ANKIETA: STANDARDY JAKOŚCI DLA PROGRAMÓW EDUKACYJNYCH Interkl@sa Wstęp 2 Diagram wykorzystania Ankiety 3 Charakterystyka programu 4 Kryteria kluczowe 5 Standardy jakości nauczania problemowego 6 Standardy jakości nauczania podającego 7 Standardy jakości parametrów użytkowych 9 Obliczanie i interpretacja wyników 0 Przykład obliczania wyników Arkusz oceny końcowej 2 Arkusz oceny końcowej 2 3
Wstęp Jasne kryteria dla oceny jakości edukacyjnych i szkoleniowych programów komputerowych i witryn internetowych są podstawowym warunkiem świadomego wykorzystania technologii komputerowych w edukacji. Określenie wysokich standardów jakości pomoże nauczycielom, pracownikom administracji szkolnej i pracownikom organizacji samorządowych w procesie decydowania o najlepszym edukacyjnym programie komputerowym odpowiadającym potrzebom młodzieży szkolnej. Standardy mogą również odegrać rolę w procesie planowania, projektowania i produkcji programów edukacyjnych. Projektanci będą mogli kontrolować jakość procesów projektowania i produkcji programów edukacyjnych. Instrukcje Aby spełniać swoje zadanie, każdy program edukacyjny musi utrzymać wysoką wartość na wielu płaszczyznach jednocześnie. Poniższe Standardy Jakości dzielą się na trzy zestawy kryteriów, każdy oceniany osobno:! Kryteria jakości nauczania podającego! Kryteria jakości nauczania problemowego! Kryteria dotyczące parametrów użytkowych Taki podział pozwoli na wyróżnienie programów, w których oprócz dostarczania informacji pozwalają na jej interpretację i poszukiwanie zależności dając tym samym możliwości budowania wiedzy. nauczanie podające nauczanie problemowe informacja dane fakty encyklopedie słowniki kompendia wiedza interpretacja symulacje znaczenie modele eksperymenty Zgodność kryteriów z zastosowanymi w programie rozwiązaniami oceniana jest w skali ocen szkolnych od do 6. Wynik końcowy jest zestawem trzech ocen, po jednej dla pedagogiki odkrywczej, podawczej i parametrów użytkowych. Arkusz oceny wskazuje również na trzy kryteria w każdej części, które uzyskały najlepsze wyniki. 2
Diagram wykorzystania Ankiety start Charakterystyka programu wg producenta, str.4 2 Kryteria kluczowe, str. 5 zal 3 Kryteria nauczania problemowego, str. 6 4 Kryteria nauczania podającego str. 7 5 Kryteria parametrów technicznych str. 9 nzal koniec 3. Obliczanie wyników str. 0 4. Obliczanie wyników str. 0 5. Obliczanie wyników str. 0 6 Arkusz oceny końcowej str. 2 7 Arkusz oceny końcowej 2 str. 3 koniec 3
Charakterystyka programu (informacje podane przez producenta) Tytuł programu lub witryny: Treść nauczania: Autor lub producent: Rok produkcji: Wiek i poziom adresatów programu: Cel edukacyjny: Nośnik programu: Wymagany sprzęt dodatkowy: System operacyjny: Opis producenta: 4
Kryteria kluczowe (Kryteria stanowią próg dyskwalifikujący program z dalszej oceny) Wartość merytoryczna programu nie spełnia podstawowych standardów jakości Program zawiera treści naruszające przyjęte wartości etyczne i kulturowe Jakość języka użytego w programie nie spełnia ogólnie przyjętych wymogów Program zawiera błędy lub elementy techniczne uniemożliwiające normalne użytkowanie 5
Część : NAUCZANIE PROBLEMOWE Procesy budowania wiedzy Aktywne działanie 2 Budowanie wiedzy Kryterium Oddziaływanie Obserwacja Refleksja Integracja Opis (wszystkie kryteria muszą być rozpatrywane z punktu widzenia dopasowania programu do potrzeb i charakterystyki grupy docelowej, dla której program został zaprojektowany) Uczący się może wprowadzać nowe dane do programu w taki sposób, aby program reagował i wskazywał na skutki wprowadzonych zmian. Przykład: program pozwala na zmianę odległości dla poruszającego się przedmiotu w lekcji fizyki poświęconej ruchowi stałemu. Uczący się może obserwować efekty wprowadzonych