OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu/podmiotów realizujących lub zasłużonych dla realizacji opisanych inicjatyw lub praktyk Miasto i Gmina Brwinów ul. Grodziska 12, Brwinów telefon 22 7382615 adres strony internetowej www.brwinow.pl faks 22 7295664 sekretariat@brwinow.pl Miasto Milanówek ul. Kościuszki 45 Brwinów telefon 22 7583061 adres strony internetowej www.milanowek.pl faks 22 7558120 miasto@milanowek.pl Miasto Podkowa Leśna ul. Akacjowa 39/41, Podkowa Leśna telefon 22 7592101 adres strony internetowej www.podkowalesna.pl faks 22 7589003 urzadmiasta@podkowalesna.pl 2. Rodzaj(e) współpracy (zaznacz): miedzy sąsiednimi gminami między sąsiednimi gminami i powiatami miedzy województwami gmin i powiatu gmin i powiatów z województwem inne..
3. Przedmiot współpracy Podwarszawskie Trójmiasto Ogrodów jest przykładem lokalnego partnerstwa samorządów na rzecz rozwoju obszaru złożonego z trzech niewielkich, sąsiadujących ze sobą gmin: Brwinów, Milanówek i Podkowa Leśna. Silne powiązania społeczno-gospodarcze pomiędzy gminami tworzącymi PTO legła u podstaw dzisiejszej współpracy samorządów, w tym wspólnych inicjatyw społecznokulturalnych. Najbardziej znaną inicjatywą są realizowane wspólnie od 2006 r., Europejskie Dni Dziedzictwa oraz coroczna organizacja unikalnego Festiwalu Otwarte Ogrody angażującego i integrującego mieszkańców oraz promującego ten subregion. W tym roku na terenie Podkowy Leśnej będzie organizowana jubileuszowa 10 edycja Festiwalu. 4. Opis działań Związki funkcjonalne i wynikająca z nich współpraca gmin Brwinów, Milanówek i Podkowa Leśna partnerów tworzących PTO mają różnoraki charakter. Ośrodki miejskie tworzą ciągłą zabudowę bez dostrzegalnych granic naturalnych, granice administracyjne gmin są całkowicie sztuczne i słabo uświadamiane przez mieszkańców. Napływ nowych, najczęściej wykształconych i dobrze sytuowanych mieszkańców powoduje szybki wzrost oczekiwań społecznych w odniesieniu do jakości i dostępności usług publicznych na tym terenie. Obok powiązań funkcjonalnych o charakterze materialnym istnieje silny wymiar historycznokulturowy, świadczący o spójności i odrębności tego terenu. Choć miasta te powstawały odrębnie, to od początku XX w. mają wspólną lub bardzo podobną historię. Spoiwem, które je łączy, jest historia tworzenia miast-ogrodów na początku XX, rola kolei Warszawsko- Wiedeńskiej oraz Elektrycznych Kolei Dojazdowych (dziś samorządowa WKD Sp. z o.o.) w ich tworzeniu i rozwoju, a także wspólna, bohaterska historia z czasów II wojny światowej i zaraz po niej, kiedy to na obszarze tych trzech miast, obok kilkudziesięciu tysięcy uchodźców z Powstania Warszawskiego, rezydowały i funkcjonowały w ukryciu władze Państwa Podziemnego. Wówczas teren ten zyskał miano Małego Londynu. Wraz z rozwojem i dojrzewaniem partnerstwa dostrzegamy jak trzy miasta, różnorodne organizmy stają się jednym organizmem, wzajemnie się uzupełniając w świadczeniu usług publicznych. Uwzględniając perspektywę takiego obszaru funkcjonalnego łatwiej jest nam planować wspólne, zintegrowane inwestycje komunalne: począwszy od budowy dróg i wyznaczania stref przemysłowych, aż po planowanie osiedli mieszkaniowych, a nawet budowę cmentarza. Każda z gmin wnosi bowiem do partnerstwa zasoby, które po połączeniu dają nową jakość życia dla mieszkańców naszego obszaru. Formalne porozumienie o współpracy w ramach Podwarszawskiego Trójmiasta Ogrodów zawarli burmistrzowie 3 gmin na spotkaniu w willi Turczynek dnia 11 czerwca 2010 r. Celem utworzenia PTO jest ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego tego terenu oraz podejmowanie inicjatyw na rzecz podnoszenia jakości życia mieszkańców obszaru, we współpracy ze społecznościami lokalnymi.
