Opis zasad innowacji* (załącznik nr 6) 4 ust. 3 Innowacja pedagogiczna:,,bliżej swoich korzeni. Wielkopolska i Wielkopolanie w nauczaniu języka polskiego w klasach IV-VI szkoły podstawowej. Podstawa prawna: - Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002 r. Nr 56, poz. 506, z późn. zm.) Rodzaj innowacji: innowacja programowa Program innowacyjny zostanie przeprowadzony w Szkole Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Wysocku Małym Innowacja pedagogiczna realizowana będzie w roku szkolnym 2014/2015 na II etapie nauczania w klasach IV, V, VI szkoły podstawowej przez okres jednego roku szkolnego. Materiały do prowadzenia zajęć będą pochodzić z zasobów własnych szkoły, działu regionalnego gminnej biblioteki im. Gustawa Bojanowskiego w Przygodzicach oraz Chaty Regionalnej w Przygodzicach. Innowacja jest poszerzeniem treści podstawy programowej z języka polskiego o dodatkowe zagadnienia związane z kulturą Wielkopolski(literaturą, obrzędami i tradycjami) oraz zasłużonymi Wielkopolanami.
OPIS ZASAD INNOWACJI Nowatorski charakter innowacji polega na wprowadzeniu do zajęć z języka polskiego elementów edukacji regionalnej, przygotowaniu uczniów do obcowania z kulturą,,małej ojczyzny, w tym przypadku Wielkopolski. Zastosowanie innowacji pozwoli uświadomić uczniom na czym polega odmienność kulturowa różnych regionów Polski, w tym przede wszystkim naszego - Wielkopolski. Celem innowacji jest poszerzenie treści nauczania dla II etapu edukacyjnego o teksty kultury związane z Wielkopolską, stworzone przez wielkopolskich pisarzy oraz zapoznanie uczniów z obrzędami, tradycjami oraz gwarą naszego regionu. Wielkopolska, jest nie tylko kolebką państwa polskiego, ale także miejscem narodzin i kształtowania się ojczystego języka. Często nie uświadamiamy sobie, jak wielu wybitnych poetów i pisarzy na przestrzeni minionych wieków związanych jest z ziemiami nad Wartą, Prosną czy Baryczą.. Dla jednych było to miejsce urodzenia, dla innych miejsce zamieszkania, a jeszcze inni to serdecznie podejmowani goście. Wielkopolska jest jedynym regionem Polski, w którym przebywali niemal wszyscy najwybitniejsi przedstawiciele polskiego Parnasu literackiego. Do grona wybitnych współczesnych literatów z wielkopolskim rodowodem należą bez wątpienia: Stanisław Barańczak, Ryszard Krynicki, Włodzimierz Odojewski, Małgorzata Musierowicz. Do nieżyjących już pisarzy zaliczyć trzeba niewątpliwie: Wisławę Szymborską, Adama Asnyka, Marię Dąbrowską, Arkadego Fiedlera, Wojciecha Bąka i Stanisława Grochowiaka Uczniowie zapoznają się z tekstami literackimi. Przeanalizują regionalne utwory, podania i legendy. Ważne miejsce w realizacji innowacji zajmuje także gwara wielkopolska. W związku z realizacją innowacji uczniowie będą uczestniczyć w wycieczkach do muzeów regionalnych, organizować konkursy wiedzy, krasomówczo-gwarowe i poetyckie recytacje. Odbywać się będą także,,wieczorki poetyckie z pisarzami z regionu. Realizowane będą także projekty edukacyjne związane tematycznie z Wielkopolską. CELE INNOWACJI: 1. Rozwijanie wiedzy o kulturze własnego regionu i jej związkach z kulturą narodową. 2. Kontakt ze środowiskiem lokalnym i regionalnym w celu wytworzenia bliskich więzi i zrozumienia różnorakich przynależności człowieka. 3. Ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej przez rozwój tożsamości regionalnej. 4. Rozwijanie wiedzy o historii regionu w powiązaniu z tradycjami własnej rodziny.
5. Poznanie tekstów kultury związanych z Wielkopolską. 6. Zapoznanie się z twórczością pisarzy pochodzących z ziemi wielkopolskiej. 7. Organizacja wycieczek do muzeów Wielkopolski. 8. Poznanie przez uczniów gwary wielkopolskiej. CELE SZCZEGÓŁOWE: W wyniku realizacji programu uczeń powinien: 1) poznać wielkopolskie tradycje i obrzędy, 2) poznać historię regionu, 3) analizować i interpretować wiersze, teksty prozatorskie wielkopolskich poetów i pisarzy, 4) omawiać legendy i baśnie z ziemi wielkopolskiej, 5) przeczytać lekturę wielkopolskiego prozaika, 6) odwiedzić muzeum ziemi wielkopolskiej, 7) uczestniczyć na wieczorkach poetyckich i spotkaniach w bibliotece z Wielkopolanami, 8) poznać specyfikę gwary swojego regionu. ZASADY INNOWACJ: Program realizowany będzie na języku polskim w szkole podstawowej w cyklu rocznym we wszystkich klasach. Zajęcia i warsztaty obejmować będą zagadnienia dotyczące: 1) analizy i interpretacji tekstów literackich napisanych przez mieszkańców Wielkopolski, 2) analizy i interpretacji tekstów literackich związanych z Wielkopolską, 3) historii regionu, 4) gwary wielkopolskiej, 5) obrzędów Wielkopolski, 6) umiejętności wyszukiwania potrzebnych informacji, 7) umiejętności korzystania z różnych źródeł, 8) umiejętności oceniania wiadomości pod kątem ich przydatności.
