Kontrola projektów unijnych w okresie trwałości Katowice, 25 września 2014 r.

Transkrypt

1 w okresie trwałości Katowice, 25 września 2014 r.

2 Podstawy prawne Rozporządzenie 1083/2006 Art.58 ogólne zasady zarządzania i kontroli Art.59 określa instytucje odpowiedzialne za realizację kontroli Art.60 określa funkcję IZ w zakresie zarządzania programem operacyjnym Rozporządzenie 1828/2006 Art. 13 określa obowiązki IZ Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 ze zmianami)

3 Formy kontroli przeprowadzanych przez IZ RPO WSL: kontrole na zakończenie realizacji projektu, kontrole w trakcie realizacji projektu, kontrole doraźne (przypadek szczególny: po weryfikacji zamówień), kontrole po zakończeniu realizacji projektu.

4 Kontrola po zakończeniu realizacji projektu = kontrola trwałości? Trwałość projektu to tylko jedno z zagadnień kontrolowanych po zakończeniu realizacji projektu. Do pozostałych należą w szczególności: osiągnięcie oraz utrzymanie wskaźników, wygenerowany przychód, kwalifikowalność podatku VAT, zasada zakazująca podwójnego finansowania czy archiwizacja dokumentacji związanej z projektem. W pewnych okolicznościach mogą one wpływać na kwestię zachowania trwałości. W związku z powyższym IZ RPO WSL wprowadziła do procedur nowy typ kontroli kontrolę po zakończeniu realizacji projektu (w tym sprawdzającą trwałość projektu).

5 Kontrola po zakończeniu realizacji projektu Kontrola po zakończeniu realizacji projektu może zostać przeprowadzona w okresie 5 lat od daty zakończenia realizacji projektu, przy czym za datę zakończenia realizacji projektu przyjmuje się dzień, w którym zostały spełnione łącznie wymienione dwa kryteria: 1.Czynności w ramach Projektu zostały faktycznie przeprowadzone (zakończenie rzeczowe projektu); 2.Wszystkie wydatki przedstawione do refundacji przez Beneficjenta zostały opłacone.

6 Kontrola po zakończeniu realizacji projektu które z nich mogą być kontrolowane? Wszystkie, z wyjątkiem projektów polegających na: -promocji inwestycyjnej/gospodarczej; -udziału w targach lub misjach gospodarczych; -promocji turystyki, kultury.

7 4. Przestrzeganie przez Beneficjenta zasady zakazującej uzyskiwania podwójnego dofinansowania na wydatki poniesione w ramach przedmiotowego projektu. Kontrola projektów unijnych Kontrola po zakończeniu realizacji projektu Obszary tematyczne i procesy badane w trakcie kontroli: 1. Obowiązek utrzymania trwałości projektu (w rozumieniu art. 57 Rozporządzenia Rady WE nr 1083/2006). 2. Osiągnięcie i utrzymanie wskaźników produktu i rezultatu. 3. Wygenerowanie dochodów w ramach projektu.

8 7. Stosowanie się Beneficjenta do obowiązków związanych z wykonywaniem zapisów zawartych w umowie i wniosku o dofinansowanie oraz "Wytycznych IZ RPO WSL " w zakresie informacji i promocji". Kontrola projektów unijnych Kontrola po zakończeniu realizacji projektu Obszary tematyczne i procesy badane w trakcie kontroli (ciąg dalszy): 5. Zaistnienie przesłanek skutkujących możliwością odzyskania przez Beneficjenta zrefundowanego w ramach przedmiotowego projektu podatku VAT. 6. Archiwizacja dokumentacji projektowej.

9 Kontrola po zakończeniu realizacji projektu Obszary tematyczne i procesy badane w trakcie kontroli (ciąg dalszy): 8. Kontrole projektu przeprowadzane przez inne podmioty niż IZ RPO WSL Oględziny w okresie trwałości, powstałego w wyniku realizacji projektu efektu rzeczowego.

10 Kontrola po zakończeniu realizacji projektu najczęściej popełniane błędy przez Beneficjentów 1. Niemonitorowanie wskaźników rezultatu. 2. Niemożność zidentyfikowania środków trwałych zakupionych w trakcie realizacji projektu. 3. Niezrealizowanie lub nieutrzymanie wskaźników rezultatu na poziomie założonym w umowie o dofinansowanie projektu. 4. Niezrealizowanie lub nieutrzymanie wskaźnika zatrudnienia na poziomie założonym w umowie o dofinansowanie projektu.