Od roku 2008 dwie z trzech gmin PTO współtworzą z lokalnymi organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorcami Lokalną Grupę Działania Zielone Sąsiedztwo w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. LGD dysponuje środkami UE z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich dla podmiotów na swoim terenie, które realizują Lokalną Strategię Rozwoju. Gmina Milanówek, ze względów formalnych (miasto powyżej 5 tys. mieszk.) nie była uprawniona do udziału w LGD, jednak podejmowanie współpracy instytucji z terenu Milanówka z LGD jest przykładem realnej współpracy 3 sektorów na terenie wszystkich gmin. Misją Lokalnej Grupy Działania Zielone Sąsiedztwo jest bowiem aktywizacja i integracja społeczności lokalnych naszych trzech gmin oraz budowa wspólnej i rozpoznawalnej w kraju marki podwarszawskich miast ogrodów i otaczających je terenów wiejskich jako zespołu społeczności lokalnych, które potrafią dobrze współpracować. Gminy wchodzące w skład PTO uczestniczyły w latach 2009/2010 w przygotowaniu koncepcji międzygminnych ścieżek rowerowych w ramach w ramach Stowarzyszania Mazovia, do którego należą. Jeszcze wcześniej - w 2009 r. zorganizowano wspólne warsztaty strategiczne, dedykowane przedstawicielom Brwinowa, Milanówka i Podkowy Leśnej, prowadzone przez Stowarzyszenie Rozwoju Gospodarczego Gmin. Wynikiem warsztatów było uświadomienie interesariuszom korzyści współpracy i przygotowanie do opracowania w przyszłości wspólnej Strategii. W 2009 roku Stowarzyszenie LGD opracowało i przyjęło decyzją Walnego Zebrania Członków Strategię Rozwoju Turystyki gmin Brwinów, Milanówek i Podkowa Leśna 2010-2015. Projekt uzyskał dofinansowanie ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego. Najbardziej znaną inicjatywą trzech miast jest zainicjowany w Podkowie Leśnej w 2005 roku Festiwal Otwarte Ogrody. To wydarzenie promujące ideę miast ogrodów, w których wydarzenia kulturalne odbywają się w prywatnych ogrodach. Mieszkańcy i zaproszeni goście mogą zapoznać się z charakterem miasta, warunkami życia, mogą zwiedzić małe warsztaty rzemieślnicze, prywatne pracownie i galerie. Od 2006 roku do Festiwalu przyłączyły się kolejno Brwinów i Milanówek a w latach następnych Festiwal objął także inne miasta ogrody na Mazowszu i w całej Polsce. Obok kontynuacji organizacji Festiwali jako formy wspólnej promocji w regionie i formy integracji mieszkańców tych gmin, zdecydowano się zarejestrować znak firmowy Podwarszawskie Trójmiasto Ogrodów oraz na wjeździe na teren PTO drogami publicznymi ze wszystkich stron ustawiono znaki (witacze) informujące o współpracy miast, z nazwami gmin - członków - co jest ważnym elementem promocji wewnętrznej wobec mieszkańców oraz zewnętrznej. W 2012 roku trzy gminy złożyły w partnerstwie pierwszy wniosek o dotację z Projektu Regionalnego w ramach MF EOG. Projekt obejmował opracowanie dokumentacji planistycznej i wykonawczej w obszarach: gospodarka wodna, transport, konserwacja zieleni jako terenów o wysokich walorach przyrodniczych i dla celów rekreacji oraz w obszarze polityka społeczna. Tak przygotowana dokumentacja będzie stanowiła atut w konkurencji o środki unijne z nowej
perspektywy. Wniosek PTO został wysoko oceniony, jednak znalazł się w grupie projektów rezerwowych. Od połowy 2013 trzy gminy PTO zostały zaliczone do Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego i jako jego część uczestniczą w procesie uzgadniania Strategii ZIT WOF. Istnieje prawdopodobieństwo, że wspólne projekty 3 gmin jako obszaru funkcjonalnego w ramach Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego łatwiej znajdą swoje miejsce w Strategii ZIT. W listopadzie 2013 roku zorganizowano warsztaty na temat budowania partnerstwa Podwarszawskiego Trójmiasta Ogrodów. Ich celem było rozszerzenie i wzmocnienie partnerstwa