Opłacanie składek od 1 stycznia 2016 r.

Opłacanie składek od 1 stycznia 2016 r.

Zasady opłacania składek reguluje ustawa z 13 X 2016 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U z 2015 r. poz.121, ze zm.). Powołana ustawa wyodrębnia cztery ryzyka ubezpieczeniowe: ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. W art.6 ustawy wymienione są osoby które obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. w art. 12 ust.1 te które obowiązkowo podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu. Osoby obowiązkowo podlegające ubezpieczeniu chorobowemu wymienione są w art. 11 ust. 1, a osoby dla których ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne wymienione są w art.11 ust. 2 ustawy

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m.in.: pracownicy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi, osoby pobierające stypendium sportowe osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego; członkowie rad nadzorczych wynagradzani z tytułu pełnienia tej funkcji.

Pracownik podlega obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym tj: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. Obowiązek ubezpieczeń istnieje od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracy. W tym okresie podlega również obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jednak nie w całym tym okresie za pracownika istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Składek (z tytułu stosunku pracy) nie opłaca się za pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym, wychowawczym czy macierzyńskim.

Za pracownika należy opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne niezależnie od tego czy ma on równocześnie inne tytuły do ubezpieczeń, status ucznia, studenta, emeryta czy rencisty. Nie jest także istotny rodzaj zawartej umowy o pracę - na okres próbny, czas określony, nieokreślony. Zawarcie każdej z wymienionych umów rodzi obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń oraz opłacania za niego wszystkich składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Definicja pracownika w ubezpieczeniach społecznych Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. 2. Jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ust. 11 - dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. 2a. Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Zawierając wymienione umowy (tj. umowę zlecenia umowę o dzieło), pracodawca nie dokonuje dodatkowego zgłoszenia zatrudnionej osoby do ubezpieczeń na formularzu ZUS ZUA, tylko przychód, jaki wypłaca z tej umowy, wykazuje w raporcie ZUS RCA (z kodem 01 10 XX) wraz z wynagrodzeniem z umowy o pracę. Od tak ustalonej podstawy nalicza i opłaca wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Jako umów zawartych z własnym pracownikiem nie traktuje się umów cywilnoprawnych zawartych z osobami, którym pracodawca udzielił: urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, ojcowskiego Wszystkie w/w okresy występują co prawda w czasie trwania stosunku pracy (stosunek pracy nie został rozwiązany) jednak są to okresy przerwy w podleganiu ubezpieczeniom ze stosunku pracy. W tych okresach pracownik nie świadczy pracy a pracodawca nie wypłaca za ten okres wynagrodzenia. W każdym z tych okresów pracownik z umowy o pracę nie podlega więc ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Umowa zlecenia (umowa o dzieło) na rzecz własnego pracodawcy 1. Gdy z tą samą osobą najpierw zostanie zawarta umowa zlecenia, a następnie po jakimś czasie umowa o pracę i obydwie umowy będą wykonywane równocześnie. Wówczas od dnia zawarcia umowy o pracę, umowa zlecenia przestaje być odrębnym tytułem do ubezpieczeń, a zaczyna być traktowana (w zakresie ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego) jako umowa o pracę (umowa zlecenia wykonywana na rzecz własnego pracodawcy). W takiej sytuacji pracodawca powinien złożyć formularz ZUS ZWUA (z kodem 04 11 xx) i wyrejestrować zleceniobiorcę z ubezpieczeń, a wynagrodzenie z umowy zlecenia, jakie będzie otrzymywał ubezpieczony traktować jak przychód z umowy o pracę.

wykonywanie umowy zlecenia (umowy o dzieło) na rzecz własnego pracodawcy gdy istnieje tzw. powiązanie pomiędzy firmami. Gdy dana osoba jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę i dodatkowo z innym podmiotem zawiera umowę zlecenia (umowę o dzieło) ale pracę w ramach tej umowy wykonuje na rzecz własnego pracodawcy. Kto powinien być w takiej sytuacji płatnikiem składek.

