LISTA NAJWIĘKSZYCH INWESTORÓW ZAGRANICZNYCH W POLSCE GRUDZIEŃ 2004 ü Największy napływ kapitału zagranicznego do Polski od 2000 roku. ü Polska nadal w czołówce przyjmujących BIZ w regionie Europy Środkowej i Wschodniej. ü Rekordowy udział inwestycji typu greenfield. ü Prawie 15 tysięcy nowo utworzonych miejsc pracy. 1. INWESTYCJE ZAGRANICZNE NA ŚWIECIE Według wstępnych danych Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) na świecie w roku 2004 szacuje się na poziomie 612 mld USD (Rysunek 1). Ośrodek ten poinformował, iż w minionym roku nastąpił wzrost zainteresowania przedsiębiorców podejmowaniem działalności inwestycyjnych na świecie. UNCTAD podkreśla także, że trend napływu BIZ do regionu Europy Środkowej i Wschodniej (EŚW) charakteryzuje się dużymi fluktuacjami. Po spadku napływu BIZ w roku 2003, kiedy to wartość zainwestowanego kapitału zagranicznego w krajach EŚW wyniosła 27 mld USD, w roku 2004 wzrosła i ukształtowała się na poziomie 36,5 mld USD. Ponowny wzrost zainteresowania inwestorów zagranicznych krajami Europy Środkowej i Wschodniej wynika przede wszystkim z faktu rozszerzenia Unii Europejskiej. Roczne przepływy BIZ w naszym regionie prezentuje Rysunek 2. Rysunek1. Przepływy BIZ na świecie w latach 1992-2004 (w mld USD). 1086 1387 690 817 678 560 612 310 Źródło: UNCTAD 1992-1997av 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004p av średnia dla podanych lat p wstępne dane
Rysunek 2. Przepływy BIZ w krajach Europy Środkowej i Wschodniej w latach 1992-2004 (w mld USD). 24,3 26,5 27,5 26,4 31,2 27 36,5 11,5 1992-1997av 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004p Źródło: UNCTAD Wśród krajów Europy Środkowej i Wschodniej największym zainteresowaniem inwestorów zagranicznych cieszy się Rosja. Wg projekcji UNCTAD napływ do tego kraju w roku 2004 wyniósł 10 mld USD. Wartość BIZ dla Polski została oszacowana na poziomie 5,2 mld USD, co sprawia, że spośród 19 krajów całego regionu znajduje się ona na drugiej pozycji. Podział napływu BIZ do EŚW w roku 2004 na poszczególne kraje prezentuje Rysunek nr 3. Rysunek 3. Napływ BIZ do krajów Europy Środkowej i Wschodniej w roku 2004 (wstępne dane). Pozostałe 28% Rosja 27% Rumunia 8% Słowacja 4% Węgry 6% Czechy 13% Polska 14% Źródło: UNCTAD
2. NAPŁYW INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH DO POLSKI W 2004 ROKU Wzorem lat ubiegłych na początku roku 2005 Departament Informacji Gospodarczej PAIiIZ przeprowadził badanie dotyczące napływu kapitału zagranicznego do Polski. Metodologia przeprowadzonego badania została szczegółowo opisana w aneksie do niniejszego raportu. Wartość napływu kapitału zagranicznego do Polski w roku 2004 wyniosła 7,86 mld USD. Jest to wartość najwyższa od 2000 roku, kiedy to odnotowano rekordowy napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski. Wartość napływu w roku 2004 była wyższa w stosunku do roku poprzedniego o 1,44 mld USD. Rysunek 4. Napływ kapitału zagranicznego do Polski w latach 1993-2004 (w mln USD). 