Sytuacja na polskim rynku pracy RYNEK PRACY

Transkrypt

1 Sytuacja na polskim rynku pracy RYNEK PRACY Maciej Frączek

2 Czynniki warunkujące sytuację na polskim rynku pracy* - strukturalny charakter bezrobocia, spowodowany niewystarczającymi lub nieodpowiednimi kwalifikacjami osób bezrobotnych; - przemiany technologiczne w gospodarce, których szybkie tempo wywołuje konieczność aktualizacji kwalifikacji i umiejętności pracowników; - napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich powoduje przyspieszenie procesu zmian technologicznych, które z kolei wpływają na poziom i strukturę zatrudnienia; - dostępność do unijnych rynków pracy, która z jednej strony wymusza szybkie uzupełnianie i zwiększanie kwalifikacji, z drugiej zaś może powodować akumulację nieprzydatnych zawodów na poszczególnych lokalnych rynkach pracy; - emigracja zarobkowa, która może zmniejszyć bezrobocie, ale także może przyczynić się do odpływu wykwalifikowanych pracowników; - mała elastyczność rynku pracy; - niski stopień mobilności zawodowej, kwalifikacyjnej i przestrzennej pracowników i bezrobotnych. * Na podstawie: Dach Z. (2008), Rynek pracy w Polsce. Aspekty ekonomiczno-społeczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.

3 Wyzwania dla europejskiego rynku pracy* zmiany strukturalne (deindustrializacja, serwicyzacja, prywatyzacja); zmiany technologiczne (komputeryzacja, informatyzacja, digitalizacja); globalizacja (pogłębienie, intensyfikacja i przyspieszenie międzynarodowych interakcji i zależności w tym w obrębie UE); deregulacja i re-regulacja (przesunięcie siły z powrotem do pracodawców, przesunięcie w stronę aktywnej polityki rynku pracy); dekompozycja sektorowego podejścia do zatrudnienia; zmiana podejścia do kwalifikacji; zwiększenie zaangażowania kobiet na rynku pracy; zmniejszanie znaczenia związków zawodowych i pojawienie się nowych relacji na rynku pracy; rosnąca wrażliwość/podatność na bezrobocie; przypadkowość i rosnąca niepewność na rynku pracy; pogłębienie zróżnicowań płacowych i dochodowych; * Na podstawie: M. Hildebrandt, Koniec z pracą?, Difin, Warszawa 2013, s. 138.

4 Wyzwania dla europejskiego rynku pracy cd.* segmentacja rynków pracy; pogłębianie się problemów zatrudnieniowych grup zagrożonych wykluczeniem (młodsi i starsi pracownicy, niepełnosprawni, słabiej wykwalifikowani, migranci itp.); zwiększanie znaczenia czynników demograficznych; reorientacja polityki zatrudnienia i rynku pracy na poziomie unijnym i krajowym w kierunku wykorzystywania mechanizmów współzarządzania publicznego oraz neoweberowskiego modelu zarządzania publicznego. Źródło: Frączek M. (2014), Rynek pracy Unii Europejskiej stan, perspektywy i główne determinanty rozwojowe, [w:] M. Makuch (red.), Współczesny rynek pracy. Zatrudnienie i bezrobocie w XXI wieku, Wydawnictwo CEdu, Wrocław, s

5 Wsp. aktywności zawodowej (15-64 lata) 2016 r. (Eurostat)

6 Wsp. aktywności zawodowej (15-64 lata), wg płci (Eurostat)

7 Wskaźnik zatrudnienia (15-64 lata) 2016 r. (Eurostat)

8 Wskaźnik zatrudnienia (15-64 lata), wg płci (Eurostat)

9 Stopa bezrobocia (15-74 lata) 2016 r. (Eurostat)

10 Stopa bezrobocia (15-74 lata), wg płci (Eurostat)

11 Stopa bezrobocia długotrwałego 2016 r. (Eurostat)

12 Stopa bezrobocia długotrwałego, wg płci (Eurostat)

13 Wzrost zatrudnienia 2014 r. (Eurostat)

14 Wzrost zatrudnienia ogółem (Eurostat)

15 Odsetek zatrudnionych w sektorze usług 2014 r. (Eurostat)

16 Czy polski rynek pracy jest elastyczny? Odsetek samozatrudnionych w zatrudnieniu ogółem 2014 r. (Eurostat)

17 Czy polski rynek pracy jest elastyczny? Odsetek pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy 2016 r. (Eurostat)

