2 WARSZAWA PRAWOBRZEŻNA

2 WARSZAWA PRAWOBRZEŻNA 2.1 Czarna od dopływu z Olesina do ujścia Zlewnia rzeki Czarnej od dopływu z Olesina znajduje się na terenie dzielnicy Białołęka oraz gminy Nieporęt. W obrębie miasta sąsiaduje ze zlewniami Kanału Żerańskiego od Nowego Kanału do Czarnej, Nowego Kanału oraz Dopływu z Olesina. Analizowana zlewnia w bardzo niewielkim stopniu leży na terenie miasta i nie posiada w granicach administracyjnych Warszawy istotnych cieków ani większych zbiorników wodnych. W związku z tym, że tylko nieznaczna część zlewni leży w zakresie opracowania, wewnątrz granic administracyjnych miasta stołecznego Warszawy zlewnia zostaje wyłączona z analiz. Wpływ na to ma również fakt, że w granicach opracowania w zlewni nie znajdują się żadne znaczące cieki oraz zbiorniki oraz że nie zdiagnozowano żadnych poważnych problemów. 2.2 Długa (Kanał Markowski) od Rowu Magenta do ujścia 2.2.1 Analiza hydrograficzna Zlewnia Długiej od Kanału Magenta do ujścia znajduje się na terenie dzielnicy Białołęka oraz gminy Marki. Największym ciekiem w zlewni jest rzeka Długa o łącznej długości 47 km (około 5,5 km w granicach administracyjnych miasta). Płynie naprzemiennie w kierunku zachodnim i północnozachodnim od dopływu Rowu Magenta do ujścia do Kanału Żerańskiego. W obszarze administracyjnych granic miasta istotniejszymi ciekami w zlewni są ponadto rów określany jako Obiekt Lewandów I, biegnący na zawalu równolegle do cieku na wysokości osiedla Grodzisk, rów R-B prostopadły do rzeki, dający początek Obiektowi Lewandów I oraz sieć rowów R-A1, R-A2, R-A3, R-A4 i R-A5 przy zakończeniu Obiektu Lewandów I. Rowy te są połączone z Długą za pomocą przepustów wałowych z klapami zwrotnymi od strony rzeki. Na terenie zlewni, w graniach administracyjnych miasta nie znajdują się większe zbiorniki wodne. 113

Rysunek 87 Schemat układu hydrograficznego zlewni rzeki Długiej (Kanał Markowski) od Rowu Magenta do ujścia 2.2.2 Analiza powierzchniowa zlewni Znaczna część zlewni znajduje się poza terenem granic administracyjnych Warszawy. Na terenie obejmującym obszar m. st. Warszawy rzeka Długa przepływa głownie przez tereny zabudowy jednorodzinnej oraz przez tereny rolnicze (Rysunek 88, Rysunek 89, Rysunek 90). W Warszawie znajduje się ujściowy odcinek rzeki Długiej, który funkcjonuje również pod nazwą Kanał Markowski. Rzeka przed Warszawą przepływa m. in. przez miasta Marki oraz Zielonka. W przeszłości tereny przyległe do rzeki stanowiły pola uprawne, obecnie obszary te podlegają znaczącej urbanizacji. Wały, których zadaniem była ochrona pól uprawnych, zaprojektowane na prawdopodobieństwa przewyższenia właściwe dla terenów rolniczych wraz z powstaniem zabudowy nie zapewniają należytej ochrony biorąc pod uwagę warunki techniczne jakim powinny odpowiadać wały przeciwpowodziowe, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie z dnia 20 kwietnia 2007 r. Z tego względu Urząd Dzielnicy Białołęka zlecił wykonanie Koncepcji programowo-przestrzennej przebudowy ujściowego odcinka rzeki Długiej. 114

Odcinek objęty opracowaniem posiada obwałowania na całej długości. W wielu miejscach zinwentaryzowano deformację nasypów wałów. W koronie wałów często widoczne są ślady kół samochodów oraz motocykli. Omawiane obwałowania wykonano w latach 70-tych XX wieku. Wtedy ich zadaniem była ochrona terenów rolniczych. Parametry obwałowań spełniały wymagania dla klasy IV ówcześnie obowiązujących przepisów. Obecnie obszary zlokalizowane w bliskim sąsiedztwie rzeki dynamicznie się rozbudowują. W bardzo szybkim tempie powstają nowe osiedla bloków oraz domów. Inwestycje te bardzo często zlokalizowane są w odległości kilku lub kilkunastu metrów od korony wału. Przy ul. Zaułek znajduje się Szkoła Podstawowa nr 112, przy której od strony boiska przepływa rzeka. Planowane jest dalsza wzmożona rozbudowa terenów chronionych wałami. Dominować będzie zabudowa mieszkaniowa i usługi. Rysunek 88 Widok na rzekę Długą płynącą w bliskim sąsiedztwie Szkoły Podstawowej nr 112. Rysunek 89 Widok na nowe inwestycje w rejonie ul. Berensona (strona lewa) oraz w rejonie ul. Wyszkowskiej (strona prawa). 115

Rysunek 90 Widok na nowe inwestycje w rejonie ul. Zdziarskiej (strona lewa) oraz w rejonie ul. Pucciniego (strona prawa). W wyniku zmiany użytkowania terenów chronionych przez wały oraz na skutek zmiany przepisów prawa nastąpiła konieczność zwiększenia wymagań technicznych dla urządzeń wodnych zlokalizowanych wzdłuż rzeki Długiej. Postępująca na przestrzeni lat dekapitalizacja (degradacja) urządzeń wodnych wybudowanych w celach rolniczych wpłynęła znacząco na obniżenie ich parametrów technicznych. W związku z powyższym istniejące zabezpieczenia przeciwpowodziowe rzeki Długiej nie gwarantują dostatecznej ochrony. Istnieje poważne zagrożenie przelania się wody przez koronę wału oraz utraty stateczności skarp nasypu. Dodatkowym niekorzystnym czynnikiem jest ukształtowanie terenu. Dodatkowo zwierciadło wód gruntowych w podłożu zalega płytko. W związku z tym jedynym sposobem zabezpieczenia terenu przed powodzią jest uregulowanie rzeki oraz remont/ przebudowa wałów przeciwpowodziowych. Wydaje się, że z powodu stale zwiększającego się stopnia urbanizacji zlewni rzeki Długiej oraz niekorzystnych warunków wodno-gruntowych działania inwestycyjne mając na celu podniesienie poziomu zabezpieczenia przeciwpowodziowego należy podjąć jak najszybciej. Drugim istotnym ciekiem na terenie zlewni jest rów o nazwie Obiekt Lewandów (Rysunek 91, Rysunek 92). Wraz z dopływami (R-A1, R-A3, R-A5) odwadnia południową część zawala. W dużej mierze przepływa on przez działki prywatne. W niektórych miejscach dostęp do rowu jest utrudniony, ponieważ przepływa przez osiedla zamknięte. Rysunek 91 Obiekt Lewandów I przepływający przez zamknięte osiedle przy ul. Zaułek 116

