MATEMATYKA NAJPEWNIEJSZYM KAPITAŁEM ABSOLWENTA projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Lic. Michał Boczek Stypendysta projektu Matematyka najpewniejszym kapitałem absolwenta współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Widełki statyczne -/+10 % Widełki dynamiczne -/+6 %
Arkusz zleceń Jest to uporządkowany wg cen zestawienia zleceń na dany papier wartościowy, przekazanych na giełdę.
Podział zleceń maklerskich: 1. Limit ceny 2. Dodatkowy warunek wykonania 3. Termin ważności zlecenia
(Bez) Limit(u) ceny Limit ceny PCR PCRO PKC
Dodatkowy warunek wykonania Wmin (minimalne wielkość wykonania) WUJ (wielkość ujawniona) LimAkt (z limitem aktywacji)
Termin ważności zlecenia: DZIEŃ (na jedną sesje) DOM (bezterminowo, ale do końca roku kalendarzowego) WiN (wykonaj i anuluj, ważne do pierwszego wykonania) WuA (wykonaj albo anuluj) ważne do określonej daty
Zlecenia z limitem ceny Kupno waloru maksymalna cena za jaką można kupić dany walor Sprzedaż waloru minimalna cena za jaką można sprzedać dany walor
Przykład 1.1 (WiN): Na otwarciu notowań arkusz zleceń wygląda następująco: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 60 (WiN) 90 90 40 5 89 92 70 20 88
Przykład 1.1 (WiN): Po zrealizowaniu wszystkich możliwych zleceń arkusz zleceń będzie wyglądał następująco: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 5 89 92 70 20 88
Przykład 1.2 (WiN): Dokładamy 2 zlecenia sprzedaży (zlecenie z ceną 85 pojawiło się wcześniej niż zlecenie z ceną 87) i chwilę później jedno zlecenie kupna z WiN Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 5 89 92 70 20 88 85 40 10 (WiN) 86 87 25
Przykład 1.2 (WiN): Po transakcjach otrzymujemy następujący arkusz zleceń: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 92 70 87 25
Przykład 2 (WuA): Załóżmy, że w pewnym momencie na rynku mamy następującą sytuację: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 40 60 61 48 35 58 62 24 63 17
Przykład 2 (WuA): Zostaje złożone zlecenie kupna 65 akcji z limitem ceny 62 i z warunkiem WuA. Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 65 (WuA) 62 61 48 40 60 62 24 35 58 63 17
Przykład 2 (WuA): Arkusz zleceń po tej transakcji wygląda następująco: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 40 60 62 7 35 58 63 17
Przykład 2 (WuA): Gdyby zlecenie to opiewało na zakup 82 sztuk z limitem ceny 62, to NIE ZOSTAŁOBY zrealizowane: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 80 (WuA) 62 61 48 40 60 62 24 35 58 63 17
PCR (market order) Inwestor nie określa limitu ceny Wyłącznie w czasie trwania notowań ciągłych z wyjątkiem fazy równoważenia się rynku Jeżeli zlecenie nie jest realizowana w całości to jego część niezrealizowana zostaje przekształcona w zlecenie z limitem ceny równy kursowi ostatniej zawartej transakcji
Przykład 3: Załóżmy, że istnieje następująca sytuacja na rynku: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 20 50 52 40 25 49 53 35 15 47 54 27
Przykład 3: W arkuszu pojawia się zlecenie kupna PCR na 65 akcji: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 65 PCR 52 40 20 50 53 35 25 49 54 27 15 47
Przykład 3: Po wykonaniu transakcji arkusz zleceń wygląda następująco: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 25 52 53 35 20 50 54 27 25 49 15 47
PCRO 1. Może być stosowany wyłącznie w momencie: a) przyjmowania zleceń na otwarcie i zamknięcie w systemie notowań ciągłych b) w czasie równoważenia się rynku
PKC Może być przekazywany we wszystkich fazach sesji PKC realizuje się w pierwszej kolejności Nie przyjmuje się ich na pierwszą sesje giełdową, na której ma być notowany walor oraz na prawa poboru
