HARCERSKIE CENTRUM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ W FUNCE 89-6 0 6 C H A R Z Y K O W Y, t e l. / f a x. ( 0-5 2 ) 3 9 8 8-0 0 9, 3 9 8 8-0 0 1 Konto HCEE w Funce: BPH S.A.Oddział Chojnice nr 17106000760000402250057694 Biuro HCEE Funka w Bydgoszczy ul. Dworcowa 56, 85-010 Bydgoszcz tel. (052) 322-73-79, tel./fax. 322-20-69, www.funka.pl, e-mail: info@funka.pl Funka, dnia 15. 11. 2014 r. Końcowe sprawozdanie finansowe z realizacji zadania: Edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży województwa pomorskiego w Harcerskim Centrum Edukacji Ekologicznej w Funce w 2014 roku za okres 01.03.2014-30.11.2014 Umowa WFOŚ/D/290/61/2014 Sprawozdanie za okres 01-03-2014 do 30-11-2014 roku. HCEE w Funce zrealizowało zadanie pod nazwą Edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży województwa pomorskiego w Harcerskim Centrum Edukacji Ekologicznej w Funce w 2014 roku zgodnie z umowa zawartą z WFOŚiGW w Gdańsku nr WFOŚ/D/290/61/2014. Termin realizacji zadania od 01.03.2014 do 30.11.2014. Przyznane środki wydano zgodnie z punktami harmonogramu rzeczowo-finansowego. W okresie rozliczeniowym zorganizowaliśmy zajęcia dla dzieci oraz młodzieży z różnych środowisk, mieszkańców województwa pomorskiego oraz miasta i gminy Chojnice. Grupy korzystające z programu edukacji ekologicznej są bardzo zróżnicowane wiekowo. W roku 2014 odwiedziło nas przedszkole z Chojnic oraz Charzykowy, Szkoły Podstawowe z Chojnic, Brus, Rychnów, Starogardu Gdańskiego, Czerska, Debrzna, Nowej Cerkwi, Gdańska, Pruszcza Gdańskiego, miejscowości Kolbudy. Najstarsi uczestnicy to uczniowie Zespołu Szkół w Człuchowie, Liceum Ogólnokształcącego w Kwidzynie. Z oferty edukacyjnej skorzystały również maluchy z Domu Dziecka w Tczewie, Gminnego Ośrodka Kultury w Chojnicach, Ośrodka Wychowawczego w Malborku, harcerze z Hufca Chojnice oraz turyści z województwa pomorskiego. 1
Od kwietnia do listopada br. odwiedziło nas ponad 2900 mieszkańców z województwa pomorskiego. Łącznie zrealizowano dla nich 773,5 godzin zajęć, a udział w różnych formach edukacji ekologicznej wzięło 9600 osób. Oprócz realizacji edukacji ekologicznej podczas zielonych szkół oraz letnich obozów, staramy się corocznie rozszerzać naszą działalność podczas wystaw i jarmarków skierowanych do mieszkańców miasta i gminy Chojnice, ale również turystów z województwa pomorskiego. Harcerskie Centrum Edukacji Ekologicznej wzięło udział w organizacji wystawy w Parku 1000-lecia w Chojnicach, która odbyła się 14 czerwca 2014 roku. Impreza organizowana była pod patronem Komendy Powiatowej Policji w Chojnicach oraz Ośrodka Profilaktyki Rodzinnej w Chojnicach. Pod namiotem Harcerskiego Centrum można było wykonać własne rękodzieło. Dnia 26 lipca 2014 roku przy amfiteatrze w Charzykowie odbył się VI Jarmark Proekologiczny. Impreza ma charakter imprezy ekoturystycznej w czasie, której organizatorzy uczą zachowań proekologicznych, poszanowania środowiska naturalnego i prowadzą akcje zbierania kłopotliwych opakowań. Odwiedzając stoisko HCEE dzieci mogły wykonać prace z rzeźby, makramy, filcowania na mokro oraz ceramiki. Wszystkie wykonane przy użyciu naturalnych materiałów. Można także było spróbować swoich sił w węzłach żeglarskich. Dzieci i młodzież mogły też uczestniczyć w zajęciach z makramy, rzeźby, ceramiki oraz filcowania na mokro podczas VIII już Turnieju Rycerskiego, który odbył się