAGRANICZNE W WOJEWÓDZTWIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM 197 4.1. Migracje zagraniczne na pobyt stały 197 4.2. Migracje zagraniczne na pobyt czasowy 202 5. PODSUMOWANIE 206 AGNIESZKA BECLA, STANISŁAW CZAJĄ KONSEKWENCJE EMIGRACJI ZAROBKOWEJ DLA LOKALNEGO RYNKU PRACY I GOSPODARKI (NA PRZYKŁADZIE WAŁBRZYSKIEGO REGIONU PROBLEMOWEGO) 211 1. UWAGI WPROWADZAJĄCE. POLSKI RYNEK PRACY PRZED AKCESJĄ DO UNII EUROPEJSKIEJ 211 2. SYTUACJA NA POLSKIM RYNKU PRACY PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ 214 3. CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE ROZMIARY I KIERUNKI MIGRACJI ZAROBKOWEJ WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE... 215 4. POTENCJALNE I FAKTYCZNE KORZYŚCI I KOSZTY MIGRACJI ZAROBKOWEJ 217 5. RZECZYWISTY WPŁYW EMIGRACJI ZAROBKOWEJ DLA REGIONU WAŁBRZYSKIEGO 219 6. UWAGI KOŃCOWE. REKOMENDACJE DLA POLITYKI ZATRUDNIENIA I ZWALCZANIA BEZROBOCIA 225 CZĘŚĆ III. MOBILNOŚĆ A REGIONALNE RYNKI PRACY... 229 HALINA SOBOCKA-SZCZAPA MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA ZASOBÓW PRACY WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO 231 1. WPROWADZENIE 231 2. MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA PRACUJĄCYCH 232 2. MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA BEZROBOTNYCH 250
3. MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA BIERNYCH ZAWODOWO 256 4. WNIOSKI i REKOMENDACJE 265 IWONA POUWCZAK POTENCJALNA I DOTYCHCZASOWA MOBILNOŚĆ PRZESTRZENNA LUDNOŚCI ZAMIESZKUJĄCEJ OBSZARY WIEJSKIE, MIEJSKO-WIEJSKIE I MAŁE MIASTA W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM 269 1. WPROWADZENIE 269 2. MOBILNOŚĆ PRZESTRZENNA OSÓB PRACUJĄCYCH 271 3. RUCHLIWOŚĆ PRZESTRZENNA OSÓB BEZROBOTNYCH 275 4. DOTYCHCZASOWA I POTENCJALNA SKŁONNOŚĆ DO PODEJMOWANIA MOBILNOŚCI PRZESTRZENNEJ PRZEZ BIERNYCH ZAWODOWO 280 5. WNIOSKI 283 KRYSTYNA GILGA MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA LUDNOŚCI DOLNEGO ŚLĄSKA 285 PAWEŁ JANUKOWICZ MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA BEZROBOTNYCH BEZ KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH MIESZKAŃCÓW MIAST I WSI W WOJEWÓDZTWIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM 297 1. WPROWADZENIE 297 2. BEZROBOTNI BEZ KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH NA WARMIŃSKO-MAZURSKIM RYNKU PRACY 298 3. AKTYWNOŚĆ EDUKACYJNA BEZROBOTNYCH BEZ KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH WEDŁUG BADAŃ 302 4. PODSUMOWANIE 311 CZĘŚĆ IV. DETERMINANTY ZWIĘKSZENIA ZATRUDNIENIA MŁODZIEŻY 313 PIOTR MICHOŃ ZŁAPANI W ROZKROKU - STUDENCI I ABSOLWENCI UCZELNI WYŻSZYCH A RYNEK PRACY W WIELKOPOLSCE 315 1. WPROWADZENIE 315 2. PORTRET STATYSTYCZNY STUDENTÓW i ABSOLWENTÓW w WIELKOPOLSCE 316 3. BADANIE 319 4. PRACA A WYBÓR KIERUNKU STUDIÓW 319 5. KSZTAŁCENIE A PRACA ZAWODOWA 321 6. POSTAWY I UMIEJĘTNOŚCI A KSZTAŁCENIE W SZKOLE WYŻSZEJ 326 7. KIERUNEK STUDIÓW A OCZEKIWANIA STUDENTÓW I PRACA ZAWODOWA ABSOLWENTÓW 329 8. CEL KSZTAŁCENIA W SZKOŁACH WYŻSZYCH 330 9. UWAGI KOŃCOWE 332 MACIEJ ŁAWRYNOWICZ WYMAGANIA WOBEC ABSOLWENTÓW W OPINIACH WIELKOPOLSKICH PRACODAWCÓW 335 1. WPROWADZENIE 335 2. PRACODAWCY WIELKOPOLSCY-CHARAKTERYSTYKA PRÓBY 335
