UWM Olsztyn, WYDZIAŁ NAUK MEDYCZNYCH, kierunek lekarski, Chemia, WYKŁADY W (15) Lp Temat Zagadnienia Liczba godzin Prowadzący 1W Obliczenia chemiczne Repetytorium a) proste obliczenia chemiczne, stechiometria, b) obliczanie ph kwasu i zasady, c) iloczyn rozpuszczalności i rozpuszczalność. 2W Woda Budowa cząsteczki wody, właściwości fizykochemiczne, punkt potrójny wody. Roztwory wodne prężność pary, destylacja, ebuliometria, kriometria. Przewodnictwo roztworów wodnych, ruchliwość jonów. Osmoza, ciśnienie osmotyczne, toniczność roztworów. Gospodarka wodna w organizmie człowieka. 3W Koloidy Definicja stanu koloidalnego, podział koloidów. Nanotechnologia. Podstawowe metody otrzymywania układów koloidalnych. Budowa miceli, koagulacja - zdolność koagulacyjna, koagulanty. Zjawiska elektrokinetyczne - potencjał dzeta. Ultramikroskopia, nefelometria, turbidymetria. Żele definicja i podstawowe pojęcia. Sedymentacja, OB odczyn Biernackiego. W Budowa zw. a) struktura związków organicznych wynikająca z hybrydyzacji organicznych, sp 3, sp 2 i sp mechanizm reakcji. b) mechanizmy reakcji a udziałem wolnych rodników i karbokationów: Repetytorium halogenowanie wolnorodnikowe, wolnorodnikowa addycja HX do alkenów, reakcje addycji elektrofilowej do alkenów, substytucja elektrofilowa związków aromatycznych c) areny: struktura benzenu, aromatyczność, rezonans, substytucja elektrofilowa, izomeria wielopodstawionych związków aromatycznych, 5W Węglowodory i izomeria wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne Węglowodory podział, właściwości chemiczne, nomenklatura. Izomeria konstytucyjna: izomeria szkieletowa, grup funkcyjnych, położenia. 2,5 prof. Lech Smoczyński LS 2,5 LS 2,5 LS 2,5 dr Michał Łuczyński MŁ 2,5 MŁ
6W Najważniejsze grupy związków organicznych Izomeria konfiguracyjna: izomeria cis-trans, izomeria Z-E. Chiralność i enancjomeria, projekcja Fischera, określanie konfiguracji R-S przy centrum stereogenicznym. Właściwości fizyczne i chemiczne enancjomerów. Skręcalność właściwa. Diastereoizomery. Cząsteczki o więcej niż jednym centrum stereogenicznym. Związek mezo. Właściwości fizyczne i chemiczne diastereoizomerów. Stereoselektywność reakcji i rozdział mieszaniny racemicznej. Działanie biologiczne stereoizomerów, kluczowe znaczenie stereoizomerii w oddziaływaniu związków chemicznych z receptorami. Alkohole i fenole. Klasyfikacja i nomenklatura alkoholi. Struktura grupy hydroksylowej a właściwości alkoholi. Alkohole jako słabe kwasy. Alkohole jako słabe zasady reakcje substytucji i eliminacji. Konkurencyjny metabolizm metanolu i etanolu w organizmie ludzkim. Porównanie budowy alkoholi i fenoli. Fenole jako słabe kwasy. Aldehydy i ketony. Nazewnictwo. Budowa grupy karbonylowej i jej wpływ na właściwości fizyczne i reaktywność aldehydów i ketonów. Reakcje addycji nukleofilowej do grupy karbonylowej. Reaktywność tzw. Atomów wodoru α; kondensacja aldolowa. Reakcje redoks z udziałem aldehydów i ketonów, utlenianie aldehydów, reakcja Cannizzaro, utlenianie ketonów metylowych w reakcjach haloformowych. Redukcja aldehydów i ketonów. Kwasy karboksylowe i ich pochodne. Nomenklatura. Budowa, właściwości fizyczne i reaktywność. Sole kwasów karboksylowych otrzymywanie i hydroliza. Czynniki wpływające na moc kwasów. Podstawienie grupy hydroksylowej. Otrzymywanie kwasów karboksylowych. Pochodne kwasów: struktura, klasyfikacja i reaktywność. Zastosowanie salicylanów w leczeniu stanów zapalnych. Substytucja nukleofilowa przy grupie arylowej mechanizmy reakcji. Otrzymywanie, nazewnictwo, struktura i reakcje: bezwodników kwasowych, chlorków kwasowych, estrów kwasów karboksylowych, amidów i nitryli. Mechanizm reakcji estryfikacji. Aminy klasyfikacja i nazewnictwo. Rzędowość amin. Aminy aromatyczne i alifatyczne. Budowa, właściwości fizyczne i reaktywność amin. Zasadowość amin. Aminy jako nukleofile. Zastosowanie soli diazoniowych w syntezie organicznej. Aminy jako związki biologicznie aktywne, opionoidy, reguła morfinowa. 2,5 MŁ
UWM Olsztyn, WYDZIAŁ NAUK MEDYCZNYCH kierunek lekarski, Chemia ĆWICZENIA LABORATORYJNE L (25), SEMINARIUM S (10) Lp Temat Zagadnienia Liczba godzin 0L Wstępne ćwiczenia Zasady bezpieczeństwa pracy w laboratorium. Zapoznanie się ze sprzętem i 1 laboratoryjne podstawowymi czynnościami laboratoryjnymi. 1L 2L 3L L Równowaga chemiczna. Reguła Le Chateliera Kolokwium 1 Roztwory buforowe Kolokwium 2 Ilościowe oznaczanie białka metodą spektrofotometryczną Kolokwium 3 TLC Aspiryna, paracetamol Tłuszcze Pojęcie stanu równowagi dynamicznej reakcji chemicznej. Wpływ stężenia reagentów i temperatury na równowagę reakcji. Przewidywanie przebiegu reakcji po zaburzeniu równowagi dynamicznej. Reguła Le Chateliera. Stała równowagi (K) reakcji dysocjacji i reakcji kompleksowania. Równowaga reakcji strąceniowych. Bufory rodzaje, skład i właściwości. Bufory płynów fizjologicznych (wodorowęglanowy, fosforanowy, białczanowy). Sporządzanie roztworów buforowych (buforowany roztwór soli fizjologicznej PBS). Wyznaczanie pojemności buforowej. Określenie wpływu rozcieńczania na ph buforu oraz pojemność buforową. Podstawy spektrofotometrii absorpcyjnej. Kolorymetria. Prawo Lamberta-Beera. Molowy współczynnik absorpcji. Krzywa standardowa (wzorcowa, kalibracyjna). Zasada ilościowego oznaczania białka metodą biuretową. Chromatografia cienkowarstwowa (TLC). Współczynnik retencji. Rozdział barwników roślinnych metodą chromatografii cienkowarstwowej. Synteza popularnych leków aspiryny i paracetamolu. Szacowanie czystości produktu: pomiar temperatury topnienia i chromatografia cienkowarstwowa (TLC). Zastosowanie chromatografii w diagnostyce laboratoryjnej. Badanie rozpuszczalności tłuszczów. Zasadowa hydroliza tłuszczu reakcja zmydlania. Ocena charakteru tłuszczów. Prowadzący
5L 6L Aminokwasy, białka Cukry Kolokwium Produkty naturalne Kolokwium 5 Amfoteryczne właściwości aminokwasów. Słabe właściwości kwasowe aminokwasów. Reakcja z generowanym in situ kwasem azotowym(iii) (diazowanie). Reakcja z solami miedzi(ii). Reakcja z ninhydryną. Reakcja Millona. Reakcja biuretowa. Reakcja cystynowa. Denaturacja białka. Reakcja ksantoproteinowa. Reakcja Molisha. Właściwości redukujące cukrów prostych reakcje Tollensa i Fehlinga. Reakcja Seliwanowa.. Kwasowa hydroliza sacharozy. Enzymatyczna hydroliza sacharozy. Reakcje polisacharydów z płynem Lugola. Reakcje, na których opiera się laboratoryjna diagnostyka medyczna. Destylacja z parą wodną i ekstrakcja prosta ciecz-ciecz: otrzymywanie olejku goździkowego. Olejki eteryczne, destylacja z parą wodną. Ekstrakcja prosta i suszenie roztworów w rozpuszczalnikach organicznych otrzymywanie i charakterystyka olejku goździkowego. Izolacja trimirystyny z gałki muszkatołowej - zastosowanie aparatu Soxhleta. Wykorzystanie naturalnych źródeł substancji biologicznie aktywnych w medycynie. 