w dniu 30 sierpnia 2014 r. w chojnickiej Fosie Miejskiej. Podczas realizacji wszelkich zajęć warsztatowych, uczestnicy wykorzystywali materiał pochodzenia naturalnego: wełna z merynosów, sznurek lniany i sizalowy, szyszki, różne gatunki wikliny i gatunki drewna oraz glinę. W trakcie zajęć instruktorzy omawiają właściwości danego materiału zwracając szczególną uwagę na jego pochodzenie. Wszystkie prace wykonywane są ręcznie, nie używamy maszyn. Jeżeli to możliwe zajęcia odbywają się w plenerze. W celu jak najlepszego wykorzystania materiałów prace wykonane na jednych z zajęć, dokańczane są na innych zajęciach warsztatowych np. gliniane dzbanki ozdabiane są na zajęciach plastycznych, elementy makramy wplata się w wikliniane kosze itp. Uczestnicy warsztatów ekologicznych mają możliwość zabrania wykonanych samodzielnie prac. Prace, które zostają wykorzystywane są do wystroju pracowni bądź, jeżeli to możliwe przetwarzane są ponownie na materiał do zajęć ( np. glina). Zajęcia warsztatowe przeplatane są licznymi zajęciami w terenie. Staramy się jak najlepiej wykorzystać położenie naszego Centrum i pokazać uczestnikom piękno Parku Narodowego Bory Tucholskie i Zaborskiego Parku Krajobrazowego. Wszystkie przedstawione i omawiane zajęcia związane były z realizacją programu edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży z województwa pomorskiego. W różnych formach edukacji ekologicznej wzięło udział 9600 osób w ramach 773,5 godzin zajęć a 2
ich szczegółowy zapis (ilość godzin i ilość korzystających z nich osób) przedstawia tabela I. Tabela zawiera zestawienie zajęć zrealizowanych dla mieszkańców województwa pomorskiego ( zajęć zrefundowanych przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku, jak również pokrytych ze środków własnych Harcerskiego Centrum Edukacji Ekologicznej w Funce). Tabela I. Zestawienie ilości osób, mieszkańców województwa pomorskiego korzystających z oferty programowej w harcerskim centrum edukacji ekologicznej w Funce w roku 2014. NAZWA ZAJĘĆ ILOŚĆ GODZIN ILOŚĆ OSÓB WYCIECZKI PIESZE PO ZPK TORFOWISKA, JAKO ARCHIWA EKOLOGICZNE TERENOWE ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE -ENTOMOLOGIA 23,5 298 11 209 WODNA ŚCIEŻKA DYDAKTYCZNA ŁUKOMIE BADANIE EKOSYSTEMU WODNEGO WARSZTATY PLASTYCZNE 242,5 2650 63,5 762 WARSZTATY RZEŹBIARSKIE 96,5 1345 TERENOWE ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE BADANIE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO-CHEMICZNYCH WODY 19 348 TERENOWE ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE- OGRÓD EKOLOGICZNY W ZGODZIE Z NATURĄ 69 1035 TERENOWE ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE ORNITOLOGIA WARSZTATY PSZCZELARSKIE 25 425 18,5 350 TERENOWE ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE WYCIECZKI PIESZE I ROWEROWE PO ZABORSKIM PARKU KRAJOBRAZOWYM ORAZ PARKU NARODOWYM BORY TUCHOLSKIE 177 1730 WARSZTATY MAKRAMY ŁĄCZNIE 28 448 773,5 9600 Wszyscy uczestnicy realizujący program edukacji ekologicznej zostali poinformowani o dofinansowaniu działań programowych przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę zrealizowanych zajęć dydaktycznych dla mieszkańców województwa pomorskiego. OGRÓD EKOLOGICZNY W ZGODZIE Z NATURĄ Dzieci i młodzież mają możliwość obcowania z przyrodą, zaznajamiają się z zasadami uprawy ogrodu ekologicznego. Poznają gatunki roślin uprawnych i współzależności między nimi. Dowiadują się o właściwościach leczniczych roślin i ziół mają okazje dotknąć każdej z roślin, poznać jej zapach i smak. 3
