1 I N F O R M A C J A z kontroli prawidłowości obrotu wyrobami alkoholowymi i tytoniowymi. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Poznaniu przeprowadził w 2008 roku kontrole prawidłowości obrotu wyrobami alkoholowymi i tytoniowymi. Głównym celem kontroli było sprawdzenie przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów regulujących obrót wyrobami alkoholowymi i tytoniowymi w magazynach hurtowych, punktach sprzedaży detalicznej i zakładach gastronomicznych oraz eliminowanie z rynku wyrobów pochodzących z nielegalnych źródeł, stwarzających potencjalne zagrożenie zdrowia konsumentów. Kontrolą objęto 182 przedsiębiorców tj. : 143 punkty detaliczne 24 zakłady gastronomiczne 15 hurtowni. Ustalenia kontroli w zakresie poszczególnych zagadnień przedstawiają się następująco : A. Przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2007r. Nr 70, poz. 472). Powyższe zagadnienie badano w 169 przedsiębiorstwach w tym : 126 placówkach detalicznych 28 zakładach gastronomicznych 15 hurtowniach.
2 1) Kontrole sklepów i punktów gastronomicznych : W 2 placówkach prowadzono sprzedaż napojów alkoholowych bez wymaganych zezwoleń był to poza 1 przypadkiem opisanym w informacji (za I półrocze 2008r.) : - sklep w miejscowości Chocim. Przedsiębiorca nie dokonał w ustawowym terminie opłaty II raty za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż piwa. Ustalono, że po upływie ważności zezwolenia zakupił on 75 partii piwa. W 5 placówkach prowadzono sprzedaż napojów alkoholowych zakupionych od przedsiębiorcy nie posiadającego zezwoleń na obrót hurtowy co ustalono w : zakładzie gastronomicznym w Krotoszynie, sklepie spożywczym w Krotoszynie, placówce handlowej w Zdunach, sklepie spożywczym w Koźminie Wlkp. zakładzie gastronomicznym w Zaniemyślu. W sklepie wielkopowierzchniowym w Krotoszynie prowadzono sprzedaż hurtową napojów alkoholowych bez stosownych zezwoleń. W placówce gastronomicznej w Golinie Wiel. prowadzono obrót detaliczny napojami alkoholowymi wbrew warunkom określonym w w/w ustawie. W powyższym punkcie stwierdzono również sprzedaż detaliczną alkoholu bez wymaganego zezwolenia. Właściciele pozostałych kontrolowanych placówek posiadali ważne zezwolenia na sprzedaż wszystkich oferowanych napojów alkoholowych. Opłaty za korzystanie z zezwoleń zostały wniesione przez przedsiębiorców w ustawowych terminach. Ustalono, że znajdujące się w sprzedaży napoje alkoholowe zostały zakupione od przedsiębiorców posiadających zezwolenia na hurtowy obrót takimi napojami. Informacje powyższe uzyskano w toku wcześniej przeprowadzonych kontroli w hurtowniach oraz na podstawie dokumentacji zgromadzonej u kontrolowanych przedsiębiorców. Działalność w zakresie objętym zezwoleniami wykonywana była przez przedsiębiorców w nich oznaczonych oraz w miejscach w nich wymienionych.
3 Brak wywieszek informujących o szkodliwości spożywania napojów alkoholowych stwierdzono w 7 placówkach. Poza 2 przedsiębiorstwami wymienionymi w informacji za (I półrocze 2008) były to : placówka gastronomiczna w Boszkowie, sklep spożywczy w Baranowie, sklep spożywczy w Kępnie, sklep ogólno-spożywczy w Krotoszynie, sklep spożywczy w Koźminie Wlkp. W toku kontroli przedsiębiorcy uwidocznili wymagane informacje. Za wykroczenia określone w art. 45 ust. 2 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nałożono łącznie 7 mandatów karnych kredytowanych (2 w I półroczu). W sklepach samoobsługowych o powierzchni powyżej 200 m 2 wydzielono stoiska prowadzące sprzedaż napojów alkoholowych z odrębną kasą fiskalną. W toku przeprowadzonych czynności kontrolnych nie stwierdzono sprzedaży alkoholu osobom nieletnim, nietrzeźwym, na kredyt lub pod zastaw. Nie stwierdzono również konsumpcji napojów alkoholowych w punktach sprzedaży oraz niedozwolonej ich reklamy lub promocji. 2) Kontrola magazynów hurtowych. Prawidłowość obrotu hurtowego napojami alkoholowymi sprawdzono w 15 hurtowniach (w 10 w I półroczu). Wszyscy kontrolowani przedsiębiorcy posiadali ważne zezwolenia na prowadzenie na terenie kraju hurtowego obrotu napojami alkoholowymi tj. : na obrót napojami o zawartości powyżej 18% alkoholu wydane przez Ministra właściwego d/s Gospodarki
4 na pozostałe rodzaje napojów o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwo i oddzielnie na napoje o zawartości do 18% alkoholu wydane przez Marszałków Województw. Przedsiębiorcy wykonywali działalność określoną w zezwoleniach osobiście lub przez zatrudnionych przez siebie pracowników wyjątek stanowiła hurtownia w Rawiczu. Użytkowane magazyny były własnością przedsiębiorców, bądź były przez nich dzierżawione, a adresy magazynów wpisane zostały w zezwoleniach. Hurtownie dokonywały zakupów napojów alkoholowych od producentów lub od przedsiębiorców posiadających zezwolenia na obrót hurtowy. W toku przeprowadzonych kontroli na podstawie dokumentacji zgromadzonej w placówkach dokonano wyrywkowego sprawdzenia przestrzegania warunków zezwoleń, w zakresie sprzedaży napojów alkoholowych firmom uprawnionym do ich dalszej sprzedaży w sieci handlu detalicznego lub gastronomii. Nieprawidłowości stwierdzono w 2 hurtowniach : w Lesznie oraz w Słodkowie, gdzie stwierdzono sprzedaż napojów alkoholowych (piwa) przedsiębiorcy nie posiadającemu ważnego zezwolenia a prowadzącemu sklep w miejscowości Chocim. B. Przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996r. Nr 10, poz. 55 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lutego 2004r. w/s badania zawartości niektórych substancji w dymie papierosowym oraz informacji i ostrzeżeń zamieszczanych na opakowaniach wyrobów tytoniowych (Dz.U. Nr 31, poz. 275). Przestrzeganie powyższych przepisów sprawdzono w 153 przedsiębiorstwach (76 w I półroczu) tj. : 140 placówkach detalicznych (67 I półrocze) 13 zakładach gastronomicznych (9 I półrocze).
