MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2012 ROKU

MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2012 ROKU część pierwsza Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, maj 2013 rok

Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 roku część pierwsza charakteryzuje podaż i popyt na pracę w regionie. Zamieszczono w nim dane o strukturze bezrobotnych oraz zgłoszonych do powiatowych urzędów pracy wolnych miejscach pracy i miejscach aktywizacji zawodowej według zawodów i sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności. Źródłem tych informacji są dane statystyczne przekazywane przez powiatowe urzędy pracy na podstawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na 2012 r. Dodatkowo w raporcie uwzględniono także wyniki, prowadzonych wśród pracodawców, badań własnych. Publikacja została przygotowana w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą, który współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane z podaniem źródła Monitoring of shortage and surplus occupations in Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2012 first part characterizes supply and demand for a job in the region. The publication contains data of the unemployed structure, job offers and vocational activation offers submitted to Poviat Labour Offices according to the occupations and the Polish Classification of Activities. The source of information is a statistic data from the reports prepared by Local Labour Offices. In addition, the report includes the result of conducted among employers own research. The publication was prepared within a project Labour Market under Magnifying Glass co-financed by European Union within European Social Fund. Reproducing and dissemination can be performed with indicating the source

SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 1 2. Ogólna charakterystyka rynku pracy. 3 3. Bezrobocie rejestrowane podstawowe dane. 6 3.1. Bezrobotni według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD 8 3.1.1. 3.1.2. Nowe rejestracje bezrobotnych w 2012 r. według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD. Bezrobotni w końcu 2012 r. według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD. 3.2. Bezrobotni według zawodów. 11 3.2.1. Nowe rejestracje bezrobotnych w 2012 r. według zawodów. 12 3.2.2. Bezrobotni w końcu 2012 r. według zawodów.. 14 3.2.3. Bezrobotni według płci i zawodów.... 17 3.2.4. Bezrobotni w okresie do 12 zakończenia nauki według zawodów.. 3.2.5. Bezrobotni bez stażu pracy.. 22 3.2.6. Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy...... 23 4. 4.1. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone do powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko-pomorskim. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według przynależności pracodawcy do sekcji PKD. 4.2. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów 30 5. 6. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 r... Zapotrzebowanie na kadry w wymiarze kwalifikacyjno-zawodowym w świetle badań ankietowych pracodawców. 6.1. Planowane zmiany w zatrudnieniu do końca 2012 r.. 40 6.2. Zapotrzebowanie na pracowników według sekcji PKD.. 41 6.3. Zapotrzebowanie na pracowników i kompetencje według wielkich grup zawodów 6.4. Zmiany w zatrudnieniu w perspektywie pięcioletniej 45 7. Podsumowanie.. 47 8. Słownik podstawowych pojęć. 51 9. Summary in English. 53 10. Aneks statystyczny 57 8 10 20 25 28 32 39 43

ANEKS STATYSTYCZNY Tabela 1. Tabela 2. Tabela 3. Tabela 4. Tabela 5. Tabela 6. Tabela 7. Tabela 8. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 r. według sekcji PKD Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 r. według sekcji PKD i powiatów.. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 r. według wielkich grup zawodowych.. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 r. według zawodów i specjalności.. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego w 2012 r. według zawodów i specjalności. Tabela zawiera zawody, w których przynajmniej jeden z 3 paramentów (bezrobotni zarejestrowani w okresie, bezrobotni zarejestrowani w końcu okresu lub wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w okresie) wyniósł minimum 10. Zawody nadwyżkowe o najniższym różnym od zera wskaźniku intensywności nadwyżki w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 r.. Planowane przyjęcia do pracy do końca 2012 r. według wielkich grup zawodów oraz sekcji PKD przedsiębiorstwa wyniki z badania pracodawców.. Planowane zwolnienia z pracy do końca 2012 r. według wielkich grup zawodów oraz sekcji PKD przedsiębiorstwa wyniki z badania pracodawców.. 59 60 62 63 110 133 158 159

TABLE OF CONTENTS 3.1. 3.1.1. 3.1.2. 1. Introduction 1 2. General characteristics of the labour market. 3 3. Registered unemployment basic data.... 6 The unemployed according to the classification of their last job in the PKD section... New registrations of the unemployed in 2012 according to the classification of their last job in the PKD section... The unemployed at the end of 2012 according to the classification of their last job in the PKD section. 3.2. The unemployed according to profession 11 3.2.1. New registrations of the unemployed in 2012 according to profession.. 12 3.2.2. The unemployed at the end of 2012 according to profession... 14 3.2.3. The unemployed according to sex and profession... 17 3.2.4. The unemployed in the period of up to 12 months since completing education according to profession. 20 3.2.5. The unemployed without job seniority. 22 3.2.6. Persons without employment for over 12 months... 23 4. Jobs and professional activation positions submitted to the poviat labour offices in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship... 25 4.1. Available jobs and professional activation positions according to the employer s classification in the PKD section. 28 4.2. Available jobs and professional activation positions according to profession. 30 5. Analysis of deficit and surplus professions in the Kujawsko-Pomorskie 32 Voivodship in 2012..... 6. Personnel demand in qualification and profession aspect according to 39 opinion poll among employers.. 6.1. Planned changes in employment up to 2012.. 40 6.2. Demand for employees by PKD section... 41 6.3. Demand for employees and competences by large occupational group.. 43 6.4. Changes in employment in five-years term 45 7. Summary. 47 8. Glossary of basic terms.. 51 9. Summary in English.. 53 10. Statistical annex. 57 8 8 10

STATISTICAL ANNEX Table 1. Table 2. Table 3. Table 4. Table 5. Table 6. Table 7. Table 8. The unemployed and available jobs and professional activation positions according to PKD section in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2012.... The unemployed and available jobs and professional activation positions according to poviats and PKD section in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2012... The unemployed and available jobs and professional activation positions according to large occupational groups in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2012... The unemployed and available jobs and professional activation positions in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2012 according to profession and speciality The unemployed and available jobs and professional activation positions in the poviats of the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2012 according to profession and speciality. The table includes professions in which one of three factors (general number of the unemployed registered in the period, unemployed registered at the end of the period or available jobs and professional activation positions registered in the period) amounted to minimum 10 Surplus occupations with the lowest surplus intensity indicator (different from zero) in the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2012... Employment planned till the end of 2012 by large occupational group and PKD section of economic entity the employers survey results. Planned redundancy till the end of 2012 by large occupational group and PKD section of economic entity the employers survey results. 59 60 62 63 110 133 158 159