7S Zajęcia organizacyjne. Omówienie tematyki seminariów. Przydział tematów referatów 1 i 2. Omówienie tematyki pozostałych referatów. Organizacja i regulamin zajęć. 8S Obliczenia chemiczne. Chemia wolnych rodników. 9S Kinetyka chemiczne. Elektrochemia. Referat 1 Obliczanie: a) ph roztworu (bufory, sole), b) aktywności jonu, c) rozpuszczalności. Referat 2 Powstawanie wolnych rodników. Reaktywne formy tlenu. Kwas podchlorawy i jego pochodne. Tlenek azotu i nadtlenoazotyn. Wolne rodniki organiczne. Inaktywacja wolnych rodników. Destrukcyjne działanie wolnych rodników na elementy budulcowe komórek. Pozytywne działanie wolnych rodników w organizmie. Referat 3 Cząsteczkowość i rząd reakcji, stała szybkości reakcji I i II rzędu graficznie i matematycznie, czas połowicznej przemiany (leku, substancji promieniotwórczej), wyznaczanie rzędu reakcji, wpływ temperatury na szybkość reakcji współczynnik van t Hoffa i równanie Arrheniusa, energia aktywacji w wybranych procesach biochemicznych. Referat Procesy redoks znaczenie przyrodnicze, procesy aerobowe, anoksyczne i anaerobowe (siarkowodór, septyczność). Potencjał półogniwa (Nernsta). Półogniwa wzskaźnikowe i odniesienia. Ogniwa chemiczne i 1 LS 2 LS 2 LS
stężeniowe. Elektrochemia, polaryzacja elektrod, nadnapięcie. Analityczne metody amperometryczne. Fizykochemia procesu oddychania w organizmie. 10S Chemia steranu Referat 5 - Nomenklatura steroidów. Właściwości chemiczne. Wpływ 2 MŁ Związki heterocykliczne Węglowodany podstawników na właściwości chemiczne. Stereochemia układu steranu α- i β- steran. Budowa i właściwości cholesterolu, kwasu cholowego i kwasów żółciowych. Hormony steroidowe (glukokortykosteroidy, androgeny, estrogeny) synteza. Cyklopenta[a]fenantren. Referat 6 - Związki heterocykliczne o znaczeniu dla organizmu ludzkiego. Witaminy. Związki heterocykliczne zawierające atomy azotu, tlenu, siarki i selenu. Referat 7 - Budowa i właściwości fizykochemiczne polisacharydów pełniących funkcje zapasowe i strukturalne. Pochodne cukrów o znaczeniu biologicznym: glikozydy, homoglikany, heteroglikany. Glikoproteiny i proteoglikany. 11S Lipidy i błony biologiczne. Referat 8 - Lipidy. Woski i tłuszcze. Kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone: 2 MŁ Kwasy nukleinowe Eikozanoidy budowa, właściwości, nazewnictwo. Fosfolipidy. Glikolipidy. Terpeny. Błony biologiczne struktura i funkcja. Budowa chemiczna i fizyczna błon komórkowych. Funkcje błon biologicznych. Rodzaje transportu przez błony. Detektory zapachu i smaku. Biosensory. Referat 9 - Budowa i właściwości fizykochemiczne zasad azotowych. Budowa i znaczenie biologiczne nukleozydów i nukleotydów. Budowa i właściwości kwasów nukleinowych. Enzymy i koenzymy. Genotoksyczność. Oksydatywny metabolizm wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Korelacja struktury i szkodliwej aktywności biologicznej wybranych związków organicznych. Referat 10 - Kwas arachidonowy budowa, właściwości występowanie. Pochodne kwasu arachidonowegopowstające na szlaku cyklooksygenazowym (prostaglandyny, prostacykliny, tromboksany), lipoksygenazowym (leukotrieny, lipoksyny, hepoksyliny, trioksyliny), epoksygenazowym. Izoporostany. 12S Zaliczenie Podsumowanie ćwiczeń lab i proseminarium, zaliczenie. 1 LS