1 Połączenie Polska-Litwa: najwyższy priorytet dr Dalius Šulga Dyrektor Departamentu Rozwoju Energetycznego Lietuvos Energija AB Warszawa, 30 listopada 2006 Power Ring Bezpieczeństwo europejskiego rynku energetycznego
LIETUVOS ENERGIJA AB: Stan posiadania: Sieć przesyłowa 110-330 kv; Elektrociepłownia Kaunas i hydroelektrownia Kruonis; Centrum przesyłowe; System telekomunikacyjno-informatyczny. Główne zadania: Utrzymanie i rozwój systemu przesyłowego; Zapewnienie działania systemu; Zapewnienie równowagi systemu; Kształtowanie rynku; Zapewnienie bezpieczeństwa dostaw dla Litwy. Właściciele: 96,62% - skarb państwa; 3,38% - prywatni udziałowcy. 2
LITEWSKA SIEĆ PRZESYŁOWA 330 KV Grobinia Jelgava Plavinu HPP ŁOTWA 3 PP Liksna Klaipėda Telšiai Šiauliai Panevėžys Utena Ignalinos AE Polockas 330 kv Sovietskas Jurbarkas Kaunas Jonava Neris Smorgonys Belorusskaja ROSJA Kruonio HAE Alytus 330 kv Lietuvos E Vilnius BIAŁORUŚ Mo lodečnas 400 kv B-T-B Mątki Elk POLSKA Narew Gardninas Długość linii 330 kv: 1670,38 km
MOC PRODUKCYJNA ZAINSTALOWANA NA LITWIE (BRUTTO) 4 Paliwo MW 2006 2010 2015 Jądrowe: Ignalina jądrowe 1300 - - Konwencjonalne: Elektrėnai (kondensacyjna) Wilno (kogen.) Kaunas (kogen.) Mažeikiai (kogen.) Inne Gaz, olej opałowy, olej emulgowany Gaz, olej opałowy Gaz, olej opałowy olej opałowy 2330 1500 380 180 160 110 2380 1500 370 170 160 180 2460 1500 370 170 160 260 Elektrownie wodne: Kaunas Kruonis (szczytowo-pompowa) Inne małe elektrownie wodne 1020 100 900 20 1030 100 900 30 1030 100 900 30 Inne odnawialne: Wiatrowe Inne 40 30 10 220 200 20 340 300 40 Produkcja łącznie 4690 3630 3830 Łącznie bez wodnych i wiatrowych 3640 2400 2500 Zapotrzebowanie dzienne 1880 2370 2750 Zapotrzebowanie w szczycie 2100 2450 2900
ZBILANSOWANIE SYSTEMU ENERGETYCZNEGO LITWY W SEZONIE ZIMOWYM (ETSO) 5 4000 MW 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Obciążenie Moc dostępna
ZBILANSOWANIE SYSTEMU ENERGETYCZNEGO LITWY W SEZONIE LETNIM (ETSO) 6 3000 MW 2500 2000 1500 1000 500 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Obciążenie Moc dostępna
REGION BAŁTYCKI Systemy energetyczne regionu bałtyckiego odizolowane są od rynku UE ( wyspa ); Moc dostępna poprzez Estlink zaspokoi 6% szczytowego zapotrzebowania państw bałtyckich (częściowy dostęp północnego rynku energii elektrycznej); Elektrownia jądr. Ignalina - blok 1 zamknięto w 2004; Zamknięcie bloku 2 Ignaliny 2009; Po zamknięciu Ignaliny (2009): Utrata ~70% najtańszej energii na Litwie; Zmniejszenie dywersyfikacji paliw; Produkcja energii elektrycznej oparta o rosyjskie dostawy gazu; Spadek bezpieczeństwa energetycznego regionu bałtyckiego. Ograniczenia dot. emisji wymagać będą zamykania elektrowni estońskich poczynając od 2016 r. 7
ZBILANSOWANIE SYSTEMU ENERGETYCZNEGO REGIONU BAŁTYCKIEGO W SEZONIE ZIMOWYM (ETSO) 8 MW 9,000 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Moc dostępna Rezerwy systemowe Obciążenie
ZBILANSOWANIE SYSTEMU ENERGETYCZNEGO REGIONU BAŁTYCKIEGO W SEZONIE LETNIM (ETSO) 9 6000 MW 5000 4000 3000 2000 1000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Obciążenie Moc dostępna (11=6-(7+8+9+10)) year
ZBILANSOWANIE SYSTEMU ENERGETYCZNEGO REGIONU BAŁTYCKIEGO W SEZONIE ZIMOWYM (wariant optymistyczny, nie ETSO) 10 MW 9,000 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Moc dostępna Rezerwy systemowe Obciążenie
POŁĄCZENIA Oczekiwane przyszłe połączenia: Polska Litwa; Estonia Finlandia; Szwecja Litwa. 11 Główne cele i korzyści: Integracja bałtyckich systemów energetycznych i budowa wewnętrznego rynku energetycznego UE; Zapewnienie bezpieczeństwa dostaw dla rynku bałtyckiego. 142,8 mln na połączenia na lata 2007-2013 w ramach programu likwidacji elektrowni jądrowej Ignalina;
OCZEKIWANE POŁĄCZENIA W RAMACH BAŁTYCKIEJ SIECI PRZESYŁOWEJ 12 NORDEL Zviedrija Szwecja Somija Finlandia ESTLINK 350 MW 11.2006 Norvēģija Norwegia Litwa - Szwecja 1000 MW Igaunija Estonia Połączenie systemu bałtyckiego z systemem energetycznym WNP Latvija Łotwa Krievija Rosja Dānija Dania Lietuva Litwa UCTI/ UCTE/ CENTRAL Europe Polija Polska Baltkrievija Białoruś Vācija Niemcy Čehija Czech Litwa - Polska 1000 MW Ukraina
POŁĄCZENIE ESTONIA FINLANDIA (ESTLINK) Trzy firmy energetyczne z państw bałtyckich (Lietuvos Energija, Latvenergo i Eesti Energia) oraz dwie fińskie firmy podpisały umowę 7 lipca 2004 r.; 13 Udziały: Lietuvos Energija - 25%, Eesti Energia 39,9%, Latvenergo 25 %, Pohjolan Voima 6,06%, Helsingin Energia 4,04 %; Moc - 350 MW; Wielkość nakładów - 110 milionów ; Uruchomienie listopad 2006.
