Technologia Informacyjna Program nauczania XLIX Liecum Ogólnokształcące im. Johanna Wolfganga Goethego w Warszawie 2004
Wprowadzenie Reforma systemu szkolnictwa sprawiła, że aktualnie w polskiej szkole uczeń jest objęty edukacją informatyczną prawie na każdym etapie edukacyjnym: - w drugim etapie edukacyjnym klasy IV VI szkoły podstawowej; - w ramach przedmiotu informatyka w trzecim etapie edukacyjnym klasy gimnazjum; - w ramach przedmiotu technologia informacyjna w czwartym etapie edukacyjnym klasy szkół ponadgimnazjalnych. Założeniem podstaw programowych kształcenia informatyki dla każdego z tych etapów jest opanowanie przez ucznia określonych wiadomości i umiejętności, które powinny być rozwijane w kolejnym etapie edukacji informatycznej. W przypadku zreformowanych szkół ponadgimnazjalnch: liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum edukacja informatyczna związana jest z nauczaniem technologii informacyjnej. Technologia informacyjna to połączenie zastosowań informatyki z nowoczesnymi technikami komunikacji. Jest ona podstawą wszelkich działań współczesnej gospodarki i nauki oraz fundamentem cywilizacyjnego rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Nauczanie technologii informacyjnej i metod (sposobów) efektywnego wykorzystania jej narzędzi w różnych dziedzinach jest nieodzowną częścią nowoczesnego kształcenia. W społeczeństwie informacyjnym znajomość zasad użytkowania komputerów, umiejętność zdobywania informacji, jej przetwarzania, zarządzania nią oraz korzystania z elektronicznych form komunikacji jest tak samo niezbędna jak umiejętność czytania czy pisania. Jednakże korzystanie z technologii informacyjnej wymaga wiedzy o niej oraz o jej narzędziach i metodach ich użytkowania. Dlatego też konieczne jest zdobycie praktycznych umiejętności posługiwania się komputerem, jego środowiskiem sprzętowym, oprogramowaniem oraz 2
korzystania za ich pomocą z różnorodnych źródeł informacji. Opanowanie tych umiejętności umożliwia m.in.: 1. wspomaganie procesu nauczania i zdobywania wiedzy w różnych dziedzinach nauczania, np. poprzez korzystanie z: - multimedialnych aplikacji edukacyjnych; - publikacji encyklopedycznych, słownikowych itp.; - specjalistycznego oprogramowania użytkowego; 2. poznanie nowych źródeł informacji i form jej wyszukiwania, gromadzenia i zarządzania nią, jaki uzyskiwania zdalnego dostępu do niej; 3. stosowanie współczesnych form komunikacji (np. korzystanie z poczty elektronicznej, komunikatorów sieciowych itp.); 4. korzystanie z coraz powszechniejszych usług elektronicznych; 5. osiąganie określonych celów za pomocą różnorodnych mediów elektronicznych i narzędzi technologii informacyjnej (np. edukacja na odległość, wideokonferencje); 6. wykorzystywanie narzędzi technologii informacyjnej w doskonaleniu warsztatu pracy. Istniejąca podstawa programowa kształcenia ogólnego w zakresie technologii informacyjnej określa cele edukacyjne, zadania szkoły, treści oraz osiągnięcia, jakie są związane z procesem nauczania. 1 Poniższy program uwzględnia wszystkie powyższe wymagania i oczekiwania, jak i specyfikę klas, do których został napisany. 1 Cały fragment jest cytatem z: Mirosław Sławik, Technologia informacyjna program nauczania dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych i techników. Kształcenie w zakresie podstawowym, Numer dopuszczenia: DKOS-4015-199/02 3