Rysunek 92 Obiekt Lewandów I przepływający pod płytą boiska Szkoły Podstawowej nr 112 W przypadku omawianej zlewni, rowy przepływające przez prywatne działki są poprawnie utrzymane. W trakcie inwentaryzacji układu hydrograficznego całego m. st. Warszawy wiele razy napotykano na sytuację, w której fundamenty budynku posadowione zostały bezpośrednio na rowie. W przypadku zlewni rzeki Długiej nie zaobserwowano takich sytuacji. 2.2.3 Analiza wskaźników urbanistycznych i parametru CN Planowane w Studium m.st. Warszawy zagospodarowanie terenów składających się na jednostki funkcjonalne położone w zlewni rzeki Długiej spowoduje znaczne obniżenie potencjalnych możliwości retencyjnych na tych terenach, o czym świadczy wzrost wskaźnika CN i obniżenie wartości wskaźnika PBC w stosunku do ich wartości w stanie istniejącym. Nowa zabudowa i powierzchnie utwardzone spowodują zwiększony odpływ wód opadowych (spływ powierzchniowy) z obszaru zlewni w krótkim czasie. Ich odprowadzenie wymagać będzie wyposażenia terenów inwestycyjnych w kanalizację lub modernizację sieci melioracyjnej odprowadzającą wody do rzeki Długiej, dostosowania rzeki Długiej do odbioru dużo większej ilości wód, co wymagać będzie remontu wałów i przepustów wałowych. 2.2.4 Wyniki analizy dla zlewni rzeki Długiej (Kanał Markowski) od Rowu Magenta do ujścia Na podstawie danych zawartych w geobazie z inwentaryzacją można sformułować następujące zalecenia do dokumentów planistycznych: Rekomendacje związane z utrzymaniem ukł. hydrograficznego: 1. Dostosowanie istniejącej sieci hydrograficznej do pełnienia funkcji odbiornika wód opadowych i roztopowych z obszarów zabudowanych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach dopływów rzeki Długiej m. in. wzdłuż Obiektu Lewandów. 2. Zakaz niszczenia, zasypywania oraz zanieczyszczania elementów układu hydrograficznego. 3. Przywrócenie, utrzymywanie, zachowanie ciągłości i sprawnego funkcjonowania sieci hydrograficznej (kanałów, rowów, zbiorników) oraz zakaz wykonywania samowolnej przebudowy urządzeń wodnych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach dopływów rzeki Długiej m. in. wzdłuż Obiektu Lewandów I. 4. W przypadku kolizji nowej inwestycji z siecią odwadniającą dopuszcza się zmianę trasy i kształtu rowów/ kanałów / zbiorników wskazanych na rysunku MPZP lub w przypadku braku pokrycia planem- SUiKZP. Projekt alternatywnej trasy i parametrów rowu/ kanału, także gdy jest realizowany na terenie działek prywatnych, powinien być uzgodniony z właściwym Organem Administracji Publicznej. Brak projektu rozwiązania kolizji z siecią odwadniającą wyklucza zezwolenia na realizację. 117

Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach dopływów rzeki Długiej m. in. wzdłuż Obiektu Lewandów I. 5. Na terenach zabudowy i komunikacji dopuszcza się zakrycie rurociągiem poszczególnych elementów otwartej sieci hydrograficznej, zgodnie z przepisami odrębnymi. Parametry hydrauliczne rurociągu muszą spełniać wymogi odrębnych przepisów gwarantujących zachowanie właściwych parametrów przepływu pod rygorem braku uzyskania właściwego zezwolenia na realizację. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach dopływów rzeki Długiej m. in. wzdłuż Obiektu Lewandów I. 6. Dla elementów układu hydrograficznego zalecana odległość zabudowy minimum 3,0 m od górnej krawędzi skarpy rowów; w przypadku ogrodzeń przecinających poprzecznie bieg rowu, warunki swobodnego przepływu winny być zachowane poprzez sprawne funkcjonowanie systemu przepustów gwarantujących zachowanie warunków przepływu panujących na cieku. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach dopływów Obiektu Lewandów I ( sieć rowów R-A). 7. Zalecenie rozbudowy kanalizacji deszczowej w celu uporządkowania stosunków wodnych. 8. Dla elementów układu hydrograficznego zalecana odległość zabudowy minimum 10,0 m oraz ogrodzeń w odległości mniejszej niż 5 m od górnej krawędzi skarpy cieków i zbiorników wodnych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy przy Obiekcie Lewandów I. 9. Dla Obiektu Lewandów zaleca się wzdłuż rowów lokalizowanie dróg serwisowych o szerokości min. 1.5 m. 10. Nie dopuszcza się zmiany użytkowania terenów zielonych. Na tych terenach obowiązuje bezwzględny zakaz zabudowy. Zalecenie dotyczy trenów zielonych wzdłuż koryta rzeki Długiej. 11. Zagospodarowanie w sposób rekreacyjno-wypoczynkowy terenów związanych z układem hydrograficznym cieków wodnych, jezior i stawów przy jednoczesnej ochronie wartości przyrodniczych i elementów eksponowanych w krajobrazie miasta. Zalecenie dotyczy trenów zielonych wzdłuż koryta rzeki Długiej. Rekomendacje wynikające z bezpieczeństwa przeciwpowodziowego: 1. Dopuszczenie modernizacji i wznoszenia nowych budowli wodnych, służących realizacji ustalonego w planie układu wodnego i zapewnienia/ podwyższenia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego ( dla terenów zalewowych). Zalecenie dotyczy trenów międzywala oraz zawala rzeki Długiej. 2. Pielęgnacja i ochrona istniejącej zieleni wysokiej i niskiej oraz jej wzbogacenie z zastosowaniem gatunków dobranych do potrzeb lokalnego ekosystemu i wymagań ochrony przeciwpowodziowej. Zalecenie dotyczy trenów zielonych wzdłuż koryta rzeki Długiej. 3. Projekty budowlane budynków należy opracować z uwzględnieniem zagrożenia powodziowego. 4. Zaleca się brak sytuowania przejść, przejazdów przez wały oraz wzdłuż korony wałów, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych i odpowiednio ubezpieczonych. Zalecenie dotyczy trenów międzywala oraz zawala rzeki Długiej. 5. Zaleca się zakaz prowadzenia robót i innych prac które mogą uszkodzić darninę lub inne umocnienia skarp i korony wałów. Zalecenie dotyczy trenów międzywala oraz zawala rzeki Długiej. 6. Dla rzeki Długiej zalecana odległość lokalizowania obiektów min. 10 m od podstawy zmodernizowanego wału przeciwpowodziowego. 118

7. Konieczność wykonania przebudowy i przystosowania koryta rzeki Długiej wraz z obwałowaniami przeciwpowodziowymi do klasy I, zgodnie z obowiązującymi przepisami zabezpieczenia przeciwpowodziowego dla terenów zurbanizowanych. 8. Dla rzeki Długiej zaleca się lokalizowanie wzdłuż obwałowań dróg serwisowych (eksploatacyjnych) o min. szerokości 3m. Rekomendacje związane z analizą geologiczno-inżynierską 38 : 1. Rekomenduje się wprowadzenie na rysunkach w dokumentach planistycznych informacji ostrzegających o możliwości występowania wysokich poziomów zwierciadła wody gruntowej. Znajomość głębokości zwierciadła wód gruntowych jest niezbędna do wykonania prawidłowego projektu posadowienia budowli (np. obniżenie poziomu zwierciadła wód gruntowych za pomocą systemu drenaży czy podjęcie decyzji o poniesieniu gruntu czy też dobór metody zabezpieczenia fundamentów oraz ścian budynku przed wahaniami poziomu wód gruntowych). 2. Ograniczenie budowy szamb. W przypadku prowadzenia inwestycji na terenach o wysokim poziomie zwierciadła wód gruntowych należy ścieki odprowadzać do kanalizacji sanitarnej. W przypadku jej braku należy nałożyć na Inwestora obowiązek dodatkowego uzbrojenia terenu. Rekomendacje związane z analizą wskaźników urbanistycznych: Brak rekomendacji wynikających z analizy wskaźników urbanistycznych. 2.3 Długa od Zązy do Czarnej Strugi W związku z tym, że tylko nieznaczna część zlewni leży w zakresie opracowania, wewnątrz granic administracyjnych miasta stołecznego Warszawy zlewnia zostaje wyłączona z analiz. Wpływ na to ma również fakt, że w granicach opracowania w zlewni nie znajdują się żadne znaczące cieki oraz zbiorniki oraz że nie zdiagnozowano żadnych poważnych problemów w zakresie funkcjonowania układu hydrograficznego. 2.4 Dopływ z Drewnicy (Kanał nr 26) 2.4.1 Analiza hydrograficzna Zlewnia Kanału nr 26 (wg dzielnicy Kanał Zaciszański) znajduje się na terenie dzielnicy Targówek oraz w Gminach Zielonka i Ząbki. Jest ona zlewnią cząstkową zlewni Kanału Bródnowskiego. Największym ciekiem na obszarze zlewni jest Kanał nr 26, prawostronny dopływ Kanału Bródnowskiego, o łącznej długości ~ 2.5km (całość w obrębie administracyjnym Warszawy), którego początek zaczyna się na obszarze Pracowniczych Ogródków Działkowych im. Stefana Starzyńskiego, w miejscu połączenia się sieci rowów szczegółowych R-C. Płynie on początkowo w kierunku północno-zachodnim, następnie zmienia przebieg na północno-wschodni, wzdłuż ulicy Radzymińskiej. Na wysokości skrzyżowania z ulicą Bystrą, kanał przekracza ulicę Radzymińską, gdzie jednocześnie następuje połączenie z siecią rowów R-A i R-B. W dalszym odcinku kanał płynie w kierunku południowo-zachodnim pomiędzy Parkiem Leśnym Bródno, a osiedlem Zacisze, na terenie którego uchodzi do Kanału Bródnowskiego. Poza Kanałem nr 26, istotniejszymi elementami hydrograficznymi w obrębie zlewni są wspomniane sieci rowów R-A, R-B oraz R-C, które w głównej mierze przebiegają na terenie Pracowniczych Ogródków Działkowych im. Stefana Starzyńskiego. 38 Rozwinięcie i uszczegółowienie analizy geologiczno-inżynierskiej znajduje się w Zeszycie_04 119

Rysunek 93 Schemat układu hydrograficznego zlewni Dopływ z Drewnicy 2.4.2 Analiza powierzchniowa zlewni Obszar analizowanej zlewni leży tylko częściowo w granicach administracyjnych miasta Warszawy, druga jego część położona jest w gminie Ząbki. Na znacznej powierzchnia zlewni znajdują się osiedla domków jednorodzinnych: osiedle Drewnica na północnym-wschodzie i osiedle Zacisze na południowym-zachodzie. W środkowej części zlewni znajdują się ogródki działkowe. Problemy z podtopieniami występują w południowo-zachodniej części zlewni, na terenie osiedla Zacisze. Osiedle ma charakter zwartej zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej. Znaczna część obszaru pokryta jest drogami i parkingami (powierzchniami znacznie uszczelnionymi). Na terenie osiedla nie ma kanalizacji deszczowej. Drugim obszarem newralgicznym jest środkowa część zlewni, w której znajdują się ogródki działkowe. Znajdujące się tam rowy są częściowo zasypane lub pozarastane, i nie mogą właściwie spełniać swoich funkcji. 120

2.4.3 Analiza wskaźników urbanistycznych i parametru CN Planowane w Studium m.st. Warszawy zagospodarowanie terenów składających się na jednostki funkcjonalne położone w zlewni Dopływu z Drewnicy spowoduje tylko nieznaczne obniżenie potencjalnych możliwości retencyjnych na tych terenach. Zmiany zachodzą głównie w rejonie ulicy Radzymińskiej gdzie wzdłuż ulicy istniejąca zabudowa określona jest w studium jako usługi. Nawet przy zwiększeniu tam zabudowy odczuwalny wzrost parametru CN nie będzie znaczący, gdyż istniejąca obecnie zabudowa powoduje już teraz ograniczenie możliwości retencji. Jedynie w północnej części zlewni, gdzie obecnie znajdują się tereny nieużytkowane, konieczne będzie odprowadzenie większej ilości wód poprzez Kanał 26 wraz z siecią rowów, które należy dostosować do możliwości odbioru tych wód. Zmiany parametru CN będą związane też z realizacją WOW. Kwestia odwodnienia planowej obwodnicy zostanie rozstrzygnięta w dokumentach projektowych inwestycji. 2.4.4 Wyniki analizy dla zlewni Dopływ z Drewnicy Na podstawie danych zawartych w geobazie z inwentaryzacją można sformułować następujące zalecenia do dokumentów planistycznych: Rekomendacje związane z utrzymaniem ukł. hydrograficznego: 1. Dostosowanie istniejącej sieci hydrograficznej do pełnienia funkcji odbiornika wód opadowych i roztopowych z obszarów zabudowanych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach Kanału nr 26 oraz jego dopływów. 2. Zakaz niszczenia, zasypywania oraz zanieczyszczania elementów układu hydrograficznego. 3. Przywrócenie, utrzymywanie, zachowanie ciągłości i sprawnego funkcjonowania sieci hydrograficznej (kanałów, rowów, zbiorników) oraz zakaz wykonywania samowolnej przebudowy urządzeń wodnych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach Kanału nr 26 oraz jego dopływów. 4. W przypadku kolizji nowej inwestycji z siecią odwadniającą dopuszcza się zmianę trasy i kształtu rowów/ kanałów / zbiorników wskazanych na rysunku MPZP lub w przypadku braku pokrycia planem- SUiKZP. Projekt alternatywnej trasy i parametrów rowu/ kanału, także gdy jest realizowany na terenie działek prywatnych, powinien być uzgodniony z właściwym Organem Administracji Publicznej. Brak projektu rozwiązania kolizji z siecią odwadniającą wyklucza zezwolenia na realizację. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach Kanału nr 26 oraz jego dopływów. 5. Na terenach zabudowy i komunikacji dopuszcza się zakrycie rurociągiem poszczególnych elementów sieci hydrograficznej, zgodnie z przepisami odrębnymi. Parametry hydrauliczne rurociągu muszą spełniać wymogi odrębnych przepisów gwarantujących zachowanie właściwych parametrów przepływu pod rygorem braku uzyskania właściwego zezwolenia na realizację. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach Kanału nr 26 oraz jego dopływów. 6. Dla sieci rowów R zalecana odległość zabudowy minimum 3,0 m od górnej krawędzi skarpy rowów; w przypadku ogrodzeń przecinających poprzecznie bieg rowu, warunki swobodnego przepływu winny być zachowane poprzez sprawne funkcjonowanie systemu przepustów gwarantujących zachowanie warunków przepływu panujących na cieku. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy w rejonach dopływów Kanały nr 26 (sieci rowów R). 7. Dla Kanału 26 zalecana jest odległość zabudowy minimum 10,0 m oraz ogrodzeń w odległości mniejszej niż 5 m od górnej krawędzi skarpy cieków i zbiorników wodnych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy wzdłuż Kanału nr 26. 121

8. Nie dopuszcza się zmiany użytkowania terenów zielonych. Na tych terenach obowiązuje bezwzględny zakaz zabudowy. Zalecenie dotyczy trenów zielonych wzdłuż granicy m. st. Warszawa z m. Ząbki. Rekomendacje związane z analizą geologiczno-inżynierską 39 : 1. Rekomenduje się wprowadzenie na rysunkach w dokumentach planistycznych informacji ostrzegających o możliwości występowania wysokich poziomów zwierciadła wody gruntowej. Znajomość głębokości zwierciadła wód gruntowych jest niezbędne do wykonania prawidłowego projektu posadowienia budowli (np. obniżenie poziomu zwierciadła wód gruntowych za pomocą systemu drenaży czy podjęcie decyzji o poniesieniu gruntu czy też dobór metody zabezpieczenia fundamentów oraz ścian budynku przed wahaniami poziomu wód gruntowych). 2. Ograniczenie budowy szamb. W przypadku prowadzenia inwestycji na terenach o wysokim poziomie zwierciadła wód gruntowych należy ścieki odprowadzać do kanalizacji sanitarnej. W przypadku jej braku należy nałożyć na Inwestora obowiązek dodatkowego uzbrojenia terenu. Rekomendacje związane z analizą wskaźników urbanistycznych 40 : 1. Wymaga się stosowania nawierzchni naturalnych, przepuszczalnych dla wód deszczowych na drogach pieszych, rowerowych oraz placach publicznych. 2. Zakazuje się zwiększania powierzchni nieprzepuszczalnych. 3. Dopuszcza się tworzenie tarasów i stropodachów z powierzchnią biologicznie czynną. 4. Wymaga się pielęgnacji i ochrony istniejącej zieleni wysokiej, średniej i niskiej. 5. Wymaga się lokalizowania suchych zbiorników retencyjnych, mających na celu gromadzenie nadmiaru wód opadowych. 6. Zakazuje się likwidowania naturalnych zbiorników wodnych. 7. Zakazuje się zmniejszania powierzchni biologicznie czynnej. 8. Zakazuje się zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne. 9. Dopuszcza się realizację rowów otwartych i zbiorników retencyjno infiltracyjnych, jako odbiorników wód opadowych. 10. Wymaga się utrzymania wskaźnika powierzchni nieprzepuszczalnych na poziomie maksimum 30%. Zalecenie dotyczy głównie osiedli położonych po lewej stronie ulicy Radzymińskiej. 11. Nakaz utrzymania wskaźnika powierzchni nieprzepuszczalnych na poziomie maksimum 35%. Zalecenie dotyczy głównie osiedla w rejonie ulicy Łodygowej. 2.5 Dopływ z Hipolitowa W związku z tym, że tylko nieznaczna część zlewni leży na obszarze administracyjnym miasta stołecznego Warszawy zlewnia zostaje wyłączona z analiz. Wpływ na to ma również fakt, że w granicach opracowania w zlewni nie znajdują się żadne znaczące cieki oraz zbiorniki oraz że nie zdiagnozowano żadnych poważnych problemów. 2.6 Dopływ z Jeziora Dziekanowskiego W związku z tym, że tylko nieznaczna część zlewni leży na obszarze administracyjnym miasta stołecznego Warszawy zlewnia zostaje wyłączona z analiz. Wpływ na to ma również fakt, że w granicach opracowania w zlewni nie znajdują się żadne znaczące cieki oraz zbiorniki oraz że nie zdiagnozowano żadnych poważnych problemów. 39 Rozwinięcie i uszczegółowienie analizy geologiczno-inżynierskiej znajduje się w Zeszycie_04 40 Rozwinięcie i uszczegółowienie analizy wskaźników urbanistycznych znajduje się w Zeszycie_05 122

2.7 Dopływ z Olesina Zlewnia Dopływu znajduje się na terenie dzielnicy Białołęka oraz gmin Nieporęt i Marki. Analizowana zlewnia leży w niewielkim stopniu na terenie miasta, a w graniach administracyjnych Warszawy nie ma istotnych cieków, ani większych zbiorników wodnych. Z tego względu nie została ona poddana szczegółowej analizie. Należy jednak podkreślić, iż na terenie zlewni znajdują się rozlewiska i mokradła, gdzie gromadzą się wody opadowe i roztopowe, pozbawione możliwości odpływu. 2.8 Dopływ z Zamienia W związku z tym, że tylko nieznaczna część zlewni leży na obszarze administracyjnym miasta stołecznego Warszawy zlewnia zostaje wyłączona z analiz. Wpływ na to ma również fakt, że w granicach opracowania w zlewni nie znajdują się żadne znaczące cieki oraz zbiorniki oraz że nie zdiagnozowano żadnych poważnych problemów. 2.9 Kanał Bródnowski do dopływu z Drewnicy 2.9.1 Analiza hydrograficzna Największym ciekiem na obszarze zlewni jest Kanał Bródnowski Górny o łącznej długości 11,66km (z czego ~ 6.50 km w obrębie analizowanej zlewni). Biegnie on od swoich źródeł zlokalizowanych na południe od elektrociepłowni Kawęczyn, początkowo w kierunku wschodnim, by następnie zmienić bieg na północno-wschodni, gdzie lekko meandrując dopływa do końca rozpatrywanej zlewni cząstkowej. Poza Kanałem Bródnowskim najistotniejszymi elementami hydrograficznymi w obrębie zlewni są jego prawostronne dopływy: Rów R-D o długości 764 km, Rów Ząbkowski o długości 1.660 m, Rów R-A o długości 1.77 km, Rów R-B o długości 2.20 km oraz Rów R-C wpływający do Rowu Ząbkowskiego. Wymienione cieki są ponadto recypientami mniejszych rowów melioracyjnych, które szczególnie licznie występują w centralnym obszarze zlewni obejmującej osiedla Elsnerów i Utrata. Na uwagę zasługuje również istnienie zbiornika retencyjnego przy granicy Targówka z Rembertowem na wysokości ulicy Skorpiona i ulicy Bardowskiego. Obiekt zrealizowany w 2014 roku ma powierzchnię ok. 1,50 ha i głębokość średnią około 1,50 m. Ma pełnić przede wszystkim funkcję retencyjną i rekreacyjną. 123

Rysunek 94 Schemat układu hydrograficznego zlewni Kanał Bródnowski do dopływu Z Drewnicy 2.9.2 Analiza powierzchniowa zlewni Zlewnia Kanału Bródnowskiego do dopływu z Drewnicy (Kanał Zaciszański) znajduje się na terenie dzielnicy Targówek, Rembertów, Praga Północ oraz w gminie Ząbki. Teren zlewni to zazwyczaj obszary osiedlowe: położone na wschodniej części osiedla Stary Rembertów, osiedla gminy Ząbki na północy, Targówek Mieszkaniowy na zachodzie oraz Szmulowizna na południowym - zachodzie (dzielnica Praga Północ). Stosunkowo niewielkie kompleksy leśne znajdują się w środkowej (okolice osiedla Utrata) i wschodniej części zlewni (osiedle Kawęczyn-Wygoda). Na uwagę zasługuje także osiedle Zacisze, przez które przechodzi północna część wododziału. W okolicy osiedla Elsnerów (środkowa część zlewni) kanał przepływa przez tereny zielone. W części południowej położona jest dzielnica Targówek Fabryczny, w której znajdują się pozostałości po dawnych zakładach przemysłowych. Kanał Bródnowski został wykonany w II połowie XIX w. Celem jego utworzenia miało być odwodnienie bagnistych dolin dawnej rzeki Brodni. Na przestrzeni ostatnich lat znaczenie melioracyjne kanału znacznie zmalało. W wyniku postępującej urbanizacji funkcja kanału uległa zmianie. Z uwagi na problemy z ustaleniem zarządcy tego kanału pojawił się problem z utrzymaniem. 124