Przykład 4: Załóżmy, że istnieje następująca sytuacja na rynku: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 31 98 100 50 5 96 102 45 19 95 104 37
Przykład 4: Inwestor składa zlecenie PKC kupna 65 akcji Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 65 PKC 100 50 31 98 102 45 5 96 104 37 19 95
Przykład 4: W arkuszu zleceń pozostanie: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 31 98 102 30 5 96 104 37 19 95
Zlecenia z dodatkowymi warunkami wykonania
Zlecenie z warunkiem minimalnej wielkości wolumenu (Wmin) Można składać w fazach dogrywki oraz w czasie notowań ciągłych, z wyłączeniem okresów równoważenia się rynku Częściowa realizacja Wmin, wówczas część niezrealizowana pozostanie w arkuszu zleceń bez warunku wykonania Brak możliwości realizacji Wmin, wówczas zlecenie jest odrzucane
Przykład 5: Załóżmy, że istnieje następująca sytuacja na rynku: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 20 50 48 800 (100)
Przykład 5: Po wykonaniu transakcji arkusz zleceń wygląda następująco: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 48 600
Zlecenie z warunkiem wielkości (wolumenu) ujawnienia (WUJ) W każdym momencie notowań ciągłych Inwestor określa w nim ujawnioną liczbę papierów, która będzie widoczna w arkuszu zleceń (min. 100)
Zlecenia z warunkiem limitu aktywacji (LimAkt) W każdym momencie notowań ciągłych Inwestor musi określić dwa limity: limit realizacji kupna/sprzedaży danego zlecenia oraz limit uaktywnienia danego zlecenia w arkuszu. Nie można je łączyć z warunkami dodatkowymi tzn.: Wmin, WUJ
Rodzaje LimAkt: Stop loss Stop limit
Stop loss Inwestor przyjmuje limit realizacji na poziomie PKC, a określa jedynie limit uaktywnienia.
Przykład 6: Kurs na rynku 85, zlecenie stop loss (LimAkt = 84), po chwili kurs osiąga wielkość 84: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 58 84 PKC 150 (LimAkt) 72 83 85 29 120 82 86 34 13 81
Przykład 6: Arkusz zleceń po tej transakcji jest następujący: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 100 82 85 29 13 81 86 34
Stop limit Inwestor określa zarówno limit realizacji, jak i limit uaktywnienia. Zlecenie to po uaktywnieniu realizowane jest jak zlecenie z limitem ceny, ale jako ostatnie wśród zleceń z danym limitem ceny
Przykład 7: Kurs na rynku aktualnie wynosi 49, zlecenie stop limit (LimAkt = 51, limit realizacji 53), po chwili kurs osiąga wielkość 51: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 350 (sl) 53 52 96 37 52 53 104 63 51 54 67
Przykład 7: Arkusz zleceń po tej transakcji jest następujący: Kupno Sprzedaż ilość cena cena ilość 150 53 54 67 37 52 63 51
Zasady ustalania kursu Maksymalizacja wolumenu obrotu Minimalizacja różnicy między liczbą walorów w zleceniach sprzedaży i kupna, możliwych do realizacji po określonym kursie Minimalizacja różnicy między kursem odniesienia
Zlecenia realizuje się wg następującej kolejności: 1. Zlecenia PKC 2. Zlecenia kupna z limitem ceny wyższym lub zlecenia sprzedaży z limitem ceny niższym od kursu wyznaczonego 3. Zlecenia PCRO 4. Zlecenia z limitem ceny równym kursowi wyznaczonemu 5. Spośród zleceń PKC i zleceń z tym samym limitem ceny jako ostatnie realizuję się zlecenia z warunkiem limitu aktywacji
Ustalanie kursu na otwarcie Kupno Sprzedaż Limit Razem Ilość Ilość Razem 5 5 PKC 15 10 PCRO 30 15 101 25 30 0 100 25 35 5 99 5 25 PCRO 10 20 PKC 10 10
Literatura: Wiesław Dębski, Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy teorii i praktyki, Warszawa, 2007, PWN Marcin Krzywda, GPW Papiery Wartościowe w praktyce, Akcje i kontrakty terminowe krok po kroku, Gliwice, Złote Myśli
MATEMATYKA NAJPEWNIEJSZYM KAPITAŁEM ABSOLWENTA projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego