Fundusz Spójności Doświadczenia w zamykaniu Projektów Funduszu Spójności 2000-2006 sektor środowisko Kraków 11.12.2012r.
Typy realizowanych projektów FS sektor środowisko W ramach Funduszu Spójności w sektorze środowiska, realizowanych jest 90 projektów (w tym 88 inwestycyjnych i 2 pomocy technicznej) Na 88 projektów inwestycyjnych składa się: 79 z zakresu gospodarki wodno-ściekowej 8 z zakresu gospodarki odpadami 1 poprawy jakości powietrza Liczba zawartych kontraktów wynosi ok. 1 500, w tym ok. 900 na roboty budowlane oraz ok. 600 na dostawy i usługi. 2
Rozmieszczenie geograficzne 88 projektów FS sektor środowisko 3
Efekty rzeczowe realizacji projektów FS sektor środowisko Wybudowano łącznie: ponad 8 700 km kanalizacji sanitarnej ponad 860 km kanalizacji deszczowej ponad 1 500 km sieci wodociągowej Zmodernizowano łącznie: ponad 580 km kanalizacji sanitarnej ponad 160 km kanalizacji deszczowej ponad 1 100 km sieci wodociągowej 4
c.d. efekty rzeczowe realizacji projektów FS sektor środowisko Zbudowano/rozbudowano lub modernizowano łącznie: 96 oczyszczalni ścieków 7 spalarni osadów ściekowych 15 suszarni osadów ściekowych 180 stacji uzdatniania wody i ujęć wody 14 zbiorników wodnych 8 zakładów unieszkodliwiania odpadów 532 węzłów grzewczych 132 km sieci ciepłowniczej 5
Wysokość przyznanego dofinansowania FS Całkowita kwota alokacji w ramach Funduszu Spójności w sektorze środowiska wynosi 2 793 857 447 EUR. Aktualnie wartość środków zrefundowanych z KE w ramach FS to 2 484 946 tys. EUR co stanowi 89 % dostępnej alokacji. Wartość kwalifikowana projektu wskazana w Decyzji Komisji Europejskiej określona jest indywidualnie dla każdego Projektu FS 6
Cykl życia Projekty FS 2000-2006 I etap przyznanie dofinansowania na poziomie KE (MF/Decyzja) IV etap zamknięcie projektu na poziomie Komisji Europejskiej II etap okres od rozpoczęcia do zakończenia realizacji zakresu rzeczowego projektu III etap zamknięcie projektu na poziomie krajowym 7
Obowiązujące wytyczne w zakresie zamykania projektów FS 2000-2006 - sektor środowisko Załącznik nr II do rozporządzenia 1164/94/WE z dnia 16 maja 1994r. ustanawiającego Fundusz Spójności Wytyczne COCOF w sprawie zamknięcia projektów w ramach Funduszu Spójności i projektów dawnego Funduszu ISPA 2000-2006 (kwiecień 2008) Wytyczne do przygotowywania raportu końcowego Projektu Funduszu Spójności (listopad 2008) 8
Zamykanie projektów jest procesem, obejmującym instytucjonalnie III poziomy III Poziom (Komisja Europejska) II Poziom (Instytucja Audytowa - Departament Ochrony Interesów Finansowych UE w MF ) I Poziom (Beneficjent projektu, Instytucje krajowe) 9
Aktualny stan zamykania Projektów FS 2000-2006 całkowita liczba projektów FS wnioski o płatnośd 88 90 raporty koocowe 86 projekty z Closure letter (listy zamknięcia z KE) 26 projekty które otrzymały płatnośd koocową z KE 19 projekty całkowicie rozliczone 8* 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 * Projekt otrzymał płatność końcową z KE oraz 2% z rezerwy celowej dotyczącej korekty systemowej 10
Zamykanie Projektów FS - I Poziom (krajowy) Zamykanie Projektu na I poziomie krajowym (beneficjent, instytucje zaangażowane) obejmuje przygotowanie oraz przekazanie do Komisji Europejskiej: wniosku o płatność końcową, raportu końcowego. 11
