Raport z działalności w roku 2007

Raport z działalności w roku 2007 Szkoła Festiwalu Nauki ul. Ks. Trojdena 4 02-109 Warszawa sfn@iimcb.gov.pl www.sfn.edu.pl tel. 22 597 07 6 faks 22 597 07 15

Sponsorami Szkoły Festiwalu Nauki są: Spis treści: Nagroda... I. Warsztaty laboratoryjne... I. 1. Warsztaty laboratoryjne dla młodzieży... I. 2. Warsztaty laboratoryjne dla finalistów XXXVI Ogólnopolskiej Olimpiady Biologicznej... I. 3. Warsztaty praktyczne dla dzieci... I. 4. Nowe tematy warsztatów dla młodzieży... II. Ogólnodostępne wykłady... III. Udział w imprezach popularyzujących naukę... III. 1. Warszaty Naukowe DNA Encyklopedia Życia, 25-29 kwietnia 2007... III. 2. 11. Piknik Naukowy Radia BIS, 25 maja 2007... III. 3. XI Festiwal Nauki, 22-30 września 2007... III. 4. XI Festiwal Nauki w Pałacu w Jabłonnej, 23 września 2007... III. 5. Noc Badaczy, 2 września 2007... IV. Kursy, konferencje i szkolenia dla nauczycieli... IV. 1. Kurs dla nauczycieli Współczesna biologia wyzwaniem dla nauczycieli, 12-13 października 2007... IV. 2. Konferencja Oblicza współczesnej biologii dla nauczycieli, 9-10 listopada 2007... IV. 3. VI Mini Sympozjum dla nauczycieli, 1 grudnia 2007... IV. 4. Szkolenia dla nauczycieli poza Warszawą... IV. 5. Szkolenie dla wolontariuszy programu Wolontariat Studencki, Szczecin, 22 kwietnia 2007... V. Projekt Staż 2007... VI. Sprzedaż doświadczalnych zestawów edukacyjnych... VII. Europejski projekt Volvox... VIII. Propagowanie idei Szkoły Festiwalu Nauki... IX. Współpraca międzynarodowa... X. Współpraca krajowa... XI. Plany Szkoły Festiwalu Nauki... XII. Współpracownicy... Podziękowania... 3 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 7 7 9 9 10 10 11 11 Ilustracja na okładce: mgr Grzegorz Papaj, wizualizacje czwartorzędowej struktury białka. 2

Szkoła Festiwalu Nauki Nagroda W tym roku Szkoła Festiwalu Nauki otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Genetycznego za działalność popularyzatorską w latach 2004-2006. I. Warsztaty laboratoryjne I. 1. Warsztaty laboratoryjne dla młodzieży W roku 2007 w laboratoriach Szkoły Festiwalu Nauki odbyło się 100 warsztatów dla młodzieży z klas licealnych i gimnazjalnych, w których uczestniczyło 1534 uczniów. Warsztaty SFN odbywają się na terenie dwóch laboratoriów Szkoły Festiwalu Nauki: w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej (IIMCB) oraz w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW). Uczestnicy zajęć mieli do wyboru takie tematy jak: Zbadaj swój DNA, Na tropach białek, Zabawy z bakteriami, Zielona bakteria, Jak wycisnąć meduzę z bakterii i inne cuda biotechnologii, Wiem, co jem!, Wspólna historia ewolucja zapisana w genach. Opisy warsztatów znajdują się na stronie: ww.sfn.edu. pl/program.php?id=2. Studenci z Koła KNBiotech MSB SGGW przeprowadzili także kilka warsztatów pt. Poznajmy mutanty i transformaty przybliżające zagadnienia współczesnej biotechnologii. W warsztatach uczestniczyło aż 51 grup spoza Warszawy. Młodzież przyjeżdżała z tak odległych miejscowości jak: Częstochowa, Konin, Szczecin, Węgorzewo. Prowadzenie zajęć jednocześnie w IIMCB i na SGGW ma ogromne znaczenie dla grup pozawarszawskich. Bez zajęć prowadzonych przez studentów z Koła KNBiotech MSB SGGW przyjazd klas większych niż 16 - osobowe byłby niemożliwy. I. 2. Warsztaty laboratoryjne dla finalistów XXXVI Ogólnopolskiej Olimpiady Biologicznej W kwietniu 2007, podobnie jak w latach ubiegłych, w trakcie ogólnopolskiego finału XXXVI Olimpiady przeprowadziliśmy warsztaty pod tytułem Bakterie w biotechnologii dla finalistów oraz ich nauczycieli. Wszyscy uczestnicy zajęć ocenili je jako bardzo ciekawe i wartościowe. W ramach współpracy z Komitetem Głównym Olimpiady Biologicznej, Szkoła Festiwalu Nauki przeprowadziła również kurs szkoleniowy dla czwórki laureatów przed