3. UWARUNKOWANIA REKRUTACJI 337 4. CHARAKTERYSTYKA ZATRUDNIONYCH ABSOLWENTÓW 345 5. PODSUMOWANIE 357 JAROSŁAW KORPYSA BEZROBOCIE JAKO EKONOMICZNA DETERMINANTA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI MŁODZIEŻY WIEJSKIEJ W ZACHODNIOPOMORSKIM 359 1. WPROWADZENIE 359 2. ZWIĄZEK BEZROBOCIA z PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ 360 3. BADANIE ZWIĄZKU BEZROBOCIA Z PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ... 362 3.1. Metodologia badań 362 3.2. Rezultaty badań 363 4. ZAKOŃCZENIE 7. 368 CZĘŚĆ V. ZRÓŻNICOWANIE REGIONALNYCH RYNKÓW PRACY 371 MONIKA STANNY REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE NADWYŻEK WIEJSKICH ZASOBÓW PRACY W POLSCE 373 1. WPROWADZENIE 373 2. KATEGORYZACJA POJĘĆ 374 3. BEZROBOCIE JAWNE-REJESTROWANE NADWYŻKI ZASOBÓW PRACY 376 4. BEZROBOCIE UKRYTE-PRZEROST ZATRUDNIENIA ROLNICZEGO 3 7 7 5. NIEAKTYWNI W WIEKU PRODUKCYJNYM - (TEŻ) POTENCJALNE NADWYŻKI ZASOBÓW PRACY 379 6. PODSUMOWANIE 380 BEATA WIŚNIEWSKA REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE RYNKU PRACY w POLSCE 387 1. WPROWADZENIE 387 2. DOBÓR CECH DIAGNOSTYCZNYCH OKREŚLAJĄCYCH RYNEK PRACY BADANYCH WOJEWÓDZTW 388 3. TAKSONOMICZNA ANALIZA PRZESTRZENNEGO ZRÓŻNICOWANIA WOJEWÓDZTW 389 5. PODSUMOWANIE 392 MARIUSZ NYK WYBRANE PROBLEMY ZRÓŻNICOWANIA WYNAGRODZEŃ W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 395 1. WPROWADZENIE 395 2. PRZECIĘTNA PŁACA w WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 395 3. ZRÓŻNICOWANIE WYNAGRODZEŃ W REGIONIE ŁÓDZKIM W UJĘCIU SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ... 398 4. SEZONOWOŚCI W KSZTAŁTOWANIU SIĘ WYNAGRODZENIA PRZECIĘTNEGO W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 404 5. ZAKOŃCZENIE 409 JOANNA MARZEC SYTUACJA NA LOKALNYM RYNKU PRACY W LATACH 1996-2008 (NA PRZYKŁADZIE RADOMIA) 411 1. WPROWADZENIE 411
2. ZASOBY PRACY w RADOMIU 412 3. AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA LUDNOŚCI 416 4. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA OSÓB FIZYCZNYCH 419 5. ZJAWISKO BEZROBOCIA W RADOMIU 421 6. PODSUMOWANIE 424 ANATOLIUSZ KOPCZUK, LESZEK KROPIWNICKI ZASTOSOWANIE NARZĘDZI GIS W ANALIZIE REGIONALNEGO RYNKU PRACY 427 1. PRZESTRZENNY WYMIAR RYNKU PRACY,. 427 2. OGRANICZONA PRZESTRZENNOŚĆ SYSTEMU INFORMACJI O RYNKU PRACY 429 3. ZASTOSOWANIA NARZĘDZI GIS w ANALIZACH PRZESTRZENNYCH 430 4. RYNEK PRACY JAKO OBSZAR ZASTOSOWAŃ NARZĘDZ^ GIS 433 5. PODSUMOWANIE 439