Brak stałej konserwacji spowodował zarastanie koryta kanału oraz jego zwężenie i wypłycenie. Obecnie formalnym zarządcą tego odcinka Kanału Bródnowskiego jest Urząd Dzielnicy Targówek. Na zlecenie Urzędu w ciągu kilku ostatnich lat uporządkowano koryto kanału. Zmieniono przekrój kanału w miejscach, w których występowały największe przewężenia i zamulenia oraz uregulowano skarpy i wykonano umocnienia. Na fotografiach poniżej przedstawiono stan kanału przed pracami budowlanymi 41 w 2007 roku oraz obecny stan kanału (Rysunek 95). Oba zdjęcia zostały wykonane w rejonie ul. Rolanda w miejscu, w którym Kanał Bródnowski przepływa przez osiedle Zacisze. Rysunek 95 Strona lewa: widok na Kanał Bródnowski przed przystąpieniem do prac regulacyjnych. Strona prawa: widok na Kanał Bródnowski w stanie obecnym (po przebudowie). Analizowana zlewnia obejmuje obszar Kanału Bródnowskiego Górnego od źródła, do dopływu Kanału nr 26. Jej obszar jest dość silnie zurbanizowany, a sieć odwadniająca stosunkowo niewielka i w złym stanie. O ile Kanał Bródnowski Górny został wyregulowany w latach 2010 2011 i na dzień dzisiejszy jest w stanie odprowadzać wody opadowe z pobliskich terenów, o tyle pozostałe elementy sieci są pozarastane i pozamulane (Rysunek 96, Rysunek 97). Uniemożliwia to odpływ wód z terenów bardziej oddalonych od kanału. Poza strefą oddziaływania Kanału Bródnowskiego znajdują się osiedla Kawęczyn-Wygoda, Targówek Mieszkaniowy, Szmulowizna i Targówek Fabryczny. Pracom regulacyjnym wykonanym na Kanale Bródnowskim poddano jedynie odcinek od od ul. Gwarków. Poczatkowy odcinek jest jeszcze nieuregulowany. W tym rejonie uchodzi do Kanału Bródnowskiego kolektor zlokalziowany wzdłuż ul. Strażackiej. Jego funkcją jest odprowadzenie wody z terenów osiedla Kawęczyn-Wygoda. Na terenie wyżej wymienonego osiedla w trakcie opadów regularnie pojawia się problem z podtopieniami piwnic. Zjawisko to świadczy o niewydowlności obenych rozwiązań w zakresie odwodnienia. 41 źródło: Rewitalizacja kanału Bródnowskiego w dzielnicy Targówek m. st. Warszawy 125

Rysunek 96 Widok na początkowy odcinek Kanału Bródnowskiego. Rysunek 97 Niedrożny przepust w ul. Gwarków Na osiedlu Zacisze i Targówek Fabryczny, dużym problemem w prawidłowym funkcjonowaniu układu hydrograficznego jest wysoki poziom wód gruntowych. To on m. in. powoduje, iż regularnie zalewane są piwnice i garaże, najczęściej w kwadracie ulic: Tużyckiej, Perłowej, Potulickiej, Płońskiej. W trakcie intensywnych opadów zlewane są również piwnice ul. Wolbromskiej. 42 Często zalewana jest także część środkowa zlewni (osiedla Elsnerów i Utrata) na której znajdują się Rodzinne Ogrody Działkowe Raj i Gaj. Na tym terenie istnieje sieć rowów odwadniających, lecz koryta są w znacznej mierze zamulone i niedrożne (Rysunek 98). 42 źródło: www.targowek.info 126

Rysunek 98 Widok na rów i przepust pod ul. Janowiecką Sieć rowów R z ROD posiada połączenie z Kanałem Bródnowskim za pomocą Rowu Ząbkowskiego. Urządzenia te w dużej mierze nie są utrzymywane i poddawane konserwacji. Wiele rowów w tym rejonie jest tak silnie zarośniętych, że praktycznie ich koryto jest niezauważalne (Rysunek 99, Rysunek 100). Rysunek 99 Widok na Rów R-C1 w rejonie ul. P. Bardowskiego Rysunek 100 Widok na Rów Ząbkowski przed ujściem do Kanału Bródnowskiego (rejon ul. Bardowskiego). 2.9.3 Analiza wskaźników urbanistycznych i parametru CN Planowane w Studium m.st. Warszawy zagospodarowanie terenów składających się na jednostki funkcjonalne położone w zlewni Kanału Bródnowskiego do Dopływu z Drewnicy spowoduje znaczne obniżenie potencjalnych możliwości retencyjnych na tych terenach, o czym świadczy wzrost wskaźnika CN i obniżenie wartości wskaźnika PBC w stosunku do ich wartości w stanie istniejącym. 127