przez siebie zmian a program dostarcza informacji, na podstawie, których uczący się buduje własną interpretację zachodzących procesów. Przykład: program uzupełnia dane o czasie ruchu przedmiotu po tym jak uczący się zmienia jego prędkość. Uczący się może uświadomić sobie zakres posiadanej już wiedzy dotyczącej nowych treści. Przykład: w lekcji fizyki o ruchu zmiennym, program wskazuje na elementy wiedzy o ruchu stałym. Uczący się buduje uzupełniony obraz opracowywanych treści na podstawie nowych doświadczeń i nowej wiedzy. Przykład: program pozwala na analizę ruchu jednocześnie stałego i zmiennego na jednym przykładzie. Ocena 3 Ukierunkowane działanie Wybór Uczący się wybiera własne cele uczenia się. Przykład: uczący się może wybrać lekcję o ruchu zmiennym przed wybraniem lekcji o ruchu stałym. 4 Autentyczne działanie 5 Uczenie się z zespole Regulacja Złożoność Kontekst Społeczne budowanie wiedzy Uczący się podejmuje decyzje i obiera własną strategię dojścia do celu. Przykład: uczący się może wybrać encyklopedyczne informacje ruchu zmiennym lub symulację eksperymentu. Uczący się pracuje w złożonym środowisku programu, który odzwierciedla złożoność świata rzeczywistego. Przykład: uczący się analizuje ruch przedmiotu biorąc pod uwagę coraz więcej zmiennych (tarcie, nachylenie podłoża, ruch powietrza, itp.) Uczący się działa w kontekście rzeczywistego problemu, którego rozwiązywanie wyznacza proces uczenia się. Przykład: zadaniem ucznia jest określenie bezpiecznej prędkości jazdy na deskorolce. Program pozwala na komunikowanie się i zapewnia pracę zespołową: Przykład: program pozwala na wysłanie pocztą elektroniczną danych zebranych przez ucznia innemu uczniowi w celu wspólnego opracowania SUMA : Nauczanie problemowe 6
Część 2: NAUCZANIE PODAJĄCE Sekwencja metodologiczna Wprowadzenie Kryterium Cel pedagogiczny Opis (wszystkie kryteria muszą być rozpatrywane z punktu widzenia dopasowania programu do potrzeb i charakterystyki grupy docelowej, dla której program został zaprojektowany) Program jasno określa:! grupę docelową! docelową wiedzę i umiejętności Ocena! warunki zastosowania nowej wiedzy i umiejętności! metody oceny wiedzy i umiejętności zdobytych dzięki programowi Koncentracja Program skupia uwagę na docelowej treści, stymuluje zainteresowanie, uwagi motywację i określa cel procesu uczenia się Zapowiedź tematu Program zapowiada treść za pomocą grafiki, słów kluczowych lub streszczenia Istniejąca i nowa Uczący się może uzmysłowić sobie i korzystać z istniejącej wiedzy, generować wiedza nową wiedzę i łączyć je w spójną całość Strategie Program pozwala na zastosowanie wybranej przez uczącego się strategii uczenia uczenia się się 2 Treść Prawdziwość informacji Informacja odpowiada współczesnej wiedzy na dany temat Zakres informacji Informacje obejmują zakres tematyczny odpowiedni do celu pedagogicznego Szczegółowość informacji Informacje są wystarczająco szczegółowe Struktura informacji Struktura informacji jest czytelna i odpowiada celom pedagogicznym programu Prezentacja informacji Medium użyte do przekazu informacji jest dostosowane do jej treści Podsumowanie Program streszcza i podsumowuje przekazane informacje 3 Zakończenie Uniwersalność Program wskazuje na wykorzystanie nowej wiedzy w innym kontekście 7
4 Ocena efektywności edukacyjnej Kontrola stopnia opanowania treści 5 Informacja zwrotna Informacja zwrotna Program umożliwia ocenę wiedzy ucznia w sposób dopasowany do grupy docelowej i treści Program przekazuje opisową informację zwrotną, dzięki której uczący się może samodzielnie poprawić własne błędy SUMA 2: Nauczanie podające 8