finałami międzynarodowymi w Kanadzie. W ankietach wypełnianych po zajęciach wszyscy finaliści bardzo wysoko je ocenili. Oto kilka cytatów z ankiet: Tematyka w Szkole Festiwalu Nauki w 100% odpowiada moim oczekiwaniom i uważam ją za wyczerpującą Tematyka była dla mnie bardzo interesująca i chętnie uczestniczyłabym w przyszłości w podobnych zajęciach Zajęcia są bardzo dobrze prowadzone. Powinno być wiele zajęć praktycznych, których z powodów technicznych nie można przeprowadzać w szkole Licealiści z Węgorzewa w laboratorium SFN. 1600 1400 1200 1000 00 600 400 200 0 500 664 75 1350 1534 02/03 03/04 04/05 2006 2007 Liczba uczestników zajęć laboratoryjnych dla młodzieży organizowanych przez SFN w latach 2002-2007. I. 3. Warsztaty praktyczne dla dzieci W trakcie ferii zimowych oraz wakacji letnich przeprowadziliśmy szereg warsztatów dla dzieci ze szkół podstawowych w ramach akcji: Zima w mieście i Lato w mieście. Łącznie w zajęciach uczestniczyło ponad 330 uczniów z terenu całej Warszawy i najbliższych okolic. W trakcie zajęć dzieci poznawały podstawowe informacje o DNA, genach, dziedziczeniu i funkcjonowaniu enzymów, budowały model DNA oraz izolowały DNA z warzyw, badały działanie kilku enzymów. Monika Hejnowicz (SFN) prezentuje najmłodszym uczestnikom naszych zajęć hodowlę nicienia C. elegans.

Raport 2007 I. 4. Nowe tematy zajęć warsztatowych dla młodzieży Czy wiesz co jesz? - dla uczniów szkół gimnazjalnych Nowe zajęcia dla uczniów szkół gimnazjalnych pozwalają zapoznać się z metodą naukową. Na warsztatach uczniowie wykorzystują badawcze metody naukowe w trakcie wykonywania eksperymentów. Zajęcia od samego początku cieszą się dużym zainteresowaniem. Stworzenie ich było wyjściem naprzeciw licznym oczekiwaniom ze strony nauczycieli, którzy chcą przyprowadzać na nasze zajęcia gimnazjalistów. Zajęcia powstały dzięki współfinansowaniu przez Biuro Edukacji m. st. Warszawy. Od wprowadzenia zajęć w październiku 2007, wzięło w nich udział ponad 250 uczniów. Materiały do zajęć Czy wiesz co jesz?. Pełna lista wykładów organizowanych przez SFN w 2007 roku: sirna - mała cząsteczka, wielkie nadzieje. Ekspresowy Nobel XXI wieku dr Jacek Jaworski z Międzynarodowego Instytutu Biologi Molekularnej i Komórkowej Mitochondria zdumiewające organella dr hab. Krzysztof Zabłocki z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego; Specjalny wykład Walentynkowy: Neurobiologia Dobra: miłość, empatia, altruizm prof. Ewa Godzińska z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego; Neurogeneza a uczenie się, czyli po co nowe neurony w starym mózgu dr Robert Filipkowski z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego; Genetycznie modyfikowane organizmy - szanse i zagrożenia dr Grzegorz Bartoszewski z Katedry Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin SGGW; Drzewo życia prof. dr hab. Jan Kwiatowski z Zakładu Systematyki i Geografii Roślin UW; O źródłach różnorodności, czyli czy rzeczywiście geny determinują cechy organizmów dr Andrzej Mikulski z Zakładu Hydrobiologii UW; W poszukiwaniu genów człowieczeństwa dr Paweł Golik z Zakładu Genetyki UW; Wykład inaugurujący nowy rok szkolny (2007/200): DNA od A do Z mgr Joanna Lilpop, Szkoła Festiwalu Nauki; Dlaczego zarodkowe komórki macierzyste - Nobel 2007 dr hab. Maria A. Ciemerych - Litwinienko z Zakładu Cytologii UW Biolog przy świątecznym stole prof. dr hab. Krzysztof Spalik z Zakładu Systematyki i Geografii Roślin UW. Wspólna historia czyli ewolucja zapisana w genach - dla uczniów szkół licealnych Głównym celem nowych warsztatów jest usystematyzowanie i pogłębienie wiedzy z zakresu genetyki i ewolucji oraz pokazanie praktycznych metod prowadzenia badań naukowych w tych dziedzinach. Uczestnicy zajęć zapoznają się z nowoczesną teorią ewolucji oraz zasadami i technikami jej