poprzez współpracę podmiotów trzech sektorów (samorządu, organizacji pozarządowych i biznesu) z obszaru PTO w perspektywie prac nad wspólną strategią rozwoju. Seria spotkań przedstawicieli trzech sektorów z trzech gmin stworzyła możliwość dyskusji, poznania wzajemnych oczekiwań, ale przede wszystkim potwierdziła, że zarówno władze samorządowe, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy jak i mieszkańcy trzech gmin są realnie zainteresowani rozwojem współpracy w ramach PTO i wypełnieniem jej aktualną, atrakcyjną dla wszystkich podmiotów treścią. Wspólnie wypracowano szeroką definicję Podwarszawskiego Trójmiasta Ogrodów jako uspołecznionego procesu budującego tożsamość lokalną i angażującego władze samorządowe, organizacje pozarządowe, indywidualnych mieszkańców oraz przedsiębiorców. 5. Ocena efektów Współpraca gmin, partnerów społecznych i gospodarczych pod wspólną marką Podwarszawskiego Trójmiasta Ogrodów daje rozpoznawalność i uznanie, co w efekcie przynosi wymierne korzyści każdej z grup. Mamy pełną świadomość tego, że inicjatywy realizowane pod marką PTO posiadają pewnego rodzaju przewagę także w staraniach o wsparcie z zewnątrz, w tym finansowe. To z kolei stanowi o stabilności i trwałości inicjatywy. Dostrzeganie podjętej współpracy powoduje wzrost zaufania do przedstawicieli władzy lokalnej przez mieszkańców naszych miast. Partnerska współpraca podjęta w dobie silnej konkurencji i podkreślania odrębności, spotyka się z pozytywnym obiorem a także jest czynnikiem przyciągającym nowych mieszkańców i inwestorów. W końcu wspólna marka trzech gmin pozwala na silniejszą i bardziej świadomą integrację samej społeczności lokalnej. Świadomość powiązań pomiędzy ośrodkami miejskimi sprawia, że więcej wiemy o sobie nawzajem, chętniej się odwiedzamy i wzajemnie korzystamy ze świadczonych usług. Jesteśmy przekonani, że poprzez zgodną współpracę partnerów każda z gmin może tworzyć lepsze warunki życia i zamieszkania świadcząc zintegrowane usługi publiczne oraz efektywniej zarządzać infrastrukturą komunalną. 6. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Nakłady związane ze współpracą międzygminną każda z gmin ponosi oddzielnie. Dotychczasowe wydatki dotyczyły głównie: 1) Opracowania znaku graficznego Podwarszawskiego Trójmiasta Ogrodów 13 tys. zł
2) Umieszczenia znaków witaczy na wjazdach do miast 12 tys. zł 3) Udział w targach promocyjnych Mazovia Expo 2012 1,8 tys. zł 4) Reklama w The Warsaw Voice 11 tys. zł 5) Wydawnictwo promocyjne mapa PTO - 7,5 tys. zł (nakład 1600 egz.) 6) Coroczna organizacja festiwalu Otwarte Ogrody w trzech miastach około 80 tys. zł oraz trudne do oszacowania bezpośrednie zaangażowanie mieszkańców poprzez udostępnianie prywatnej przestrzeni, organizację wydarzeń artystycznych (merytoryczną i techniczną, w tym udostępnianie sprzętów). 7. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Proces budowania marki jest procesem wieloletnim i długofalowym. Wymaga podejmowania przemyślanych działań w dłuższej perspektywie. Ważne dla powodzenia idei partnerstwa jest także przekonanie do wspólnych działań partnerów społecznych a także przedsiębiorców z danego obszaru. Niewątpliwą trudnością są ograniczone zasoby finansowe, szczególnie na realizację zadań inwestycyjnych, które mamy nadzieję, pozyskamy w najbliższej perspektywie. 8. Zalecenia dla innych jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych wdrożeniem projektu Podjęcie wspólnych działań z miastami sąsiedzkimi wymaga uświadomienia, a następnie krytycznej analizy faktycznych i naturalnych powiązań lokalnych. Silną podstawę współpracy mogą dać także wydarzenia historyczne wspólne dla danego obszaru. Dostrzeżenie tych powiązań w łatwy sposób prowadzi do uświadomienia sobie potencjalnych korzyści z budowania relacji międzygminnych dla rozwoju lokalnego.