Nie rób za mnie nic co potrafię zrobić sam - Przedszkole Samorządowe nr 64 p.n. Akademia Jasia i Małgosi w Białymstoku Przedszkole Daltońskie
Koncepcja planu daltońskiego polega na metodzie indywidualnej pracy uczniów, dzieci. Zrywa z tradycyjnym, sztywnym, klasowo lekcyjnym systemem nauczania. Twórczynią tego systemu jest amerykańska nauczycielka Helen Parkhurst (1887-1957). Myśl ta zrodziła się ok. 1905 roku, kiedy zaczynając swoją karierę nauczycielską H. Parkhurst zmuszona była pracować z bardzo licznymi, kilkoma klasami jednocześnie. W 1918r. przystąpiła do wprowadzenia planu laboratoryjnego do szkoły średniej w mieście Dalton w Stanie Massachusetts (USA). Od nazwy tegoż właśnie miasta nazwa planu laboratoryjnego zostaje przekształcona na daltoński plan laboratoryjny.
,,Jeśli szanujemy dziecko i podążamy za jego możliwościami to może ono zrobić więcej, niż od niego oczekujemy, a wszystko co dziecko potrafi - nauczycielowi zrobić nie wolno"(helen Parkhurst)
Od roku szkolnego 2012/2013 rozpoczęliśmy wdrażanie w pracy dydaktyczno-wychowawczej metodyczną innowację pedagogiczną tj. koncepcję pedagogiki planu daltońskiego. Główne zasady tego planu to: odpowiedzialność, samodzielność, współpraca, które zgodnie z założeniami Helen Parkhurst stanowią swoistą receptę na ukształtowanie prawidłowej postawy dzieci wobec siebie, ludzi i świata. W listopadzie 2015 r. przedszkole otrzymało certyfikat i może używać nazwy Przedszkole Daltońskie
Samodzielność Dziecko na podstawie wskazówek nauczyciela stara się rozwiązać postawiony problem, szuka także własnych źródeł wiedzy, nie traktuje nauczyciela jako skarbnicy gotowych rozwiązań, lecz jako partnera, od którego można otrzymać wskazówkę (z inicjatywą takich spotkań powinno wychodzić dziecko).
Odpowiedzialność Nierozerwalnie wiąże się z wolnością (dziecko samo decyduje o sposobie wykonania postawionego zadania tempie, kolejności i czasie), ponieważ za wolnym wyborem stoi odpowiedzialność za wykonanie zadania, które dziecko ponosi przed nauczycielem (samoocena i ocena nauczyciela jako ostatni etap pracy) oraz przed innymi członkami zespołu/ grupy; dzięki temu maluch uczy się, że z danej wolności należy mądrze korzystać.
Współpraca Dziecko nie pracuje w oderwaniu od społeczności i nawet jeżeli zajmuje się czymś samodzielnie, musi uwzględniać potrzeby innych; z kolei zadania w zespołach stawiają na rozwój umiejętności komunikacyjnych. Dziecko ma działać i poszukiwać, a nie sięgać po gotowe rozwiązania, ma badać świat i wyciągać wnioski już od przedszkola. Każde działanie dziecka i nauczyciela powinno być zgodne z powyższymi zasadami.
Rola Nauczyciela Plan Daltoński nie jest sztywnym systemem można go modyfikować w zależności od: możliwości grupy, z jaką pracuje nauczyciel; warunków, w jakich nauczyciel pracuje (lokal, baza przedszkola - wyposażenie); kreatywności, zaangażowania nauczyciela. Kim staje się nauczyciel? Strategiem, inicjatorem, konsultantem, dopiero na końcu osobą pomagającą i oceniającą.
Przykłady pracy podczas realizacji koncepcji pedagogiki planu daltońskiego
Dzieci po przyjściu do przedszkola codziennie zaznaczają swoją obecność -
- oraz aktualny nastrój.
Zgodnie z założeniami edukacji daltońskiej ogromną rolę w procesie nauczania stanowi wizualizacja. Dzięki np. wizualizacji dni tygodnia nawet najmłodsze dzieci zdobywają umiejętność ich identyfikowania oraz odczytują ich nazwy.
Poprzez wizualizację planu dnia dzieci uczą się planowania swojej pracy oraz czują się odpowiedzialne za wykonanie zadań.
Na tablicy zadań znajdują się zadania do wykonania w danym tygodniu. Dzieci mają pełną dowolność w wyborze kolejności oraz terminu ich wykonania.
Dzieci mają wyznaczone dyżury i obowiązki, które rozwijają w nich poczucie odpowiedzialności. Każdy przedszkolak może zostać pomocnikiem nauczyciela tzw. prawą ręką.
Co tydzień losowane są nowe pary, dzięki czemu dziecko uczy się współpracować z każdym spośród rówieśników.
Przykłady współpracy w parach.
Od najmłodszych lat poprzez różnorodne zadania zespołowe staramy się wdrażać dzieci do współpracy. Umiejętność tę wykorzystujemy także w trakcie zabawy.
Sygnalizator ułatwia organizację czasu i rodzaju pracy dzieci. Podczas pracy indywidualnej nikt nie rozmawia (kolor czerwony), podczas pracy grupowej można cicho rozmawiać, poradzić się kolegi (kolor żółty). Gdy jest kolor zielony, dziecko może poprosić o pomoc nauczyciela.
Czasomierz jest pomocnym narzędziem do organizacji czasu pracy naszych przedszkolaków. Dzieci same się kontrolują, nie trzeba im powtarzać ile czasu jeszcze zostało. Raz w tygodniu wybierane jest dziecko odpowiedzialne za kontrolowanie czasu.
i i n Instrukcje wcześniej ustalonego porządku m.in. na półkach, w kącikach sprawiają, że dzieci bez problemu dbają o porządek w in sali.
Instrukcje również pomagają przedszkolakom przy ubieraniu, rozbieraniu się, składaniu stroju gimnastycznego.
Do każdego zadania dołączona jest instrukcja, zgodnie z którą dziecko powinno wykonać pracę.
Dzieci mają pełną dowolność w wyborze kolejności zadań oraz czasu ich wykonania.
Dzięki tablicy umiejętności dziecko wie, do kogo spośród rówieśników może zwrócić się o pomoc.
Każde dziecko posiada inne umiejętności społeczne.
Dzięki wykorzystaniu pór roku do wizualizacji urodzin dziecko samo kontroluje, kto jeszcze będzie obchodził urodziny.
Zdarza się, że niektóre dzieci czują się skrępowane zadaniem nauczycielowi pytania, np. o wyjście do toalety. Warto więc wprowadzić zasadę zostawiania maskotki (np. misia) w wyznaczonym miejscu sali. Dzięki temu dzieci mogą zadać pytanie, porozmawiać o różnych swoich sprawach.
Za zgodą nauczyciela dzieci samodzielnie poruszają się po budynku przedszkola oznaczone np. girlandą, specjalną opaską itp.
Po każdych zajęciach następuje moment refleksji i dzieci mogą wypowiedzieć się czy miały z czymś problem, czy wszystko im się udało oraz czy zajęcia się podobały.
Pedagogika otwartych drzwi
Rola Rodziców Rodzice uczestniczą w procesie wychowania swojego dziecka, w życiu przedszkola; akceptują innowacje, wprowadzane nowe metody w przedszkolu; kontynuują działania przedszkola w domu, wprowadzają w życie zasady obowiązujące w przedszkolu; Rodzice obdarzają dziecko zaufaniem, pozwalają na niezależność.
Efekty (korzyści z wdrożenia koncepcji pedagogiki daltońskiej) - dzieci wiedzą, że nie z każdym muszą się przyjaźnić, ale powinny umieć z każdym współpracować, - integracja zachodzi w obrębie całej grupy nie tylko wśród najbliższych kolegów (podczas pracy w parach, zespołach, pracują każdy z każdym, uczą się empatii, koleżeństwa, umiejętnej współpracy), rozwijają umiejętność nawiązywania kontaktów z innymi, - samodzielnie rozwiązują problemy, w przypadku nierozwiązania problemu potrafią szukać pomocy np. u kolegów, osoby dorosłej (np. nauczyciela), - dzięki samodzielnej pracy dzieci odkrywają swoje możliwości i pragnienia, - współdziałając w zespole dziecko czuje się zobowiązane do wykonania powierzonych mu zadań (w ciągu tygodnia wyznaczane są zadania, które dziecko wykonuje według swojego planu, zgodnie z tablicą zadań), - przedszkolaki wyrabiają w sobie umiejętność planowania czasu oraz poczucie odpowiedzialności, dokładności i systematyczności, - potrafią pracować z instrukcją, - dzieci zdobyte umiejętności przenoszą na grunt domowy, co skłania rodziców do podjęcia większej współpracy z nauczycielami, - rodzice nabywają umiejętność obdarzania dzieci zaufaniem, pozwalają na większą niezależność, nie wyręczają dzieci.
Wdrażając koncepcję planu daltońskiego pragniemy udoskonalić dotychczasową rzeczywistość przedszkolną. Za Helen Parkhurst chcemy nauczyć dzieci, iż nie ma samodzielności bez szacunku dla różnic indywidualnych, nie ma współpracy bez poszanowania innych osób, z którymi współdziałamy lub musimy współdziałać. Aby zagwarantować sukces przy realizacji tej koncepcji musimy wykształcić w sobie nawyk stosowania naczelnej zasady metody daltońskiej, która brzmi: nauczycielowi oraz rodzicom nie wolno robić niczego, co dziecko potrafi zrobić samo.
Dziękuję.