Zmiany widoczne są szczególnie w centralnej części zlewni przy początkowym odcinku Kanału Bródnowskiego Górnego. Wskazane obszary przedstawione są w Studium jako obszary usługowo przemysłowe. Obecnie na tym terenie znajdują się nieużytki i pojedyncze obiekty przemysłowe (usługowe) które stwarzają dobre warunki dla retencji. Wraz ze zmianami, warunki te mogą ulec niekorzystnym zmianom. Najważniejszym, podstawowym rozwiązaniem wydaje się dobre utrzymanie Kanału Bródnowskiego jako odbiornika wód oraz rozbudowa sieci rowów lub rurociągów zbiorczych na obszarze podlegającym procesom urbanizacyjnym. Wraz ze zwiększeniem powierzchni szczelnych warto zastanowić też się nad budową zbiorników retencjonujących wody, których zadaniem byłoby zebranie i przetrzymanie przez pewien czas nadwyżek wód opadowych, co zwiększyłoby bezpieczeństwo terenów położonych poniżej. Nieco inaczej sytuacja ma się w przypadku najbardziej na północ wysuniętej część zlewni, gdzie studium przewiduje zabudowę mieszkaniową M1 w miejsce istniejących terenów zielonych. W wyniku tego zwiększy się z pewnością wartość parametru CN i zmaleje zdolność potencjalnej retencji. W miejscu tym wraz z postępem procesów urbanizacyjnych należy dostosować możliwość odprowadzenia wód opadowych np. poprzez rowy lub rurociągi do Kanału Bródnowskiego Górnego albo budowę niewielkiego zbiornika retencjonującego nadwyżki wód opadowych. 2.9.4 Wyniki analizy dla zlewni Kanał Bródnowski do Dopływu z Drewnicy Na podstawie danych zawartych w geobazie z inwentaryzacją można sformułować następujące rekomendacje do dokumentów planistycznych: Rekomendacje związane z utrzymaniem ukł. hydrograficznego: 1. Nakaz dostosowania istniejącej sieci hydrograficznej do pełnienia funkcji odbiornika wód opadowych i roztopowych z obszarów zabudowanych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy. 2. Nakaz przywrócenia, utrzymywania, zachowania ciągłości i sprawnego funkcjonowania sieci hydrograficznej (kanałów, rowów, zbiorników) oraz zakaz wykonywania samowolnej przebudowy urządzeń wodnych. Zalecenie dotyczy głównie dopływów Kanału Bródnowskiego, których to stan został w trakcie inwentaryzacji stwierdzony za niedopuszczalny. 3. Na terenach zabudowy i komunikacji dopuszcza się zakrycie rurociągiem poszczególnych elementów sieci hydrograficznej, zgodnie z przepisami odrębnymi. Parametry hydrauliczne rurociągu muszą spełniać wymogi odrębnych przepisów gwarantujących zachowanie właściwych parametrów przepływu pod rygorem braku uzyskania właściwego zezwolenia na realizację. Zalecenie dotyczy wszystkich elementów układu hydrograficznego. 4. Nakaz zagospodarowania rekreacyjno-wypoczynkowego terenów związanych z układem hydrograficznym cieków wodnych, jezior i stawów przy jednoczesnej ochronie wartości przyrodniczych i elementów eksponowanych w krajobrazie miasta. Zalecenie dotyczy niedawno utworzonego zbiornika retencyjnego w rejonie ul. Swojskiej). 5. Dla elementów układu hydrograficznego zakaz zabudowy w odległości minimum 3,0 m od górnej krawędzi skarpy rowów; w przypadku ogrodzeń przecinających poprzecznie bieg rowu, warunki swobodnego przepływu winny być zachowane poprzez sprawne funkcjonowanie systemu przepustów gwarantujących zachowanie warunków przepływu panujących na cieku. Zalecenie dotyczy wszystkich elementów układu hydrograficznego w początkowym odcinku Kanału Bródnowskiego na terenach PU od początku Kanału Bródnowskiego do ul. Swojskiej oraz dopływów Kanału nr 26. 6. Dla elementów układu hydrograficznego zakaz zabudowy w odległości minimum 10,0 m oraz ogrodzeń w odległości mniejszej niż 5 m od górnej krawędzi skarpy cieków i zbiorników wodnych 128

Zalecenie dotyczy Kanału Bródnowskiego od ul. Swojskiej do dopływu Kanału nr 26 (Dopływu z Drewnicy) oraz Kanału nr 26. 7. Nakaz dostosowania istniejącej sieci hydrograficznej do pełnienia funkcji odbiornika wód opadowych i roztopowych pochodzących z odwodnienia nasypu torów kolejowych oraz z odwodnienia obszarów zabudowanych. Zalecenie dotyczy rowów zlokalizowanych wzdłuż linii kolejowej Warszawa- Białystok. 8. Nie dopuszcza się zmiany użytkowania terenów zielonych. Na tych terenach obowiązuje bezwzględny zakaz zabudowy. Zalecenie dotyczy terenów zielonych zlokalizowanych wokół terenów przemysłowych oraz na terenów zielonych przy granicy m. st. Warszawy z m. Ząbki. Rekomendacje związane z analizą geologiczno-inżynierską 43 : Dla obszarów o wysokim poziomie występowania zwierciadła wody gruntowej 1. Rekomenduje się wprowadzenie na rysunkach w dokumentach planistycznych informacji ostrzegających o możliwości występowania wysokich poziomów zwierciadła wody gruntowej. Znajomość głębokości zwierciadła wód gruntowych jest niezbędna do wykonania prawidłowego projektu posadowienia budowli (np. obniżenie poziomu zwierciadła wód gruntowych za pomocą systemu drenaży czy podjęcie decyzji o poniesieniu gruntu czy też dobór metody zabezpieczenia fundamentów oraz ścian budynku przed wahaniami poziomu wód gruntowych). 2. Ograniczenie budowy szamb. W przypadku prowadzenia inwestycji na terenach o wysokim poziomie zwierciadła wód gruntowych należy ścieki odprowadzać do kanalizacji sanitarnej. W przypadku jej braku należy nałożyć na Inwestora obowiązek dodatkowego uzbrojenia terenu. Dla obszarów zlokalizowanych w miejscach nasypów antropogenicznych o znacznej miąższości: 1. Rekomenduje się wprowadzenie oznaczeń na rysunkach MPZP informacji ostrzegających o występowaniu nasypów antropogenicznych w podłożu. Dzięki umieszczeniu takich informacji kwestia wykonania wykonywania badań geotechnicznych w celu dokładnego rozpoznania podłoża gruntowego będzie mniej pomijana. Wskazanie głębokości zalegania gruntów nośnych jest niezbędne do opracowanie projektu dostosowania podłoża do posadowienia na nim budowli (częściowa/całkowita wymiana gruntu) oraz do doboru metody fundamentowania ( np. pale). Rekomendacje związane z analizą wskaźników urbanistycznych 44 : 1. Wymaga się stosowania nawierzchni naturalnych, przepuszczalnych dla wód deszczowych na drogach pieszych, rowerowych oraz placach publicznych. 2. Zakazuje się zwiększania powierzchni nieprzepuszczalnych. 3. Dopuszcza się tworzenie tarasów i stropodachów z powierzchnią biologicznie czynną. 4. Wymaga się pielęgnacji i ochrony istniejącej zieleni wysokiej, średniej i niskiej. 5. Wymaga się lokalizowania suchych zbiorników retencyjnych, mających na celu gromadzenie nadmiaru wód opadowych. 6. Zakazuje się likwidowania naturalnych zbiorników wodnych. 7. Zakazuje się zmniejszania powierzchni biologicznie czynnej. 8. Zakazuje się zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne. 43 Rozwinięcie i uszczegółowienie analizy geologiczno-inżynierskiej znajduje się w Zeszycie_04 44 Rozwinięcie i uszczegółowienie analizy wskaźników urbanistycznych znajduje się w Zeszycie_05 129

9. Dopuszcza się realizację rowów otwartych i zbiorników retencyjno infiltracyjnych, jako odbiorników wód opadowych. 10. Wymaga się utrzymania wskaźnika powierzchni biologicznie czynnej na poziomie minimum 50%. Zalecenie dotyczy głównie obszarów położonych wzdłuż linii kolejowej. 11. Wymaga się utrzymania wskaźnika powierzchni biologicznie czynnej na poziomie minimum 40%. Zalecenie dotyczy głównie obszarów położonych w rejonie ulicy Przecławskiej. 12. Wymaga się utrzymania wskaźnika intensywności zabudowy brutto na poziomie maksimum 0,3. Zalecenie dotyczy głównie obszarów położonych w rejonie ulicy Radzymińskiej oraz Św. Wincentego. 13. Wymaga się utrzymania wskaźnika intensywności zabudowy brutto na poziomie 0,3-1,0. Zalecenie dotyczy głównie obszarów położonych w rejonie ulicy Kawęczyńskiej. 14. Wymaga się utrzymania wskaźnika powierzchni nieprzepuszczalnych na poziomie maksimum 30%. Zalecenie dotyczy głównie obszarów położonych na północ od linii kolejowej. 15. Wymaga się utrzymania wskaźnika powierzchni nieprzepuszczalnych na poziomie maksimum 35%. Zalecenie dotyczy głównie obszarów położonych wzdłuż ulicy Radzymińskiej. 16. Wymaga się utrzymania wskaźnika powierzchni nieprzepuszczalnych na poziomie maksimum 40%. Zalecenie dotyczy głównie obszarów położonych wzdłuż ulicy Trockiej. 17. Dopuszcza się utrzymania wysokości zabudowy na poziomie maksimum 2 kondygnacji. Zalecenie dotyczy głównie obszarów położonych wzdłuż ulicy Bukowieckiej. 2.10 Kanał Bródnowski Dolny 2.10.1 Analiza hydrograficzna Największym ciekiem na terenie zlewni jest Kanał Bródnowski Dolny o łącznej długości ok 16 km, z czego 3.87 km w obrębie administracyjnych granic Warszawy. Jest on sztucznym kanałem biegnącym w korycie dawnej rzeki Brodni w kierunku północnym i północno-zachodnim. Po wykonaniu Kanału Żerańskiego bieg Kanału Bródnowskiego został podzielony na Kanał Bródnowski Górny i Kanał Bródnowski Dolny. Przy połączeniu Kanału Bródnowskiego Dolnego z Kanałem Żerańskim wybudowano przepompownię, która miała nawadniać tereny przyległe do Kanału Żerańskiego, za pomocą Kanału Bródnowskiego Dolnego, Rowu Tomaszewskiego i doprowadzalnika B, a także systemu rowów szczegółowych, które obecnie są zasypane, lub występują w formie szczątkowej. Ponieważ przepompownia nie funkcjonuje od kilkudziesięciu lat, ww. cieki nie prowadzą stale wody i są w dużej mierze pozarastane lub pozasypywane. 130