badania. Zajęcia powstały dzięki współfinansowaniu przez Biuro Edukacji m. st. Warszawy. II. Ogólnodostępne wykłady W roku 2007 odbyło się 13 wykładów popularno-naukowych, w których brało udział około 500 słuchaczy. Odbyły się dwa wykłady z okazji nadania nagrody Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny: jeden za rok 2006 sirna - mała cząsteczka, wielkie nadzieje. Ekspresowy Nobel XXI wieku dr Jacka Jaworskiego oraz za rok 2007: Dlaczego zarodkowe komórki macierzyste - Nobel 2007 dr hab. Marii A. Ciemerych - Litwinienko. Szerokie spektrum tematów oraz wykładowcy z różnorodnych placówek naukowych zapewnili wysoki poziom serii otwartych wykładów. III. Udział w imprezach popularyzujących naukę III. 1. Warsztaty Naukowe DNA Encyklopedia Życia poznaj fascynujący Świat Biotechnologii, 25-29 kwietnia 2007 Członkowie Szkoły Festiwalu Nauki, studenci z Koła Naukowego Biotechnologów KNBiotech przy MSB SGGW oraz Fundacja BioEdukacji zorganizowali w dniach 25-29 kwietnia 2007 roku w Warszawie cykl spotkań poświęconych genetyce, biologii molekularnej i inżynierii genetycznej pt.: DNA Encyklopedia Życia. Była to pierwsza w Polsce tak duża impreza propagująca wiedzę o biotechnologii; okazała się ona wspaniałym sukcesem organizatorów w tym pięciodniowym wydarzeniu wzięło udział łącznie ponad 2400 osób z całej Polski. Praktyczne warsztaty, które były integralną częścią imprezy DNA Encyklopedia Życia stały się również okazją do zapoznania się z biotechnologią od kuchni. Uczestnicy warsztatów: izolowali swoje oraz roślinne DNA; zapoznawali się z podstawowymi pojęciami genetycznymi takimi jak: transkrypcja, translacja, mrna, trna; rozwiązywali kryminalistyczne zagadki na podstawie analizy materiału genetycznego; badali zmiany ph w roztworach; tworzyli bio-muzykę oraz zmagali się z DNA origiami. Laboratoria, w których odbywały się zajęcia, przez cały weekend 2-29 kwietnia były pełne odwiedzających, pragnących wcielić się w rolę biotechnologów. Biotechnologia w praktyce przyciągnęła przez dwa dni ponad 00 osób. 4

Szkoła Festiwalu Nauki III. 2. 11. Piknik Naukowy Radia BIS, 25 maja 2007 Tegoroczny Piknik odbył się pod hasłem Matematyka i My. Zgodnie z naszymi założeniami opracowaliśmy nowe propozycje zgodne z tematyką Pikniku, a oprócz tego prezentowaliśmy nasze sprawdzone pokazy. Wspólnie z Fundacją BioEdukacji w dwóch piknikowych namiotach na Podzamczu, przedstawiliśmy następujące propozycje: Czekoladowe wyzwanie - określanie czułości własnych zmysłów Zagadka motylej łąki podstawy statystyki dla biologów i nie tylko Rodzinna genetyka udział cech rodziców u potomstwa Izolacja DNA z cebuli oraz Zbadaj moc własnej śliny III. 3. XI Festiwal Nauki, 22 30 września 2007 Na XI Festiwalu Nauki SFN przeprowadziła następujące imprezy: Wspólna historia ewolucja zapisana w genach warsztaty weekendowe Zbadaj swój DNA warsztaty weekendowe Czy wiesz, co jesz? lekcje festiwalowe III. 4. XI Festiwal Nauki w Pałacu w Jabłonnej, 23 września 2007 SFN zorganizowała serię następujących pokazów pod wspólnym tytułem Spotkania z Biologią : Izolacja DNA z warzyw" - przy użyciu prostych odczynników dostępnych w każdej kuchni uczestnicy warsztatów na własne oczy zobaczyli DNA wyizolowane z warzyw Poznaj moc swojej śliny - uczestnicy przekonali się jak działają enzymy zawarte w ich własnej ślinie i dowiedzieli się na czym polega trawienie pokarmów Magia kolorów - najmłodsi goście mogli zgłębić tajniki pojęcia ph Genetyka dla początkujących - dzięki specjalnym planszom nawet najmłodsi mogli poznać zasady dziedziczenia cech u potomstwa Analiza sensoryczna czekolady - nawet wrażenia smakowe możemy poddać analizie i sprawdzić, czy nasze osobiste odczucia mają coś wspólnego z odczuciami innych. III. 5. Noc Badaczy, 2 września 2007 Podczas Nocy Badaczy 2007 (impreza