Chomsky. Syntactic Structures

Podobne dokumenty
Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny

dr hab. Maciej Witek, prof. US MODELE UMYSŁU rok akademicki 2016/2017, semestr letni

Umysł-język-świat 2012

prezentacja wybranych modeli kompetencji komunikacyjnej

dr hab. Maciej Witek, prof. US MODELE UMYSŁU

Językoznawstwo transformacyjnogeneratywne

2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli obowiązują): BRAK

Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny

Gramatyka generatywno-transformacyjna

Ontogeneza aktów mowy

Księgarnia PWN: Szymon Wróbel - Umysł, gramatyka, ewolucja

Rozdział VII. Znaczenie logiki dla prawa i pracy prawnika Zadania i odpowiedzi 20

Elementy kognitywistyki:

Wstęp do Językoznawstwa

Przedstawiony tu obraz sytuacji metodologicznej w lingwistyce ma

Kultura logicznego myślenia

OPIS PRZEDMIOTU. gramatyka opisowa języka polskiego (składnia) Humanistyczny. Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa.

Kognitywistyka, poznanie, język. Uwagi wprowadzające.

6. Zagadnienia źródła poznania I Psychologiczne zagadnienie źródła poznania

Matematyczne Podstawy Informatyki

GRAMATYKI BEZKONTEKSTOWE

Elementy kognitywistyki II: Sztuczna inteligencja. WYKŁAD IX: Agent przetwarza język naturalny

Umysł-język-świat 2012

Język myśli. ang. Language of Thought, Mentalese. Dr hab. Maciej Witek Zakład Filozofii Nauki, Wydział Humanistyczny Uniwersytet Szczeciński

AUTOMATYKA INFORMATYKA

Wstęp do logiki. Semiotyka cd.

ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE

Kultura języka prawniczego, cz. I. Mateusz Zeifert

ćwiczenia 15 zaliczenie z oceną

2.2. Gramatyki, wyprowadzenia, hierarchia Chomsky'ego

Filozofia języka i podstawy lingwistyki

IHFIL-L-2k9-2013FA-S IHFIL-L-2k9-2013LS-S. Zakład Filologii Angielskiej, Zakład Lingwistyki Stosowanej 10 Liczba punktów ECTS 3

Znaczenie. Intuicyjnie najistotniejszy element teorii języka Praktyczne zastosowanie teorii lingwistycznej wymaga uwzględnienia znaczeń

Języki formalne i automaty Ćwiczenia 1

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 15 zaliczenie z oceną

Efektywna analiza składniowa GBK

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM 30

Karta przedmiotu. FILOLOGIA ANGIELSKA Z PRZYGOTOWANIEM PEDAGOGICZNYM Studia pierwszego stopnia/ogólnoakademicki

Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważn. i najważniejsze teorie semantyczne

Gramatyka kontrastywna polsko-angielska. III rok filologii angielskiej studia niestacjonarne I stopnia, semestr II. Profil ogólnoakademicki

INTUICJE. Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998)

Gramatyki, wyprowadzenia, hierarchia Chomsky ego. Gramatyka

Wprowadzenie. Teoria automatów i języków formalnych. Literatura (1)

S Y L A B U S NAZWA PRZEDMIOTU:

Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważn. i najważniejsze teorie semantyczne

Spis treści. ROZDZIAŁ 2 Wzajemne oddziaływanie między leksykonem a innymi środkami służącymi kodowaniu informacji... 67

Lokalizacja Oprogramowania

SYLLABUS. Leksykologia i leksykografia

Kilka innych faktów...

FILOLOGIA POLSKA Rok akad. 2013/2014

PSO JEZYK POLSKI KL. IV - VI. a. konkretne wiadomości z kształcenia literackiego, kulturowego oraz nauki o języku i ortografii.

JIP. Analiza składni, gramatyki

Filozofia z elementami logiki Język jako system znaków słownych część 2

Wprowadzenie do programowania języki i gramatyki formalne. dr hab. inż. Mikołaj Morzy

Główne problemy psycholingwistyki

Gramatyka opisowa języka polskiego Kod przedmiotu

Gramatyki rekursywne

ĆWICZENIA: GODZINY 13-16: JĘZYK A POZNANIE POZNANIE I EMOCJE

Plan wykładu. Kompilatory. Literatura. Translatory. Literatura Translatory. Paweł J. Matuszyk

Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja

Filozofia z elementami logiki O czym to będzie?