Rysunek 101 Schemat układu hydrograficznego zlewni Kanał Bródnowski Dolny 2.10.2 Analiza powierzchniowa zlewni Zlewnia Kanału Bródnowskiego Dolnego znajduje się na terenie dzielnicy Białołęka oraz poza granicami miasta, na terenie gmin Nieporęt i Wieliszów i w niewielkim stopniu Jabłonna i Legionowo. Na jej terenie w obrębie granic administracyjnych Warszawy położone są osiedla Szamocin i Białołęka Dworska. Większą część zlewni stanową osiedla domków jednorodzinnych o mało zwartej zabudowie, pola uprawne i nieużytki. W południowo-zachodniej części zlewni zlokalizowane są ogródki działkowe. Stosunkowo niewielki obszar przy wododziale zachodniej części stanowią lasy Białołęki Dworskiej. Cieki całej sieci hydrograficznej na terenie zlewni nie prowadzą stale wody. Powoduje to, iż koryta są pozarastane przez wysokie trawy i krzewy, a dna i przepusty w znacznej mierze zamulone. W niektórych odcinkach koryta są całkowicie zasypane. Uniemożliwia to funkcjonowanie całego układu jako sieci odwadniającej (Rysunek 102, Rysunek 103, Rysunek 104). Znaczą część zlewni stanowią pola uprawne i nieużytki, a zabudowa jest mało zwarta. Umożliwia to swobodne wsiąkanie wód opadowych w głąb profilu glebowego i odpływ podpowierzchniowy do 131

Kanału Żerańskiego. Sytuacja ta może ulec zmianie, w przypadku intensywnej zabudowy terenu zlewni. Utrudniłoby to przepływ podpowierzchniowy i wsiąkanie wód opadowych do gleby, co w połączeniu z niewielkimi spadkami terenu mogłoby prowadzić do stagnowania wody. Wprawdzie koryta cieków położonych w pobliżu nowo wybudowanych osiedli i bloków są uregulowane, jednak bez udrożnienia odcinków niżej położonych może okazać się to niewystarczające. Wątpliwe wydają się być zmiany przekroju koryta Kanału Bródnowskiego, Rowu Tomaszewskiego oraz Doprowadzalnika B. Są miejsca, w których szerokość koryta diametralnie maleje, czasami jest ono praktycznie niewidoczne. Koryto Kanału Bródnowskiego już w początkowym odcinku jest zarośnięte. Dodatkowo zinwentaryzowano zdeponowane odpady w kanale. Na kanale zlokalizowane są przepusty i niewielkie obiekty mostowe, których stan techniczny określony jest jako niedopuszczalny. Kanał Bródnowski prawie na obszarze m. st. Warszawy jest suchy i wody prowadzi jedynie okresowo. W odległości około 180 m od granicy z Gminą Nieporęt na kanale zlokalizowana jest grobla, za którą woda występuje praktycznie stale (Rysunek 105). Największe problemy z podtopieniami w opisywanej zlewni pojawiają się właściwie poza obszarem granic administracyjnych Warszawy. Rysunek 102 Strona prawa: widok na początkowy odcinek Kanału Bródnowskiego w rejonie nieczynnej przepompowni. Strona lewa: zdeponowane odpady pod obiektem inżynierskim pod ul. Płochocińską. Rysunek 103 Widok na stan techniczny rowu i obiektów inżynierskich zlokalizowanych na Kanale Bródnowskim w rejonie osiedla pomiędzy ul. Płochocińską i ul. Odłogi. 132

Rysunek 104 Zasypane odcinki Kanału Bródnowskiego na polach w rejonie ul. Gaik. Rysunek 105 Widok na groblę zlokalizowaną na Kanale Bródnowskim 2.10.3 Analiza wskaźników urbanistycznych i parametru CN Planowane w Studium m.st. Warszawy zagospodarowanie terenów składających się na jednostki funkcjonalne położone w zlewni Kanału Bródnowskiego Dolnego spowoduje znaczne obniżenie potencjalnych możliwości retencyjnych na tych terenach, o czym świadczy wzrost wskaźnika CN i obniżenie wartości wskaźnika PBC w stosunku do ich wartości w stanie istniejącym. Wielkość niekorzystnych zmian jest bardzo duża i wynika z rozbudowy terenów istniejącej zabudowy rozproszonej na znacznym obszarze do zabudowy M2 określonej w Studium. Wraz z rozbudową konieczne stanie się odtworzenie starego systemu kanałów i rowów, naprawa stanu istniejącego układu hydrograficznego bądź zastosowanie działań alternatywnych umożliwiających odebranie wód opadowych. 2.10.4 Wyniki analizy dla zlewni Kanał Bródnowski Dolny Na podstawie danych zawartych w geobazie z inwentaryzacją można sformułować następujące zalecenia do dokumentów planistycznych: Rekomendacje związane z utrzymaniem ukł. hydrograficznego: 1. Dostosowanie istniejącej sieci hydrograficznej do pełnienia funkcji odbiornika wód opadowych i roztopowych z obszarów zabudowanych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy wzdłuż Kanału Bródnowskiego, Rowu Tomaszewskiego oraz Doprowadzalnika B w przypadku gdy planowa rozbudowa zakłada skierowanie wód deszczowych do powyższych odbiorników. 133