Informacje o programie Poniższy program przedmiotu Technologia informacyjna jest oparty na programie Mirosława Sławika Technologia informacyjna program nauczania dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych i techników. Kształcenie w zakresie podstawowym numer dopuszczenia: DKOS-4015-199/02. Poniższy program został rozszerzony i przystosowany do realizacji w cyklu trzech lat po dwie godziny tygodniowo oraz dostosowany do profilu szkoły. Proponowane bloki tematyczne ogólno informatyczne zostaną w czasie realizacji tego programu ukierunkowywane pod kątem języka niemieckiego. Specyfiką klas, dla których program został napisany, jest dwujęzyczność. Uczniowie poznając nowe dla siebie zagadnienia, poznają równocześnie język niemiecki w zakresie omawianych tematów. Biorąc pod uwagę fakt wejścia Polski do Unii Europejskiej, sąsiedztwo z Niemcami oraz zapotrzebowanie na rynkach pracy na pracowników będących świadomymi obywatelami społeczeństwa informacyjnego, prowadzenie tego przedmiotu w języku niemieckim wydaje się obiecujące i uzasadnione. Uczniowie poznają zagadnienia tak bardzo przydatne a wręcz wymagane w obecnych czasach. Przez fakt prowadzenia przedmiotu w języku niemieckim poznawanie zagadnień odbywać się będzie na dwóch płaszczyznach tematycznej i językowej. Po całym procesie kształcenia uczniowie będą mogli znaleźć się ze swoimi umiejętnościami tak w naszym kraju, jak i w dużej części Europy, zwłaszcza tej nam bliskiej. Zawarte w poszczególnych blokach tematycznych treści nauczania zostały dobrane z względnieniem osiągnięć uczniów wynikających z edukacji informatycznej na wcześniejszych etapach edukacyjnych, zwłaszcza trzeciego etapu kształcenia w gimnazjum. 4
Przy doborze treści nauczania starano się również uwzględnić standardy oprogramowania spotykane w Polsce i dostępne w polskich szkołach ponadgimnazjalnych. 2 2 Mirosław Sławik, Technologia informacyjna program nauczania dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych i techników. Kształcenie w zakresie podstawowym, Numer dopuszczenia: DKOS-4015-199/02 5
Rozkład bloków tematycznych z uwzględnieniem liczby godzin Materiał został podzielony na trzy lata nauki. W każdym roku przewidziano dwie godziny tygodniowo (w roku około 66 godzin dydaktycznych). Jedynie w klasie trzeciej zostało przewidzianych 50 godzin w cyklu rocznym. Rok nauczania Blok treści nauczania Liczba godzin I Wprowadzenie 2 I Internet jako źródło informacji 4 I Komunikacja w sieci Internet 6 I Multimedia 4 I Prezentacja multimedialna 10 I Grafika komputerowa 20 I Tekst 20 W pierwszym roku nauczania 66 II Arkusz kalkulacyjny Excel 22 II Tworzenie stron internetowych podstawy języka HTML 44 W drugim roku nauczania 66 II Tworzenie zaawansowanych stron internetowych z wykorzystaniem 24 języka skryptowego PHP i JavaScript II Podstawy baz danych w MySQL oraz Microsoft Access 26 W trzecim roku nauczania 50 6
Szczegółowy rozkład tematyczny 1. Blok wprowadzający 1. Przedstawienie celów przedmiotu oraz tematów poruszanych w procesie nauczania. Uczeń wie, czego będzie się uczył oraz jakie są cele tak skonstruowanego programu. 2. 3. 4. 5. Zasady organizacji pracy na lekcjach Technologii Informacyjnej; wystawiania ocen, zaliczeń itd. Regulamin i przepisy bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni komputerowej. Zasady higieny pracy przy komputerze. Przypomnienie wiadomości o podstawowych podzespołach komputera oraz zasad ich obsługi (komputer, uruchamianie i zamykanie systemu oraz programów, korzystanie z drukarki). Przedstawienie podstawowego zakresu słownictwa niemieckiego dotyczącego tychże zagadnień. Wprowadzenie do technologii informacyjnej jej znaczenie oraz wykorzystanie w różnych dziedzinach Uczeń zostaje poinformowany o wymaganiach mu stawianych oraz o sposobach jego oceniania. Uczeń zna główne zasady bezpieczeństwa i higieny pracy z komputerem. Uczeń wie, do czego służą poszczególne części zestawu komputerowego, potrafi je nazwać w języku niemieckim. Potrafi także skorzystać z podstawowych urządzeń oraz uruchamiać programy. Następuje ujednolicenie rozumienia podstawowych pojęć dotyczących technologii informacyjnej. 7