realizowana przez Zespół Festiwalu Nauki z grantu Unii Europejskiej Face to Face w ramach projektu Researchers in Europe) nasze pokazy odwiedziło około 200 zwiedzających. Nasze pokazy zyskały średnią ocenę 4,66 punków (5 to ocena maksymalna). Zorganizowaliśmy następujące spotkania: Jak UE uczy się jarmark dobrych pomysłów : Praktyczne warsztaty z wykorzystaniem doświadczeń opracowanych przez kraje partnerskie: Danię, Niemcy, Włochy, Portugalię, Wielką Brytanię i Polskę realizujące europejski projekt edukacyjny Volvox. Na stanowiskach poszczególnych państw każdy uczestnik mógł wykonać samodzielnie eksperymenty proponowane przez partnerów projektu. Nasze pokazy wsparły ambasady, które wyposażyły nas w dodatkowe materiały informacyjne. Tematy pokazów: Jak mierzyć światło ultrafioletowe (Portugalia) Jak badać czekoladę (Wielka Brytania) Czym jest Ceanorabditis elegans (Włochy) Zbuduj model serca, Moc białka (Niemcy) Składniki naszej diety (Dania) Tajemnice ewolucji (Polska) Tłumy odwiedzały warsztaty praktyczne podczas spotkań DNA - Encyklopedia Życia. Stanowisko Szkoły Festiwalu Nauki i Fundacji BioEdukacji podczas 11. Pikniku Naukowego. 5

Raport 2007 Warsztat dla dziennikarzy Jak mówić ciekawie i prosto : do udziału w warsztatach zgłosiło się 20 dziennikarzy. Główną ideą warsztatów, które odbyły się w naszym laboratorium, było przekonanie jego uczestników, iż nawet o rzeczach skomplikowanych można mówić w sposób prosty i zrozumiały. Dziennikarze wysłuchali wykładu na temat interferencji RNA, który toczył się na dwóch poziomach jednocześnie, z jednej strony w postaci obrazków zrozumiałych dla dzieci oraz schematów bardziej specjalistycznych, zrozumiałych dla zdolnego ucznia liceum bądź studenta biologii. Po wystąpieniu w trakcie zajęć praktycznych prowadzący wprowadzili dziennikarzy w świat pojęć często przez nich źle rozumianych np. kod genetyczny, przepływ informacji od DNA do białka. Noc Badaczy w Szkole Festiwalu Nauki, 2 września 2007. Nauczycielki na warsztatach Eksperyment w szkole podczas kursu Współczesna biologia wyzwaniem dla nauczycieli. IV. Kursy, konferencje i szkolenia dla nauczycieli Celem wszystkich naszych działań kierowanych do nauczycieli jest wzbogacenie i aktualizacja ich wiedzy biologicznej poprzez prezentację najnowszych tematów i technik biologii molekularnej oraz umożliwienie poznania pracy w profesjonalnym laboratorium. Równie ważnym nurtem pracy z nauczycielami jest zachęcenie ich do wykorzystywania prostych doświadczeń, które bez dużych nakładów finansowych uczniowie mogą wykonywać własnoręcznie w każdej szkole. IV. 1. Kurs dla nauczycieli Współczesna biologia wyzwaniem dla nauczycieli, 12 13 października 2007 Kurs dla nauczycieli biologii z ośrodków odległych od centrów akademickich z całej Polski pt.: Współczesna biologia wyzwaniem dla nauczycieli był częścią rozbudowanego projektu Nauczyciel spotyka Naukowca, Naukowiec spotyka Nauczyciela, którego celem było nawiązanie sieci współpracy między nauczycielami a środowiskiem naukowym. Sposobem osiągnięcia naszych zamierzeń jest rozbudowa serwisu internetowego zawierającego różnorodne, wolnodostępne materiały edukacyjne oraz forum dające stały kontakt odbiorców z naukowcami. W kursie wzięło udział 16 nauczycieli z mniejszych ośrodków miejskich i wsi z całej Polski. Kurs odbył się na terenie IIMCB oraz IBB w Warszawie. Spotkanie zostało zrealizowane dzięki dofinansowaniu z Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Program kursu obejmował: Warsztaty laboratoryjne Współczesne laboratorium - zapoznanie uczestników z najnowszymi osiągnięciami biologii, z technikami stosowanymi powszechnie w laboratoriach, przeprowadzenie samodzielnie przez uczestników kilku eksperymentów biologicznych z wykorzystaniem poznanych technik i sprzętów laboratoryjnych. Zajęcia