Perspektywy rozwoju rynku consumer finance w Polsce w warunkach zawirowań na rynkach finansowych dr BłaŜej Lepczyński, Uniwersytet Gdański, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Marta Penczar Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową
Agenda I. Polski rynek consumer finance na tle innych rynków emerging markets i rynków rozwiniętych w UE II. III. IV. Co oznacza integracja rynku kredytów konsumpcyjnych w UE dla polskiego rynku consumer finance? Kluczowe trendy na polskim rynku consumer finance w latach 2006-2008 2008 Perspektywy rozwoju rynku consumer finance w okresie zawirowań na rynkach finansowych
Polski rynek consumer finance na tle rynków UE Etap 1. Budowa rynku Etap 2. Rozwój rynku Etap 3. Rynek dojrzały Bułgaria Rumunia Polska kraje Europy Środkowo-Wschodniej Wielka Brytania Niemcy Francja ZadłuŜenie kredyt konsumpcyjny per capita < 600 EUR 550-1000 EUR > 1000 EUR Wzrost rynku pow. 40% 20-40% < 20% Oprocentowanie (ryzyko) 20-30% 15-20% ok. 10-15% Produkty kredyty ratalne kredyty gotówkowe karty kredytowe kredyty gotówkowe karty kredytowe Źródło: European Central Bank, Eu Banking structures, Październik 2008
Polski rynek consumer finance największy rynek kredytów konsumpcyjnych z krajów Europy Środkowo-Wschodniej wysoka dynamika wzrostu wolumenu kredytów konsumpcyjnych (charakterystyczna dla wszystkich krajów EU-10) Tempo wzrostu rynku kredytów konsumpcyjnych w latach 2006-2007 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% -10% SK BE LT CZ IT SE NL EE LV MT FI PL MU13 PT SI DK ES EU27 DE FR HU AT UK BG IE GR -20% 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% Kredyty konsumpcyjne/pkb pozycja polskiego rynku consumer finance będzie wzrastać, z uwagi na wyŝszą dynamikę rozwoju rynku
Jaki jest potencjał wzrostu rynku consumer finance w Polsce? potencjał rozwoju polskiego rynku consumer finance jest nadal bardzo wysoki, ale... obciąŝenie kredytem konsumpcyjnym w stosunku do wynagrodzeń jest relatywnie wysokie w Polsce Kredyt konsumpcyjny per capita 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 BE SK SE FI NL IT CZ EE MT LT LV MU13 PL SI FR DK DE EU27 AT ES PT HU UK GR 0 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% Kredyty konsumpcyjne/pkb BG RO Kredyt konsumpcyjny / wynagrodzenia 30% 28% 26% 24% 22% 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% SK BE SE EE EE CZ IT FI PL PT FR FR DE DK ES ATUK UK IE RO 4% 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% Kredyty konsumpcyjne/pkb IE
Co oznacza integracja rynku kredytów konsumpcyjnych dla sektora bankowego i konsumentów w Polsce? wzrost KONKURENCJI na rynku kredytowym w Polsce zasada jednolitego paszportu zaostrza konkurencję na rynku nowi gracze na rynku zwiększają udział w rynku implementacja dyrektywy w sprawie umów o kredyt konsumencki poprawa (wzrost) standardów ochrony konsumenta koszty wdroŝenia nowych przepisów Jakie będą koszty i korzyści dla krajowego sektora bankowego z tytułu integracji? Czy konsumenci będą potrafili skorzystać z przysługujących im wyŝszych praw? Czy nowa dyrektywa przyspieszy czy ograniczy rozwój rynku consumer finance w Polsce?