18 Czy polski rynek pracy jest elastyczny? Odsetek pracujących na czas określony 2016 r. (Eurostat)

19 Ile pracujemy? Przeciętna długość tygodnia pracy (w głównym miejscu pracy), w godzinach 2016 r. (Eurostat)

20 Poziom bezrobocia rejestrowanego w Polsce liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia rejestrowanego (GUS)

21 Struktura bezrobocia rejestrowanego w Polsce bezrobotni według wieku, 2016 r. (GUS)

22 Struktura bezrobocia rejestrowanego w Polsce bezrobotni według poziomu wykształcenia, 2016 r. (GUS)

23 Struktura bezrobocia rejestrowanego w Polsce bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy, 2016 r. (GUS)

24 Struktura bezrobocia rejestrowanego w Polsce bezrobotni według stażu pracy, 2016 r. (GUS)

25 Wybrane problemy polskiego rynku pracy Niska aktywność zawodowa Polaków Niska aktywność zawodowa osób starszych (55+) Przepływ z edukacji do zatrudnienia relatywnie wysokie bezrobocie młodych osób (zwłaszcza w okresach spowolnienia gospodarczego) Niski poziom zaangażowania w edukację ustawiczną Duże zróżnicowanie regionalnych i powiatowych rynków pracy Segmentacja rynku pracy (rynek pierwotny i wtórny) Znaczny odsetek osób marginalizowanych i wykluczonych z rynku pracy

26 Niska aktywność zawodowa osób starszych (55+) W 2007 r. przeciętny wiek wyjścia z rynku pracy wynosił w Polsce 59,3 lat (w EU-27 było to 61,2 lat), wśród mężczyzn było to 61,4 lata (EU-27-61,9), wśród kobiet 57,5 lat (EU-27-60,5). W 2015 r. przeciętna długość życia zawodowego wynosiła w Polsce 32,6 lat (w EU-28 było to 35,4 lat), wśród mężczyzn było to 35,2 lata (EU-28-37,9), wśród kobiet 29,9 lat (EU-28-32,8). Współczynnik aktywności zawodowej w 2016 r. w grupie lata wynosił w PL 48,3% (w EU-28 59,1%), M 58,6% (66,6%), K 39,0% (52,0%). Wskaźnik zatrudnienia w 2014 r. w grupie lata wynosił w PL 46,2% (w EU-28 55,3%), M 55,7% (62,0%), K 37,6% (48,9%).

27 Niski poziom zaangażowania w edukację ustawiczną W 2016 r. poziom zaangażowania osób w wieku lata w edukację ustawiczną (w ciągu 4 tygodni poprzedzających badanie) wynosił w PL 3,7% (w EU-28 10,8%), M 3,4% (9,8%), K 4,0% (11,7%). W grupie lata było to PL 2,2% (EU-27 9,1%), a w grupie lata było to w PL tylko 1,0% (EU-28 6,1%). Wśród pracujących było to w PL 4,2% (EU-28 11,6%), wśród bezrobotnych 3,3% (9,6%), wśród biernych zawodowo 2,2% (8,2%). Wśród osób z wyższym wykształceniem było to w PL 8,5% (EU-28 18,6%), wśród osób ze średnim wykształceniem 1,9% (8,8%), wśród osób z podstawowym wykształceniem 0,9% (4,2%). W 2010 r. inwestycje przedsiębiorstw w szkolenia pracowników wynosiły w PL 1,1% ogólnych kosztów pracy (w EU-27 1,6%). W 2010 r. 31% polskich pracowników uczestniczyło w ustawicznych szkoleniach zawodowych (EU-27 38%).