Na koniec zajęć wypełniają karty pracy, sprawdzające poziom nowych wiadomości. Uczestnicy tego bloku edukacyjnego wyjadą z naszego Centrum z wiedzą odnośnie: przyozdabiania ogrodów przydomowych, wpływie drzew na psychikę ludzką, odmian drzew i krzewów owocowych, ochrony upraw przed szkodnikami, rytmów warunkujących życie przyrody i ludzi, kalendarza księżycowego, które pomaga zapewne zapalonym ogrodnikom amatorom w uprawie różnych roślin w swoich własnych przydomowych ogródkach. WARSZTATY RZEŹBIARSKIE Warsztaty rzeźbiarskie uwrażliwiają plastycznie i estetycznie, rozbudzają w uczniach zdolności twórczego myślenia i aktywnego działania. Podczas zajęć każdy uczestnik wykonuje małą formę rzeźbiarską ( płaskorzeźbę ). Uczestnicy uczą się rozróżniać różne gatunki drewna nadające się do rzeźby i płaskorzeźby. Sprawdzają właściwości drewna: lipa, olcha, brzoza oraz buk. SZTUKA WIĄZANIA WĘZŁÓW - MAKRAMA Podczas zajęć uczestnicy poznają rodowód wiązania węzłów, podstawowe sploty wyrobów m.in. płaski, spiralny, mocujący, tak aby samodzielnie mógł zrealizować swoje pomysły artystyczne lub przy pomocy instruktora wykonać następujące wyroby: bransoletkę, breloczek, serduszko, ślimak. Do zajęć wykorzystywany jest materiał naturalny - sznurek lniany i sizalowy, materiał ulegający całkowitej biodegradacji, dzięki temu nie produkujemy odpadów WARSZTATY PLASTYCZNE Warsztaty te mają za zadanie m.in. przekazać treści ekologiczne. Oprócz standardowych materiałów plastycznych podczas zajęć wykorzystuje się materiały naturalne takie jak : liście, szyszki, trawy, mchy, kwiaty, gałązki, kamyczki jak również materiały odpadowe: gazety, pojemniki plastikowe tektura. Jeśli tylko to możliwe zajęcia odbywają się na świeżym powietrzu. Wykorzystywane są rozmaite techniki od pasteli po akryle. TORFOWISKA JAKO ARCHIWA EKOLOGICZNE Nauka rozpoznawania podstawowych gatunków mchów i porostów oraz innych gatunków runa i podszytu. Zapoznanie z gatunkami torfowiska wysokiego i niskiego, zwrócenie uwagi na różnice w powstawaniu poszczególnych typów torfowisk. Po zajęciach uczestnik potrafi wyjaśnić rolę torfowisk w kształtowaniu mikroklimatu w lesie, oznaczyć odczyn ph torfowiska, wymienić formy ochrony przyrody w Polsce. ENTOMOLOGIA Zajęcia składające się z części terenowej oraz części praktycznej w pracowni mikroskopowej. Przy użyciu siatek entomologicznych, czerpaczy oraz parasoli łapane są owady. Ich oznaczenia dokonuję się na podstawie licznie zebranych, oznaczonych i zgromadzonych w gablotach okazów. Istnieje możliwość posłuchania szelestów owadów przy pomocy pojemników. Budowę i morfologię owadów można poznać pod mikroskopami wyposażonymi w port usb, dzięki czemu wyraźny obraz obserwowany jest na monitorze komputera. 4
PTAKI FUNKI I OKOLIC ORNITOLOGIA Wyposażenie uczestników w wiedzę o gatunkach ptaków występujących na obszarze Borów Tucholskich, zgłębianie wiedzy na temat ich wyglądu, głosów, zachowań i biologii. Ich roli i znaczenia w środowisku. Zapoznanie z zasadami obserwacji ( ograniczenie ich do minimum, niezakłócanie spokoju przy gnieździe), wskazywanie możliwości działania w celu ochrony gatunków, bezwzględne przestrzeganie prawa dotyczącego ochrony. LIMNOLOGIA BADANIE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKO-CHEMICZNYCH WODY W terenie przy pomocy przenośnych zestawów do analizy jakości wód, określić podstawowe parametry (wskaźnik ph, zawartość fosforanów, azotanów) jak również określić przejrzystość wody, zawartego w niej ilości tlenu, pobrać bentos do obserwacji pod mikroskopami. Uczestnicy nabywają wiedzę o jeziorze, poznają jego zlewnię. Uczą się jak ocenić klasę czystości wody. Korzystają z wielu przyrządów do badania między innymi z krążka Secchiego, pehametra, tlenomierza, konduktometra, czerpacza Patalasa, Eckmana Bridge'a. Pobierają próbki z punktów na jeziorze i badają je w laboratorium. WODNA ŚCIEŻKA DYDAKTYCZNA ŁUKOMIE BADANIE EKOSYSTEMU WODNEGO To rejsy łodziami typu DZ oraz statkiem badawczym Bartek połączone z badaniem Jeziora Charzykowskiego. Uczestnicy zapoznają się z cechami morfologicznymi Jeziora Charzykowskiego, analizują cechy fizyko-chemiczne wód oraz poznają roślinność zlewni bezpośredniej. Dokonują poboru wody do późniejszych analiz w laboratorium. PSZCZELARSTWO Na zajęciach z pszczelarstwa poznać można historyczne formy rozwoju pszczelarstwa ze szczególnym uwzględnieniem ich związku z ogólnymi przemianami gospodarczymi i rozwojem technologicznym samego pszczelarstwa. Kształtowanie postaw: poczucia związków i wzajemnych zależności człowieka i przyrody, przywiązania do lokalnych form kultury i ich historii, szacunku do ludzkiej pracy oraz pracowitości, jako samoistnej wartości uosabianej przez pszczoły. Podczas zajęć uczniowie obserwują eksponaty, budowę skrzydeł, aparaty gębowego pszczoły pod mikroskopem. Poznają produkty pszczele-wosk pszczeli, miód, pyłek samodzielnie wykonują preparaty mikroskopowe WYCIECZKI PIESZE I ROWEROWE PO ZABORSKIM PARKU KRAJOBRAZOWYM ORAZ PARKU NARODOWYM BORY TUCHOLSKIE Podczas wycieczek rowerowych poznać można tereny Borów Tucholskich, nauczyć się wyróżniania faz życia lasu i ich porównywania, budzenie świadomości jak ważna jest trwałość lasu. Uczestnicy poznają różne formy ochrony przyrody; Park Krajobrazowy, Park Narodowy, ochrona gatunkowa roślin, zwierząt grzybów, pomnik przyrody. 5
Realizacja naszego przedsięwzięcia była możliwa tylko, dlatego że zabezpieczono środki na realizację zagadnień zgodnie z punktami harmonogramu rzeczowo-finansowego zadania. Dzięki sfinansowaniu zakupów i obsługi technicznej statku badawczego Bartek możliwa była realizacja jednej z najatrakcyjniejszych ścieżek, cieszącej się bardzo dużym powodzeniem u młodzieży. Ta część zadania wyszczególniona w 1. punkcie harmonogramu, obejmowała zakup części i materiałów eksploatacyjnych oraz usługi serwisowe i drobne naprawy wynikające z bieżącej eksploatacji statku. Zrealizowano również honoraria edukatorów realizujących zajęcia i warsztaty edukacji ekologicznej. Łącznie na zadania związane z 1. punktem harmonogramu, ze środków WFOŚiGW w Gdańsku wydano kwotę 21.500 zł. Realizacja punktu 2. harmonogramu objęła - zakup żarówki do projektora, -przeprowadzenie konserwacji i naprawy kserokopiarki, -zakup baterii do komputera przenośnego, -zakup dwóch modeli do odnawialnych źródeł energii ( model systemu fotowoltaicznego oraz model systemu hybrydowego), modele znajdują się na wyposażeniu sali bosmańskiej i umożliwiają zapoznanie i eksperymentowanie z technologią ogniw słonecznych i turbin wiatrowych podczas realizacji zajęć na wodnej ścieżce dydaktycznej - zakup karty pamięci, -zakup dwóch komputerów przenośnych, -kupno 