komputerowe Internet platformą wymiany wiedzy przedstawiające uczestnikom różnorodne naukowe źródła czerpania wiedzy biologicznej z sieci Internet, a także ciekawe i rzetelne źródła pomysłów na doświadczenia i scenariusze lekcyjne. Warsztaty Eksperyment w szkole pokazujące nowe propozycje doświadczeń możliwych do przeprowadzenia w szkole z uczniami i ciekawych protokołów lekcyjnych. Wybrane protokoły pochodziły ze sporego już zbioru opracowanych przez Szkołę Festiwalu Nauki materiałów: zestawów edukacyjnych, protokołów kuchennych doświadczeń laboratoryjnych, materiałów z projektu Volvox. Dyskusja Nauka dla przyszłości mająca na celu wybranie trzech tematów z dziedziny współczesnych nauk biologicznych, których dobrego opracowania najbardziej brakuje nauczycielom w praktyce szkolnej. 6

Szkoła Festiwalu Nauki IV. 2. Konferencja Oblicza współczesnej biologii dla nauczycieli biologii liceów, 9-10 listopada 2007 Celem konferencji było zapoznanie nauczycieli biologii z najnowszymi osiągnięciami szeroko pojętej biologii molekularnej. Założeniem organizatorów było, by jak najszerzej przedstawić problematykę, zarówno od strony teoretycznych zagadnień, praktycznej pracy w laboratorium, jak i możliwości i metod nauczania współczesnej biologii w szkołach. Spotkanie stało się unikalną w skali kraju możliwością kontaktu środowiska nauczycielskiego z naukowcami oraz szkoleniowcami z zagranicy. W spotkaniu w Warszawie wzięło udział 26 nauczycieli z całej Polski. Gościem specjalnym był John Schollar z Wielkiej Brytanii, który poprowadził praktyczne warsztaty oparte na doświadczeniach stworzonych przez National Centre for Biotechnology Education dla szkół w Anglii. Konferencja została przeprowadzona w ramach dofinansowania od Polskiej Sieci Biologii Komórkowej i Molekularnej. W programie konferencji znalazły się: warsztaty laboratoryjne Współczesne laboratorium prezentowały techniki i metody wykorzystywane rutynowo we współczesnych laboratoriach biologii molekularnej zajęcia praktyczne National Centre for Biotechnology Education prowadzone przez Johna Schollara z The University of Reading, przedstawiające aktywność i sposób działania enzymów oraz badanie procesów fermentacji i fotosyntezy. wykłady: Nowoczesna biologia a postępy w medycynie prof. dr hab. Janusz Siedlecki COI im. Skłodowskiej Curie, Ewolucja: jak jej uczyć jak ją zrozumieć? dr Piotr Borsuk, Instytut Genetyki i Biotechnologii, UW, Biotechnologia prof. dr hab. Tomasz Twardowski, ICB PAN Poznań, Czy wszystko jest zapisane w genach? dr Jacek Jaworski, IIMCB. IV. 3. VI Mini Sympozjum dla Nauczycieli w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego, 1 grudnia 2007 VI Mini Sympozjum zostało zorganizowane w ramach projektu Nauczyciel spotyka Naukowca, Naukowiec spotyka Nauczyciela dofinansowanego przez Rządowy Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Spotkanie zostało zorganizowane przy współpracy z panią dr hab. Anną Wasik z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN. Łącznie w Mini Sympozjum wzięło udział około 40 nauczycieli. Na sympozjum mogliśmy wysłuchać następujących wykładów: Cytoszkielet różnorodność struktury i funkcji dr hab. Wanda Kłopocka, Zakład Neurobiologii Molekularnej i Komórkowej, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Tajemnice długowieczności dr Grażyna Mosieniak, Laboratorium Molekularnych Podstaw Starzenia, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Czym się różni człowiek? o molekularnej ewolucji człowieka mgr Jarosław Bryk, Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology, Lipsk Mechanizmy epigenetyczne dr Marta Prymakowska-Bosak, Zakład Biologii Molekularnej Roślin UW i IBB Komórka macierzysta wróg czy przyjaciel? doc. dr hab. Leonora Bużańska, Zakład Neurobiologii Naprawczej, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN W świecie dziecka z ADHD dr Magdalena Skotnicka, Centrum Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej Tak działa esteraza pektyn - John Schollar podczas zajęć na konferencji Oblicza współczesnej biologii. Działanie pektynazy, aktywność immobilizowanych drożdży, intensywność fotosyntezy - takie procesy mogli badać nauczyciele uczestniczący w zajęciach NCBE w Warszawie. 7