9574 10601 5197 5678 7891 7118 6064 6420 7858 2830 1491 2510 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Wartość skumulowana inwestycji zagranicznych powyżej 1 mln USD w Polsce na dzień 31 grudnia 2004 roku wyniosła 80,65 mld USD. Wartość kapitału zainwestowanego w podmiotach nie objętych badaniem (z udziałem kapitału zagranicznego poniżej 1 mln USD) została oszacowana na kwotę 3,83 mld USD, skumulowana wartość inwestycji zagranicznych w Polsce wyniosła 84,48 mld USD. Rysunek 5. Skumulowana wartość kapitału zagranicznego w Polsce w latach 1993-2004 (w mln USD). 65115 72705 84477 56834 49392 38913 30651 20588 2830 12028 6831 4321 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Analiza struktury napływu BIZ do Polski w roku 2004 potwierdza wcześniejsze obserwacje, iż zwiększa się zainteresowanie inwestycjami od podstaw, tzw. greenfield. W roku 2002 PAIiIZ odnotował 37% udział inwestycji greenfield w rocznym napływie BIZ. Rok później udział ten wyniósł 51%. Według najnowszych danych 58% napływu w roku 2004 stanowią inwestycje zrealizowane właśnie w tej formie, zarówno przez inwestorów, którzy rozpoczęli działalność w Polsce w roku 2004 jak i przez przedsiębiorców, którzy w formie greenfield inwestowali zyski z poprzednich lat. W porównaniu z rokiem 2003 wzrost ten nastąpił o 7 punktów procentowych. W przeciągu ostatnich trzech lat stopniowo maleje udział prywatyzacji w bezpośrednich inwestycjach zagranicznych. W roku 2002 36% inwestycji zrealizowano właśnie w tej formie. W następnym badanym okresie było to już 22%. W 2004 roku udział prywatyzacji w napływie BIZ do Polski wyniósł 17%. Rysunek 6. Procentowy udział poszczególnych form inwestowania w napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski w 2004 roku. Przejęcia 25% Prywatyzacja 17% Greenfield 58% W 2004 roku inwestorzy zagraniczni utworzyli łącznie ponad 14 800 nowych miejsc pracy. W porównaniu z szacunkami PAIiIZ za rok 2003 jest to liczba wyższa o 4 800 stanowisk. Ci sami inwestorzy zadeklarowali utworzenie około 13 000 miejsc pracy w roku 2005.
3. INWESTORZY ZAGRANICZNI W POLSCE ZE WZGLĘDU NA KRAJE POCHODZENIA W roku 2004 najwięcej kapitału zagranicznego ulokowali inwestorzy pochodzący z Francji. Zainwestowali oni 1,57 mld USD, co stanowi 20% wartości napływu BIZ do Polski. Na drugim miejscu uplasowały się firmy amerykańskie, które zainwestowały w Polsce w roku 2004 1,43 mld USD (18% napływu BIZ). Na trzecim miejscu znajdują się firmy zidentyfikowane jako międzynarodowe. Postępujący proces globalizacji oraz wynikająca z niej swoboda przepływu kapitału na świecie sprawiają, iż inwestycje zagraniczne mają charakter i zasięg transnarodowy, więc w wielu przypadkach nie można wskazać jednego kraju pochodzenia kapitału. W związku z powyższym wielu przedsiębiorców określiło swoich udziałowców jako korporacje międzynarodowe. Wartość ich inwestycji w samym roku 2004 kształtuje się na poziomie 1,3 mld USD, co stanowi 17% wartości napływu BIZ do Polski. Wartość nakładów inwestycyjnych poniesionych przez inwestorów zarejestrowanych z krajów będących starymi członkami UE stanowi 70% badanego napływu BIZ do Polski. Oprócz Francji najwięcej zainwestowały korporacje z Niemiec (1,17 mld USD), Niderlandów (981,7 mln USD) oraz Szwecji (437,5 mln USD). W roku 2004 zwiększyło się także zainteresowanie polskim rynkiem ze strony inwestorów pochodzących z Azji. Swój udział w napływie mają zarówno przedsiębiorcy z Republiki Korei (202 mln USD) jak