11 Kontrola po zakończeniu realizacji projektu najczęściej popełniane błędy przez Beneficjentów 5. Wykorzystywanie przedmiotu projektu niezgodnie z założeniami projektu oraz warunkami udziału w konkursie o dofinansowanie. 6. Uzyskiwanie w okresie trwałości dochodu nie założonego w projekcie. 7. Zaistnienie przesłanek na podstawie których podatek VAT przestaje być kwalifikowalna. 8. Zbycie/zniszczenie przedmiotu projektu bez jego odtworzenia.

12 Instytucja Audytowa jest odpowiedzialna za przeprowadzenie oceny poprawności działania systemu zarządzania i kontroli. IA umiejscowiona w Ministerstwie Finansów, jest funkcjonalnie i organizacyjnie niezależna od instytucji zarządzających i instytucji certyfikujących, których zadania są wykonywane przez odrębne urzędy administracji publicznej i inne podmioty. Kontrola projektów unijnych Kontrole zewnętrzne Instytucja Audytowa (IA) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS oraz FS i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999, w art. 59 (1c) nakłada obowiązek wyznaczenia dla każdego programu operacyjnego Instytucji Audytowej.

13 Kontrole zewnętrzne Instytucja Audytowa Funkcję Instytucji Audytowej wykonuje Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej (w randze sekretarza lub podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów). Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej wykonuje zadania IA za pośrednictwem Departamentu Ochrony Interesów Finansowych Unii Europejskiej w Ministerstwie Finansów i 16 urzędów kontroli skarbowej, w szczególności ustanowionych w nich wydziałów lub oddziałów do spraw kontroli środków z Unii Europejskiej.

14 Kontrole zewnętrzne Najwyższa Izba Kontroli (NIK) Wykorzystanie środków z budżetu Wspólnot Europejskich, którymi zarządzają i które są kontrolowane przez polskie organy, osoby prawne i jednostki organizacyjne, podlega kontroli NIK. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków z funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności, jak również zarządzanie programami operacyjnymi finansowanymi ze środków europejskich i realizacja przez administrację publiczną zadań związanych z członkostwem Polski w Unii Europejskiej, należą do głównych obszarów badań kontrolnych Najwyższej Izby Kontroli.

15 Kontrole zewnętrzne Najwyższa Izba Kontroli (NIK) Zgodnie ze swoimi uprawnieniami, NIK kontroluje wydatkowanie środków publicznych z punku widzenia kryteriów kontroli NIK (zgodnie z art. 5 ustawy z 23 grudnia 1994 r. o NIK, tj. przeprowadza kontrolę pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności), jak również bada systemy zarządzania i kontroli na różnych szczeblach.

16 zdolność instytucjonalną administracji do efektywnego uczestnictwa Polski w UE. Kontrola projektów unijnych Kontrole zewnętrzne Najwyższa Izba Kontroli (NIK) Oprócz corocznej kontroli wykonania budżetu państwa, w trakcie której badane są niektóre zagadnienia dotyczące wdrażania i wykorzystania środków europejskich, NIK w odrębnych kontrolach bada również takie zagadnienia, jak: prawidłowość funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli ustanowionych dla programów operacyjnych, rezultaty wdrażania projektów realizowanych w ramach tych programów,

17 sprawdzanie dokładności wydatków zadeklarowanych do współfinansowania ze środków wspólnotowych, Kontrola projektów unijnych Kontrole zewnętrzne Komisja Europejska (KE) Komisja Europejska przeprowadza audyty Państw Członkowskich pod kątem systemów zarządzania i kontroli Funduszy Strukturalnych. Cele audytów przeprowadzanych przez KE: stwierdzanie, w jakim stopniu Państwa Członkowskie wdrożyły odpowiednie systemy zarządzania i kontroli oraz, w jakim stopniu systemy te dają satysfakcjonującą pewność w zakresie legalności i prawidłowości prowadzonych operacji,

18 Kontrole zewnętrzne Komisja Europejska (KE) Cele audytów przeprowadzanych przez KE (ciąg dalszy): ustalanie poziomu wydatków niekwalifikowalnych, jeżeli systemy zarządzania i kontroli Państw Członkowskich uznane zostaną za nieadekwatne.

19 Kontrole zewnętrzne Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) Na mocy art. 248 TWE, ETO uprawniony jest do kontrolowania dochodów i wydatków Wspólnoty w instytucjach wspólnotowych oraz w Państwach Członkowskich. Trybunał: bada rzetelność zapisów księgowych, weryfikuje legalność transakcji, sprawdza czy zasada racjonalnego zarządzania finansami Wspólnoty jest realizowana.

