Bałagan w Encyklopedii Internetowej Zadanie 1 Materiał opracowany na podstawie scenariusza Różnorodność źródeł informacji. Co słychać w Laboratorium Psotnik namieszał w Encyklopedii Internetowej (dalej: EnIn). Ta, zamiast odpowiadać na nasze pytania, zaczyna je zadawać. Psotnik zablokował wszystkie inne opcje, ale jeżeli uda nam się opanować cały ten galimatias, to może dostaniemy się do kodu i EnIn znowu zacznie prawidłowo działać. W kroku 4. warto przed zajęciami uzbierać kolorowe czasopisma ze zdjęciami komputerów, telewizorów, odbiorników radiowych, gazet, książek itp., tak aby dzieci mogły wykonać kolaż: powycinać obrazki i przykleić na swoich plakatach. Pomysł na lekcję Codziennie poszukujemy informacji. Ważne jest, żeby wiedzieć, skąd uzyskać odpowiedzi na różne pytania. Podczas lekcji dzieci przekonają się, że blisko nas istnieją różne źródła informacji, z których warto samodzielnie lub z pomocą rodziców, skorzystać. Dzieci: wiedzą, że istnieją różne źródła informacji; potrafią nazwać najważniejsze źródła, z których korzystają; potrafią dopasować do zadanego pytania źródło informacji, z którego mogą uzyskać odpowiedź; wiedzą, że przy korzystaniu z niektórych źródeł, należy poprosić o pomoc dorosłych.
Pomoce zalecane do przeprowadzenia lekcji: arkusz papieru z rysunkiem żółwia pośrodku, kolorowe markery, taśma klejąca do przyczepienia arkusza, materiał pomocniczy,,źródła informacji", kleje, arkusze papieru, nożyczki, stare czasopisma, papier kolorowy, bibuła, flamastry, kredki, taśma Jeśli nie masz dostępu do materiałów potrzebnych do zrobienia kolażu w kroku 4., zaproponuj dzieciom samodzielne wykonanie potrzebnych obrazków. Przebieg zajęć Dialogi bohaterów wyświetlane na tablicy/rzutniku: Kuba i Julka: Hej ja jestem Julka a ja Kuba! Pewnie już wiecie, co się stało w naszym cyfrowym laboratorium. Psotnik sztuczna inteligencja, którą stworzyliśmy, rozstrzygacz naszych kłótni wymknął się spod kontroli. Zaczął okropnie mieszać w kodzie w Encyklopedii Internetowej i ta zamiast odpowiadać zadaje nam zupełnie inne pytanie! Pomożecie nam to naprawić i schwytać Psotnika?
Krok 1. Kuba i Julka muszą naprawić EnIn, która nie działa, jak powinna. Zamiast odpowiadać na ich pytania, sama zaczęła je zadawać. Pierwsze z nich dotyczy przyrody. Pomóżcie bliźniakom uporać się z zadaniem, razem na pewno pójdzie wam szybciej. Dialogi bohaterów wyświetlane na tablicy/rzutniku: Kuba: Psotnik nieźle namieszał, nasza wszechwiedząca Encyklopedia Internetowa zaczęła nam zadawać pytania. To bez sensu! Julka: Kuba, spokojnie, musimy odpowiedzieć na parę z nich, żebym mogła zobaczyć, co się zepsuło. Jakie jest pierwsze pytanie? Kuba: Jakie zwierzątko domowe chcielibyście mieć w domu i czemu właśnie takie? Na pewno nie psa, bo mam uczulenie na sierść! To może żółwia? Co o tym myślicie? Polecenie do wykonania w klasie: Dzieci mają wybrać zwierzątko domowe i uzasadnić, czemu właśnie takie. Ponieważ Kuba ma uczulenie na sierść zwierzęcą, wpadł na pomysł, żeby kupić żółwia. Nie jest jednak pewien, czy to dobry pomysł, bo nic nie wie o żółwiach. Poproś dzieci, żeby pomogły Kubie ocenić, czy jego wybór jest właściwy. Zapytaj, co powinni wiedzieć Kuba i Julka. Jakie informacje bliźniaki powinny zdobyć, żeby mieć pewność, że hodowanie żółwia to dobry pomysł? Powieś na tablicy arkusz papieru z rysunkiem żółwia pośrodku (możesz wykorzystać rysunki żółwi z Wikimedia Commons, np. tutaj). Poproś, żeby dzieci powiedziały, jakie pytania powinni zadać Kuba i Julka. Czego powinni się dowiedzieć, zanim zaczną hodować żółwia? Zapisz pytania na arkuszu. Czas: ok. 10 min. Metoda: burza mózgów Pomoce: arkusz papieru z rysunkiem żółwia pośrodku, kolorowe markery, taśma klejąca do przyczepienia arkusza, Materiał pomocniczy dla nauczyciela,,pytania Kuby i Julki"
