Kuratorium Oświaty w Opolu REGULAMIN Wojewódzkiego Konkursu Polonistycznego dla uczniów gimnazjów województwa opolskiego w roku szkolnym 2013/2014 Opole 2013 rok
I. Podstawa prawna organizacji Wojewódzkiego Konkursu Polonistycznego dla uczniów gimnazjów województwa opolskiego w roku szkolnym 2013/2014 1 Opolski Kurator Oświaty, realizując zadanie określone w art.31 ust.1 pkt. 7 Ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty ( Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zmianami), zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2002 roku w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz. U. z 2002 r. nr 13, poz. 125 ze zmianami), organizuje Wojewódzki Konkurs Polonistyczny dla uczniów gimnazjów województwa opolskiego w roku szkolnym 2013/2014, nazywany dalej Konkursem. Szczegółowe zasady organizacji Konkursu określa Zarządzenie nr 24 Opolskiego Kuratora Oświaty z dnia 26 sierpnia 2013r. w sprawie organizacji konkursów przedmiotowych dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów województwa opolskiego w roku szkolnym 2013/2014. II. Cele Konkursu Celami Konkursu są: 2 1. Rozbudzanie ciekawości poznawczej i twórczego myślenia uczniów. 2. Wdrażanie do samokształcenia kulturowo-literackiego i językowego uczniów. 3. Stwarzanie uczestnikom Konkursu możliwości prezentacji własnych uzdolnień i talentów literackich. 4. Kształtowanie postawy szacunku wobec wybitnych dzieł literatury i kultury polskiej oraz światowej. 5. Stymulowanie aktywności uczniów w procesie gromadzenia wiedzy i zdobywania umiejętności polonistycznych poprzez rozwijanie sprawności rozumienia czytanych tekstów i kształcenie odbioru dzieł kultury w różnych zestawieniach kontekstualnych. 6. Motywowanie nauczycieli do podejmowania różnorodnych działań w pracy z uczniem zdolnym. 7. Promowanie osiągnięć uczniów i ich nauczycieli opiekunów. ~ 2 ~
III. Organizacja Konkursu 3 Zasady/tryb pracy Komisji Konkursowej określone są w załączniku do Zarządzenia nr 24 Opolskiego Kuratora Oświaty z dnia 26 sierpnia 2013r. w sprawie organizacji konkursów przedmiotowych dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów województwa opolskiego w roku szkolnym 2013/2014. 4 Wojewódzka Komisja Konkursowa, powołana przez Opolskiego Kuratora Oświaty do organizacji Wojewódzkiego Konkursu Polonistycznego, złożona z nauczycieli - specjalistów w zakresie języka polskiego, dokonuje weryfikacji prac uczestników po etapie gminnym i ustala listę uczniów zakwalifikowanych do etapu wojewódzkiego, przeprowadza etap wojewódzki oraz rekomenduje Opolskiemu Kuratorowi Oświaty listę finalistów i laureatów Konkursu. Konkurs jest przeprowadzany w trzech etapach: 1. szkolnym, 2. miejskim / gminnym, 3. wojewódzkim. Harmonogram przebiegu Konkursu: 5 6 NAZWA KOLEJNEGO DATA GODZINA ROZPOCZĘCIA ETAPU 1 2 3 do szkolny Ustala organizator 25.11.2013 r. miejski/gminny wojewódzki 07.02.2014 r. 18.03.2014 r. godz. 9 00 godz. 10 00 7 Na poszczególnych etapach Konkursu uczniowie rozwiązują sprawdzian składający się z zadań otwartych (w tym dłuższa forma wypowiedzi) i zamkniętych. ~ 3 ~