2. Internet jako źródło informacji Wstęp do tematu Internet Uczeń poznaje zarys historii powstania sieci Internet, dowiaduje się o podstawowych usługach Internetu oraz poznaje podstawowe określenia w języku niemieckim. Wyszukiwanie informacji na stronach internetowych. Uczeń poznaje najpopularniejsze wyszukiwarki, potrafi formułować pytania tak, aby efekt wyszukiwania był jak Strony edukacyjne ze szczególnym uwzględnieniem stron do nauki języka niemieckiego oraz stron w języku niemieckim zawierających informacje z innych przedmiotów szkolnych Turystyka internetowa ze szczególnym uwzględnieniem miejsc z obszaru krajów niemieckojęzycznych. Wyszukiwanie i instalacja wybranego oprogramowania pochodzącego ze stron internetowych. Jako powtórzenie przypomnienie struktury zapisu danych na dysku (folder, plik), struktura katalogów, tworzenie i kasowanie katalogów. Przypomnienie słownictwa określającego te pojęcia. najbardziej trafny. Uczeń uświadamia sobie istnienie w sieci wielorakich pomocy dydaktycznych, potrafi je wyszukiwać i z nich korzystać. Uczeń poznaje technologię zdjęć trójwymiarowych oraz możliwość zwiedzania muzeów i miast za pomocą stron internetowych wykorzystujących obrazy panoramiczne. Uczeń potrafi pobrać ze stron internetowych i zainstalować programy konieczne do wykorzystywania technologii zdjęć trójwymiarowych. Uczeń dowiaduje się o tym, jak wyszukiwać oprogramowanie w sieci oraz jak je pobierać i instalować. Uczeń przypomina sobie podstawowe pojęcia z obsługi komputera, poznaje ich odpowiedniki w języku niemieckim. Uczeń potrafi odnaleźć program wykorzystując w tym celu odpowiednie wyszukiwarki. 8
Zapis na dysku grafiki i tekstu pochodzących ze stron internetowych. Zapis na dysku całej strony. Zapis na dysku całej witryny. Pobieranie materiałów z wykorzystaniem sieci P2P. Prawo autorskie i nielegalne kopiowanie. Zapis pobranych plików na nośniki zewnętrzne, w tym płyty CD Wykorzystanie zasobów ftp. Serwery ftp jako wirtualna dyskietka e- dyski, wyszukiwarki plików (np. http://archie.icm.edu.pl) 3. Komunikacja w sieci Internet Uczeń potrafi zapisać grafikę w odpowiednim miejscu na dysku, potrafi skopiować tekst do podstawowego edytora tekstu. Potrafi zapisać całą stronę na dysku z aktywnymi i nieaktywnymi linkami. Uczeń potrafi zainstalować program do połączeń w sieciach typu P2P oraz wyszukiwać i pobierać za jego pomocą pliki. Uczeń potrafi ocenić jakie pliki można pobierać i udostępniać w sieci Internet. Uczeń poznaje programy do zapisu na zewnętrzne nośniki, w szczególności płyty CD. Uczeń dowiaduje się o istnieniu serwerów ftp oraz o ich przydatności. Wie, jakie warunki muszą być spełnione, aby móc korzystać z serwera ftp (konto, program klienta itp.). Uczeń potrafi umieścić na serwerze ftp pliki oraz wie, jak je z niego pobierać. Poczta elektroniczna - zakładanie konta pocztowego na darmowym serwerze niemieckojęzycznym - odbieranie i wysyłanie wiadomości - wysyłanie i odbieranie wiadomości z załącznikiem - profilaktyka antywirusowa - wykorzystanie programów pocztowych Uczeń wie, jak założyć konto pocztowe na darmowym serwerze, potrafi wysłać i odebrać pocztę, potrafi dołączyć plik zewnętrzny do wysyłanego listu. Uczeń zna zagrożenia wirusowe pochodzące z sieci, potrafi się ustrzec przed wirusami pocztowymi oraz sprawdzić swój komputer, czy nie ma wirusa. Uczeń potrafi skonfigurować program pocztowy i użyć go do wysyłania i odbierania elektronicznych listów. 9