Raport 2007 IV. 4. Szkolenia dla nauczycieli poza Warszawą Szkoła Festiwalu Nauki wraz z Fundacją BioEdukacji przeprowadziła dwa weekendowe kursy dla nauczycieli z Mińska Mazowieckiego oraz Zielonej Góry na zaproszenie lokalnych Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli (łącznie około 50 uczestników). Uczestnicy i prowadzący kurs Współczesna biologia w Zielonej Górze. Copyright Dean Madden IV. 5. Szkolenie dla wolontariuszy z programu Wolontariat Studencki Szczecin, 22 kwietnia 2007 Na zaproszenie projektu Wolontariat Studencki Oddział ze Szczecina przeprowadziliśmy kurs dla grupy 20 wolontariuszy biorących udział w tym projekcie. Podczas pięciogodzinnych zajęć przeprowadziliśmy szkolenie z zakresu używania wszystkich trzech zestawów edukacyjnych stworzonych w ramach naszej działalności. Ponadto zaprezentowaliśmy zestaw prostych eksperymentów do wykonania na zajęciach, których przepisy znajdują się na naszej stronie internetowej. Celem projektu Wolontariat Studencki jest rozwijanie zainteresowań dzieci i młodzieży oraz pomoc w wyrównywaniu ich szans edukacyjnych. V. Projekt STAŻ 2007 Zorganizowaliśmy naukowy dwutygodniowy pobyt w laboratorium dla Katarzyny Drzewickiej, uczennicy liceum w Łańcucie. Opiekę nad stażystką sprawowały: dr Beata Pyrzyńska z Laboratorium Biologii Komórki (1 tydzień) oraz mgr Anna Malik z Laboratorium Neurobiologii Molekularnej i Komórkowej (1 tydzień). Staż w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej był dla zdolnej uczennicy cennym doświadczeniem. VI. Sprzedaż doświadczalnych zestawów edukacyjnych Zestaw do wykonania rozdziału elektroforetycznego fragmentów DNA z zestawu edukacyjnego Badamy DNA. Zainteresowanie zestawami edukacyjnymi rośnie. Dostępne są trzy zestawy: Badamy DNA, Słodki świat enzymów oraz Tajemnice Fotosyntezy. Każdy zestaw zawiera materiały oraz odczynniki do wykonania przynajmniej jednego doświadczenia w klasie 30-osobowej. W tym roku we współpracy z National Centre for Biotechnology Education opracowaliśmy nowy zestaw pt.: Naszyjnik z DNA, dzięki któremu w szybki i prosty sposób można wyizolować DNA z własnych komórek i zamknąć go w specjalnej fiolce, którą można nosić jako naszyjnik. Zestawy doświadczalne zakupiło już prawie 40 szkół z całej Polski, staramy się także zaopatrywać w nie nauczycieli uczestniczących w naszych kursach. VII. Europejski projekt VOLVOX Logo europejskiego projektu Volvox Projekt p.t.: Innowacyjna Sieć Wspierająca Nauczanie Biologii w Europie (akronim: Volvox) odbywa się w ramach Szóstego Programu Ramowego Unii Europejskiej. Głównymi celami projektu Volvox są: stworzenie sieci międzynarodowej wymiany materiałów i źródeł informacji edukacyjnych dotyczących współczesnej biologii, zwłaszcza biologii molekularnej; adaptacja materiałów edukacyjnych do potrzeb i możliwości poszczególnych krajów oraz rozpowszechnianie materiałów przez poszczególnych partnerów na poziomie krajowym;