Praktyczna nauka drugiego języka obcego II

Inteligentne wydobywanie informacji z internetowych serwisów społecznościowych

Logika dla socjologów Część 2: Przedmiot logiki

Automat ze stosem. Języki formalne i automaty. Dr inż. Janusz Majewski Katedra Informatyki

JAO - lematy o pompowaniu dla jezykow bezkontekstowy

Analizator syntaktyczny

Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny

Języki formalne i automaty Ćwiczenia 9

Percepcja, język, myślenie

A teraz coś z zupełnie innej beczki:

Wprowadzenie do logiki O czym to będzie?

dr hab. Maciej Witek, prof. US MODELE UMYSŁU rok akademicki 2016/2017, semestr letni

KARTA PRZEDMIOTU. M2/2/7 w języku polskim Gramatyka opisowa 2 w języku angielskim Descriptive grammar 2 USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW

Parsery LL(1) Teoria kompilacji. Dr inż. Janusz Majewski Katedra Informatyki

Informacje ogólne. Wstęp do współczesnej semantyki. Lingwistyka komputerowa

Umysł-język-świat 2012

Alan M. TURING. Matematyk u progu współczesnej informatyki

Hierarchia Chomsky ego Maszyna Turinga

Ewaluacja opisowa osiągnięć uczniów szkół ponadgimnazjalnych z matematyki i z języka polskiego

Języki i gramatyki formalne

Zadanie 1. (6 punktów) Słowo w nazwiemy anagramem słowa v jeśli w można otrzymać z v poprzez zamianę kolejności liter. Niech

Kazimierz Wieczorkowski

Umysł-język-świat. Wykład XII: Semantyka języka naturalnego

1. Maszyna Turinga, gramatyki formalne i ONP

Elementy kognitywistyki II: Sztuczna inteligencja. WYKŁAD XII: Modele i architektury poznawcze

OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU) filologia polska. prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak

Gramatyki (1-2) Definiowanie języków programowania. Piotr Chrząstowski-Wachjtel

2. Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta

WSZECHNICA POLSKA. SZKOŁA WYŻSZA TWP w Warszawie WSTĘP DO JĘZYKOZNAWSTWA FILOLOGIA. 26 godzin wykładu

Języki formalne i automaty Ćwiczenia 2

KOMPOZYCJA Egzamin maturalny z języka polskiego od 2015 roku

Wstęp do Językoznawstwa

Jerzy Nawrocki, Wprowadzenie do informatyki

Asymetria i ewolucja języka. Magdalena Ferdek Marcin Koculak

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. konwersatoria 30 zaliczenie z oceną

Wprowadzenie: języki, symbole, alfabety, łańcuchy Języki formalne i automaty. Literatura

Załącznik Nr 4. Standardy nauczania dla kierunku studiów: filologia STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE

UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH

Spis treści 0. Szkoła Tokarskiego Marcin Woliński Adam Przepiórkowski Korpus IPI PAN Inne pojęcia LXIII Zjazd PTJ, Warszawa

Transkrypt:

Chomsky. Syntactic Structures język: instrument wyrażania znaczeń twórczy charakter zdolności językowych język kompetencja i korpus wykonanie poddawanie idealizacji surowych danych intuicja rodzimego użytkownika teoria lingwistyczna nie jest zbiorem mechanicznych procedur odkrywania gramatyk

Podstawowe założenia teoria lingwistyczna winna służyć uzasadnianiu gramatyk (procedury decyzyjne, nie odkrywcze) osłabienie wymagań: procedury ewaluacyjne kompetencja i błędy wykonania teorię formułuje się tak, by objęła przypadki wyraźne, a następnie stosuje w rozstrzygnięciach przypadków niewyraźnych gramatyka: urządzenie do produkowania zdań języka, który się analizuje

Gramatyka generatywna GG to najprostszy z trzech modeli opisu języka Język to zbiór generowanych przez gramatykę zdań skończony słownik, skończona liczba reguł, niektóre reguły rekursywne: To jest mężczyzna. (S) To jest mężczyzna, który poznał kobietę. (S, który(a) S) To jest mężczyzna, który poznał kobietę, która przeczytała tę książkę. To jest mężczyzna, który poznał kobietę, która przeczytała tę książkę, która opowiada o...

Gramatyka generatywna Każdy odmienny ciąg słów (dobrze zbudowany) to osobne zdanie: Na przystanku spotkałem kolegę Spotkałem kolegę na przystanku Spotkałem na przystanku kolegę... elementy terminalne: faktyczne składniki zdania (słowa, fonemy) elementy pomocnicze: terminy, symbole wykorzystywane przy formułowaniu reguł gramatycznych

Gramatyka generatywna fakt, że dany element należy do określonej klasy, musi być wyraźnie wyrażony w gramatyce

Gramatyka generatywna GG to przykład gramatyki skończenie stanowej zdania generowane za pomocą wyborów dokonywanych z lewej na prawą założenie: strukturę syntaktyczną zdania można opisać za pomocą słów i ich porządku Każdy kto to mówi, kłamie Każdy, kto mówi, że ludzie, którzy przeczą temu, że... są w błędzie jest głupcem. prostota formalna, zastosowanie w teorii informacji

Gramatyka struktur frazowych GSF to drugi, mocniejszy z trzech modeli opisu języka wieloznaczność składniowa [homonimia konstrukcyjna]: Małe dzieci i zwierzęta (Małe dzieci) i zwierzęta Małe (dzieci i zwierzęta) Powyższego zjawiska nie daje się wyjaśnić przez odwołanie do znaczenia lub struktury liniowej