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów I Poziom (krajowy) Unikanie nadmiernej szczegółowości zapisów zarówno w dokumentach aplikacyjnych jak i zamykających projekt. Właściwe stosowanie prawa przez Zamawiających Jakość. Istotna jest zarówno wartość merytoryczna przygotowanych dokumentów jak też ich forma (kompletność, jasność, przejrzystość itd.). Terminowość. Dokumenty zamykające należy przygotowywać z odpowiednim wyprzedzeniem czas potrzebny na weryfikację przez instytucje krajowe. 12
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów I Poziom (krajowy) Zgodnie z art. 8(1) rozporządzenia 1164/94/WE ustanawiającego Fundusz Spójności, Państwo Członkowskie ma obowiązek dostarczenia wszystkich informacji potrzebnych do oceny przez KE zgodności ze wspólnotowymi przepisami dotyczącymi udzielania zamówień publicznych. W związku z niedostosowaniem prawa krajowego z unijnym w zakresie przepisów dotyczących zamówień publicznych na projekty FS została nałożona 2% korekta systemowa. 13
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów I Poziom (krajowy) Katalog błędów objętych 2% korektą systemową zmiany informacji zawartych w ogłoszeniu o przetargu bez publikacji sprostowania w DUUE wymóg dysponowania wymaganym sprzętem już na etapie składania ofert ograniczenie możliwości spełniania niektórych warunków uczestnictwa w przetargu, łącznie przez wszystkich członków konsorcjum kryteria dyskryminujące ograniczenie dotyczące podwykonawstwa 14
Zamykanie Projektów FS - II Poziom Polega na przygotowaniu przez Instytucję Audytową deklaracji oraz raportu zamknięcia projektu. Powyższe dokumenty zawierają podsumowanie wniosków z kontroli przeprowadzonych w poprzednich latach oraz opinię na temat ważności wniosku o płatność końcową, jak również zgodności z prawem i prawidłowości wydatków objętych ostatnim wnioskiem. 15
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów II Poziom Raporty i deklaracje zamknięcia pomocy nie ograniczają się do zamówień, do których zastosowanie mają dyrektywy UE w sprawie zamówień publicznych, ocenie podlegają również zamówienia nie objęte wprost dyrektywami. Ponieważ w treści raportu wskazane są wszystkie nieprawidłowości zidentyfikowane przez Instytucję Audytową, istotny jest czynny udział beneficjenta na etapie uzgadniania ostatecznej treści deklaracji oraz raportu zamknięcia pod kątem faktycznego i prawnego uzasadnienia podejmowanych decyzji. Z tego też wynika znaczenie prawidłowego dokumentowania nie tylko przygotowania i przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia, lecz również realizacji umów w tym udokumentowania zdarzeń mających wpływ na przebieg realizacji umowy, roszczeń wykonawców, opinii i ustaleń inżyniera, stanowisk zamawiającego lub kwestii gwarancji. 16
Zamykanie Projektów FS III Poziom (KE) Zamykanie projektów na poziomie Komisji Europejskiej polega na weryfikacji przekazanych prze stronę polską dokumentów. W trakcie analizy dokumentacji beneficjenci muszą być przygotowani na pytania ze strony KE oraz przekazywanie odpowiedzi, wyjaśnień, brakujących dokumentów itd. 17
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów III Poziom (KE) Rozpoczęcie. Komisja Europejska rozpoczyna weryfikację projektu dopiero po otrzymaniu wszystkich dokumentów zamykających tj. raport końcowy, wniosek o płatność końcową, deklaracja i raport zamknięcia. Tempo zamykania uzależnione jest przede wszystkim od jakości przekazanych dokumentów zamykających oraz odpowiedzi udzielanych na zapytania KE. Należy zwrócić szczególną uwagę na jakość przekazywanych do KE odpowiedzi, wyjaśnień itd. Zakończenie. Ostateczne zamknięcie projektu jest jednoznaczne z przekazaniem przez KE listu zamknięcia tzw. Closure letter, w którym wskazana jest wysokość wyliczonej płatności końcowej dla projektu 18