8 Czas na rozwiązanie zadań wynosi od 90 do 120 minut, odpowiednio na kolejnych etapach Konkursu: NAZWA KOLEJNEGO ETAPU 1 2 1. szkolny 90 minut 2. miejski/gminny 120 minut 3. wojewódzki 120 minut CZAS NA ROZWIĄZANIE ZADAŃ IV. Ustalanie wyników konkursu 9 1. Wyniki eliminacji szkolnych ustalają szkolne komisje konkursowe i one zgłaszają do etapu miejskiego/gminnego uczniów, którzy w zawodach szkolnych uzyskali nie mniej niż 75% punktów możliwych do zdobycia. 2. Wyniki eliminacji miejskich/gminnych jako kwalifikacji do etapu wojewódzkiego - ustala Wojewódzka Komisja Konkursowa w ciągu 3 dni roboczych od daty otrzymania protokołu komisji miejskich/gminnych i po weryfikacji prac konkursowych. 3. Do etapu wojewódzkiego kwalifikuje się uczestnik eliminacji miejskich/gminnych, który uzyskał nie mniej niż 85% punktów możliwych do zdobycia. 4. Wyniki eliminacji wojewódzkich ustala Wojewódzka Komisja Konkursowa. 5. Tytuły laureata lub finalisty nadaje Opolski Kurator Oświaty. 1) Tytuł laureata Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego otrzymuje uczestnik konkursu, który w etapie wojewódzkim uzyskał nie mniej niż 85 % punktów możliwych do zdobycia. 2) W przypadku, gdy żaden uczestnik konkursu nie uzyska 85 % punktów możliwych do zdobycia, tytuł laureata przyznaje się tylko zwycięzcy konkursu. 3) Tytuł finalisty otrzymuje każdy uczestnik etapu Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego. ~ 4 ~
V. Tryb ogłaszania wyników 10 1. Wyniki eliminacji szkolnych ogłaszane są w sposób i w terminie określonym przez organizatorów konkursu na etapie szkolnym. 2. Wyniki eliminacji miejskich/gminnych ogłaszane są na tej samej stronie internetowej, co wyniki eliminacji wojewódzkich, w terminie 12 dni roboczych od daty przeprowadzenia tych eliminacji. 3. Wyniki eliminacji wojewódzkich ogłaszane są w terminie 7 dni roboczych od daty przeprowadzenia zawodów wojewódzkich (z uwzględnieniem procedury odwoławczej), na stronie internetowej: Kuratorium Oświaty w Opolu, tj. www.kuratorium.opole.pl w zakładce konkursy/konkursy przedmiotowe. 4. Wyniki konkursu etapu wojewódzkiego ustalone przez Wojewódzką Komisję Konkursową i zatwierdzone przez Opolskiego Kuratora Oświaty są ostateczne. VI. Zakres wiedzy i umiejętności wymaganych na poszczególnych stopniach konkursu oczekiwania wobec uczestników 11 WYMAGANIA OGÓLNE 1. Na wszystkich etapach Wojewódzkiego Konkursu Polonistycznego komisje konkursowe będą oceniać wiedzę i umiejętności obejmujące i poszerzające treści podstawy programowej kształcenia ogólnego z języka polskiego dla III etapu edukacji określone Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). 2. Zadania zestawów konkursowych mogą też, w myśl zasady kumulatywności przyjętej w Podstawie programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 27 sierpnia 2012 roku, odnosić się do wymagań przypisanych do etapów wcześniejszych (I, II etap edukacyjny). ~ 5 ~
12 ETAP SZKOLNY WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczestnik: tworzy wypowiedzi pisemne poprawne pod względem językowym i stylistycznym, zgodne ze wskazanym tematem, w następujących formach: opis, opowiadanie, charakterystyka, plan, dziennik, sprawozdanie, notatka, list(prywatny, oficjalny), pamiętnik, ogłoszenie/zawiadomienie, zaproszenie, instrukcja/przepis, dialog, monolog, głos w dyskusji, różne formy notatek, posługuje się językiem poprawnym pod względem językowo-stylistycznym, ortograficznym i interpunkcyjnym, dostosowanym do danej sytuacji, komunikacyjnej, odróżnia fakty od opinii, prawdę od fikcji, informację od komentarza/opinii, kojarzy fakty, trafnie wnioskuje, formułuje myśl przewodnią tekstu, odczytuje teksty kultury na różnych poziomach (dosłownym, przenośnym, symbolicznym), rozpoznaje wartości uniwersalne zawarte w tekstach literackich, potrafi je nazwać, opisać i zinterpretować, refleksyjnie odnosi się do wartości i zagadnień egzystencjalnych poruszonych w