G. struktur frazowych. Przykład (1) S NP + VP (2) NP Det + N (3)VP V + NP (4) Det { the, a} (5) N {man, ball,...} (6) V {hit, took,...} Derywacja zdania w ramach GSF:

GSF. Nawiasowanie i drzewo derywacji S NP+VP NP+V+NP Det+N+V+Det+N the+n+v+the+n the+man+v+the+ball the+man+hit+the+ball

Wielość gramatyk typu GSF słaba równoważność gramatyk kryteria wyboru gramatyki: prostota zgodność z intuicją użytkownika semantyczna eksplanacyjność Jan kopnął piłkę Piłka została kopnięta przez Jana gramatyka bezkontekstowa

Struktura powierzchniowa struktura powierzchniowa (SPw) budowa zdania przedstawiona w kategoriach stosunków dających się bezpośrednio obserwować. Na SPw składa sie opis np. w kategoriach: morfemów, fraz, wyrazów Nie oddaje stosunków gramatycznych mających wartość semantyczną, np.: Ich wyjście zdziwiło Pawła, Ich zdziwienie zaskoczyło Pawła

Struktura głęboka niedostępna bezpośredniej obserwacji, odkrywana drogą analizy lingwistycznej; wynika z niejednoznaczności relacji między wyrażeniem a znaczeniem (polisemia i synonimia); miała dostarczać niezbędnych informacji do interpretacji semantycznej składają się na nią: znaczniki frazowe oraz transformacje, jakim trzeba poddać SG by uzyskać strukturę powierzchniową

Gramatyka transformacyjna składa się z reguł frazowych i transformacyjnych reguły frazowe generują szeregi wyjściowe reguły transformacyjne przekształcają szereg wyjściowy w zdanie (strukturę powierzchniową) r. transf. działają na całych ciągach transformacje: obligatoryjne (obowiązkowe), fakultatywne oraz uogólnione zdania jądrowe: zdania proste w stronie czynnej, twierdzące, oznajmujące

Transformacje. Przykład RTrans: B + D + E E + B

Transformacje. Podsumowanie wewnętrzna organizacja gramatyki (za: Syntactic Structures) i. The man opened the door ii. The man did not open the door iii.didn't the man open the door? iv.the door was opened by the man v. The man opened the door or the man did not open the door vi.the man who opened the door switched on the light

Implikacje psychologiczne gramatyka to wyidealizowany opis kompetencji użytkownika języka; rzeczywisty model psychologiczny opiera się na wykonaniu (performancji) wypowiedzi użytkowników języka różnią się od zdań kwalifikowanych przez lingwistę jako gramatyczne wynikają z ograniczeń i dysfunkcji psychofizjolog. lingwistyka jako część psychologii GSF, automaty ze stosem, 7 +/ 2

Implikacje filozoficzne tradycyjny spór racjonalistów z empirystami wg Chomsky'ego wyposażeni jesteśmy w szereg zdolności (zwanych umysłem) i odgrywających istotna rolę w przyswajaniu wiedzy materialne i formalne uniwersalia teorii lingwistycznej podobieństwo struktur głębokich a podobieństwo operacji formalnych

Implikacje filozoficzne skąd podobieństwo strukturalne języków? odpowiedź empirysty: ten sam świat fizyczny, podobne fizjologiczne i psychologiczne mechanizmy, podobna funkcja języka Chomsky: istoty ludzkie są genetycznie wyposażone w specyficzną zdolność językową wyznaczającą uniwersalne rysy języka

Implikacje filozoficzne dzieci nie rodzą się z predyspozycją do przyswajania jakiegoś konkretnego języka, ale... rodzą się z wiedzą dotyczącą pewnych ogólnych zasad gramatyki uniwersalnej i predyspozycją do wykorzystywania tych zasad w analizie wypowiedzi dobiegających teorie empirystyczne narażają się na argument ubóstwa bodźca ; lukę w danych wypełnia wrodzona wiedza o zasadach jęz.

To, co najważniejsze... behawioryzm lingwistyczny gramatyka generatywna i natywizm i kreatywność kompetencja a wykonanie łańcuch słów elem. terminalne i pomocnicze idealizacja danych język. gramatyka struktur frazowych i drzewo rozkładu rola intuicji użytkownika jęz. wieloznaczność strukturalna procedury odkrywania, decyzyjne i ewaluacyjne reguły frazowe i transformac. język jako zbiór zdań struktura głęboka i powierzchniowa

Bibliografia 1. Chomsky Noam, Language and Mind, 3 rd ed., Cambridge: Cambridge U.P., 2006. 2. Chomsky Noam, Syntactic Structures, Mouton, 1957. 3. Chomsky Noam, Zagadnienia teorii składni, Ossolineum: Wrocław 1982. 4. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wyd. drugie. K. Polański (red.), Ossolineum: Wrocław 1999. 5. Greene Judith, Psycholingwistyka. Chomsky a psychologia, PWN: Warszawa 1977. 6. Lyons John, Chomsky, Biblioteka Wiedzy Współczesnej Omega nr 230, Wiedza Powszechna: Warszawa 1972.