Krok 2. Szukanie odpowiedzi na pytania EnIn bez dostępu do EnIn to trudne zadanie. Kuba i Julka mają zupełnie inne pomysł na to, skąd wziąć potrzebne materiały. Każde z nich uważa, że ma rację, więc robi się spory bałagan. Dzieci martwią się, że nie dadzą rady odpowiedzieć na pytanie w takim zamieszaniu. Dialogi bohaterów wyświetlane na tablicy/rzutniku Kuba i Julka: Jejku! Szukanie odpowiedzi na pytanie Encyklopedii Internetowej bez jej pomocy nie jest takie proste. Każde z nas ma inny pomysł na to, skąd wziąć materiały do pracy domowej. Ustalenie jednej rzeczy zajmuje nam strasznie dużo czasu. Moglibyście nam coś poradzić? Polecenie do wykonania w klasie: Podziel dzieci na 4 grupy. Każdej grupie daj kopertę z wyciętymi obrazkami z materiału pomocniczego,,źródła informacji". Poproś dzieci, żeby każda z grup zastanowiła się, skąd Kuba i Julka mogą uzyskać potrzebne informacje, a następnie przy każdym pytaniu przykleiła obrazek przedstawiający to źródło. Czas: ok. 10 min Metoda: praca w grupach Pomoce: Materiał pomocniczy,,źródła informacji", klej (po jednym dla każdej z grup)
Krok 3. Udało się uporządkować źródła informacji, ale... znowu pojawił się kłopot. Kuba i Julka kłócą się o to, czy lepiej skorzystać z internetu, czy porozmawiać ze znajomym weterynarzem. Co mają wybrać? Dialogi bohaterów wyświetlane na tablicy/rzutniku: Kuba: Super! Teraz wiemy już gdzie szukać, ale jest tyle źródeł, że nie możemy się na nic zdecydować, bo Julka chce przejrzeć wszystkie strony o żółwiach w internecie. Julka: A Kuba myśli, że pani weterynarz wszystko mu powie! Razem: Podpowiecie nam troszkę? Polecenie do wykonania w klasie: Poproś dzieci, żeby przyjrzały się plakatowi z naklejkami. Przy każdym pytaniu pojawiły się źródła informacji. Porozmawiajcie, czy rzeczywiście z tych źródeł Kuba i Julka dowiedzą się tego, czego potrzebują. Zwróć uwagę, że czasem kilka źródeł pasuje do jednego pytania. Powiedz, że czasem warto sprawdzić w dwóch różnych miejscach, żeby mieć pewność, że informacja jest prawdziwa. Czas: ok. 5 min. Metoda: podsumowanie pracy w grupach Pomoce:
Krok 4. No dobrze, skoro wiemy, że informacje mogą pochodzić z różnych źródeł warto sobie je teraz wynotować, żeby w przyszłości Julka i Kuba mogli szybko znaleźć to, czego potrzebują! Dialogi bohaterów wyświetlane na tablicy/rzutniku: Julka i Kuba: Wszystko jasne. Wiemy już gdzie szukać i że czasem trzeba sprawdzić informacje w kilku miejscach. Dobrze by było jeszcze sobie to wszystko zapisać. Tak na przyszłość. Na wszelki wypadek. Polecenie do wykonania w klasie: Poproś grupy, aby wspólnie wykonały plakat pokazujący, z jakich źródeł informacji korzystają. Dzieci odrysowują na arkuszu kontury któregoś z kolegów lub koleżanek, a wokół umieszczają ilustracje przedstawiające źródła informacji, z jakich korzystają. Odpowiednie obrazki można powycinać ze starych czasopism lub narysować. Czas: ok. 15 min. Metoda: praca w grupach Pomoce: arkusze papieru, kleje, nożyczki, stare czasopisma, papier kolorowy, bibuła, flamastry, kredki komplet materiałów dla każdej z grup