2. Zakaz niszczenia, zasypywania oraz zanieczyszczania elementów układu hydrograficznego. 3. Przywrócenie, utrzymywanie, zachowanie ciągłości i sprawnego funkcjonowania sieci hydrograficznej (kanałów, rowów, zbiorników) oraz zakaz wykonywania samowolnej przebudowy urządzeń wodnych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy wzdłuż Kanału Bródnowskiego, Rowu Tomaszewskiego oraz Doprowadzalnika B. 4. W przypadku kolizji nowej inwestycji z siecią odwadniającą dopuszcza się zmianę trasy i kształtu rowów/ kanałów / zbiorników wskazanych na rysunku MPZP lub w przypadku braku pokrycia planem- SUiKZP. Projekt alternatywnej trasy i parametrów rowu/ kanału, także gdy jest realizowany na terenie działek prywatnych, powinien być uzgodniony z właściwym Organem Administracji Publicznej. Brak projektu rozwiązania kolizji z siecią odwadniającą wyklucza zezwolenia na realizację. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy wzdłuż Kanału Bródnowskiego, Rowu Tomaszewskiego oraz Doprowadzalnika B. 5. Na terenach zabudowy i komunikacji dopuszcza się zakrycie rurociągiem poszczególnych elementów sieci hydrograficznej, zgodnie z przepisami odrębnymi. Parametry hydrauliczne rurociągu muszą spełniać wymogi odrębnych przepisów gwarantujących zachowanie właściwych parametrów przepływu pod rygorem braku uzyskania właściwego zezwolenia na realizację. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy wzdłuż Kanału Bródnowskiego, Rowu Tomaszewskiego oraz Doprowadzalnika B. 6. Dla elementów układu hydrograficznego zalecana odległość zabudowy minimum 10,0 m oraz ogrodzeń w odległości mniejszej niż 5 m od górnej krawędzi skarpy cieków i zbiorników wodnych. Zalecenie dotyczy głównie miejsc, w których nastąpi rozwój zabudowy wzdłuż Kanału Bródnowskiego, Rowu Tomaszewskiego oraz Doprowadzalnika B. 7. Nie dopuszcza się zmiany użytkowania terenów zielonych. Na tych terenach obowiązuje bezwzględny zakaz zabudowy. Zalecenie dotyczy trenów zielonych wzdłuż koryta Kanału Bródnowskiego Dolnego Rekomendacje związane z analizą geologiczno-inżynierską 45 : 1. Rekomenduje się wprowadzenie na rysunkach w dokumentach planistycznych informacji ostrzegających o możliwości występowania wysokich poziomów zwierciadła wody gruntowej. Znajomość głębokości zwierciadła wód gruntowych jest niezbędne do wykonania prawidłowego projektu posadowienia budowli (np. obniżenie poziomu zwierciadła wód gruntowych za pomocą systemu drenaży czy podjęcie decyzji o poniesieniu gruntu czy też dobór metody zabezpieczenia fundamentów oraz ścian budynku przed wahaniami poziomu wód gruntowych). 2. Ograniczenie budowy szamb. W przypadku prowadzenia inwestycji na terenach o wysokim poziomie zwierciadła wód gruntowych należy ścieki odprowadzać do kanalizacji sanitarnej. W przypadku jej braku należy nałożyć na Inwestora obowiązek dodatkowego uzbrojenia terenu. Rekomendacje związane z analizą wskaźników urbanistycznych 46 : 1. Wymaga się stosowania nawierzchni naturalnych, przepuszczalnych dla wód deszczowych na drogach pieszych, rowerowych oraz placach publicznych. 2. Zakazuje się zwiększania powierzchni nieprzepuszczalnych. 45 Rozwinięcie i uszczegółowienie analizy geologiczno-inżynierskiej znajduje się w Zeszycie_04 46 Rozwinięcie i uszczegółowienie analizy wskaźników urbanistycznych znajduje się w Zeszycie_05 134

3. Dopuszcza się tworzenie tarasów i stropodachów z powierzchnią biologicznie czynną. 4. Wymaga się pielęgnacji i ochrony istniejącej zieleni wysokiej, średniej i niskiej. 5. Wymaga się lokalizowania suchych zbiorników retencyjnych, mających na celu gromadzenie nadmiaru wód opadowych. 6. Zakazuje się likwidowania naturalnych zbiorników wodnych. 7. Zakazuje się zmniejszania powierzchni biologicznie czynnej. 8. Zakazuje się zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne. 9. Dopuszcza się realizację rowów otwartych i zbiorników retencyjno infiltracyjnych, jako odbiorników wód opadowych. 2.11 Kanał Bródnowski od Dopływu z Drewnicy do ujścia 2.11.1 Analiza hydrograficzna Zlewnia Kanału Bródnowskiego od dopływu z Drewnicy do ujścia znajduje się na terenie dzielnicy Targówek i Białołęka oraz w gminie Marki. Największym ciekiem na obszarze zlewni jest Kanał Bródnowski Górny o łącznej długości 11,660 km (z czego 5.25 km w obrębie analizowanej zlewni). Płynie on na terenie omawianej zlewni od węzła hydrograficznego, który stanowi dopływ Kanału 26 w kierunku północnym i północno-zachodnim, a w odcinku ujściowym do Kanału Żerańskiego w kierunku zachodnim. Poza Kanałem Bródnowskim najistotniejszymi elementami hydrograficznymi w obrębie zlewni są jego prawostronny dopływ Kanał Nr 10 o długości 2.70 km, jego dopływ - Kanał Nr 19 o długości 1.95 km, a także połączony z Kanałem Nr 10 Rów Brzeziński. Rów Brzeziński był i ciągle jest poddawany przebudowie, jego naturalny bieg zwrócony na południe, gdzie uchodził do Kanału Nr 10 a następnie Kanału Bródnowskiego, został odwrócony a wody odprowadzane są do Kanału Bródnowskiego bezpośrednio przed ujściem do Kanału Żerańskiego w km 0+250 przez wybudowany Kanał Ulgi. Obiekt ma 1133,9m długości i średnicę 1600mm (na odcinku 61m średnica wynosi 1420mm). Ponadto do Rowu Brzezińskiego dopływają od wschodu dwa rowy o numerach R- A5 oraz R-A2. Na terenie zlewni nie znajdują się większe zbiorniki wodne i rozlewiska. Małe stawy znajdują się w Parku Bródnowskim. Zinwentaryzowane rezerwuary mają charakter uregulowanych zbiorników technicznych, a część tworzy naturalne niewielkie rozlewiska. 135

Rysunek 106 Schemat układu hydrograficznego zlewni Kanał Bródnowski od dopływu z Drewnicy do ujścia 2.11.2 Analiza powierzchniowa zlewni Teren zlewni Kanał Bródnowski do Dopływu z Drewnicy w znacznej mierze zajęty jest przez osiedla mieszkaniowe o różnorodnym charakterze. W południowej części zlewni położonej na obszarze dzielnicy Targówek, osiedla Aleksandrów i Bródno mają charakter zwartej zabudowy wielorodzinnej. Podobnie jest w przypadku osiedla Lewandów znajdującego się w środkowej i środkowo-wschodniej części zlewni. Pozostałe części zlewni mają charakter zabudowy jednorodzinnej, mniej zwartej i nieregularnej. Domy lub ich niewielkie skupiska oddzielone są od siebie polami uprawnymi lub nieużytkami. Spowodowane jest to tym, że obszar ten został włączony w granice administracyjne Warszawy w 1951 roku, przy czym wcześniej była to wieś o nazwie Brzeziny. Na terenie zlewni występuje tylko jeden większy kompleks leśny położone w południowo-wschodniej części Bródno- Podgrodzie. Teren zlewni stosunkowo mało zurbanizowany, a sieć hydrograficzna dość rozbudowana. Kanał Bródnowski Górny w tym odcinku jest utrzymany w dobrym stanie i zdolny do odprowadzania wód opadowych. Ponieważ jednak dzielnica Białołęka jest jedną z najszybciej rozwijających się dzielnic Warszawy realizowanych jest tu dużo inwestycji. Może to doprowadzić do ograniczenia odpływu 136