Część 3: PARAMETRY UŻYTKOWE Kryterium Opis (wszystkie kryteria muszą być rozpatrywane z punktu widzenia dopasowania programu do potrzeb i charakterystyki grupy docelowej, dla której program został zaprojektowany) Ocena Instalacja i uruchomienie Program działa w powszechnie dostępnych środowiskach (WINDOWS, MAC, LINUX) a instalacja i serwis nie wymaga wiedzy informatycznej 2 3 4 Nawigacja System nawigacyjny jest czytelny i spójny Dodatkowe elementy techniczne Jeśli program wymaga instalacji dodatkowych elementów technicznych (plug-in), instalacja jest łatwa a instrukcje podane Pomoc Program ma wbudowaną opcję pomocy użyteczną w rozwiązywaniu problemów 5 Sterowanie programem Położenie i wygląd sterujących programem elementów graficznych są spójne w całym programie 6 7 Elementy aktywne Odwołania, przyciski i inne elementy aktywne są łatwe do zlokalizowania i używania Tekst Jakość i wielkość czcionki wraz z układem tekstu pozwala na łatwe czytanie 8 Elementy multimedialne (grafika, animacja) Elementy multimedialne są sugestywne i skupiające uwagę na temacie, są podporządkowane treści i wspierają proces budowania wiedzy SUMA 3: Parametry użytkowe 9
Obliczanie i interpretacja wyników SUMA = (suma w kolumnie ) + (suma w kolumnie 2) + (suma w kolumnie 3) + (suma w kolumnie 4) + (suma w kolumnie 5) + (suma w kolumnie 6) (liczba kryteriów liczba ND) Część Określenie jakości nauczania problemowego Ocena części Część 2 Określenie jakości nauczania podającego Ocena części 2 Część 3 Określenie jakości parametrów użytkowych Ocena części 3 Ocena słowna Ocena punktowa celujący 6 bardzo dobry 5 dobry 4 dostateczny 3 dopuszczający 2 niedopuszczający 0
Przykład procesu obliczania wyników (proces obliczania wyników należy przeprowadzić osobno dla każdej grupy kryteriów - wynik końcowy jest zestawem trzech ocen, po jednej dla części pedagogicznej, informacyjnej i parametrów użytkowych) SUMA = (suma w kolumnie ) + (suma w kolumnie 2) + (suma w kolumnie 3) + (suma w kolumnie 4) + (suma w kolumnie 5) + (suma w kolumnie 6) (liczba kryteriów liczba ND) Dla każdej części ankiety Kryterium Kryterium 2 Kryterium 3 Kryterium 4 SUMA 8 5 Czynność : SUMA sum cząstkowych = 8 + 5 = 3 liczba kryteriów = początkowa 8 + 5 = 3 liczba kryteriów liczba ND = 4 = 3 Czynność 2: Obliczenie oceny końcowej = SUMA / liczba kryteriów = 3 / 3 = 4.3 Czynność 3: Ocena końcowa dla jednej części = 4.3 = dobry +
ANKIETA: STANDARDY JAKOŚCI DLA PROGRAMÓW EDUKACYJNYCH Interkl@sa Arkusz oceny końcowej Imię i Nazwisko osoby oceniającej: Data: Nazwa programu lub witryny: Treść: Grupa docelowa: Autor/producent programu lub witryny: kryteria najwyżej ocenione kryteria najniżej ocenione Część Nauczanie problemowe ocena końcowa w skali od do 6 Część 2 Nauczanie podające ocena końcowa w skali od do 6 Część 3 Parametry użytkowe ocena końcowa w skali od do 6 2
ANKIETA: STANDARDY JAKOŚCI DLA PROGRAMÓW EDUKACYJNYCH Interkl@sa Arkusz oceny końcowej 2 Cel edukacyjny programu (Cel jest określony na podstawie wyników Ankiety. Można wskazać na wiele celów.) 6 Rozwiązywanie problemów (zdolność do zastosowania znanych konceptów, zasad, procedur i strategii poznawczych w rozwiązywaniu nowych problemów) symulacje, modele, eksperymenty, budowanie wiedzy, interpretowanie, poszukiwanie znaczeń 5 Strategie poznawcze (operacje w umyśle prowadzące do organizowania, opracowania, przekształcania lub przypominania wiedzy, np. analiza konceptu prowadząca do określenia nowej kategorii) 4 Procedury (ustalone sekwencje działań nakierowane na rozwiązanie znanego problemu, np. dodawanie w słupkach, przygotowanie komputera do pracy) 3 Zasady (teorie lub prawa wskazujące na związki między konceptami, np. prawo Pitagorasa) 2 Koncepty (zestaw przedmiotów, symboli, lub zdarzeń posiadających wspólne cechy, np. komputer, dom) Wiedza deklaratywna (fakty, informacje, wiadomości, opisy) encyklopedie, słowniki, kompendia, informacja, dane, fakty 3