1. WPROWADZENIE Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) do zadań samorządu województwa w zakresie polityki rynku pracy należy m.in. badanie popytu na pracę, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. W celu określenia jednolitych dla całego kraju zasad realizacji monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (obecnie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej) w 2003 r. opracował Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych został w nich zdefiniowany jako proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym. Zawód deficytowy to taki, na który występuje wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy niż liczba osób poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie. Analogicznie zawód nadwyżkowy to taki, na który występuje mniejsze zapotrzebowanie na rynku pracy niż liczba osób poszukujących pracy. Głównym celem monitoringu zawodów jest zapewnienie bieżącej koordynacji szkoleń dla bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego zgodnego z potrzebami rynku pracy. Do szczegółowych zadań tego badania należy zaliczyć: określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo-kwalifikacyjnej na lokalnym rynku pracy; stworzenie bazy informacyjnej w celu opracowania przyszłych struktur zawodowo-kwalifikacyjnych w układzie lokalnym; określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych zapewniających większą efektywność organizowanych szkoleń; usprawnienie poradnictwa zawodowego przez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych; usprawnienie pośrednictwa pracy przez uzyskanie informacji o planowanych wolnych miejscach pracy i aktywizacji zawodowej na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie osób kończących naukę według zawodów; ułatwienie realizacji programów specjalnych aktywizujących osoby długotrwale bezrobotne w celu promowania ich ponownego zatrudnienia; 1

bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół). Monitoring zawodów jest prowadzony na trzech poziomach terytorialnych: powiatowym, wojewódzkim i krajowym. Raport wojewódzki, sporządzany w odstępach półrocznych, stanowi syntezę raportów powiatowych z województwa kujawsko-pomorskiego. Badanie półroczne zawiera analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w I półroczu danego roku. Raporty roczne dodatkowo zawierają informacje z Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące prowadzonego badania popytu na pracę i bezrobotnych absolwentów szkół wyższych oraz dane z Systemu Informacji Oświatowej (SIO) dotyczące absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Raporty z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych są przeznaczone przede wszystkim dla pracowników: administracji samorządowej i rządowej, szkół ponadgimnazjalnych, poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz innych instytucji zainteresowanych określaniem kierunków zmian zachodzących w strukturze zawodowej na rynku pracy. Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu wykonuje zadania związane z monitorowaniem zawodów deficytowych i nadwyżkowych przez realizację w ramach Poddziałania 6.1.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy własnego projektu systemowego Rynek Pracy pod Lupą. 1 Projekt ten jest wdrażany w partnerstwie ze wszystkimi 20 działającymi w regionie powiatowymi urzędami pracy. Jego realizacja ma na celu pozyskanie i upowszechnienie wiedzy na temat zapotrzebowania na pracowników o określonych zawodach i umiejętnościach oraz na temat rynku szkoleniowego w województwie kujawsko-pomorskim. Cel ten zostanie osiągnięty dzięki prowadzeniu monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych oraz badań pracodawców i instytucji szkoleniowych z terenu województwa. Zakres tematyczny monitoringu dotyczy zawodów i specjalności określonych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz.U. z 2010 r. Nr 82, poz. 537 z późn. zm.). 1 Więcej informacji na temat projektu można znaleźć na stronie internetowej http://podlupa.wup.torun.pl. 2

Przy monitoringu uwzględniono ponadto poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszanych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), która obowiązuje na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U. z 2007 r. Nr 251, poz. 1885). 2 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA RYNKU PRACY W końcu grudnia 2012 r. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej REGON zarejestrowanych było 187 996 podmiotów gospodarki narodowej (nie licząc osób prowadzących indywidualne gospodarstwo rolne), z czego na sektor publiczny przypadało 3,2%, a na sektor prywatny 96,8% podmiotów. Podmioty zarejestrowane na terenie województwa stanowiły 4,7% wszystkich podmiotów w kraju. W województwie w 2011 r. (dane najaktualniejsze) na 10 tys. mieszkańców przypadało 879 podmiotów; wskaźnik ten był niższy od średniej dla kraju, która wyniosła 1004 podmioty. 3 W ciągu roku liczba podmiotów gospodarczych w województwie wzrosła o 2,0% (3631 jednostek, rok wcześniej liczba podmiotów zmniejszyła się o 0,9%). W kraju wzrost ten był dynamiczniejszy i wyniósł 2,7% (rok wcześniej spadek o 1,0%). Z analizy rodzaju prowadzonej działalności (według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007) wynika, że najwięcej podmiotów w województwie należało do sekcji handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (27,5%). Licznie reprezentowanymi sekcjami były również budownictwo (11,8%); przetwórstwo przemysłowe (9,2%) oraz działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (7,3%). Największy roczny wzrost liczby zarejestrowanych podmiotów odnotowano w: edukacji (o 22,3%) 4 ; wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 12,4%); administrowaniu i działalności wspierającej (o 9,6%) oraz górnictwie i wydobywaniu 2 3 4 Obie klasyfikacje dostępne są na stronie internetowej Urzędu Statystycznego w y: http://www.stat.gov.pl/klasyfikacje/. Bank Danych Lokalnych (BDL) GUS, http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks. Zgodnie z objaśnieniami Urzędu Statystycznego w y zamieszczonymi w publikacji Podmioty Gospodarki Narodowej w Rejestrze REGON w województwie kujawsko-pomorskim. Stan na koniec 2012 r. tak duży wzrost liczby podmiotów gospodarczych w sekcji edukacja wywołany jest wejściem w życie z dniem 1.08.2012 r. przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz.U. Nr 139, poz. 814 z późn. zm.), wprowadzającej zmiany do ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. nr 88, poz. 439 z późn. zm.). 3