Grupy dyskusyjne - konfiguracja programu do pracy z grupami - subskrybowanie grup - czytanie wiadomości - umieszczanie własnych ogłoszeń Chat - przedstawienie idei chatu - rozmowa z wykorzystaniem chatu niemieckojęzycznego Komunikatory sieciowe - różnica między komunikatorem i chatem - pobieranie i instalacja darmowego oprogramowania - korzystanie z komunikatora niemieckiego - komunikacja głosowa przez Internet Wideokonferencja - zapoznanie się z programem przekazującym dźwięk i video Kompresowanie, szyfrowanie plików i dzielenie plików. Projekty internetowe Uczeń wie, co to są grupy dyskusyjne, potrafi konfigurować program grup dyskusyjnych, potrafi czytać i umieszczać na nich ogłoszenia. Uczeń potrafi odnaleźć grupy tematycznie poświęcone edukacji, a szczególnie grupy tematycznie związane z nauką języka niemieckiego. Uczeń potrafi wykorzystać grupy dyskusyjne w procesie samokształcenia. Uczeń potrafi odnaleźć chaty na stronach internetowych, poznaje kilka chatów tematycznych, szczególnie chatów w języku niemieckim. Uczeń potrafi wyszukać program do komunikacji sieciowej, zainstalować, skonfigurować i używać. Uczeń umie nawiązać komunikację głosową. Uczeń potrafi uruchomić i skonfigurować program do połączeń głosowych oraz nawiązać połączenie wideokonferencyjne. Uczeń poznaje podstawowe narzędzia do kompresji plików. Uczy się ich obsługi. poznaje narzędzia do szyfrowania. Uczeń wie, dlaczego kompresja jest opłacalna oraz na czym polegają podstawowe sposoby kompresji. Uczeń potrafi dzielić większe pliki na mniejsze. 10
4. Multimedia Podstawowe pojęcia Uczeń zostaje zapoznany z podstawowymi pojęciami z dziedziny multimediów w języku polskim i niemieckim. Wideo i dźwięk - podstawowe formaty zapisu - programy obsługujące wideo i dźwięk Uczeń poznaje kilka programów do obsługi dźwięku i viedo, zapoznaje się z kilkoma podstawowymi problemami, które mogą się pojawić w czasie odtwarzania plików multimedialnych (np. odpowiednie kodeki). Uczeń potrafi rozwiązywać te Nagrania wideo i dźwięku oraz podstawowa obróbka nagrań. Zapis dźwięku pochodzącego z płyt CD na dysk w różnych formatach. Dydaktyczne programy multimedialne ze szczególnym uwzględnieniem programów do nauki języka niemieckiego problemy. Uczeń potrafi wpływać na jakość nagrania, zmienić tę jakość w zależności od konkretnych potrzeb. Uczeń potrafi przenieść ścieżkę dźwiękową audio na dysk do kilku formatów dźwiękowych. Uczeń poznaje kilka wybranych programów multimedialnych. Ocenia ich przydatność. Dowiaduje się, jakie pozytywne cechy mają poszczególne programy i jak je można wykorzystywać w procesie samokształcenia. Uczeń potrafi instalować programy w systemie operacyjnym. 11
5. Prezentacja multimedialna i publikacja Przygotowanie prezentacji multimedialnej w programie Microsoft Power Point - wprowadzenie w obsługę programu - prezentacja najważniejszych narzędzi - główne zasady przygotowania dobrej prezentacji - przygotowanie prezentacji - prezentacja mówiona z wykorzystaniem przygotowanej prezentacji multimedialnej Uczeń poznaje podstawowe funkcje programu Power Point. Buduje prezentacje. Zapoznaje się z podstawami rządzącymi budową dobrej prezentacji oraz zasadami wykorzystania jej w czasie prezentacji mówionej. Uczeń przygotowuje prezentacje na wybrany temat. Przy okazji zostają powtórzone wiadomości o pobieraniu i zapisywaniu informacji ze stron Przygotowanie publikacji w programie Microsoft Publisher 6. Grafika komputerowa internetowych oraz o prawach autorskich. Uczeń poznaje program przeznaczony do szybkiego przygotowania materiałów publikacyjnych, potrafi w tym programie opracować ogłoszenie, ulotkę, wizytówkę, broszurę itp. Przygotowując konkretny projekt uczy się wykorzystywać narzędzia programu odpowiednio do zaistniałej potrzeby. Grafika wektorowa z wykorzystaniem darmowego oprogramowania - wykonywanie ćwiczeń, których celem jest przybliżenie wybranego narzędzia - przygotowanie projektu graficznego (folder, gazetka szkolna, itp.), Uczeń poznaje główne zasady tworzenia rysunków wektorowych, poznaje podstawowe narzędzia wybranego programu. Wykonuje szereg ćwiczeń, których celem jest prezentacja narzędzi oraz z czasem utrwalenie sposobów ich wykorzystania. Uczeń potrafi przygotować grafikę na potrzeby internetu oraz grafikę reklamową. Skanowanie zdjęć obsługa skanera. Uczeń poznaje podstawy obsługi skanera oraz oprogramowania wykorzystywanego do skanowania grafiki. Uczeń umie skanować obrazy oraz ustawiać parametry skanowania. 12