POŁĄCZENIE LITWA-SZWECJA 14 ~350 km
POŁĄCZENIE LITWA-SZWECJA Zakończone wstępne badanie wykonalności; Moc ~700-1000 MW; Wielkość nakładów ok. 400 million ; Następny krok studium wykonalności; Podpisano umowę o współpracy pomiędzy Lietuvos energija a Svenska Kraftnat na opracowanie projektu i przygotowanie studium wykonalności; Studium wykonalności uwzględni dane techniczne i analizę ekonomiczną połączenia; Korzyści: Połączenie bałtyckich systemów energetycznych z rynkiem energii elektrycznej Nordel; Większe bezpieczeństwo dostaw do systemów energetycznych rejonu bałtyckiego i nordyckiego; Lepsze wykorzystanie zasobów energetycznych państw bałtyckich i w państwach objętych Nordel. 15
POŁĄCZENIE LITWA-SZWECJA (3) Harmonogram realizacji 16 Planowane zakończenie Studium wykonalności 09.2007 Zakończenie przygotowań i zatwierdzenie projektu 11.2007 Procedura przetargowa 05.2008 Podpisanie właściwych kontraktów 10.2008 Ukończenie projektu 10.2010
POŁĄCZENIE LITWA POLSKA 1000 MW Kaunas LITWA KRUONIS 17 ROSJA Lietuvos GDAŃSK ALYTUS B - to - B MĄTKI BIAŁORUŚ GRUDZ IAZ Olsztyn EŁK Grodno Istniejące podstacje 330 / 400 kv Istniejące elektrownie Istniejące linie 330 lub 400 kv Istniejące linie 220 kv Ostrol ę ka NAREW Przyszła linia - 330-400 kv PLOCK MIŁOSNA POLSKA MOŚCISKA
INWESTYCJE W RAMACH POŁĄCZENIA LITWA-POLSKA 18 Jednostka mln Obszar LT 1000 MW konwerter back-to-back 105 400 kv - linia Alytus granica państwa (48 km) 20 330 kv - linia Kruonis Alytus (double circuit, 53 km) 20 Obszar PL 400 kv linia granica państwa Ełk (106 km) 43 400 kv - linia Ełk Narew (134 km) i Ełk Mątki (169 km) 89 Prace wstępne nad promocją projektu 27 ŁĄCZNIE 304 Finansowanie projektu Międzynarodowy fundusz związany z zamknięciem elektrowni jądrowej Ignalina (wstępnie) 144 Część komercyjna 160 ŁĄCZNIE 304
OBECNY STAN PRAC NAD POŁĄCZENIEM LITWA-POLSKA Projekt połączenia LT-PL umieszczony jest na krótkiej liście projektów Komisji Europejskiej i w uaktualnionych wytycznych TEN; Trasa linii na terytorium Litwy została już wytyczona; Strona litewska jest gotowa do natychmiastowego rozpoczęcia projektu poprzez utworzenie firmy odpowiedzialnej za jego realizację; Strona polska zmieniła schemat połączenia po stronie polskiej, co wymaga zmiany analiz technicznych, prawnych i finansowych. 19
POŁĄCZNIE LITWA-POLSKA (3) Harmonogram realizacji 20 Studium wykonalności Zakończenie przygotowań i zatwierdzenie projektu Planowane zakończenie Ukończone przez IPA oraz EBRD 10.2006 Procedura przetargowa 11.2008 Wytyczenie trasy i podpisanie właściwych kontraktów 05.2009 Ukończenie projektu 10.2011
WNIOSKI Po zamknięciu elektrowni Ignalina bezpieczeństwo dostaw w rejonie bałtyckim będzie bardzo małe; Nowe moce produkcyjne częściowo zastąpią moce istniejące obecnie, lecz nie uwzględniają wzrostu obciążeń; Zwiększenie bezpieczeństwa dostaw możliwe jest poprzez przyłączenie bałtyckich systemów energetycznych do innych obszarów rynkowych; Projektem o najwyższym priorytecie powinno być przyłączenie bałtyckich systemów energetycznych do rynku europejskiego; Bałtycki rynek energetyczny jest zbyt mały, by móc samodzielnie funkcjonować w efektywny sposób; Połączenie Litwa Polska powinno być najwyższym priorytetem, gdyż połączy systemy energetyczne państw nadbałtyckich z rynkiem energetycznym UE. 21
22 dr Dalius Šulga Dyrektor Departmentu Rozwoju Energetycznego Lietuvos Energija AB Zveju str. 14, LT -09310, Wilno Litwa www.le.lt dalius.sulga@lpc.lt