i z Japonii (108,4 mln USD). Napływ BIZ do Polski w roku 2004 w podziale na kraje rejestracji inwestora prezentuje Tabela nr 1. Analizując wartości skumulowane bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce największymi inwestorami pozostają nadal Francuzi, (20% wartości wszystkich inwestycji zrealizowanych w naszym kraju). Drugim największym inwestorem zagranicznym w Polsce są Niderlandy (14%). Kolejne miejsca zajęły: Stany Zjednoczone oraz Niemcy (po 13%). Skumulowana wartość BIZ w Polsce wg stanu na dzień 31 grudnia 2004 w podziale na kraj rejestracji inwestora znajduje się w Tabeli nr 2. Rysunek 7. Procentowy udział krajów w wartości skumulowanej BIZ w Polsce na dzień 31 grudnia 2004 roku. Międzynarodowe 6% Pozostałe 7% USA 13% 15 UE 74%
4. INWESTYCJE ZAGRANICZNE W PODZIALE NA SEKTORY GOSPODARKI Struktura branżowa bezpośrednich inwestycji zagranicznych w roku 2004 potwierdza, że nadal najwięcej inwestycji napływa do sektorów produkcyjnych polskiej gospodarki. Napływ do tego sektora w roku 2004 wyniósł 3,25 mld USD, co stanowi 41% udziału w całości napływu BIZ do Polski. Na uwagę zasługuje w szczególności branża motoryzacyjna, do której napłynęło najwięcej kapitału 703 mln USD (9% wszystkich inwestycji poniesionych w roku 2004 oraz 22% inwestycji w sektorze produkcyjnym). Nadal inwestują w Polsce przedsiębiorcy z branży chemicznej i farmaceutycznej, którzy w 2004 roku ulokowali 486 mln USD, co stanowi 7% całości napływu kapitału zagranicznego w 2004 roku do Polski oraz 15% napływu do sektora produkcyjnego. Kapitał sukcesywnie napływa także do branży metalowej oraz produkcji urządzeń elektrycznych (głównie sprzętu gospodarstwa domowego). W roku 2004 do branży metalowej napłynęło 468,5 mln USD, co stanowi 14% napływu kapitału do całego sektora produkcyjnego. Napływ kapitału zagranicznego do produkcji sprzętu gospodarstwa domowego szacuje się zaś na poziomie 450,6 mln USD, co stanowi 6% całego napływu BIZ do Polski w 2004 roku oraz 14% napływu do sektora produkcyjnego. Kapitał ten pochodzi głównie z reinwestowanych zysków. Drugim sektorem, który jest najbardziej atrakcyjny dla inwestorów zagranicznych, jest szeroko rozumiane pośrednictwo finansowe. Inwestorzy w roku 2004 ulokowali w nim 2,1 mld USD, co stanowi 27% napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne napłynęły także w dużej części do sektora nieruchomości. Wartość napływu BIZ do tego sektora szacuje się na poziomie 865,5 mln USD i co oznacza wzrost kapitału zagranicznego o 10 punktów procentowych w porównaniu do roku 2003. Podział napływu BIZ do Polski w roku 2004 na sektory gospodarki według Polskiej Klasyfikacji Działalności prezentuje Tabela nr 4. W wartościach skumulowanych struktura branżowa kapitału zagranicznego, do struktury z lat poprzednich, jest zbliżona. Wciąż dominuje sektor produkcyjny oraz pośrednictwo finansowe, gdzie inwestorzy zagraniczni ulokowali odpowiednio 32,2 mld USD (40%) oraz 18,8 mld USD (23%). Na kolejnych pozycjach plasują się: handel i naprawy (12%) oraz transport (10%). Wartość skumulowaną BIZ w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia 2004 w podziale na sektory gospodarki według Polskiej Klasyfikacji Działalności prezentuje Tabela nr 5.