Kluczowe tendencje rozwojowe na rynku consumer finance w latach 2006-2008 2008 140000 120000 Imponująca dynamika wzrostu Wzrost poziomu konkurencji 100000 80000 60000 40000 20000 Nowe wejścia na rynek Zaostrzenie rywalizacji pomiędzy dotychczasowymi konkurentami Social lending przejaw dezintermediacji 0 m a r 0 1 g ru 0 0 c z e 0 1 w rz 0 1 g ru 0 1 c z e 0 2 m a r 0 2 w rz 0 2 m a r 0 3 g ru 0 2 c z e 0 3 w rz 0 3 m a r 0 4 g ru 0 3 c z e 0 4 g ru 0 4 w rz 0 4 c z e 0 5 m a r 0 5 w rz 0 5 m a r 0 6 g ru 0 5 w rz 0 6 c z e 0 6 g ru 0 6 c z e 0 7 m a r 0 7 g ru 0 7 w rz 0 7 Zmiany w dystrybucji kredytów konsumpcyjnych m a r 0 8 w rz 0 8 c z e 0 8 g ru 0 8 Automatyzacja consumer finance (fabryki kredytowe) Automatyzacja procesów biznesowych Centralizacja Wzrost znaczenia pośrednictwa kredytowego Wzrost roli zdalnych kanałów dystrybucji Alianse z sieciami handlowymi Placówki franczyzowe Lekkie, elastyczne struktury typu low cost Skoring Przemiany w strukturze kredytów konsumpcyjnych, nowe produkty Spadek znaczenia kredytów ratalnych i w rachunku bieŝącym Wzrost znaczenia kredytów gotówkowych i zadłuŝenia z tytułu kart kredytowych
W najbliŝszych dwóch latach czeka nas spowolnienie rozwoju rynku consumer finance Kryzys REAKCJA KONSUMENTÓW OSŁABIENIE KONSUMPCJI PRIORYTET BEZPIECZEŃSTWO POSTAWA WYCZEKUJĄCA KONSEKWENCJE DLA GOSPODARKI MOśLIWA RECESJA SPADEK TEMPA WZROSTU PŁAC ZWOLNIENIA, WZROST POZIOMU BEZROBOCIA CONSUMER FINANCE REAKCJA BANKÓW ZAOSTRZENIE POLITYKI KREDYTOWEJ PRIORYTET BEZPIECZEŃSTWO KŁOPOTY Z POZYSKIWANIEM ŚRODKÓW NA AKCJĘ KREDYTOWĄ REAKCJA NADZORU OSTRZEJSZE NORMY NADZORCZE - - WZROSTU - SPOWOLNIENIA TEMPA ROZWOJU RYNKU POZIOMU RYZYKA W DZIAŁALNOŚCI CONSUMER FINANCE SPADKU DOCHODOWOŚCI BIZNESOWEJ MOśEMY SIĘ SPODZIEWAĆ DO KOŃCA 2010 ROKU OD ROKU 2011 POPRAWA KONIUNKTURY NA RYNKU CONSUMER FINANCE + LEPSZEJ WYCENA RYZYKA + WIĘKSZEJ ROZTROPNOŚCI NA RYNKU CONSUMER FINANCE
Prognoza wielkości zadłuŝenia osób prywatnych z tytułu kredytów konsumpcyjnych Obecnie czynniki psychologiczne odgrywają duŝą rolę Prognozy obarczone są duŝym błędem. Trudno określić, jak zachowa się rynek IBnGR zakłada i tak w miarę optymistyczny wariant rozwoju rynku kredytów konsumpcyjnych. 200,0 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Wartość zadłuŝenia konsumentów z tytułu kredytów konsumpcyjnych osiągnie w 2012 roku poziom ok. 173 mld zł (+-10%)
Jakie segmenty rynku consumer finance będą najbardziej atrakcyjne dla banków i pośredników w perspektywie kilku najbliŝszych lat? Jakie najbardziej odczują kryzys? PRZYROST WOLUMENU PRODUKTÓW KREDYTOWYCH DO 2012 ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA KREDYTÓW (STOPA ZWROTU SKORYGOWANA O RYZYKO OCZEKIWANY NAJWIĘKSZY PRZYROST: 1. KREDYTY HIPOTECZNE 2. KREDYTY GOTÓWKOWE 3. KARTY KREDYTOWE OCZEKIWANIA CO DO STOPY ZWROTU: 1. KREDYTY GOTÓWKOWE 2. KARTY KREDYTOWE 3. KREDYTY HIPOTECZNE NAJBARDZIEJ ATRAKCYJNE DOCHODOWO PRODUKTY KREDYTOWE W PERSPEKTYWIE 2012 ROKU (PRZYROST WOLUMENU x ATRAKCYJNOŚĆ) BARDZO DUśA DUśA PRZECIĘTNA MAŁA A BARDZO MAŁA GOTÓWKOWE KARTY KREDYTOWE KREDYT W RACHUNKU RATALNE R MIESZKANIOWE
Czy pośrednicy kredytowi odczują kryzys? REAKCJE BANKÓW NA KRYZYS KONSEKWENCJE DLA POŚREDNIKÓW Ograniczenie podaŝy kredytów Skupienie się na własnych problemach i mniejsze zaufanie do partnerów Mniejsza rola pośrednich kanałów dystrybucji, koncentracja na rentowności własnej sieci Mniejsza sprzedaŝ zwłaszcza na kredytach hipotecznych Osłabienie współpracy z bankami NiŜsze marŝe na produktach W EFEKCIE Konsolidacja branŝy, moŝliwe przejęcia i bankructwa Priorytet utrzymanie rentowności własnej marki, sieci Dywersyfikacja oferty produktów (wzrost roli ubezpieczeń)
Kontakt dr BłaŜej Lepczyński Szef Obszaru Badawczego Bankowość i rynki finansowe w IBnGR tel. +48 58 524 49 38 blazej.lepczynski lepczynski@ibngr ibngr.pl Marta Penczar Kierownik Projektu Biznes i ryzyko na rynku consumer finance tel. +48 58 524 49 58 marta.penczar penczar@ibngr ibngr.pl