5 Sprawdzeniem objęto 747 partii (w tym 343 partii w I półroczu) wyrobów tytoniowych. Opakowania jednostkowe wyrobów tytoniowych posiadały oznaczenia zgodne z wymogami określonymi w art. 9 w/cyt. Ustawy, a napisy ostrzegające oraz deklarowana zawartość nikotyny, substancji smolistych i tlenku węgla zgodne były z przepisami w/w rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lutego 2004r. Informacje zamieszczone na opakowaniach były widoczne, nieuszkodzone, prawidłowo rozmieszczone na trwałych elementach opakowań, nie ulegających uszkodzeniu lub odklejeniu podczas otwierania. Na opakowaniach badanych wyrobów tytoniowych brak było napisów, nazw, znaków towarowych oraz symboli i innych znaków sugerujących, że są one mniej szkodliwe niż inne. W kontrolowanych placówkach nie stwierdzono prowadzenia reklamy lub promocji wyrobów tytoniowych, rekwizytów i produktów imitujących takie wyroby oraz symboli związanych z użyciem tytoniu wyjątek stanowił punkt sprzedaży w Poznaniu, na zewnątrz którego naklejone były plakaty popularyzujące znane marki wyrobów tytoniowych oraz napis Artykuły tytoniowe. Bardzo niskie ceny. Podjęto działania dyscyplinujące przedsiębiorcę do usunięcia plakatów. W sklepie w miejscowości Renta, stwierdzono sprzedaż wyrobów tytoniowych luzem, bez opakowania. W sprzedaży znajdowały się 3 otwarte paczki papierosów z zawartością 10, 7 i 1 szt. Wobec przedsiębiorcy do Sądu Rejonowego Wydział Grodzki w Ostrzeszowie skierowano wniosek o ukaranie m.in. z art. 13 ust. 1 pkt. 1 w/cyt. Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Sąd Rejonowy orzekł karę grzywny w wysokości 500,- zł. W pozostałych kontrolowanych palcówkach nie stwierdzono sprzedaży wyrobów tytoniowych osobom niepełnoletnim, luzem, bez opakowań lub w opakowaniach zawierających mniej niż 20 szt. oraz z automatów.
6 C. Przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 2 stycznia 2004r. o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 20, poz. 257 ze zm.) i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 kwietnia 2004r. w/s oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (Dz.U. Nr 80, poz. 742 ze zm.). W 182 skontrolowanych w tym zakresie placówkach sprawdzono ogółem : 1088 partii napojów alkoholowych wartości 345,82 tys. zł 747 partii wyrobów tytoniowych wartości 48,68 tys. zł Znajdujące się w sprzedaży napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe oznakowane były znakami skarbowymi akcyzy. Banderole naklejone były w sposób prawidłowy i trwały, uniemożliwiający otwarcie opakowań jednostkowych bez ich uszkodzenia, nie były zniszczone ani uszkodzone poprzez naderwanie, zabrudzenie, naklejenie metki z ceną, były właściwe dla poszczególnych wyrobów oraz posiadały odpowiednie nominały. Badaniem objęto głównie popularne gatunki wyrobów spirytusowych wódek tj. ABSOLWENT, BOLS, LUKSUSOWA itp. D. Wykorzystanie ustaleń : Ustalenia kontroli dały podstawę do : nałożenia 7 mandatów karnych z art. 45 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, skierowania 6 zawiadomień do Prokuratur Rejonowych o podejrzeniu popełnienia przestępstw z art. 43 ust. 1 i art. 45 3 ust. 1 w/cyt. Ustawy, skierowania 4 aktów oskarżenia do Sądów Rejonowych Wydziały Grodzkie z art. 43 ust. 1 i art. 45 3 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, skierowania 1 wniosku do Sądu Rejonowego Wydział Grodzki o ukaranie z art. 13.1.1. ustawy z dnia 9.11.1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, wydania 1 decyzji wstrzymującej sprzedaż napojów alkoholowych, przesłania 4 powiadomień do organów wydających zezwolenia.
7 PODSUMOWANIE : Kontrole przeprowadzone w minionym roku podobnie jak w latach poprzednich nie wykazały nieprawidłowości w zakresie oznakowania wyrobów tytoniowych i napojów alkoholowych znakami skarbowymi akcyzy. Występujące nadal przypadki naruszenia przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych stanowią uzasadnienie dla kontynuowania kontroli w tym zakresie.