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów III Poziom (KE) Idealna odpowiedź do KE jest. odzwierciedlająca fakty zwięzła, logiczna a jednocześnie treściwa zrozumiała dla odbiorcy wyczerpująca przekazana w wyznaczonym terminie 19
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów FS Nieprawidłowość jest to wszelkie naruszenie przepisów prawa wspólnotowego lub krajowego wynikające z działania lub zaniedbania ze strony podmiotu realizującego projekt, które spowodowało lub mogło spowodować szkodę w ogólnym budżecie Wspólnot lub w budżetach, które są zarządzane przez Wspólnoty. Wykrycie nieprawidłowości może być wynikiem: Monitoringu Ewaluacji Audytu Kontroli 20
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów FS Kontrole prowadzone prze instytucje krajowe takie jak: Urząd Kontroli Skarbowej, Najwyższa Izba Kontroli, Instytucja Pośredniczące oraz Zarządzająca programem w systemie i inne. fgfd Kontrole prowadzone przez instytucje europejskie takie jak: Komisji Europejska, ETO (Europejski Trybunał Obrachunkowy), OLAF, i inne. 21
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów FS Audyt Czynność doraźna, celem której jest sprawdzenie zgodności informacji zasobów finansowych pod kątem zarządzania oraz wykorzystania pomocy w świetle określonych standardów i obowiązującego prawa. Ma różne formy (audyt wewnętrzny i zewnętrzny). Stanowi sposób kontroli wspomagający zapewnienie realizacji celów. Dzięki audytowi możliwa jest ocena działań, które mają wpływ na efektywność i skuteczność funkcjonowania jednostki organizacyjnej. 22
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów FS Istotne jest odpowiednie przygotowanie beneficjenta do kontroli/audytu w tym: otwartość na kontrolę /audyt właściwa archiwizacja dokumentów utrzymanie ciągłości systemu uświadomienie pracownikom oddelegowanym celu kontroli /audytu sprawna organizacja podczas kontroli /audytu 23
Doświadczenia związane z zamykaniem Projektów FS Trwałość projektu Na etapie przekazania do Komisji Europejskiej dokumentów zamykających, konieczne jest : Potwierdzenie przez beneficjenta funkcjonalności i operacyjności projektu Zapewnienie zachowania trwałości projektu Ponowne przeliczenie luki finansowej z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez beneficjenta np.: wprowadzenie nowych stawek, opłat itd. 24
Efekty ekologiczne realizacji projektów FS sektor środowisko Zwiększenie dostępność wody do picia dla ponad 640 000 osób Podłączenie do kanalizacji sanitarnej ponad 821 000 osób Zwiększenie ilość oczyszczanych ścieków o ponad 6 mln m 3 /dobę Zmniejszono emisję zanieczyszczeń powietrza o ponad 1 600 Mg SO 2 /rok 25
Najważniejsze aspekty środowiskowogospodarcze osiągnięte przez projekty integracja środowiska wodociągowo-kanalizacyjnego wdrożenie nowych technologii oczyszczania ścieków i uzdatniania wody możliwość wykorzystania zakładów gospodarowania odpadami jako instalacji o statusie regionalnym poprawa zarządzania zasobami wodnymi zwiększenie atrakcyjności terenów turystycznych dzięki poprawie stanu środowiska zwiększenie atrakcyjności regionów dla przedsiębiorców wzrost efektywności działań firm wodociągowych i gospodarujących odpadami zmniejszenie nakładów na ochronę zdrowia ze względu na podniesienie jakości wody do picia 26
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ul. Wawelska 52/54 00-922 Warszawa www.mos.gov.pl Grażyna Hadjiraftis Zastępca SUZ FS 2000-2006