Ewolucja regulacji prawnej partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce Michał Bitner DEBATA O PARTNERSTWIE PUBLICZNO-PRYWATNYM 25 MARCA 2009 Problemy z definiowaniem PPP PPP jako wspólne ponoszenie ryzyka spółka z udziałem gminy (np. francuskie SEM) PPP jako private participation in infrastructure (Grupa Banku Światowego) Moda na Public Private Social Partnerships w Austrii i Niemczech Rola partnerstw społeczno-gospodarczych 1
PPP który model wybrać? Model francuski (tradycyjny) powierzanie wykonywania usług publicznych (délégation de service public) Podstawy prawne: Loi Sapin, Loi MURCEF Rodzaje contrats de service publics (contrats de gestion déléguée): concession de travaux et de service - własność pozostaje publiczna, concession de services - przedsiębiorca eksploatuje obiekt już istniejący, finansuje jednak jego rozbudowę i modernizację affermage, regie PPP który model wybrać? Model brytyjski PFI PFI obejmuje głównie usługi zdrowotne, edukacyjne oraz socjalne - te, w których przypadku wyłączone jest finansowanie strukturalne Najpopularniejszy model - Design-Build-Finance-Operate: przedsiębiorca projektuje, buduje, finansuje i eksploatuje obiekt, otrzymując - po ukończeniu inwestycji - regularne płatności z budżetu, których wysokość zależy częściowo od jakości świadczonych usług Value for Money - PV szacowanych kosztów jest mniejsza, niż PV kosztów zakładanych dla komparatora sektora publicznego Skoncentrowanie uwagi na efektach, a nie środkach ich realizacji Unitary charge payments przeniesienie ryzyka popytu na podmiot publiczny 2
Nowe regulacje prawne PPP w krajach europejskich Regulacje w krajach europejskich przed 2004 r. Niemcy - Gesetz zur Beschleunigung der Umsetzung von Öffentlich-Privaten Partnerschaften (ÖPP) und zur Verbesserung gesetzlicher Rahmenbedingungen für ÖPP ÖPP-Beschleunigungsgesetz (8/7/2005) Francja - Ordonnance N o 2004-559 du 17 juin 2004 sur les contrats de partenariat Różnorodność projektów i podmiotów odpowiedzialnych (sponsorów) infrastruktura Drogi gminy Wodociągi i kanalizacja przedsiębiorstwa wod-kan lub gminy Oświetlenie ulic Sieci energetyczne przedsiębiorstwa energetyczne Sieci telekomunikacyjne przedsiębiorstwa telekomunikacyjne Szkoły i przedszkola gminy, trzeci sektor Obiekty kultury gminne instytucje kultury, trzeci sektor, przedsiębiorcy Zakłady opieki zdrowotnej spzoz, przedsiębiorcy, trzeci sektor Tereny zielone i place zabaw gminy, przedsiębiorcy 3
Regulacja PPP dlaczego? Zasada legalizmu i konsekwencje jej rygorystycznej interpretacji w zakresie zawierania umów przez organy administracji Swoboda ustalania warunków współpracy poza ustawą o PPP Zasada podwójnego upoważnienia i jej konsekwencje dla skutków zaciąganych zobowiązań Wartość dodana ustawy umożliwienie JSFP zaciągania wieloletnich zobowiązań Wydatki autonomiczne najbardziej nieelastyczna pozycja wydatków SFP Wydatki autonomiczne: obsługa długu publicznego płatności wynikające z zawartych umów o PPP Wykaz umów o PPP planowanie wieloletnie w pełnym zakresie (konieczność określenie kwot wydatków w poszczególnych latach) 4
Zasadnicze problemy prawne PPP a pomoc publiczna PPP a zamówienia publiczne PPP a standaryzacja usług publicznych Standaryzacja umów PPP Płatności wynikające z umów o PPP a pomoc publiczna Kryteria braku elementu pomocowego wynikające z orzecznictwa TS (Altmark Trans GmbH): dotyczy przedsiębiorstw zobowiązanych do świadczenia usług publicznych parametry na podstawie których ustalana jest wielkość rekompensaty muszą być z góry określone w obiektywny i przejrzysty sposób rekompensata nie może przekroczyć ogółu kosztów poniesionych w związku ze świadczeniem usług publicznych, z uwzględnieniem ewentualnych przychodów i rozsądnego zysku jeśli przedsiębiorstwo nie zostało wyłonione w drodze przetargu umożliwiającego wybór najlepszej oferty, poziom rekompensaty musi być określony na podstawie analizy kosztów typowego przedsiębiorstwa 5
PPP a zamówienia publiczne Założenie równego traktowania podmiotów prywatnych założeniem o stosowaniu reglamentacji zamówień publicznych do PPP Francuska odpowiedź na zastrzeżenia KE dialog konkurencyjny i jego recepcja w prawie wspólnotowym Bardziej odpowiedni mix z projektu ustawy o koncesjach PPP a standaryzacja usług publicznych Standaryzacja usług publicznych warunkiem powodzenia PFI (ang. Best Value, kan. Municipal Performance Measurement Program) Brak analogicznych standardów w Polsce (z zastrzeżeniem SAS) Nowa perspektywa finansowa: projektowany ale porzucony SPO Administracja Sprawna i Służebna 6
Umowa PPP Czy nowa umowa nazwana? Model francuski Brytyjskie SoPC PPP a koncesja Stare i nowe regulacje Do 2008: Ustawa o PPP, koncesja na roboty jako forma PPP, stosowanie Prawa zamówień publicznych Po 2008 Ustawa o PPP Ustawa o koncesji Ustawa o autostradach płatnych i KFD 7
Najistotniejsze zmiany nowej regulacji Odstąpiono od regulacji analiz poprzedzających Odstąpiono od regulacji umów PPP Odstąpiono od regulacji wpływu PPP na dług publiczny Stare PPP także z trzecim sektorem, nowe PPP tylko z przedsiębiorcą Uregulowano umowę koncesji Zmodyfikowano tryb zawierania umowy koncesji Perspektywy rozwoju PPP Instytucje wspierające rozwój PPP w większości krajów, w których administracja wspiera rozwój PPP Idea projektów pilotażowych Współfinansowanie ze środków UE co najmniej bardzo trudne Stosunek długu do dochodów sektora samorządowego Polsce znacznie niższy niż w innych krajach UE 80% 60% 40% 20% 0% EU 27 EA cz fr it hu pl uk 2004 2005 2006 2007 8