5. INWESTORZY ZAGRANICZNI W POLSCE Na dzień 31 grudnia 2004 roku na Liście Największych Inwestorów Zagranicznych w Polsce prowadzonej przez PAIiIZ (przedsiębiorstwa, które zainwestowały w naszym kraju co najmniej 1 mln USD) znalazło się 1101 firm z 36 krajów. W ciągu ostatnich kilku lat liczba podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego prezentowanych na Liście wzrastała bardzo dynamicznie. W 1993 roku na pierwszej Liście opublikowanej przez PAIZ znalazły się 193 firmy. W roku 2004 na Liście Inwestorów pojawiło się 1101 podmiotów. Tabela 1. Największe bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce w roku 2004. LP Inwestor Napływ w 2004 (mln USD) Kraj rejestracji Inwestora Kraj pochodzenia Inwestora Rodzaj działalności 1. Apollo Rida 800 USA USA Nieruchomości 2. France Telecom 450 Francja Francja Telekomunikacja 3. LNM Holding N.V. 390 Niderlandy Indie Hutnictwo 4. BEG S.A. 356 Francja Francja Budownictwo 5. Vattenfall AB 305 Szwecja Szwecja Zaopatrywanie w energię elektryczną i wodę 6. Toyota 220 Belgia Japonia Motoryzacyjna 7. IVAX Corporation 210 USA USA Farmaceutyczna 8. Volkswagen AG 195 Niemcy Niemcy Motoryzacyjna 9. KBC Bank N.V. 192 Belgia Belgia Pośrednictwo finansowe 10. LG Electronics Inc 178 Republika Korei Republika Korei Produkcja urządzeń elektrycznych
Tabela nr 2. Napływ inwestycji zagranicznych do Polski według kraju rejestracji inwestora w roku 2004 (mln USD) No KRAJ REJESTRACJI NAPŁYW % 1 Francja 1 575,7 20,1% 2 USA 1 428,1 18,2% 3 Międzynarodowe 1 305,0 16,6% 4 Niemcy 1 175,1 15,0% 5 Niderlandy 981,7 12,5% 6 Szwecja 437,5 5,6% 7 Belgia 413,8 5,3% 8 Włochy 224,5 2,9% 9 Wielka Brytania 204,1 2,6% 10 Republika Korei 202,0 2,6% 11 Austria 179,9 2,3% 12 Finlandia 122,1 1,6% 13 Japonia 108,4 1,4% 14 Luksemburg 104,5 1,3% 15 Szwajcaria 57,9 0,7% 16 Hiszpania 38,3 0,5% 17 Dania 33,2 0,4% 18 Czechy 13,7 0,2% 19 Chorwacja 12,6 0,2% 20 Portugalia 10,0 0,1% 21 Słowenia 8,9 0,1% 22 Monako 6,8 0,1% 23 Irlandia 5,2 0,1% 24 Cypr 4,4 0,1% 25 Australia 1,7 0% 26 Grecja 1,5 0% 27 Liechtenstein 0,6 0% 28 Norwegia 0,5 0% 29 Rosja 1-800,0-10,2% SUMA 7 857,7 100% 1 Odpływ kapitału w roku 2004 spowodowany jest cesją zadłużenia pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi kapitałowo.
Tabela nr 3. Skumulowana wartość inwestycji zagranicznych w Polski według kraju rejestracji inwestora, stan na 31 grudnia 2004. Lp. Kraj rejestracji inwestorów Liczba inwestorów Kapitał zainwestowany (mln USD) 1 Francja 101 16 026,1 2 Niderlandy 126 11 154,2 3 USA 118 10 163,7 4 Niemcy 258 10 149,5 5 Międzynarodowe 14 4 648,7 6 Wielka Brytania 56 4 337,2 7 Włochy 67 4 089,3 8 Szwecja 60 3 715,2 9 Belgia 27 2 902,6 10 Dania 50 2 096,2 11 Szwajcaria 28 1 617,5 12 Austria 40 1 223,7 13 Republika Korei 6 1 167,9 14 Cypr 4 1 110,5 15 Irlandia 6 1 026,2 16 Portugalia 4 678,4 17 Luksemburg 19 673,0 18 Finlandia 20 578,5 19 Grecja 4 561,6 20 Hiszpania 11 486,3 21 Rosja 3 409,1 22 Japonia 18 362,3 23 Norwegia 14 345,2 24 Chorwacja 2 219,0 25 Kanada 13 210,9 26 Australia 3 159,5 27 Turcja 4 100,1 28 Czechy 5 75,0 29 Izrael 4 70,4 30 Słowenia 2 70,3 31 Republika Południowej Afryki 1 57,2 32 Węgry 4 55,8 33 Chiny 2 45,0 34 Filipiny 1 40,0 35 Liechtenstein 5 16,9 36 Monako 1 6,8 SUMA 80 649,8 Inwestycje poniżej 1 mln USD 3 827,8 RAZEM 84 477,6