Grafika rastrowa obróbka zdjęć wykorzystując darmowe oprogramowanie (np. Gimp). Uczeń umie rozróżnić grafikę wektorową i rastrową, poznaje podstawowe narzędzia wybranego programu. Uczeń potrafi wykorzystać odpowiedni rodzaj grafiki do osiągnięcia zamierzonego celu. Uczeń potrafi konwertować grafikę z jednego formatu na drugi. 7. Tekst Wprowadzanie i formatowanie tekstu w programie Microsoft Word - narzędzia do ułożenia tekstu w stosunku do strony - kolor tekstu - korekta, wbudowane słowniki - tabela - grafika w edytorze tekstu Uczeń poznaje podstawowe narzędzia i pojęcia związane z formatowaniem tekstu. Wykonuje szereg ćwiczeń, których celem jest prezentacja narzędzi oraz z czasem utrwalenie sposobów ich wykorzystania. Uczeń potrafi wprowadzać tekst do dokumentu w edytorze tekstu, potrafi go formatować. Prócz tego umie posługiwać się podstawowymi narzędziami wchodzącymi w skład programu. Skanowanie tekstu (program OCR) Uczniowi zostają przypomniane podstawy obsługi skanera oraz oprogramowania OCR do skanowania tekstu. Uczeń potrafi skanować tekst oraz wprowadzać poprawki (automatycznie i ręcznie). 8. Arkusz kalkulacyjny Excel - podstawowe funkcje programu - pisanie formuł - wykresy - baza danych w arkuszu kalkulacyjnym - wykorzystanie bazy danych korespondencja seryjna - zabezpieczenie arkusza - pisanie podstawowych makr Uczniowie zapoznają się z podstawowymi narzędziami programu Microsoft Excel. Uczeń potrafi budować formuły z wykorzystaniem podstawowych funkcji, adresować komórki, budować i przeprowadzać podstawową ich analizę. Uczeń potrafi tworzyć korespondencję seryjną, zabezpieczać arkusz oraz pisać podstawowe makra. 13
9. Tworzenie stron internetowych podstawy języka HTML - tworzenie stron internetowych - publikowanie stron na darmowym serwerze Uczeń umie tworzyć proste strony internetowe oraz publikować je na serwerze. Uczeń wykorzystuje podstawy języka HTML, co daje mu możliwość samokształcenia w tym kierunku. 10. Tworzenie zaawansowanych stron internetowych z wykorzystaniem języka skryptowego PHP i JavaScript Wstęp omówienie zasad programowania w PHP (serwer itp.) Uczniowie znają podstawowe zasady wprowadzania skryptów do dokumentów HTML. Potrafią ocenić przydatność Pisanie skryptów w PHP w połączeniu z HTML Podstawy skryptów JavaScirpt wykorzystywania skryptów. Uczniowie poznają podstawowe polecenia języka PHP oraz stosują je w budowie własnych skryptów działających na stronach internetowych. Poznają źródła internetowe dostarczające gotowe skrypty do wykorzystania na stronach. Uczniowie poznają podstawy pisania skryptów w języku JavaScirpt oraz różnicę ich działania w porównaniu z PHP. Poznają źródła internetowe dostarczające gotowe skrypty do wykorzystania na stronach. 14
11. Podstawy baz danych w MySQL oraz Microsoft Access Tworzenie bazy danych na serwerze Uczniowie dowiadują się co to jest baza danych, jakie są cele tworzenia baz danych (jako przypomnienie z poprzedniego roku). Uczniowie dowiadują się o istnieniu baz danych obsługiwanych przez strony internetowe. Dopisywanie i usuwanie danych z bazy Uczniowie potrafią założyć bazę danych oraz obsłużyć ją poprzez darmowe programy. Analiza danych z bazy Uczniowie potrafią analizować informacje przechowywane w bazie danych pod wieloma kryteriami. Tworzenie bazy w Microsoft Access Uczniowie zapoznają się z podstawami budowy relacyjnych baz danych w programie Microsoft Access. 15