20 ETO organizuje oraz przeprowadza swoje prace kontrolne niezależnie od innych instytucji UE oraz władz krajowych, a także sam podejmuje decyzje co do swoich wybranych kontroli, ich tematów, podejścia kontrolnego oraz czasu i sposobu przedstawienia obserwacji oraz publikacji wniosków. Kontrola projektów unijnych Kontrole zewnętrzne Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską powierza Trybunałowi Obrachunkowemu (art ) główne zadanie kontroli właściwego wykonania budżetu Unii Europejskiej w celu zarówno poprawy zarządzania finansami, jak i rozliczenia z wykorzystania środków publicznych przez organy odpowiedzialne za zarządzanie nimi przed obywatelami Unii Europejskiej.

21 Kontrole zewnętrzne Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) Trybunał przeprowadza swoje audyty w oparciu o dokumenty, kontrole na miejscu w instytucjach Wspólnoty, kontrole na miejscu we wszystkich podmiotach zarządzających środkami wspólnotowymi w imieniu Wspólnoty i Państw Członkowskich, w tym w siedzibach osób fizycznych (i prawnych). W przypadku wykrycia nieprawidłowości lub zaistnienia podejrzenia o popełnienie oszustwa ETO powiadamia OLAF, który jest zobowiązany do podjęcia postępowania wyjaśniającego i zainicjowania postępowania sądowego w danym Państwie Członkowskim.

22 Kontrole zewnętrzne Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) ETO posiada prawo dostępu do wszelkich informacji, które są mu niezbędne przy wykonywaniu zadań. Kontrole Trybunału mogą być przeprowadzone bezpośrednio (on-the-spot) w instytucji UE, w siedzibie i na terenie organów lub osób prawnych, które zarządzają funduszami w imieniu Unii Europejskiej oraz w państwach członkowskich i w państwach korzystających z pomocy UE, na wszystkich poziomach administracji, aż do końcowego odbiorcy funduszy UE.

23 Kontrole zewnętrzne Europejskie Biuro ds. Przeciwdziałania Oszustwom Finansowym (OLAF) European Anti-Fraud Office- Europejskie Biuro ds. Przeciwdziałania Oszustwom Finansowym, utworzone na mocy Decyzji Komisji nr 1999/52 z dnia 28 kwietnia 1999 r., prowadzi postępowania administracyjne w związku z oszustwami finansowymi (zewnętrzne i wewnętrzne) na mocy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Komisji nr 1073/1999 oraz Rozporządzenia Rady nr 1074/1999 z 25 maja 1999 r.

24 Kontrole zewnętrzne Europejskie Biuro ds. Przeciwdziałania Oszustwom Finansowym (OLAF) Postępowania wewnętrzne: Prowadzone są w instytucjach i organach Wspólnoty, Dają OLAF dostęp do informacji i budynków instytucji UE, rachunków oraz możliwość uzyskania wyciągów z różnych dokumentów.

25 Kontrole zewnętrzne Europejskie Biuro ds. Przeciwdziałania Oszustwom Finansowym (OLAF) Postępowania zewnętrzne: Prowadzone są w sprawie oszustw finansowych i innych nieprawidłowości w Państwach Członkowskich UE, Przybierają formy kontroli na miejscu (on the spot checks) i kontroli wyrywkowych (inspections), Zgodnie z Rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96, OLAF może prowadzić kontrole na miejscu u przedsiębiorców w Państwach Członkowskich.

26 Kontrole zewnętrzne Europejskie Biuro ds. Przeciwdziałania Oszustwom Finansowym (OLAF) OLAF posiada niezależność w działaniach operacyjnych i dochodzeniowych (Preambuła 4, Rozp. 1073/1999). W przypadku wszczęcia dochodzenia lub sporządzania raportów w sprawie, Dyrektor Generalny OLAF nie przyjmuje instrukcji od władz państw członkowskich ani instytucji wspólnotowych (Art 12.3 Rozp. 1073/1999). Biuro może wszczynać dochodzenia zewnętrzne z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanych państw członkowskich. Może ponadto wszczynać dochodzenia wewnętrzne z własnej inicjatywy lub na wniosek instytucji, organu, urzędu lub agencji, w której takie dochodzenia ma być przeprowadzone.

27 nieprawidłowe dokumenty potwierdzające 4% błędy i braki w księgowości 2% nieprzestrzeganie warunków umowy 3% Typy nieprawidłowości niewykonane przedsięwzięcie 2% wydatki niezwiązane z projektem 4% pozostałe 21% wydatki niekwalifikowalne 18% fałszowanie dokumentów 18% zamówienia publiczne 28% (kwota ponad 32 mln EUR)

28 Dziękuję za uwagę Tomasz Schroeder Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Referat ds. kontroli projektów