Krok 5. Kuba i Julka już kończą odpowiadać na pytanie EnIn. Mają też listę źródeł informacji, z których mogą korzystać, aby odpowiedzieć na kolejne pytania. Ale trochę się martwią czy sami będą potrafili w przyszłości z nich korzystać. Potrzebują listy źródeł takich, do których mogą sięgać samodzielnie, oraz tych przy których przyda się pomoc kogoś dorosłego. Dialogi bohaterów wyświetlane na tablicy/rzutniku: Kuba i Julka: Juhuuu! Dziękujemy za pomoc. Odpowiedzieliśmy na pytanie EnIn i udało nam się dotrzeć do błędu, Encyklopedia nie zadaje już pytań. Mamy też długą listę źródeł informacji, gdyby kiedyś znowu chciała nas o coś zapytać. Tylko zastanawiamy się jeszcze, czy ze wszystkich źródeł można korzystać samemu, a może lepiej z rodzicami albo panią od przyrody? Co Wy o tym myślicie? Polecenie do wykonania w klasie: Poproś dzieci, żeby powiesiły gotowe plakaty na tablicy. Powiedz, że źródłem informacji mogą być inni ludzie oraz media czyli radio, telewizja, internet, książki i gazety. Wytłumacz, że z niektórych źródeł można korzystać samodzielnie (książki z biblioteki szkolnej lub gminnej, czasopisma dla dzieci, pytanie skierowane do innych osób), natomiast przy niektórych trzeba skorzystać z pomocy rodziców lub nauczycieli (włączenie odpowiedniego filmu, wybranie programu w telewizji, znalezienie ciekawej audycji radiowej). Czas: ok. 5 min. Metoda: mini wykład prowadzącego Pomoce: taśma do przyczepienia plakatów na tablicy
Ewaluacja Czy po przeprowadzeniu zajęć dzieci: rozumieją, że istnieją różne źródła informacji? potrafią dopasować źródło, z którego można skorzystać, żeby uzyskać żądane informacje? wiedzą, że tę samą informację najczęściej (choć nie zawsze) można uzyskać z różnych źródeł? Opcje dodatkowe Jeśli w grupie są dzieci, które jeszcze nie potrafią pisać, w kroku 1. pytania można oznaczyć symbolami np. co je żółw miseczką ze znakiem zapytania, ile kosztuje kilka monet i znak zapytania itd. Informacje Scenariusz: Anna Buchner Konsultacja merytoryczna: Eliza Hetkowska, Dorota Górecka Konsultacja metodyczna: Joanna Góral Wojtalik Opracowanie fabuły: Robert Ogłodziński we współpracy z Fundacją Highlight/inaczej
Materiały Materiał pomocniczy Pytania Kuby i Julki Julka i Kuba chcieliby mieć jakieś zwierzątko. Ponieważ ich tata ma uczulenie na sierść zwierzęcą, wpadli na pomysł, żeby kupić żółwia. Nie są jednak pewni, czy to dobry pomysł, bo nic nie wiedzą o żółwiach. Pomóżcie dzieciom zorientować się, czy ich pomysł jest dobry. Co powinny wiedzieć dzieci? Jakie są rodzaje żółwi, które można hodować w domu? Jak taki żółw wygląda? Skąd wziąć żółwia? W czym go trzymać? Jakie warunki musi mieć? Co żółw je? Ile kosztuje? Czy dzieci mają wystarczająco dużo oszczędności, żeby kupić żółwia? Jakie ma zwyczaje, co lubi? Czy rodzice się zgodzą? Czy żółw reaguje jak się go zawoła? Jak poznać czy jest zdrowy czy chory? Jeśli się kupi małego, to jak duży urośnie? Co z nim zrobić w wakacje? Czy dzieci będą mogły przynieść go na lekcję i pokazać kolegom? Czy można go puszczać swobodnie po mieszkaniu?
Materiał pomocniczy Źródła informacji Wytnij obrazki i włóż do kopert (po jednym zestawie dla każdej grupy).
Ikony: https://pixabay.com (domena publiczna), Zdjęcie encyklopedii: Wikimedia Commons (domena publiczna), Zdjęcie weterynarza: www.audio luci store.it @ Flickr, CC BY