W uchwale z dnia 2 września 2009 r., sygn. akt II UZP 6/09 SN uznał, że płatnikiem składek na ubezpieczenia i ubezpieczenia zdrowotne w stosunku do osób wykonujących wyżej wymienione umowy na rzecz pracodawcy, jest pracodawca, tj. podmiot na rzecz którego praca w ramach umowy cywilnoprawnej jest faktycznie świadczona, a nie podmiot z którym umowa zlecenia (umowa o dzieło) została zawarta. ZUS-u, uznaje, że płatnikiem składek powinien być pracodawca a więc pomiot na rzecz którego praca na podstawie umowy zlecenia jest wykonywana. To na pracodawcy jako płatniku składek ciąży obowiązek obliczania, rozliczania i przekazywania co miesiąc do ZUS składek na ubezpieczenia społeczne osób wymienionych w art. 8 ust. 2a ustawy. Pracodawca zobowiązany jest również do obliczania części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych - do przekazania ich do ZUS-u.

Z orzeczenia SN wynika, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu stosunku pracy. Na podstawie art. 18 ust. 1a tej ustawy w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a ustawy, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Oznacza to, że pracodawca w podstawie wymiaru składek powinien uwzględnić wynagrodzenie jakie jego pracownik otrzymuje od innych podmiotów na podstawie umowy zlecenia gdy te umowy są wykonywane na jego rzecz.

Pracodawca staje więc przed problemem po pierwsze skąd uzyskać informację, że jego pracownik wykonuje umowę zlecenia (umowę o dzieło) na jego rzecz oraz w jakiej wysokości i w którym miesiącu jest mu wypłacone to wynagrodzenie. Pracodawca zawierając umowy z firmami zewnętrznymi które na jego rzecz będą świadczyły określone usługi powinien zastrzec, że podmioty te są zobowiązane przekazać mu informacje o zawarciu umów cywilnoprawnych z jego pracownikami oraz poinformować o wysokości wypłacanego tym osobom wynagrodzenia. Gdy takie zapisy zostaną wprowadzone do umowy pracodawcy łatwiej będzie opłacać do ZUS-u należne składki. Dodatkowo pracodawca powinien również poinformować swoich pracowników, o obowiązku informowania pracodawcy o wykonywaniu umów zleceń (a także umowy o dzieło) na rzecz pracodawcy i wysokości uzyskiwanego przychodu.

Gdy pracodawca tego nie zrobi i dopiero po pewnym czasie wyjdzie na jaw, że jego pracownicy wykonywali umowy zlecenia na jego rzecz i od przychodów ze zleceń (umów o dzieło) nie były wykazywane składki na ubezpieczenia społeczne, pracodawca będzie zobowiązany złożyć korektę dokumentów rozliczeniowych i opłacić składki wraz z odsetkami za zwłokę. Oczywiście z punktu widzenia pracodawcy najkorzystniejszym rozwiązaniem byłoby aby jego pracownicy nie byli angażowani do wykonywania usług na jego rzecz.

Możliwość odzyskania składek od pracownika (ubezpieczonego) Uchwała Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2013 r., sygn. akt III PZP 6/13. SN rozpatrywał pytanie prawne, które dotyczyło terminu, od jakiego liczy się przedawnienie roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. W omawianej sprawie pracodawca, którym był szpital, uznał, że skoro sam zapłacił składki na ubezpieczenie społeczne, nie potrącając ich wcześniej z wynagrodzenia pracowników, to ci otrzymali zawyżoną pensję. Zatrudnieni twierdzili, że nie muszą już zwracać żadnych pieniędzy szpitalowi, bo jego roszczenie przedawniło się.

Spór dotyczył lat 2005 2007. Umowy zawierano z innym podmiotem, ale praca faktycznie była wykonywana na rzecz szpitala, z którym zatrudnionych łączyły umowy o pracę. ZUS wydał decyzje nakazującą zapłacenie zaległych składek dopiero w 2011 roku. Szpital odwołał się od niekorzystnej dla siebie decyzji. Sprawę jednak przegrał zarówno w I, jak i w II instancji. Zaległe składki zostały zapłacone za osoby wykonujące zlecenie dopiero w 2012 roku na podstawie prawomocnego wyroku. Stało się to podstawą do żądania od pracowników zwrotu części składek ubezpieczeniowych, które nie zostały wcześniej potrącone.

pracownicy odmówili zapłacenia zaległych składek. Sprawa trafiła do sądu I instancji, który podzielił ich opinię. Jego zdaniem roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu po trzech latach, licząc od dnia, w którym stało się ono wymagalne. Ponieważ ten termin minął,, więc pracownicy nie muszą zwracać swojej części składek. Według sądu okres przedawnienia należności minął także na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych skoro bowiem szpital miał obowiązek zapłaty składek za 2007 rok, to termin przedawnienia należności na tej podstawie uległ przedawnieniu w 2012 roku. W konsekwencji uznano, że pracownicy nie muszą zwracać składek pracodawcy.