Nauczyciel prowadzący zajęcia języka polskiego, omawiając teksty kultury, sięgał będzie po dzieła wielkopolskich pisarzy i poetów. Przybliży uczniom ich sylwetki oraz zaprezentuje miejsca z nimi związane. Uczniowie pracować będą metodami aktywnymi. Cykl zajęć zostanie poświęconych na omówienie gwary. Lekcje, warsztaty odbywać się będą w szkole i alternatywnie pozna nią (muzea, biblioteka gminna, Chata Regionalna). Przeprowadzane będą także konkursy i quizy związane z zagadnieniami realizowanymi w czasie innowacji. EFEKT KOŃCOWY DLA UCZNIA: 1. Odnajdywanie wartości, jaką stanowi wspólnota lokalna i jej kultura w życiu człowieka. 2. Prezentowanie własnego regionu i jego walorów. 3. Działanie na rzecz ochrony regionalnego dziedzictwa kulturowego. 4. Udział w lokalnych inicjatywach kulturalnych. Wszystkim pedagogom, a w szczególności nauczycielom języka polskiego, powinno zależeć na uświadomieniu uczniom poczucia wspólnoty regionalnej, związków z naszą małą ojczyzną. Wprowadzanie treści regionalnych na lekcjach języka polskiego wzbogaca horyzonty myślowe uczniów w wiedzę o regionie, zagadnienia folkloru czy literatury, a udział w życiu kulturalnym wzbogaca więź z regionem, poczucie tożsamości narodowej. Tematyce literatury i kultury poświęcona będzie jedna lekcja w miesiącu. Wycieczki tematyczne, rajdy, spotkania z ciekawymi i zasłużonymi dla regionu ludźmi, staną się doskonałym uzupełnieniem realizowanych treści. Nie ulega wątpliwości, że prezentowanie i przybliżanie na lekcjach języka polskiego sylwetek wybitnych ludzi stanie się źródłem wiedzy o przeszłości i teraźniejszości miejscowości związanych z wybitnymi postaciami a także świetnym przykładem korelacji przedmiotowej z historią, plastyką, muzyką, przyrodą, zajęciami z wychowawcą. Dodatkowo treści te w roku szkolnym 2014/2015 zostaną zawarte w programie wychowawczym i planie pracy wychowawczej w klasach IV, V i VI szkoły podstawowej.
METODY PRACY: Zagadnienia regionalne są doskonałym elementem kształcenia kulturowego i językowego, podstawą do ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Ważna też jest ich funkcja wychowawcza. Funkcje: kształcąca i wychowawcza wystąpią podczas różnorodnych form pracy na zajęciach lekcyjnych oraz w pracy domowej uczniów. Dominować będą metody aktywizujące, pobudzające uczniów do twórczej pracy, poszukiwań i kształcenia umiejętności ponadprzedmiotowych Będą to: ćwiczenia w mówieniu, pisanie sprawozdanie z wycieczki po,,małej ojczyźnie, tworzenie notatki do szkolnej gazetki, redagowanie listów do rówieśników, budowanie krótkich form wypowiedzi pisemnej(ogłoszeń, zaproszeń), przeprowadzenia wywiadów z ciekawymi Wielkopolanami, opracowywanie tras wycieczek po regionie. Treści regionalne w procesie nauczania języka polskiego to zapoznanie uczniów z przeszłością historyczną regionu, folklorem, poznanie dziejów współczesnych, uświadomienie osiągnięć dnia dzisiejszego a także rozwój kultury regionalnej. Przybliżeniu tych zagadnień służyć będą warsztatowe lekcje muzealne, w czasie których uczniowie poznają gwarę Wielkopolski, wytwory sztuki rękodzielniczej związanej z regionem, dawne stroje mieszkańców czy elementy wystroju wnętrz. EWALUACJA PROGRAMU Podczas trwania cyklu uczniowie opracują i wezmą udział w konkursach i quizach związanych z regionem. Przeprowadzony zostanie wywiad z uczniami oraz debata realizatorów dotycząca programu. Narzędzia ewaluacji: 1) konkury wiedzy, 2) quiz,,mistrz gwary wielkopolskiej, 3) konkursy krasomówcze,
4) projekty edukacyjne, 5) słowniki gwary, 6) konkursy na opowiadanie pisane gawrą, 7) debata realizatorów, 8) wywiady z uczniami. Sprawozdanie z realizacji Innowacji zostanie przedstawione po jej zakończeniu radzie pedagogicznej na posiedzeniu podsumowującym roczną pracę. UTWORY LITERACKIE NIEZBĘDNE DO REALIZACJI INNOWACJI: wybrany wiersz Adama Asnyka, wybrany utwór Wojciecha Bąka, opowiadanie Marii Dąbrowskiej, reportaż Arkadego Fiedlera, powieść Małgorzaty Musierowiczowej,,,Baśnie i opowieści Ostrowa Wielkopolskiego i okolic Macieja Maślińskiego,,,Legendy i baśnie znad Warty Bogdana Snocha,,, Podania, legendy i opowieści znad Prosny i Baryczy Marka Olejniczaka Uczniowie mają możliwość uzupełnienia listy o własne propozycje. LITERATURA: 1. Banach Witold, Ostrów pod znakiem pegaza, 2005. 2. Brencz Andrzej, Wielkopolski rok obrzędowy. Tradycja i zmiana, 2006. 3. Kuźnieców Janusz, W mojej małej ojczyźnie. Edukacja regionalna dziedzictwo kulturowe w regionie: Wielkopolska, 2004. 4. Łęcki Włodzimierz: Wielkopolska nasza kraina, t.1-3, 2004. 5. Nikitorowicz Jerzy: Edukacja regionalna i międzykulturowa, 2009. 6. Piwońska Zofia, Edukacja regionalna. Poradnik dla nauczycieli szkoły podstawowej, 2001.