(o 7,2%). Zmniejszyła się natomiast liczba firm w dwóch sekcjach: transport i gospodarka magazynowa (o 2,0%) oraz handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (o 0,7%). W porównaniu z końcem 2011 r. liczba podmiotów gospodarczych usytuowanych w miastach zwiększyła się o 1,4%. Na wsi wzrost ten był dynamiczniejszy i wyniósł 3,3%. Mimo to przeważająca część podmiotów gospodarczych była zlokalizowana na terenach miejskich 70,6%. W czterech miastach na prawach powiatu (w y, u, Toruniu i Włocławku) znajdowało się 46,8% wszystkich podmiotów (rok wcześniej 47,0%), w tym w samej y 23,1%. Powiatami ziemskimi o największej liczbie podmiotów w województwie były powiaty inowrocławski 13 364 jednostek (7,1%) i bydgoski 11 310 podmiotów (6,0%). Najmniej jednostek zarejestrowanych było w powiatach grudziądzkim 2614 podmiotów (1,4%) i wąbrzeskim 2310 (1,2%). Roczny wzrost liczby podmiotów odnotowano we wszystkich powiatach, największy w bydgoskim (o 4,9%), włocławskim (3,9%) i toruńskim (3,8%), a najmniejszy w u (0,4%) i powiecie nakielskim (0,3%). Zdecydowaną większość działających na terenie województwa podmiotów stanowiły jednostki o liczbie pracujących do 9 osób 95,2% (179 064 podmioty). Odsetek podmiotów o liczbie pracujących od 10 do 49 osób wynosił 3,8% (7094 podmioty), a podmiotów zatrudniających powyżej 49 osób 1,0% ogółu (1838 podmiotów). Wykres 1. Struktura podmiotów gospodarki narodowej w województwie kujawsko-pomorskim według liczby pracujących. Stan w końcu grudnia 2012 r. (w %) 92,6 2,6 3,8 1,0 do 5 osób od 6 do 9 osób od 10 do 49 osób powyżej 50 osób Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. W 2012 r., podobnie jak w latach wcześniejszych, podmioty o liczbie pracujących do 9 osób działały głównie w sekcji handel i naprawy (28,0%). Podmioty o liczbie pracujących od 10 do 49 osób najczęściej prowadziły działalność w zakresie edukacji (21,1%) oraz przetwórstwa przemysłowego (19,7%). Podmioty o liczbie pracujących od 50 osób skupione były głównie w sekcji przetwórstwo przemysłowe (27,2%). 4

Najaktualniejsze publikowane przez Urząd Statystyczny w y dane na temat liczby pracujących dotyczą sektora przedsiębiorstw. 5 W końcu grudnia 2012 r. w województwie kujawsko-pomorskim w sektorze przedsiębiorstw pracowało 248 306 osób (o 1,3% mniej niż rok wcześniej, w kraju wzrost o 1,5%). Najdynamiczniejszy roczny spadek liczby pracujących odnotowano w działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (o 8,3%) oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 3,0%). Roczny wzrost liczby pracujących nastąpił w transporcie i gospodarce magazynowej (o 8,7%) oraz dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami oraz działalności związanej z rekultywacją (o 3,3%). Prawie połowa pracujących (47,5%) była skupiona w przetwórstwie przemysłowym. Liczną grupę stanowiły także osoby pracujące w handlu hurtowym i detalicznym, naprawie pojazdów samochodowych, włączając motocykle (20,6%) oraz budownictwie (10,0%). 6 W ciągu roku w sektorze przedsiębiorstw nastąpił nieznaczny wzrost (o 0,7%) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto, które w 2012 r. w województwie kujawsko-pomorskim wyniosło 3229,68 zł 78,6% średniego wynagrodzenia w kraju. Najwyższe średnie wynagrodzenie otrzymywały osoby pracujące w takich sekcjach, jak: informacja i komunikacja 5277,12 zł (14,7% mniej niż rok wcześniej był to najwyższy spadek względny), działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 4190,12 zł (0,6% więcej niż rok wcześniej) oraz działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 4068,83 zł (5,7% więcej niż rok wcześniej był to najwyższy wzrost względny). Najniższe średnie wynagrodzenie brutto przypadało pracownikom następujących sekcji: działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 2092,58 zł (1,1% więcej niż rok wcześniej), a także działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 2333,15 zł (3,1% mniej niż rok wcześniej). 7 5 Zgodnie ze słownikiem pojęć zamieszczonym na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego (http://www.stat.gov.pl/gus/definicje_plk_html.htm) do sektora przedsiębiorstw należą podmioty prowadzące działalność gospodarczą w zakresie: 1. leśnictwa i pozyskiwania drewna; 2. rybołówstwa w wodach morskich; 3. górnictwa i wydobywania; 4. przetwórstwa przemysłowego; 5. wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; 6. dostawy wody; gospodarowania ściekami i odpadami oraz działalności związanej z rekultywacją; 7. budownictwa; 8. handlu hurtowego i detalicznego; naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle; 9. transportu i gospodarki magazynowej; 10. działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi; 11. informacji i komunikacji; 12. działalności związanej z obsługą rynku nieruchomości; 13. działalności prawniczej, rachunkowo-księgowej i doradztwa podatkowego, działalności firm centralnych (head office); doradztwa związanego z zarządzaniem; działalności w zakresie architektury i inżynierii; badań i analiz technicznych; reklamy, badania rynku i opinii publicznej; pozostałej działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej; 14. działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej; 15. działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją; 16. naprawy i konserwacji komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego; 17. pozostałej indywidualnej działalności usługowej. 6 Bank Danych Lokalnych (BDL) GUS, http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks. 7 Jak wyżej. 5

3. BEZROBOCIE REJESTROWANE PODSTAWOWE DANE W grudniu 2012 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowanych pozostawało 148 839 bezrobotnych. 8 względem największej liczby bezrobotnych lokowało to nasz region na siódmym miejscu w kraju (rok wcześniej szóste miejsce). Mapa 1. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego w końcu grudnia 2012 r. Pod TUCHOLSKI SĘPOLEŃSKI 25,1% 3515 21,1% 3807 BYDGOSKI 13,7% 5243 ŚWIECKI 18,7% 6667 CHEŁMIŃSKI 24,7% 4454 GRUDZIĄDZKI 28,2% 4064 GRUDZIĄDZ 22,9% 8380 WĄBRZESKI 22,4% 3120 BRODNICKI 15,4% 4562 NAKIELSKI 23,6% 6655 BYDGOSZCZ 8,5% 13 917 TORUŃSKI 19,1% 6970 TORUŃ 9,5% 8808 GOLUBSKO- -DOBRZYŃSKI 23,7% 4050 RYPIŃSKI 20,4% 3494 ŻNIŃSKI 22,6% 5813 INOWROCŁAWSKI ALEKSANDROWSKI 23,6% 15 269 23,1% 4914 LIPNOWSKI 28,4% 7146 Stopa bezrobocia w procentach: 10,0 i mniej MOGILEŃSKI 20,8% 3709 Polska - 13,4% RADZIEJOWSKI 24,2% 3875 20,6% 10 927 WŁOCŁAWSKI 28,4% 9480 WŁOCŁAWEK 10,1-17,0 17,1-24,0 24,1 i więcej województwo kujawsko-pomorskie - 17,9% Podregion bydgosko-toruński - 10,6% Podregion grudziądzki - 21,6% Podregion włocławski - 23,6% Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku oraz danych GUS na temat stopy bezrobocia. 8 Źródłem danych o osobach bezrobotnych jest Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy przekazywane na podstawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2012 przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do piątego dnia roboczego każdego miesiąca z danymi za poprzedni miesiąc. 6

W tym samym okresie wojewódzka stopa bezrobocia rejestrowanego (charakteryzująca udział bezrobotnych w liczbie osób aktywnych zawodowo) wyniosła 17,9%. Pod względem najwyższej stopy bezrobocia lokowało to region na trzecim miejscu w kraju (za województwami warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim). Najwyższą stopę bezrobocia w województwie odnotowano dla powiatów lipnowskiego i włocławskiego (w obu po 28,4%) oraz powiatu grudziądzkiego (28,2%). W regionie stopa bezrobocia niższa od średniej wojewódzkiej utrzymuje się w dwóch miastach na prawach powiatu w y (8,5%) i Toruniu (9,5%) oraz w powiatach bydgoskim (13,7%) i brodnickim (15,4%). Wykres 2. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w województwie kujawsko-pomorskim w latach 1998-2012. Stan w końcu okresu 250 000 23,7 24,4 24,7 23,6 22,3 25,0 200 000 150 000 13,9 16,9 19,2 19,2 14,9 13,3 16,2 17,0 17,0 17,9 20,0 15,0 100 000 10,0 50 000 0 128 192 156 309 181 230 205 232 211 593 212 066 199 566 188 021 160 061 123 243 110 256 134 127 139 401 139 622 148 839 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 5,0 0,0 liczba bezrobotnych stopa bezrobocia Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku oraz danych GUS na temat stopy bezrobocia. W ciągu roku zarówno wojewódzka, jak i krajowa stopa bezrobocia wzrosła o 0,9 pkt. proc. Liczba bezrobotnych w województwie zwiększyła się o 9217 osób, tj. o 6,6% (w kraju wzrost o 7,8%). Wzrost liczby bezrobotnych nastąpił w 21 z 23 powiatów. Największy zarówno bezwzględny, jak i względny wzrost zanotowano w Toruniu (o 1428 osób 19,3%). Nieznaczny spadek liczby bezrobotnych wystąpił w 2 powiatach: sępoleńskim (o 88 osób, tj. 2,4%) oraz lipnowskim (o 6 osób, tj. 0,1%). 7

3.1. BEZROBOTNI WEDŁUG PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD Dane o bezrobotnych według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD zostały opracowane na podstawie załącznika nr 2 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2012 załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego. 3.1.1. NOWE REJESTRACJE BEZROBOTNYCH W 2012 R. WEDŁUG PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD W okresie od stycznia do grudnia 2012 r. w województwie kujawsko-pomorskim do ewidencji bezrobotnych trafiły 178 604 osoby. W porównaniu z rokiem wcześniejszym było to o 7793 osoby (4,6%) więcej. Wśród osób nowo rejestrujących się zdecydowaną większość stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny od 1990 r. 82,2% (rok wcześniej 82,0%). Zgłaszający się do powiatowych urzędów pracy to przeważnie osoby, które wcześniej pracowały 83,2%. Podobnie jak w latach ubiegłych największy napływ bezrobotnych nastąpił z zakładów, które prowadziły działalność w zakresie: przetwórstwa przemysłowego (18,0%) oraz handlu hurtowego i detalicznego; naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle (15,4%), a także budownictwa (10,3%). W odniesieniu do roku 2011 silny względny spadek liczby nowych rejestracji nastąpił wśród osób, których ostatnie miejsce pracy należało do sekcji administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne oraz pozostała działalność usługowa (w obu po 8,5% nowych rejestracji mniej). Spośród sekcji o znaczącym udziale w liczbie bezrobotnych (min. 1%) istotny roczny wzrost liczby nowych rejestracji nastąpił w działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej (o 22,2%), a także w budownictwie (o 20,3%). W 2012 r. poza osobami mającymi staż pracy zarejestrowały się także 29 972 osoby dotychczas niepracujące. Było to o 1402 osoby (4,5%) mniej niż rok wcześniej. 8

Tabela 1. Nowe rejestracje bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w 2011 i 2012 r. według sekcji PKD Nowe rejestracje bezrobotnych 2011 r. 2012 r. Wyszczególnienie zmiana liczba % Przetwórstwo przemysłowe 31 459 32 113 654 2,1 Dotychczas niepracujący 31 374 29 972-1 402-4,5 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 25 419 27 418 1 999 7,9 Budownictwo 15 359 18 484 3 125 20,3 Działalność niezidentyfikowana 12 548 14 123 1 575 12,6 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 7 843 9 581 1 738 22,2 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 10 071 9 218-853 -8,5 Pozostała działalność usługowa 9 570 8 759-811 -8,5 Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo 3 740 4 107 367 9,8 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 3 836 3 941 105 2,7 Transport i gospodarka magazynowa 3 369 3 573 204 6,1 Edukacja 3 433 3 468 35 1,0 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 2 817 3 156 339 12,0 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 2 814 3 010 196 7,0 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 1 627 1 753 126 7,7 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 1 536 1 725 189 12,3 Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 1 355 1 408 53 3,9 Informacja i komunikacja 785 854 69 8,8 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 795 836 41 5,2 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 575 554-21 -3,7 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 312 301-11 -3,5 Górnictwo i wydobywanie 132 188 56 42,4 Organizacje i zespoły eksterytorialne 42 62 20 47,6 Razem 170 811 178 604 7 793 4,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 2 do Sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. W tym samym czasie z rejestrów bezrobotnych wyłączono 169 387 osób (o 1203 osoby 0,7% mniej niż rok wcześniej). Niespełna połowę wszystkich wyłączeń stanowiły podjęcia pracy (44,3%; rok wcześniej 45,6%). Pozazatrudnieniowe formy aktywizacji (szkolenia, staże, prace społecznie użyteczne, przygotowanie zawodowe dorosłych) rozpoczęło 25 446 bezrobotnych 63,0% więcej niż w 2011 r. 9 9 W 2011 r. liczba bezrobotnych podejmujących pozazatrudnieniowe formy aktywizacji była niższa niż w latach wcześniejszych ze względu na znaczne zmniejszenie środków Funduszu Pracy przyznanych dla województwa na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej. W odniesieniu do roku 2010 r., z uwzględnieniem środków z rezerwy Ministra Pracy i Polityki Społecznej, środki te zostały ograniczone o 58,6%. 9

3.1.2. BEZROBOTNI W KOŃCU 2012 R. WEDŁUG PRZYNALEŻNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY DO SEKCJI PKD Zgodnie ze stanem w dniu 31 grudnia 2012 r. w ewidencji powiatowych urzędów pracy pozostawało 124 504 bezrobotnych poprzednio pracujących i 24 335 osób dotychczas niepracujących, co stanowiło odpowiednio 83,7% i 16,3% ogółu bezrobotnych (rok wcześniej 82,3% i 17,7%). Wykres 3. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD. Stan w końcu 2012 r. 28 000 24 000 20 000 16 000 27 910 24 335 23 331 23,6 14 441 33,3 19 824 35,0 28,0 21,0 12 000 8 000 4 000 5,0 7,5 11 216 8 734 10,3 7 464 7 234 4 350 8,1 14,0 6,9 7,0 0-4 000-8 000-12 000-16 000-20 000-24 000-28 000 Przetwórstwo przemysłowe Dotychczas niepracujący -1,3 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Budownictwo Działalność niezidentyfikowana -5,6 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Pozostała działalność usługowa -1,6 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo Pozostałe sekcje* 0,0-7,0-14,0-21,0-28,0-35,0 Liczba bezrobotnych Zmiana liczby bezrobotnych w odniesieniu do roku wcześniejszego (w%) *Do pozostałych sekcji PKD należą: 1. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (2,3% ogółu bezrobotnych); 2. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna (1,8%); 3. Edukacja (1,8%); 4. Transport i gospodarka magazynowa (1,7%); 5. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (1,5%); 6. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (1,0%); 7. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa (0,9%); 8. Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją (0,9%); 9. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości (0,5%); 10. Informacja i komunikacja (0,4%); 11. Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby (0,3%); 12. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych (0,2%); 13. Górnictwo i wydobywanie (0,1%); 14. Organizacje i zespoły eksterytorialne (0,03%). Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 2 do Sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. Osoby poprzednio pracujące najczęściej reprezentowały sekcje, w których nastąpił największy napływ bezrobotnych, czyli: przetwórstwo przemysłowe (27 910 bezrobotnych 10

18,8% ogółu; rok wcześniej 19,0%) oraz handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (23 331 osób 15,7%; rok wcześniej 15,5%). 10 Analizując sytuację bezrobotnych według przynależności ostatniego miejsca pracy do sekcji PKD, należy pamiętać, iż najczęściej reprezentowane przez nich sekcje (przetwórstwo przemysłowe oraz handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle i budownictwo), to jednocześnie gałęzie gospodarcze charakteryzujące się największą liczbą podmiotów gospodarczych oraz największą liczbą pracujących w województwie. W ciągu roku liczba osób poprzednio pracujących wzrosła o 8,3%. Duży względny wzrost nastąpił wśród bezrobotnych, których ostatnie miejsce pracy było związane z działalnością w zakresie usług administrowania i działalnością wspierającą (o 33,3%) oraz budownictwem (o 23,6%). Spadek liczby bezrobotnych odnotowano jedynie w dwóch sekcjach: administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (o 5,6%) oraz pozostała działalność usługowa (o 1,6%). W tym samym czasie populacja bezrobotnych bez stażu pracy zmniejszyła się o 1,3%. 3.2. BEZROBOTNI WEDŁUG ZAWODÓW Dane o bezrobotnych według zawodów opracowano na podstawie załącznika nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2012 załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego. W statystyce rynku pracy bezrobotni poprzednio pracujący klasyfikowani są według wykonywanego w ostatnim miejscu pracy, a osoby dotychczas niepracujące zgodnie z zawodem wyuczonym (potwierdzonym świadectwem lub dyplomem kształcenia szkolnego bądź kursowego). Oddzielną grupę stanowią osoby bez. Obejmuje ona tych, którzy jednocześnie spełniają dwa warunki nie mają świadectwa (dyplomu) ukończenia kształcenia szkolnego lub kursowego i nie dysponują udokumentowaną ciągłością pracy (w okresie minimum roku) w jednym zawodzie. 10 Szczegółowe informacje o bezrobotnych według przynależności ostatniego miejsca pracy według sekcji PKD zawierają Tabele 1 i 2 w Aneksie statystycznym. 11

Zawody i specjalności zostały określone zgodnie z obowiązującą od 1 lipca 2010 r. klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Struktura klasyfikacji jest wynikiem grupowania zawodów z uwzględnieniem dwóch aspektów kwalifikacji, tj. ich poziomu i specjalizacji. Powyższe kryteria posłużyły przyporządkowywaniu poszczególnych zawodów i specjalności do grup elementarnych, a tych z kolei do szerszych grup średnich, dużych i wielkich. Obecnie struktura klasyfikacji obejmuje 10 grup wielkich (1-cyfrowy kod zawodów), 43 duże (2-cyfrowy kod zawodów), 132 średnie (3-cyfrowy kod zawodów) oraz 444 grupy elementarne (4-cyfrowy kod zawodów). Grupy elementarne zawierają 2366 zawodów i specjalności (6-cyfrowy kod zawodów). W niniejszym opracowaniu szczegółową analizą objęto grupy wielkie oraz konkretne zawody. W celu łatwiejszej identyfikacji w klasyfikacji z 2010 r. zawody szkolne zostały opatrzone symbolem S, a ich nazwy pokrywają się z nazwami zawodów ujętych w przepisach oświatowych klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2007 r., Nr 124, poz. 860). 3.2.1. NOWE REJESTRACJE BEZROBOTNYCH W 2012 R. WEDŁUG ZAWODÓW Od stycznia do grudnia 2012 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowało się 141 774 bezrobotnych mających zawód i 36 830 bezrobotnych bez. Stanowiło to odpowiednio 79,4% i 20,6% ogółu nowo zarejestrowanych. W porównaniu z 2011 r. wzrosła liczba nowych rejestracji zarówno osób mających zawód (o 5,4%), jak i bez (o 1,6%). Wśród osób, które miały zawód, do powiatowych urzędów pracy najczęściej zgłaszali się przedstawiciele następujących wielkich grup zawodów: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, pracownicy usług i sprzedawcy oraz technicy i inny średni personel. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy to grupa obejmująca zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do uzyskiwania i obróbki surowców, wytwarzania i naprawy towarów oraz budowy, konserwacji i naprawy dróg, konstrukcji i maszyn. W całkowitym napływie do rejestrów bezrobotnych odsetek przedstawicieli tej grupy wyniósł 23,6% (42 141 osób). Dużą liczbę nowych rejestracji zaobserwowano również w grupie wielkiej pracownicy usług i sprzedawcy. Skupia ona zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia, które są niezbędne do świadczenia usług ochrony, usług osobistych związanych m.in. z podróżowaniem, prowadzeniem gospodarstwa, dostarczaniem żywności, opieką osobistą oraz 12

do sprzedawania i demonstrowania towarów w sklepach hurtowych lub detalicznych. Przedstawiciele tej grupy (31 895 bezrobotnych) stanowili 17,9% całkowitego napływu bezrobotnych. Zarejestrowani w grupie techników i innego średniego personelu obejmującej zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do wykonywania głównie prac technicznych i podobnych, związanych z badaniem i stosowaniem naukowych oraz artystycznych metod działania stanowili 11,2% ogółu nowo zarejestrowanych (20 043 bezrobotnych). Wykres 4. Nowe rejestracje bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 r. według wielkich grup zawodowych 36 830 14 606 20 043 SPECJALIŚCI TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL PRACOWNICY BIUROWI 14 296 903 6 180 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 8 625 3 085 31 895 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH 42 141 POZOSTAŁE GRUPY* BEZ ZAWODU *Do pozostałych grup należą: siły zbrojne oraz przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. W porównaniu z 2011 r. w większości wielkich grup zawodowych nastąpił wzrost liczby nowych rejestracji. Wśród grup mających duży udział w populacji bezrobotnych (min. 1%) najsilniejszy wzrost nowych rejestracji nastąpił w grupach specjalistów (o 10,5%, 1388 osób) oraz pracowników przy pracach prostych (o 9,6%, 1251 osób). Liczba nowo zarejestrowanych nieznacznie zmniejszyła się w grupie rolników, ogrodników, leśników i rybaków (o 0,6%, 19 osób). Badając strukturę zawodową nowo zarejestrowanych bezrobotnych na najniższym poziomie agregacji, można zauważyć, że do urzędów pracy najczęściej zgłaszały się osoby bez oraz przedstawiciele profesji zawartych w Tabeli 2. Nowe rejestracje bezrobotnych wymienionych w tabeli 2 stanowiły 59,8% łącznego napływu bezrobotnych, 64,2% rejestrujących się kobiet, 55,9% mężczyzn i 67,7% osób w okresie do 12 miesięcy od dnia. 13

Kod Tabela 2. Nowe rejestracje bezrobotnych w 2012 r. według zawodów (zarejestrowanych 1000 i więcej osób) Nazwa Nowe rejestracje bezrobotnych liczba udział w w tym osoby w okresie do 12 udział liczba w 000000 Bez 36 830 17 680 48,0 8 773 23,8 522301 Sprzedawca S 15 305 13 335 87,1 1 309 8,6 722204 Ślusarz S 4 574 180 3,9 157 3,4 331403 Technik ekonomista S 3 695 3 007 81,4 331 9,0 515303 Robotnik gospodarczy 3 427 1 185 34,6 52 1,5 711202 Murarz S 3 358 9 0,3 156 4,6 931301 Robotnik budowlany 3 108 30 1,0 1 0,0 512001 Kucharz S 2 619 1 867 71,3 132 5,0 752205 Stolarz S 2 181 89 4,1 131 6,0 753105 Krawiec S 2 177 2 114 97,1 21 1,0 723103 Mechanik pojazdów samochodowych S 2 091 4 0,2 419 20,0 512002 Kucharz małej gastronomii S 2 021 1 029 50,9 569 28,2 311504 Technik mechanik S 1 895 64 3,4 100 5,3 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 1 886 1 022 54,2 2 0,1 753303 Szwaczka 1 830 1 813 99,1 30 1,6 514101 Fryzjer S 1 826 1 736 95,1 402 22,0 911207 Sprzątaczka biurowa 1 750 1 695 96,9 0 0,0 751204 Piekarz S 1 653 212 12,8 54 3,3 432103 Magazynier 1 561 263 16,8 47 3,0 411004 Technik prac biurowych S 1 454 1 226 84,3 97 6,7 723105 Mechanik samochodów osobowych 1 382 1 0,1 34 2,5 751201 Cukiernik S 1 316 691 52,5 103 7,8 713102 Malarz budowlany 1 256 86 6,8 6 0,5 314207 Technik rolnik S 1 194 617 51,7 87 7,3 722314 Tokarz w metalu 1 123 119 10,6 5 0,4 513101 Kelner S 1 101 910 82,7 87 7,9 235107 Pedagog 1 098 966 88,0 330 30,1 932101 Pakowacz 1 092 744 68,1 0 0,0 242217 Specjalista administracji publicznej 1 020 725 71,1 361 35,4 322002 Technik żywienia i gospodarstwa domowego S 1 008 757 75,1 126 12,5 S dany zawód objęty jest kształceniem w systemie oświaty i występuje w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. 3.2.2. BEZROBOTNI W KOŃCU 2012 R. WEDŁUG ZAWODÓW 31 grudnia 2012 r. w rejestrach powiatowych urzędów pracy województwa kujawsko-pomorskiego pozostawało 119 495 bezrobotnych mających zawód i 29 344 osoby bez, co stanowiło odpowiednio 80,3% i 19,7% bezrobotnych. W porównaniu z rokiem wcześniejszym liczba bezrobotnych mających zawód wzrosła o 7,4%, a osób bez o 3,5%. 14

Wykres 5. Bezrobotni w wielkich grupach zawodowych w województwie kujawsko-pomorskim w końcu 2012 r. 8 923 SPECJALIŚCI 645 29 344 16 429 4 841 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL PRACOWNICY BIUROWI PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 13 371 7 109 29 357 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH 35 104 3 716 POZOSTAŁE GRUPY* BEZ ZAWODU * Do pozostałych grup należą: siły zbrojne i przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. W omawianym okresie w powiatowych urzędach pracy najliczniej reprezentowane były grupy: robotników przemysłowych i rzemieślników, pracowników usług i sprzedawców oraz osób bez. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (35 104 osoby) w końcu 2012 r. stanowili 23,6% ogółu zarejestrowanych. W grupie tej najwięcej bezrobotnych pozostawało w takich zawodach, jak: ślusarz (3747 zarejestrowanych), murarz (2873 zarejestrowanych), krawiec (2618 zarejestrowanych), szwaczka (1888 zarejestrowanych). Wśród bezrobotnych mających zawód dużą liczbę stanowiły także osoby z zawodami należącymi do grupy wielkiej pracownicy usług i sprzedawcy (29 357 osób, 19,7% zarejestrowanych). Prawie połowę zarejestrowanych w tej grupie stanowią sprzedawcy (14 538 osób) jest to zawód najliczniej reprezentowany przez osoby bezrobotne. Silnie reprezentowanymi zawodami były także: robotnik gospodarczy (3381 osób), kucharz (2752 osoby), kucharz małej gastronomii (1767 osób) oraz fryzjer (1516 osób). Osoby ujęte w tabeli 3 stanowiły aż 61,9% ogółu bezrobotnych, w tym 19,7% bezrobotnych to osoby bez. Wymienione w tabeli stanowiły 67,5% bezrobotnych tej płci, 55,4% bezrobotnych mężczyzn, 68,0% bezrobotnych w okresie do 12, 81,8% bezrobotnych bez stażu pracy oraz 54,8% bezrobotnych poprzednio pracujących, pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy. 15

Kod Tabela 3. Bezrobotni według zawodów stan w końcu 2012 r. (powyżej 800 osób) Nazwa Zarejestrowani bezrobotni - stan w dniu 31.12.2012 r. osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki bez stażu poprzednio pracujący pozostający bez pracy powyżej roku 000000 Bez 29 344 16 687 3 189 16 036 4 215 522301 Sprzedawca S 14 538 13 375 672 240 5 279 722204 Ślusarz S 3 747 199 63 168 1 140 331403 Technik ekonomista S 3 400 2 955 167 538 1 213 515303 Robotnik gospodarczy 3 381 1 336 27 10 1 364 711202 Murarz S 2 873 13 76 80 713 512001 Kucharz S 2 752 2 280 85 360 926 753105 Krawiec S 2 618 2 567 13 360 1 023 931301 Robotnik budowlany 2 587 41 0 6 740 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 1 945 1 249 1 7 835 753303 Szwaczka 1 888 1 873 15 22 782 911207 Sprzątaczka biurowa 1 855 1 795 0 26 771 512002 Kucharz małej gastronomii S 1 767 1 196 298 621 290 514101 Fryzjer S 1 516 1 463 206 70 404 752205 Stolarz S 1 486 96 59 33 348 311504 Technik mechanik S 1 342 62 34 120 339 723103 Mechanik pojazdów samochodowych S 1 332 2 205 135 200 411004 Technik prac biurowych S 1 252 1 106 30 28 559 751204 Piekarz S 1 250 255 26 28 327 314207 Technik rolnik S 1 177 729 66 221 360 713102 Malarz budowlany 1 173 106 3 20 361 751201 Cukiernik S 1 126 748 53 50 369 432103 Magazynier 1 053 239 7 1 283 723105 Mechanik samochodów osobowych 1 032 2 11 36 309 613003 Rolnik S 1 029 716 13 189 355 513101 Kelner S 975 868 30 42 327 522305 Technik handlowiec S 951 785 46 147 261 722314 Tokarz w metalu 935 129 2 28 303 932101 Pakowacz 925 706 0 5 322 322002 Technik żywienia i gospodarstwa domowego S 890 723 83 271 186 S dany zawód objęty jest kształceniem w systemie oświaty i występuje w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. W porównaniu z końcem grudnia 2011 r. liczba bezrobotnych wzrosła we wszystkich wielkich grupach zawodowych. Znaczny wzrost poziomu bezrobocia dotyczył grup: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (o 9,8%, 3121 osób), operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (o 9,5%, 619 osób) oraz pracownicy przy pracach prostych (o 9,0%, 1109 osób). Należy zwrócić uwagę, że posiadanie przez bezrobotnego danego nie zawsze jest równoznaczne z umiejętnościami i możnością wykonywania określonej profesji. Najczęściej wynika to z długiej przerwy w wykonywaniu (37,4% ogółu bezrobotnych pozostaje w rejestrach powyżej roku), braku odpowiednich uprawnień i świadectw w tym 16

kwalifikacyjnych (32,6% bezrobotnych to osoby bez kwalifikacji zawodowych) oraz z braku doświadczenia zawodowego (22,0% bezrobotnych). 3.2.3. BEZROBOTNI WEDŁUG PŁCI I ZAWODÓW W końcu 2012 r. w ewidencji powiatowych urzędów pracy województwa kujawsko- -pomorskiego pozostawało 80 499 bezrobotnych kobiet i 68 340 bezrobotnych mężczyzn, co stanowiło odpowiednio 54,1% i 45,9% ogółu zarejestrowanych. Największy udział kobiet w ogóle bezrobotnych można było zaobserwować w powiatach rypińskim (60,0%) i mogileńskim (59,2%). Mniej niż połowę ogółu bezrobotnych stanowiły jedynie w powiecie aleksandrowskim (49,1%). W porównaniu z analogicznym okresem roku wcześniejszego populacja kobiet pozostających bez pracy wzrosła o 2245 osób (2,9%), a bezrobotnych mężczyzn o 6972 osoby (11,4%). Zmiany te spowodowały spadek udziału kobiet w ogóle bezrobotnych o 1,9 pkt. proc. Tabela 4. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 r. według powiatów Nowe rejestracje Zarejestrowani w końcu okresu Powiaty liczba % liczba % Aleksandrów Kujawski 5 255 2 284 43,5 4 914 2 414 49,1 Brodnica 6 496 2 980 45,9 4 562 2 683 58,8 20 509 10 240 49,9 13 917 7 226 51,9 7 220 3 603 49,9 5 243 2 814 53,7 Chełmno 5 400 2 681 49,6 4 454 2 391 53,7 Golub-Dobrzyń 4 654 2 164 46,5 4 050 2 198 54,3 10 590 4 906 46,3 8 380 4 455 53,2 4 449 2 139 48,1 4 064 2 322 57,1 Inowrocław 14 496 6 956 48,0 15 269 8 523 55,8 Lipno 7 681 3 284 42,8 7 146 3 623 50,7 Mogilno 4 317 2 167 50,2 3 709 2 197 59,2 Nakło nad Notecią 8 843 4 148 46,9 6 655 3 609 54,2 Radziejów 3 796 1 639 43,2 3 875 2 012 51,9 Rypin 4 085 1 863 45,6 3 494 2 098 60,0 Sępólno Krajeńskie 4 901 2 217 45,2 3 515 1 952 55,5 Świecie 7 978 3 711 46,5 6 667 3 737 56,1 13 171 6 389 48,5 8 808 4 581 52,0 10 673 5 638 52,8 6 970 3 859 55,4 Tuchola 4 326 2 053 47,5 3 807 2 050 53,8 Wąbrzeźno 3 584 1 819 50,8 3 120 1 777 57,0 10 135 4 453 43,9 10 927 5 783 52,9 8 490 3 445 40,6 9 480 4 916 51,9 Żnin 7 555 3 609 47,8 5 813 3 279 56,4 Województwo 178 604 84 388 47,2 148 839 80 499 54,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. Mimo że w 2012 r. do ewidencji bezrobotnych częściej zgłaszali się mężczyźni (52,8% całkowitego napływu), w końcu okresu to jednak stanowiły ponad połowę 17

zarejestrowanych (54,1%). Jest to spowodowane tym, że znacznie dłużej pozostają w ewidencji osób bezrobotnych. W omawianym okresie bez pracy powyżej roku pozostawało 43,7% bezrobotnych kobiet oraz 30,1% bezrobotnych mężczyzn. Niezależnie od płci większość bezrobotnych miała zawód. Zawód wyuczony lub wykonywany miało 79,3% bezrobotnych kobiet i 81,5% bezrobotnych mężczyzn. Strukturę zawodową bezrobotnych według płci na poziomie wielkich grup zawodowych prezentuje wykres 6. Wykres 6. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim według wielkich grup zawodowych i płci. Stan w końcu 2012 r. 30 000 25 000 23 686 26 472 KOBIETY MĘŻCZYŹNI 20 000 15 000 10 000 5 000 0 6 161 2 762 10 375 6 054 3 427 SPECJALIŚCI 1 414 5 671 2 267 1 449 8 632 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 2 365 PRACOWNICY BIUROWI 4 744 PRACOWNICY USŁUG I SPRZEDAWCY 6 611 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 6 760 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 288 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 357 PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH 16 687 12 657 POZOSTAŁE GRUPY* BEZ ZAWODU * Do pozostałych grup należą: przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy (288 zarejestrowanych kobiet i 309 zarejestrowanych mężczyzn) oraz siły zbrojne (48 zarejestrowanych mężczyzn). Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Z danych przedstawionych na wykresie 6 wynika, że to przede wszystkim (na poziomie wielkich grup zawodowych) pracownicy usług i sprzedawcy oraz osoby bez. Na najniższym poziomie agregacji konkretnych zawodów bezrobotne to najczęściej osoby bez (16 687 kobiet) oraz przedstawicielki następujących profesji: sprzedawca 13 375 kobiet; technik ekonomista 2955 kobiet; krawiec 2567 kobiet; kucharz 2280 kobiet; szwaczka 1873 ; sprzątaczka biurowa 1795 kobiet; fryzjer 1463 ; 18