Szpital złożył apelację. Sąd apelacyjny zwrócił uwagę, że w tej sprawie może być brany pod uwagę nie tylko termin obowiązkowy zapłaty należnych składek, ale także data faktycznego ich uiszczenia i zwrócił się z pytaniem prawnym do SN. Wydając uchwałę SN wskazał, że w tym przypadku okres przedawnienia musi być liczony od terminu faktycznej zapłaty należności. W tej sytuacji mają bowiem zastosowanie art. 405 oraz kolejne ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Wynika z nich, że jeśli ktoś bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby (bezpodstawne wzbogacenie), obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Płatnik może wystąpić do ubezpieczonego o zwrot składek które powinny być sfinansowane z jego środków. Z pismem do ubezpieczonego płatnik powinien wystąpić równocześnie z wpłaceniem należności do ZUS-u albo nawet wcześniej. Płatnikowi przysługuje roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Art.405 k.c. Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze a gdyby to było niemożliwe, do zwrotu jej wartości Art.409 k.c. wygaśnięcie obowiązku zwrotu Obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba, że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu

Umowa kontraktu menadżerskiego jest umową nienazwaną. Umowa taka może mieć charakter umowy o pracę lub umowy zlecenia jako umowa o świadczenie usług. W praktyce dużo częściej występuje ten drugi rodzaj umowy. Umowa kontraktu menadżerskiego najczęściej ma charakter umowy o świadczenie usług a osoba wykonująca taką umowę podlega ubezpieczeniom jako zleceniobiorca.

Zgodnie ze stanowiskiem ZUS, dla menedżera, który ma wpis do ewidencji w zakresie zarządzania i jednocześnie ma zawartą umowę kontraktu menedżerskiego na zarządzanie, umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako tytuł do ubezpieczeń społecznych, a nie jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej. Menedżer podlega wówczas ubezpieczeniom z tytułu wykonywania kontraktu menedżerskiego. Obowiązkowe są dla niego ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie wypadkowe, a ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Natomiast w sytuacji, gdy w ramach posiadanego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dana osoba osiąga przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (w rozumieniu przepisów podatkowych) i równocześnie osiąga przychody na podstawie kontraktu menedżerskiego (przychody z działalności wykonywanej osobiście), następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sąd Najwyższy w dniu 17.06.2015 r. sygn. Akt. III UZP 2/15 Podjął uchwałę następującej treści: Tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym członka zarządu spółki akcyjnej, który zawarł z tą spółką umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest umowa o świadczenie usług (art.6 ust.1 pkt.4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych)

Zatrudniając zleceniobiorcę płatnik musi ustalić czy umowa zlecenia jest dla ubezpieczonego jedynym tytułem do ubezpieczeń czy też oprócz umowy zlecenia ma inne tytuły do ubezpieczeń. Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, o ile jest to jej jedyny tytuł do ubezpieczeń. Ubezpieczenie chorobowe jest natomiast dobrowolne

Obowiązek ubezpieczeń istnieje od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem, o ile zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie złożone w terminie określonym w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania umowy-zlecenia. W pozostałych sytuacjach objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony.

W przypadku zmiany, w trakcie wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, zasad podlegania ubezpieczeniom, tj. gdy przez część miesiąca ubezpieczony podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, a przez część wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, natomiast przychód uzyskiwany jest za cały ten miesiąc i wypłacany w tym miesiącu, podstawa wymiaru składek powinna być rozliczona na poszczególne okresy podlegania ubezpieczeniom. Znaczenie ma odpłatność ustalona w umowie. Gdy odpłatność w umowie została określona kwotowo obowiązuje rozliczenie proporcjonalne.