utworach, funkcjonalnie posługuje się podstawową terminologią teoretycznoliteracką (np. podmiot liryczny, epitet, porównanie, przenośnia, onomatopeja, pytanie retoryczne, wers, strofa, rym, rytm, obraz poetycki, kontrast, fabuła, epizod, akcja, miejsce i czas akcji, postaci pierwszo-i drugoplanowe, wątek, narracja pierwszo- i trzecioosobowa, fikcja literacka, akcja, akt, scena, tekst główny i poboczny, monolog, dialog), dostrzega konwencje realistyczną lub fantastyczną dzieła literackiego, zna rodzaje i gatunki literackie: pieśń, hymn, fraszka, tren, bajka, mit, przypowieść, powieść, opowiadanie, nowela, epos, epopeja, tragedia, komedia, dramat właściwy, rozwiązuje problemy dotyczące: fleksji (rozpoznawania różnych części mowy oraz celowego i poprawnego posługiwania się nimi), składni (analizowania budowy wypowiedzeń pojedynczych i złożonych), słowotwórstwa (budowa słowotwórcza wyrazu), wskazuje związki składni z interpunkcją, zna i posługuje się poprawnie synonimami, antonimami, homonimami, eufemizmami, wyjaśnia znaczenie związków frazeologicznych z kręgu mitologicznego i biblijnego, potrafi korzystać ze: słowników ortograficznego, języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, wyrazów bliskoznacznych i orientuje się w ich układzie, zna treść i problematykę lektur przewidzianych na etapie szkolnym. ~ 6 ~
13 ETAP MIEJSKI/GMINNY WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczestnik: spełnia wymagania do etapu szkolnego oraz wymagania wyszczególnione poniżej tworzy wypowiedzi pisemne poprawne pod względem językowym i stylistycznym, zgodne ze wskazanym tematem, w następujących formach: streszczenie, recenzja, rozprawka, wywiad, artykuł, przemówienie, życiorys, dedykacja, podanie, regulamin, list otwarty, list motywacyjny, podziękowanie, reklama, wykazuje się wysoką sprawnością językową oraz bogatym słownictwem, wykazuje się wysokim poziomem kompetencji czytelniczych z uwzględnieniem różnych gatunków publicystycznych, analizuje teksty kultury z uwzględnieniem cech charakteryzujących różne rodzaje sztuk (teatr, film, plastyka) i mediów (prasa, radio i telewizja, Internet); odczytuje teksty zgodnie z ich intencją i ze świadomością zawartych w nich kontekstów (np. kulturowych, historycznych, biograficznych, filozoficznych, medialnych ), wykorzystuje zdobytą wiedzę w praktyce, pogłębia ją, analizuje, syntetyzuje, interpretuje w sensie dosłownym, przenośnym, symbolicznym, wnioskuje, buduje pytania kluczowe, ocenia, argumentuje, prezentuje stanowiska, w tym swoje, wyraża opinie, uwagi, refleksje, formułuje tezy i hipotezy, uzasadniania stanowiska swoje lub cudze, dokonuje celowych operacji na tekście (streszczanie, skracanie, rozwijanie), rozpoznaje różne odmiany stylu (np. potoczny, publicystyczny, urzędowy, naukowy, popularnonaukowy, artystyczny) i potrafi funkcjonalnie posługiwać się nimi, interpretuje teksty kultury, uwzględniając intencje nadawcy, odróżnia fakty od opinii, dostrzega perswazję, manipulację, aprobatę, dezaprobatę, negację, wartościowanie, posiada kompetencje w zakresie znajomości i stosowania pojęć teoretycznoliterackich (ironia, komizm, tragizm, groteska, metafora i jej rodzaje, symbol, alegoria, rodzaje stylizacji, apostrofa, oksymoron, anafora, antyteza, hiperbola, peryfraza, parodia, paralelizm, punkt kulminacyjny, puenta, przerzutnia, rodzaje rymów, wiersz sylabiczny i wolny), zna rodzaje, gatunki literackie i publicystyczne: (ballada, sonet, psalm, satyra, odmiany powieści, felieton, esej, reportaż), posługuje się wiedzą z nauki o języku w zakresie składni (rodzaje podmiotów, orzeczeń, przydawek, dopełnień, okoliczników, analiza składniowa zdania, imiesłowowy równoważnik zdania, zdanie bezpodmiotowe, wypowiedzenia złożone podrzędnie i współrzędnie i ich rodzaje, zdania wielokrotnie złożone, interpunkcja w zdaniu złożonym), posługuje się wiedzą z nauki o języku w zakresie słowotwórstwa (rodzina wyrazów, zgrubienia, zdrobnienia, złożenia, zestawienia i zrosty), posługuje się wiedzą z nauki o języku w zakresie fleksji (temat fleksyjny i końcówki, tematy oboczne i oboczności, czasowniki dokonane i niedokonane, tryby i strony ~ 7 ~
czasownika, imiesłowy, osobliwości w odmianie, stopniowanie przymiotników i przysłówków, przyimki proste i złożone), posługuje się wiedzą z nauki o języku w fonetyki (litera, głoska, sylaba, akcentowanie i zjawiska fonetyczne-upodobnienia postępowe i wsteczne, utrata dźwięczności na końcu wyrazu, uproszczenie grupy spółgłoskowej), rozpoznaje w tekście archaizmy, neologizmy, dialektyzmy, rozróżnia wyrazy rodzime i zapożyczone, rozróżnia zabarwienie uczuciowe wyrazów, wyjaśniania związki frazeologiczne dotyczące różnych kręgów tematycznych, rozróżnia mowę zależną i niezależną i stosuje je w różnych formach wypowiedzi, zna i wykorzystuje w wypowiedziach pisemnych znajomość wskazanych w regulaminie na etapie gminnym/miejskim dzieł literatury polskiej i powszechnej oraz lektur zgodnych z własnymi zainteresowaniami. 14 ETAP WOJEWÓDZKI WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Uczestnik: spełnia wymagania do etapu szkolnego, miejsko gminnego oraz wymagania wyszczególnione poniżej tworzy ciekawe, oryginalne dłuższe wypowiedzi pisemne (np. reportaż, felieton, esej), formy mieszane (np. rozprawkę z elementami charakterystyki, sprawozdanie z elementami recenzji, opowiadanie z dialogiem z elementami opisu przeżyć wewnętrznych lub opisu sytuacji, itp.) z uwzględnieniem reguł językowo-stylistycznych, ortograficzno- interpunkcyjnych ze świadomością intencji, z troską o klarowność wywodu, dokonuje funkcjonalnej analizy utworów, posługuje się kategoriami i pojęciami swoistymi dla literatury, odnajduje we współczesnych tekstach kultury popularnej (np. filmach, komiksach, piosenkach) nawiązań do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych, wskazuje przykłady mieszania gatunków, zna pojęcia z zakresu dziennikarstwa i publicystyki (np. slogan, reklama, media), posiada kompetencje w zakresie znajomości i stosowania pojęć teoretycznoliterackich i kulturowych, językowych, leksykalnych i frazeologicznych, składniowych, cechuje się wysokim poziomem samokształcenia i umiejętnością korzystania z różnorodnych źródeł informacji w wersji książkowej i elektronicznej, potrafi dokonać przekształceń zdań pojedynczych w zdania podrzędne i odwrotnie, konstrukcji strony czynnej w konstrukcje bierne i odwrotnie, zamiany formy osobowej czasownika na imiesłowy i odwrotnie, ~ 8 ~
stosuje poprawne formy wyrazów w związkach składniowych (związek zgody, rządu, przynależności), zna etymologię związków frazeologicznych, potrafi wykorzystać wiedzę teoretycznoliteracką i językową podczas analizy utworu literackiego i tworzenia własnego tekstu, zna i wykorzystuje w wypowiedziach pisemnych znajomość dzieł literatury polskiej i powszechnej wskazanych w regulaminie na wszystkich etapach Konkursu oraz lektur zgodnych z własnymi zainteresowaniami. VII. Wykaz literatury 15 LEKTURY ETAP SZKOLNY - lektury proponowane 1. Mitologia wybrane mity wg Jana Parandowskiego, w tym: Orfeusz i Eurydyka, Przygody Odyseusza oraz o Ikarze, Prometeuszu, Syzyfie, mit o stworzeniu świata i człowieka 2. Wybrana przypowieść ewangeliczna ( np. O synu marnotrawnym) 3. Henryk Sienkiewicz, Quo vadis 4. Jan Kochanowski, wybrane fraszki( np. Do gór i lasów, O żywocie ludzkim- Fraszki to wszytko, cokolwiek myślemy, Na dom w Czarnolesie), treny (VII, VIII, IX), pieśni ( Czego chcesz od nas, Panie), Nie porzucaj nadzieje, Niezwykłym i nieleda piórem opatrzony, Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie) 5. William Szekspir, Romeo i Julia 6. Sofokles, Antygona 7. Juliusz Słowacki, Balladyna 8. Stefan Żeromski, Syzyfowe prace, 9. Małgorzata Musierowicz, Opium w rosole 10. John R. R. Tolkien, Hobbit czyli tam i z powrotem ETAP MIEJSKI/GMINNY 1. Lektury proponowane do etapu szkolnego oraz 2. Antoni Czechow, Śmierć urzędnika lub Kameleon 3. Adam Mickiewicz, Ballady i romanse - wybrana ballada (np. Lilije, Switeź, Rybka,), Reduta Ordona, Śmierć pułkownika 4. Juliusz Słowacki, Sowiński w okopach Woli, Testament mój, Hymn 5. Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec 6. Ryszard Kapuściński, wybrany reportaż (np. Imperium, Podróże z Herodotem) ~ 9 ~
7. George Orwell, Folwark zwierzęcy 8. Ida Fink, Zabawa w klucz 9. Sławomir Mrożek, Wesele w Atomicach 10. Wybrane wiersze poetów: Zbigniewa Herberta, Czesława Miłosza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Jana Twardowskiego, Wisławy Szymborskiej, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego ETAP WOJEWÓDZKI 1. Lektury proponowane do etapu szkolnego, 2. Lektury do etapu miejsko/gminnego oraz 3. Jerome David Salinger, Buszujący w zbożu 4. Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie umarłych poetów 5. Paulo Coelho, Alchemik 6. Barbara Rosiek, Pamiętnik narkomanki 16 LITERATURA ZALECANA - przygotowująca do udziału w Konkursie (na wszystkie etapy) oraz stanowiąca pomoc dla nauczyciela 1. Bortnowski S., Jak uczyć poezji 2. Bortnowski S., Warsztaty dziennikarskie 3. Chrząstowska B., Wysłouch S., Poetyka stosowana 4. Chrząstowska B., Wysłouch S., Wiadomości z teorii literatury w analizie literackiej 5. Dmowska A., Słownik przysłów i powiedzeń 6. Drabarek B., Falkowski J., Rowińska I., Szkolny słownik motywów literackich, 7. Encyklopedia kultury polskiej XX wieku 8. Gajewska A., Mizerkiewicz T., Ćwiczenia z poetyki 9. Kłakówna Z., A. Steczko, Wiatr K., Sztuka pisania. Klasy 1-3 gimnazjum 10. Kopaliński W., Słownik wydarzeń, pojęć i legend XX wieku 11. Kopaliński W., Słownik symboli 12. Kuziak M., Rzepczyński S., Jak pisać? 13. Makowiecki A.Z., Słownik symboli literackich 14. Nosowska D., Wiersze w pytaniach i odpowiedziach dla gimnazjum 15. Płażewski J., Język filmu 16. Polański E., Dereń E., Rychlik A., Ortografia i interpunkcja w nauczaniu szkolnym i samokształceniu 17. Stypka A., Gramatyka w gimnazjum 18. Wierzbicka A., Wierzbicki P., Praktyczna stylistyka ~ 10 ~
19. Ponadto wszelkie dostępne nauczycielom i uczniom zbiory ćwiczeń oraz testów różnych typów, a także słowniki (np. słownik ortograficzny, słownik języka polskiego, słownik terminów literackich, słowniki poprawności językowej i inne) UWAGA: W ocenie poprawności rozwiązań w zakresie języka, ortografii i interpunkcji uwzględniona będzie wykładnia podana w Nowym Słowniku Ortograficznym PWN oraz Nowym (Wielkim) Słowniku Poprawnej Polszczyzny PWN. Regulamin Wojewódzkiego Konkursu Polonistycznego opracowała: Lidia Majchrak- przewodnicząca Wojewódzkiej Komisji Konkursowej ~ 11 ~