Szkoła Festiwalu Nauki wytwarzanie nowych materiałów edukacyjnych, zgodnych ze standardami wypracowanymi w ramach projektu Volvox, a zwłaszcza materiałów odpowiadających na najnowsze odkrycia i zastosowania biologii. W ramach realizacji projektu przygotowaliśmy merytorycznie (zgodnie z wytycznymi przyjętymi przez konsorcjum Volvox) oraz graficznie cztery protokoły praktyczne: Sekcja porównawcza ryb, Metodologia eksperymentu naukowego, Amylaza oraz Amplifikacja i analiza polimorficznego locus D1S0. Dziesięć kolejnych protokołów zostało przetłumaczonych na język polski. Pracujemy nad sposobami dystrybucji oraz przydatnymi dla polskich szkół protokołami z wykorzystaniem organizmu modelowego nicienia C. elegans. Szkoła Festiwalu Nauki zorganizowała w dniach 6-9 września w Warszawie spotkanie dla kilkorga partnerów projektu poświęcone opracowaniu stron internetowych dla Volvoxa. Było to ważne spotkanie na temat zawartości, architektury i tworzenia stron www, na których będą reprezentowane wyniki projektu Volvox i służących publikacji gotowych protokołów edukacyjnych. Według harmonogramu projektu w 200 czeka nas stworzenie funkcjonalnego serwisu dla nauczycieli zawierającego pomoce dydaktyczne. Będziemy intensywnie tłumaczyć dostępne protokoły na język polski, umieszczać je na stronach www oraz promować osiągnięcia projektu i dostępne innowacyjne materiały w polskich szkołach. VIII. Propagowanie idei Szkoły Festiwalu Nauki Prezentacja działalności Szkoły Festiwalu Nauki w trakcie corocznego Warszawskiego Salonu Edukacyjnego PERSPEKTYWY. Na stanowisku prezentowaliśmy zestawy edukacyjne dla szkół, informacje o zajęciach i warsztatach dla licealistów i gimnazjalistów. Wywiad w radio OFF przeprowadzony z Joanną Lilpop i Agnieszką Chołuj) przed edycją Nocy Badacza 2007. W trakcie audycji na żywo opowiadały o działalności Szkoły Festiwalu Nauki i jej udziale zarówno w Festiwalu Nauki jak i w Nocy Badaczy. Udział Szkoły Festiwalu Nauki w corocznym Święcie Uniwersytetu Warszawskiego na Wydziale Biologii - mieliśmy tam własne stanowisko prezentujące nasze materiały, protokoły, ofertę zajęć oraz zestawy edukacyjne. Wysyłka broszur z informacją o naszej działalności wraz z konkretną ofertą edukacyjną skierowaną do nauczycieli na sezon jesienny 2007 do ponad 600 szkół w całej Polsce. Zamieszczenie informacji o działalności Szkoły Festiwalu Nauki i Fundacji BioEdukacji we wrześniowym numerze Warszawskiego Informatora Edukacyjnego. Projekt stron www projektu Volvox prezentujących materiały edukacyjne. IX. Współpraca międzynarodowa Współpraca z wydawcą czasopisma dla nauczycieli nauk przyrodniczych Science in School. Czasopismo to jest wydawane przez EIROforum i wspierane przez Unię Europejską, promuje edukację naukową w zakresie przedmiotów ścisłych. Prowadzimy dystrybucję drukowanej wersji pisma w Polsce, zachęcamy do odwiedzin stron czasopisma i tłumaczymy wybrane artykuły. Współpracownicy oraz pracowniczki Szkoły Festiwalu Nauki przetłumaczyli prawie wszystkie (10 z 11) artykuły z dziedziny biologii, które znajdują się w polskiej internetowej wersji czasopisma Science in School. Materiały te znajdują się pod adresem http://www.scienceinschool.org/polish. 9

Raport 2007 EMBL Propagowanie informacji o obozach naukowych dla młodzieży organizowanych przez XLAB Goettingen Experimental Laboratory w Getyndze (http://www.xlab-goettingen.de) oraz Petnica Science Center w Serbii (http://www.psc.ac.yu/eng). Współpraca z Network of Youth Excellence (http://www.nyex.info): uczestnictwo Joanny Lilpop w konferencji szkoleniowo informacyjnej Annual NYEX Conference 2007 w dniach 1-20 października 2007 w Petnica Science Center, Serbia. Uczestnikami spotkania byli przedstawiciele kilkunastu organizacji z całego świata zajmujących się popularyzacją nauk przyrodniczych, szczególnie biologii oraz pracą ze zdolną młodzieżą. Udział w konferencji Sposoby popularyzacji nauk przyrodniczych wśród młodzieży w daniach 17 1 listopada 2007 w Olomouc, Czechy. W spotkaniu tym brali udział nauczyciele i metodycy nauczania biologii z Czech i Słowacji. Prezentacja działalności i dokonań Szkoły Festiwalu Nauki spotkała się z dużym zainteresowaniem uczestników spotkania i pytaniami o możliwość zaimplementowania pomysłu prowadzenia