28 Duże zróżnicowanie regionalnych rynków pracy współczynnik aktywności zawodowej (15-64), w %, Eurostat, 2016 Dolnośląskie 69,4 Kujawsko-pomorskie 67,2 Lubelskie 67,9 Lubuskie 67,2 Łódzkie 70,5 Małopolskie 68,2 Mazowieckie 73,1 Opolskie 68,0 Podkarpackie 67,8 Podlaskie 69,8 Pomorskie 69,6 Śląskie 66,3 Świętokrzyskie 68,3 Warmińsko-mazurskie 64,4 Wielkopolskie 70,0 Zachodniopomorskie 65,1 POLSKA 68,8

29 Duże zróżnicowanie regionalnych rynków pracy wskaźnik zatrudnienia (15-64), w %, Eurostat, 2016 Dolnośląskie 65,6 Kujawsko-pomorskie 62,1 Lubelskie 62,4 Lubuskie 64,0 Łódzkie 66,6 Małopolskie 64,6 Mazowieckie 69,0 Opolskie 64,6 Podkarpackie 61,2 Podlaskie 65,1 Pomorskie 65,6 Śląskie 62,6 Świętokrzyskie 62,2 Warmińsko-mazurskie 58,7 Wielkopolskie 66,6 Zachodniopomorskie 60,5 POLSKA 64,5

30 Duże zróżnicowanie regionalnych rynków pracy stopa bezrobocia, w %, Eurostat, 2016 Dolnośląskie 5,5 Kujawsko-pomorskie 7,4 Lubelskie 8,0 Lubuskie 4,7 Łódzkie 5,6 Małopolskie 5,2 Mazowieckie 5,5 Opolskie 5,0 Podkarpackie 9,6 Podlaskie 6,7 Pomorskie 5,7 Śląskie 5,4 Świętokrzyskie 8,9 Warmińsko-mazurskie 8,8 Wielkopolskie 4,8 Zachodniopomorskie 7,0 POLSKA 6,2

31 Duże zróżnicowanie regionalnych rynków pracy stopa bezrobocia rejestrowanego, w %, grudzień 2016 Dolnośląskie 7,3 Kujawsko-pomorskie 12,1 Lubelskie 10,4 Lubuskie 8,7 Łódzkie 8,6 Małopolskie 6,7 Mazowieckie 7,2 Opolskie 9,0 Podkarpackie 11,6 Podlaskie 10,4 Pomorskie 7,3 Śląskie 6,6 Świętokrzyskie 10,8 Warmińsko-mazurskie 14,2 Wielkopolskie 5,0 Zachodniopomorskie 11,0 POLSKA 8,3

32 Duże zróżnicowanie regionalnych rynków pracy min i max stopa bezrobocia rejestrowanego w powiatach (w %, grudzień 2016 r.) m. Poznań 1,9 kępiński (WLK) 2,2 poznański 2,3 wolsztyński (WLK) 2,6 m. Wrocław 2,8 m. st. Warszawa 2,8 m. Katowice 2,8 m. Sopot 2,9 wrocławski 2,9 m. Bielsko-Biała 3,1 nowotymski (WLK) 3,1 warszawski zachodni 3,2 szydłowiecki (MAZ) 28,8 braniewski (W-M) 25,2 kętrzyński (W-M) 23,7 bartoszycki (W-M) 23,7 łobeski (ZACH) 23,1 węgorzewski (W-M) 22,9 radomski (MAZ) 22,5 białogardzki (ZACH) 22,3 włocławski (K-P) 22,2 przysuski (MAZ) 21,9 piski (W-M) 21,2 elbląski 21,0 POLSKA 8,3

33 Segmentacja rynku pracy (rynek pierwotny i wtórny) W 2015 r. odsetek ubogich pracujących * (working poor) wynosił w Polsce 11,3% (EU28 9,5%), M 12,5% (10,2%), K 9,9% (8,7%). * Ubodzy pracujący to osoby pracujące (18-64 lata), których ekwiwalentny dochód do dyspozycji jest niższy od granicy ubóstwa (60% mediany krajowego dochodu ekwiwalentnego do dyspozycji, po uwzględnieniu transferów społecznych).

34 Marginalizacja i wykluczenie z rynku pracy W 2016 r. w Polsce 8,6% dzieci w wieku 0-17 lat żyło w gospodarstwach domowych, w których nie było ani jednej osoby pracującej. Średnia dla krajów EU-27 była równa 10,5%. W 2016 r. w Polsce 8,6% osób w wieku lat żyło w gospodarstwach domowych, w których nie było ani jednej osoby pracującej. Średnia dla krajów EU-27 była równa 10,1%.

35 Wykorzystane źródła i polecane opracowania Dach Z. (2008), Rynek pracy w Polsce. Aspekty ekonomicznospołeczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków. Serwis internetowy Eurostatu ( Serwis internetowy Głównego Urzędu Statystycznego ( Serwis internetowy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej ( Serwis internetowy Publicznych Służb Zatrudnienia (