Zasady proporcjonalnego zmniejszania podstawy wymiaru składek nie stosuje się gdy ubezpieczony w trakcie miesiąca przystępuje do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zgodnie z art. 20 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, z zastrzeżeniem, że: podstawa ta nie może przekraczać miesięcznie 250 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia i przy jej ustalaniu tej podstawy nie stosuje się ograniczenia do kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności

Student oraz uczeń do ukończenia 26 lat nie podlega z umowy zlecenia zarówno ubezpieczeniom społecznym, jak i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Natomiast z dniem ukończenia 26 lat podlega z tytułu tej umowy wymienionym ubezpieczeniom na zasadach ogólnych. Oznacza to, że z dniem ukończenia 26 lat student powinien zostać zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego.

Dla celów ubezpieczeń społecznych uznaje się, że uczniem do 31 sierpnia każdego roku jest osoba, która: kontynuuje naukę w tej samej szkole, skończyła szkołę i rozpoczyna naukę w szkole, w której rok szkolny rozpoczyna się 1 września, ukończyła szkołę i nie kontynuuje nauki. Osobę, która przedstawi zaświadczenie o przyjęciu na studia wyższe uznaje się za ucznia do 30 września.

Osoba jest studentem do daty ukończenia studiów lub daty skreślenia z listy studentów. Za dzień ukończenia studiów uważa się datę: złożenia przez studenta egzaminu dyplomowego, złożenia przez studenta ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu w przypadku kierunków lekarskich, lekarskodentystycznych i weterynarii, zaliczenia przez studenta ostatniej przewidzianej w planach studiów praktyki w przypadku kierunku farmacja. Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych studenta wykonującego pracę na podstawie umowy zlecenia nie ma znaczenia jego obywatelstwo ani kraj odbywania przez niego studiów. Nie są studentami: uczestnicy studiów doktoranckich uczestnicy studiów podyplomowych.

Art.9 ustawy o sus zbieg tytułów do ubezpieczeń Pracownik, którego wynagrodzenie ze stosunku pracy jest równe co najmniej minimalnemu, podlega z tytułu prowadzonej równocześnie działalności gospodarczej, czy też umowy zlecenia dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Gdy przystąpi do tych ubezpieczeń, podlega również ubezpieczeniu wypadkowemu. Od 1 stycznia 2016 r. ZUS uznał, że ta zasada ma zastosowanie do emerytów i rencistów pomimo tego, iż utrzymany został art.9 ust.4b

W art. 9 ust. 4a ustawy dodano z zastrzeżeniem ust. 2c. Oznacza to, iż w przypadku zawarcia przez emeryta lub rencistę jednej umowy zlecenia osoba ta podlega z tytułu jej wykonywania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Natomiast w przypadku zawarcia więcej niż jednej umowy zlecenia, kolejne umowy będą rodziły obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, aż łączna podstawa osiągnie minimalne wynagrodzenie. Sumowania podstaw wymiaru dokonuje się z uwzględnieniem kolejności powstawania tytułów ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (umów zlecenia), z możliwością zmiany na bieżąco, przez ubezpieczonego, tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń.

Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń znaczenie ma wynagrodzenie jakie pracownik ma otrzymywać ze stosunku pracy. Osoba zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy zawsze musi otrzymywać co najmniej minimalne wynagrodzenie, co oznacza, że pracownik zatrudniony na pełny etat, który ma inne tytuły do ubezpieczeń (działalność, umowa zlecenia) będzie z tych innych tytułów podlegał obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Gdy wynagrodzenie określone w umowie o pracę jest niższe od minimalnego, z działalności ubezpieczenia emerytalne i rentowe są obowiązkowe. W takiej sytuacji konieczne jest również opłacanie składki na ubezpieczenie wypadkowe. Obowiązkowe jest też ubezpieczenie zdrowotne. Dobrowolne jest natomiast ubezpieczenie chorobowe.