20 szt. rowerów, -kupno oprogramowania komputerowego, -doposażenie w pływającą platformę badawczą umożliwiającą realizacje zajęć na wodnej ścieżce dydaktycznej oraz zajęć limnologicznych ( badanie właściwości fizykochemicznych wody), umożliwia ona pobór wody z różnych punktów badawczych bez konieczności wypłynięcia na Jezioro Charzykowskie, służy również jako przystań żeglarska HCEE - wyposażenie w materiały do zajęć programowych. Dzięki dofinansowaniu z WFOŚ i GW w Gdańsku zakupiono również komplet żagli do łodzi typu DZ, a zajęcia w ogrodzie ekologicznym zyskały na atrakcyjności dzięki nowej wiacie dydaktycznej. Efekt końcowy zajęć nie zostałby osiągnięty na zaplanowanym wysokim poziomie gdyby nie zakupy rzeczowe takie jak: glina do ceramiki, papier, sznurek sizalowy, bloki, kredki, farby, karton, kleje, akryle, drewno do rzeźby, artykuły papiernicze, sznurek, tusze, tonery wiklina korowana, materiał siewny do ogrodu ekologicznego itp. Łącznie ze środków WFOŚiGW w Gdańsku wydatkowano kwotę 25.000 zł. Na koszty eksploatacyjne związane z realizacją programu edukacji ekologicznej ujęte w 3. punkcie harmonogramu składają się opłaty za odprowadzanie ścieków, opłaty za 6
pobór energii elektrycznej, opłaty za wywóz nieczystości komunalnych oraz opłaty za pobór wody. Łącznie ze środków WFOŚiGW w Gdańsku wydatkowano kwotę 20.000 zł Usługi internetowe i administrowania internetową siecią komputerową zawarte w 4-tym punkcie harmonogramu obejmują koszty związane z administracją siecią komputerową wg umowy. Łącznie ze środków WFOŚiGW w Gdańsku wydatkowano kwotę 3.500 zł Wszystkie punkty harmonogramu rzeczowo finansowego zrealizowane do dnia 15.11.2014 i dofinansowane przez WFOŚiGW w Gdańsku wyniosły 70.000 zł Opis osiągniętego efektu rzeczowego i ekologicznego zadania. Efektem ekologicznym, osiągniętym w wyniku realizacji przedsięwzięcia jest dotychczasowa liczba osób, która wzięła udział w działaniach edukacyjnych realizowanych przez Harcerskie Centrum Edukacji Ekologicznej w Funce. Efektem rzeczowym realizowanego przedsięwzięcia jest: wyposażenie uczestników w materiały programowe do realizacji zajęć i warsztatów związanych z edukacją ekologiczną w tym w materiały plastyczne, papier, wiklinę, sznurek sizalowy, wełnę czesankową, glinę, rozsady warzyw i kwiatów utrzymanie sprawności technicznej statku badawczego oraz bieżący prace serwisowe na statku utrzymanie sprawności technicznej różnych pomocy dydaktycznych komputerów, drukarek, kserokopiarki, drukarko-kopiarki, projektora multimedialnego utrzymanie na wysokim poziomie łącza internetowego, zakup kompletu żagli do łodzi typu DZ budowa wiaty dydaktycznej z ławami i stołami w ogrodzie ekologicznym zapewnienie bezpieczeństwa podczas realizacji zajęć na wodnej ścieżce dydaktycznej poprzez zakup platformy pływającej umożliwienie korzystania większej ilości osób z zajęć na ścieżkach rowerowych poprzez zakup 20 sztuk rowerów doposażenie w dwa przenośne komputery uatrakcyjnienie bieżącej oferty programowej poprzez zakup dwóch modeli odnawialnych źródeł energii Zakupiony sprzęt został oznakowany logo WFOŚiGW w Gdańsku oraz naklejką z napisem Sfinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku zgodnie z regulaminem oznakowania przedsięwzięć. Sprawozdanie zamieszczono na stronie www.funka.pl sprawozdanie sporządziła koordynator ds.programu HCEE mgr Paulina Nadolska-Stanisławska 7