Tabela 4. Napływ inwestycji zagranicznych do Polski według sektorów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) w roku 2004. PKD NAPŁYW w 2004 Udział roku (mln USD) procentowy Działalność produkcyjna 3251,5 41,4% Produkcja sprzętu transportowego 703,0 8,9% Produkcja chemikaliów i farmaceutyków 485,9 6,2% Produkcja metali i przetworzonych wyrobów z metali 468,4 6,0% Produkcja urządzeń elektrycznych i optycznych 450,6 5,7% Produkcja pozostałych surowców niemetalicznych 304,9 3,9% Produkcja maszyn i urządzeń 218,0 2,8% Produkcja papieru, działalność wydawnicza 181,0 2,3% Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych 165,3 2,1% Produkcja artykułów spożywczych 135,3 1,7% Produkcja gdzie indziej nie sklasyfikowana 101,1 1,3% Produkcja tkanin i wyrobów włókienniczych 32,8 0,4% Produkcja drewna i wyrobów z drewna 5,3 0,1% Produkcja skóry i wyrobów ze skóry 0,0 0,0% Pośrednictwo finansowe 2115,2 26,9% Obsługa nieruchomości, działalność związana z prowadzeniem interesów 865,5 11,0% Handel i naprawy 848,7 10,8% Budownictwo 560,2 7,1% Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 507,8 6,5% Rolnictwo 14,5 0,2% Hotele i restauracje 10,9 0,1% Pozostała działalność usługowa, komunalna i socjalna (w tym media i rozrywka) 3,8 0,0% Górnictwo i kopalnictwo 1,6 0,0% Transport, gospodarka magazynowa, łączność -321,9-4,1% NAPŁYW w 2004 roku 7857,7 100,0% Tabela 5. Skumulowana wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce wg Polskiej Klasyfikacji Działalności, stan na 31 grudnia 2004.
PKD Kapitał zainwestowany % (mln USD) Działalność produkcyjna 32199,9 39,9% Produkcja sprzętu transportowego 6663,6 8,3% Produkcja artykułów spożywczych 6624,8 8,2% Produkcja pozostałych surowców niemetalicznych 4205,5 5,2% Produkcja urządzeń elektrycznych i optycznych 3250,0 4,0% Produkcja chemikaliów 3245,2 4,0% Produkcja papieru, działalność wydawnicza 2086,0 2,6% Produkcja drewna i wyrobów z drewna 1692,1 2,1% Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych 1459,0 1,8% Produkcja metali i przetworzonych wyrobów z metali 1278,3 1,6% Produkcja maszyn i urządzeń 1023,7 1,3% Produkcja gdzie indziej nie sklasyfikowana 349,7 0,4% Produkcja tkanin i wyrobów włókienniczych 290,5 0,4% Produkcja skóry i wyrobów ze skóry 31,4 0,0% Pośrednictwo finansowe 18878,5 23,4% Handel i naprawy 9517,4 11,8% Transport, gospodarka magazynowa, łączność 7861,4 9,7% Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 3207,6 4,0% Obsługa nieruchomości, działalność związana z prowadzeniem interesów 2952,7 3,7% Pozostała działalność usługowa, komunalna i socjalna ( w tym media i rozrywka) 2732,2 3,4% Budownictwo 2110,1 2,6% Hotele i restauracje 885,3 1,1% Górnictwo i kopalnictwo 228,6 0,3% Rolnictwo 76,3 0,1% Inwestycje powyżej 1 mln USD 80649,8 100,0% Szacunkowe inwestycje poniżej 1 mln USD 3827,8 Ogółem 84 477,6 Autor opracowania: Aleksandra Prachowska E-mail: aleksandra.prachowska@paiz.gov.pl Tel.: (+48 22) 334 98 40