Wyznaczanie granic miejskich obszarów funkcjonalnych a zasięg działania rzeczywistych partnerstw między-samorządowych

Transkrypt

1 Wyznaczanie granic miejskich obszarów funkcjonalnych a zasięg działania rzeczywistych partnerstw między-samorządowych Jacek F. Nowak Katedra Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej UEP Związek Miast Polskich

2 Polityka rozwoju zorientowana terytorialnie Dążenie do uzyskania efektu synergii wytwarzanego przez implementację skoordynowaną terytorialnie i instytucjonalnie. Sukces w implementacji zintegrowanego podejścia wymaga by było ono stosowane nie tylko w fazie programowania polityk rozwoju, ale również konsekwentnie uwzględniane na etapie ich wdrażania, monitorowania i ewaluacji.

3 Spójność terytorialna jako podstawowy wymiar polityki spójności Wielopoziomowe zarządzanie - multi-level governance and partnership Zintegrowane Inwestycje Terytorialne ZIT, Obszary Strategicznej Interwencji OSI Szczególna rola miast miejskich obszarów funkcjonalnych. Rozwój Kierowany przez Społeczność Lokalną CLLD Community Lead Local Development

4 Działania UE i UNDP w zakresie wspierania partnerstw międzysamorządowych Wysoka ocena znaczenia demokracji lokalnej Karta Lipska - zrównoważony rozwój miast w Europie Dążenie do zwiększania efektywności działań JST poprzez uruchamianie współdziałania Analiza doświadczeń poszczególnych krajów i promocja dobrych praktyk

5 Doświadczenia europejskie w zakresie funkcjonowania partnerstw międzysamorządowych Kooperacja między-samorządowa jest obecnie powszechną praktyką stosowaną w celu utrzymania lokalnej demokracji blisko obywateli przy jednoczesnym poszukiwaniu wysokiej efektywności działań JST, Nie ma jednej tendencji w Europie w podejściu do kooperacji między-samorządowej, Istnieją nieformalne, silnie sformalizowane i pośrednie formy kooperacji,

6 Charakterystyka stosowanych mechanizmów współdziałania Formy i poziom współdziałania samorządów zależą od polityki centralnej rządu i aktywności oddolnej JST, Dąży się do utrzymania równowagi między korzyściami realizacji działań w formie partnerstw oraz utrzymaniu kontroli społecznej nad nowymi formami organizacyjnymi.

7 Model lokalnego partnerstwa na obszarze funkcjonalnym Krajowy kontekst instytucjonalny Formalna struktura administracyjna Ustawodawstwo i zachęty dla kooperacji Kultura organizacyjna w jednostkach administracji Lokalne preferencje Instytucjonalna forma współpracy między-samorządowej Czynniki środowiskowe: społeczno-ekonomiczne polityczne demograficzne technologiczne Źródło: [Hulst i inni 2009] zmienione

8 Tendencje w Polsce w zakresie powstawania partnerstw między-samorządowych Regionalne i subregionalne stowarzyszenia JST Wspólne dostarczanie usług publicznych porozumienia, związki międzygminne, spółki komunalne Lokalne organizacje turystyczne Lokalne grupy działania obszary wiejskie Współdziałanie w ramach aglomeracji miejskich obszary metropolitalne

9 Działania Kancelarii Prezydenta RP, MAC, MRR oraz ZMP i innych stowarzyszeń samorządowych Projekt prezydenckiej ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym, MAC - Zielona i Biała Księga obszarów metropolitalnych, propozycja nowelizacji ustawy samorządowej, MRR projekty promujące współpracę samorządów w dziedzinie organizowania rozwoju lokalnego.

10 Budowanie kompetencji do współpracy międzysamorządowej i międzysektorowej jako narzędzi rozwoju lokalnego i regionalnego w ramach Programu Regionalnego MF EOG Cel programu regionalnego MRR: Osiągniecie lepszej spójności społecznej i gospodarczej na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym poprzez wypracowanie mechanizmów efektywnej współpracy między-samorządowej i międzysektorowej

11 Obszary funkcjonalne w polityce spójności Obszar funkcjonalny wg KPZK układ osadniczy ciągły przestrzennie, złożony z odrębnych administracyjnie jednostek (gmin miejskich, wiejskich i miejsko-wiejskich) i składający się ze zwartego obszaru miejskiego oraz powiązanej z nim funkcjonalnie strefy zurbanizowanej. Miejskie obszary funkcjonalne wojewódzkie, regionalne, subregionalne, lokalne. Obszary strategicznej interwencji

12 Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) Instrument Polityki Spójności EU, Celem realizacji ZIT jest promowanie partnerskiego modelu współpracy różnych jednostek administracyjnych obszaru funkcjonalnego poprzez realizację wspólnych przedsięwzięć.

13 Wyznaczanie granic dla realizacji ZIT ZIT w obszarze funkcjonalnym Poznania - Stowarzyszenie Metropolia Poznań 2011, ZIT w obszarze funkcjonalnym Trójmiasta - Stowarzyszenie Gdański Obszar Metropolitalny 2011, Metropolitalne Forum Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów NORDA 2011, ZIT w obszarze funkcjonalnym Gorzowa Związek Celowy Gmin MG

14 Obszary Strategicznej Interwencji OSI obszary (KSRR, s. 73), wobec których: (a) wymagana jest interwencja rządu, ze względu na ciężar, którego region sam nie jest w stanie udźwignąć oraz (b) obszary, które ze względów społecznych, gospodarczych lub środowiskowych wywierają lub mogą w przyszłości wywierać istotny wpływ na rozwój kraju.

15 Leszczyński obszar strategicznej interwencji a między-samorządowa współpraca miasta Leszna

16 Gminy współpracujące z miastem Lesznem

17 JST współpracujące w ramach realizacji projektu Partnerstwo Obszaru Funkcjonalnego dla wzmocnienia rozwoju i spójności społecznogospodarczej Aglomeracji Leszczyńskiej

18 Leszczyński obszar strategicznej interwencji

19 Wnioski Umiejętność oddolnego prowadzenia współdziałania w samorządach jest cenna i rzadko praktykowana. Potrzebne jest kształcenie kompetencji menedżerskich w zakresie organizowania i prowadzenia partnerstw między-samorządowych. Uwzględnienie istniejących partnerstw między samorządowych przy wyznaczaniu obszarów funkcjonalnych powinno sprzyjać poprawie sprawności funkcjonowania programów interwencji.

20 Zalecenia Podejmowanie oddolnych działań partnerskich powinno być wspierane przez działania podejmowane z poziomu regionalnego i ministerialnego. Wspólnym celem działań powinno być budowanie zaufania między podmiotami budującymi partnerstwa.

21 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