Wykładnia systemowa, funkcjonalna i celowościowa art. 9 ust. 1a u.s.u.s. (ze szczególnym uwzględnieniem reguł słuszności, in dubio pro tributario, konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego) prowadzi do wniosku, że pojęcie "podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe" użyte w art. 9 ust. 1a ww. ustawy należy rozumieć jako wynagrodzenie za pracę wynikające z treści stosunku pracy, a nie - jako przychód zdefiniowany w art. 4 pkt 9 ww. ustawy. Jeżeli zatem pracownik podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym na podstawie ważnego stosunku pracy (art. 9 ust. 1 ww. ustawy), którego elementem jest wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia w przeliczeniu na okres jednego miesiąca i praca ta jest wykonywana, co nakłada na pracodawcę obowiązek wypłaty za nią uzgodnionego wynagrodzenia, to należy uznać, że pracownik ten nie podlega również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów na podstawie art. 9 ust. 1a ww. ustawy w sytuacji, gdy nie dochodzi do wypłaty należnego mu wynagrodzenia za pracę za dany okres, co jest równoznaczne z brakiem przychodu ze stosunku pracy w tym okresie w rozumieniu art. 4 pkt 9 ww. ustawy, mającego znaczenie dla określenia podstawy wymiaru składek zgodnie z art. 18 ust. 1 ww. ustawy Wyrok SN. z dnia 4 lutego 2013 r. I UK 484/12

Urlop wychowawczy to odrębny od stosunku pracy tytuł do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Obowiązek rozliczania składek za osoby przebywające na urlopach wychowawczych dotyczy wszystkich pracodawców, którzy udzielili swoim pracownikom urlopu wychowawczego. Zgłoszenia do ubezpieczeń osób przebywających na urlopach wychowawczych dokonuje się poprzez wykazanie ubezpieczonego w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczeń 12 11 xx. Za osoby na urlopie wychowawczym nie składa się zgłoszenia do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA a także nie składa się druku ZUS ZWUA po zakończeniu urlopu.

Przed przystąpieniem do rozliczania składek pracodawca powinien uzyskać od pracownika oświadczenie czy spełnia on warunki do podlegania z urlopu wychowawczego ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Warunki te są spełnione gdy oprócz urlopu wychowawczego osoba ta nie ma innych tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz ustalonego prawa do emerytury lub renty. Osoba na urlopie wychowawczym obowiązkowo podlega także ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdy jest to jej jedyny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego. Składki są wykazywane w raporcie ZUS RCA z kodem 12 11 xx

Każda osoba pobierająca zasiłek macierzyński obowiązkowo podlega z zasiłku ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Płatnikiem składek za osoby pobierające zasiłek macierzyński jest: Pracodawca (zleceniodawca) w stosunku do osób, którym wypłaca zasiłki macierzyńskie ZUS w stosunku do osób, którym wypłaca zasiłki macierzyńskie, Płatnicy nie sporządzają zgłoszenia do ubezpieczeń osób pobierających zasiłki macierzyńskie na formularzach ZUS ZUA, gdyż wykazanie osoby ubezpieczonej w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem 12 40 xx jest traktowane jako zgłoszenie do ubezpieczeń. Nie dokonują również wyrejestrowania takiej osoby z dotychczasowego tytułu z którego nabyła ona prawo do zasiłku macierzyńskiego.

W przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszona o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych (zasiłek macierzyński netto) jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, określonego w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (1000 zł), kwotę zasiłku macierzyńskiego netto podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego. W raporcie ZUS RCA z kodem 12 40 xx jako podstawę wymiaru składek należy wykazać zsumowaną kwotę zasiłku macierzyńskiego brutto oraz kwotę podwyższenia netto. Podwyższenie będzie w raporcie ZUS RSA wykazywane z kodem 329

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie może przekraczać w roku kalendarzowym 30-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, prowizorium budżetowym, a jeżeli nie zostały uchwalone w ich projektach. W 2016 r. kwota tego limitu wynosi 121.650 zł, a przyjęta do jej ustalenia kwota przeciętnego wynagrodzenia 4.055 zł. Po przekroczeniu tej kwoty płatnik nie nalicza i nie odprowadza za ubezpieczonego składek emerytalnych i rentowych. W dalszym ciągu natomiast nalicza i odprowadza składki na pozostałe ubezpieczenia społeczne czyli ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe, a także na ubezpieczenie zdrowotne.