takiej jednostki edukacyjno - popularyzującej w Czechach. W trakcie Nocy Badacza 2007 Szkoła Festiwalu Nauki gościła panią Alexandrę Manaia z EMBL (European Molecular Biology Laboratory) w Heidelbergu, odpowiedzialną za program edukacyjny i kursy z biologii molekularnej dla nauczycieli z całej Europy (http://www.embl. org/training/ells/learninglab). X. Współpraca krajowa UNEP/GRID Warszawa Centrum Informacji o Środowisku; Biologia w szkole czasopismo dla nauczycieli biologii; Komitet Główny Olimpiady Biologicznej; Studenckie Koła Naukowe: Koło Naukowe Biotechnologów KNBiotech MSB SGGW, Koło Naukowe Biologii Molekularnej UW, Koło Naukowe Genetyki i Epigenetyki UW; Udział w konferencji organizowanej przez Centrum Nauki Kopernik Pokazać przekazać dla prowadzących warsztaty naukowe 4-5 października 2007. W trakcie konferencji odbywały się sesje z wykładami i pokazami praktycznymi. Szkoła Festiwalu Nauki przedstawiła w sesji Człowiek od środka następujące pokazy Izolacja własnego DNA oraz Rozszyfruj tajemnicę rodziny X. Warto nadmienić, iż był to jedyny pokaz praktyczny z dziedziny biologii podczas konferencji. XI. Plany Szkoły Festiwalu Nauki Członkowie Rady Programowej Szkoły Festiwalu Nauki, od lewej: prof. Jacek Kuźnicki (dyrektor IIMCB), prof. Magdalena Fikus (dyrektor Festiwalu Nauki), prof. Jerzy Duszyński (dyrektor IBD), dr Piotr Jończyk (zastępca dyrektora IBB), dr Marcin Wiśniewski (szef koła KNBiotech SGGW) oraz kierownictwo SFN: dr Agnieszka Chołuj, mgr Joanna Lilpop i mgr Marta Badurek. Podstawowym założeniem działalności SFN w przyszłości jest utrzymanie prowadzonej działalności programowej na dotychczasowym poziomie i zasadach, czyli regularne prowadzenie warsztatów laboratoryjnych dla młodzieży, wykładów oraz kursów dla nauczycieli poświęconych współczesnej biologii. Priorytetem jest także realizacja i promocja projektu Volvox. Prace te będą tym bardziej intensywne, że projekt Volvox w roku 200 musi zostać zakończony. Będziemy dokładać wszelkich starań by kontynuować projekty: Staż dla najzdolniejszych Produkcja zestawów edukacyjnych dla szkół oraz zdobycie dofinansowania zestawów edukacyjnych, tak byśmy mogli wyposażać w nie szkoły w całej Polsce Tworzenie nowoczesnych pomocy edukacyjnych. 10

Szkoła Festiwalu Nauki XII. Współpracownicy Osoby, które w tym roku organizowały i współtworzyły Szkołę Festiwalu Nauki to: w biurze SFN: Agnieszka Chołuj kierowniczka SFN, Marta Badurek i Joanna Lilpop; za techniczne prace laboratoryjne odpowiada Michał Mlącki; warsztaty prowadzili: Izabela Szczupakowska, Anna Fogtman, Damian Graczyk, Maciej Kotliński, Aleksandra Kwiatkowska, Roman Szczęsny, Monika Hejnowicz, Justyna Rudzka, Grzegorz Olszewski, Monika Ostaszewska; kursy dla nauczycieli prowadzili: Takao Ishikawa, Sebastian Pawlak, Anna Karnkowska; pomysłami dzielą się z nami: Grzegorz Papaj, Kristian Rother oraz Dean Madden. Osobą koordynującą warsztaty na terenie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego jest dr Marcin Wiśniewski z Zakładu Parazytologii i Inwazjologii, a warsztaty prowadzą studenci związani z Kołem Naukowym Biotechnologów KNBiotech SGGW. Podziękowania Michał, Kristian, Iza, Agnieszka oraz Grzesiek po udanej Nocy Badaczy 2007 :-) W tym roku Szkoła Festiwalu Nauki skończyła pięć lat! Pragniemy serdecznie podziękować naszym sponsorom: firmie ABO z Gdańska, która zaopatruje nas w odczynniki firm Fermentas, MP Biomedicals, Prona Agarose oraz firmie A & A Biotechnology dostarczającej niezliczoną liczbę zestawów do izolacji DNA używanych na warsztatach. Dziękujemy wszystkim osobom oraz instytucjom, które nas wspierają i pomagają nam w prowadzeniu działalności. Bez Was nasza działalność, rozwój i wszystkie osiągnięcia nie byłyby możliwe. Dziękujemy. Opracowanie: Agnieszka Chołuj i Joanna Lilpop. 11