PROGRAM NAUCZANIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA KLAS I-III GIMNAZJUM W GIMNAZJUM NR 2 W BRANIEWIE OPRACOWANIE: Anna Śliwiak Dariusz Frąckiewicz Tomasz Jodko Kamil Gawryś 1
Program z wychowania fizycznego został opracowany i dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów szkoły. Zakłada on realizację treści kształcenia i wychowania określonych w podstawie programowej. Kultura fizyczna to wszystkie wartości, które wiążą się z fizyczną postacią i fizycznym funkcjonowaniem człowieka, zarówno w jego własnym odczuciu jak i społeczeństwa. Wartości te to: zdrowie, budowa i postawa ciała, odporność, wydolność, sprawność i uroda. Wychowanie fizyczne wraz ze wszystkimi składowymi( sportem, turystyka i rekreacją) wprowadza w świat tak rozumianej kultury fizycznej. Wychowanie fizyczne w szkole stanowi istotny element w programie edukacji dzieci. Nie tylko rozwija sprawność ruchową, ale również motywuje do większej aktywności intelektualnej i społecznej, co prowadzi do prawidłowego rozwoju osobowości, wiary we własne siły i możliwości samorealizacji. II. CELE KSZTAŁCENIA Dbałość o sprawność fizyczną, prawidłowy rozwój, zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne oraz zrozumienie związku aktywności fizycznej ze zdrowiem, w szczególności: 1. umiejętność oceny własnej sprawności fizycznej i przebiegu rozwoju fizycznego w okresie dojrzewania; 2. gotowość do uczestnictwa w rekreacyjnych i sportowych formach aktywności fizycznej oraz ich organizacji; 3. zrozumienie związku aktywności fizycznej ze zdrowiem; 4. umiejętności osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu i bezpieczeństwu. III. ZADANIA SZKOŁY 1. Umożliwienie wszystkim uczniom przeżycia radości, jaką dają dobrze dobrane i przeprowadzone zajęcia ruchowe. 2. Tworzenie okoliczności umożliwiających uczniom przeżycie satysfakcji z przezwyciężania własnej słabości oraz osiągania coraz większej sprawności fizycznej. 3. Ukazywanie uczniom etycznego wymiaru wspólnych zabaw i gier ruchowych, w szczególności czuwanie nad przestrzeganiem przez uczniów zasady "fair play" w rywalizacji sportowej. 4. Tworzenie warunków sprzyjających spontanicznemu organizowaniu przez uczniów gier i zabaw ruchowych. 5. Uzupełnienie i utrwalenie wiedzy niezbędnej dla podejmowania świadomej, systematycznej aktywności fizycznej jako warunku zdrowego stylu życia i racjonalnej troski o witalną gotowość organizmu do przeciwstawiania się negatywnym skutkom cywilizacji. 6. Wdrażanie do samodzielnych działań na rzecz harmonijnego rozwoju fizycznego oraz dbałości o należyty poziom sprawności fizycznej. 7. Przygotowanie do roli organizatora i aktywnego uczestnika różnorodnych form aktywności fizycznej oraz odbiorcy (kibica) widowisk sportowych. 8. Organizowanie zajęć z zakresu "sportów całego życia" ze szczególnym zwróceniem uwagi na formy aktywności ruchowej najbardziej odpowiednie dla rodzinnego uprawiania sportu. 2
1. Diagnoza IV. METODY, FORMY, ŚRODKI Zajęcia programowe prowadzone będą metodą kompleksowo - zadaniową zawierającą zarówno przygotowania ogólnorozwojowe jak i techniczno taktyczne oraz sprawdziany. W nauczaniu i doskonaleniu elementów technicznych stosowane będą takie formy jak: forma zabawowa, form ścisła, forma zadaniowa Ponad to w połączeniu z nauczaniem taktyki stosowana będzie: forma fragmentów gry forma gry uproszczonej forma gry właściwej Przygotowanie sprawnościowe prowadzone będzie w formie w połączeniu z ćwiczeniami technicznymi oraz w formie zabawowej. Nastawione będzie w szczególności na właściwe kształtowanie szybkości, wytrzymałości oraz koordynacji ruchowej. V. CELE SZCZEGÓŁOWE sprawności i aktywności fizycznej oraz rozwoju fizycznego. wykonuje zestaw prób do oceny wytrzymałości, siły i gibkości; ocenia poziom własnej aktywności fizycznej; wyjaśnia, jakie zmiany zachodzą w budowie ciała i sprawności fizycznej w okresie dojrzewania płciowego; wymienia przyczyny i skutki otyłości oraz nieuzasadnionego odchudzania się. 2. Trening zdrowotny. omawia zmiany zachodzące w organizmie w czasie wysiłku fizycznego; wskazuje korzyści z aktywności fizycznej w terenie; omawia korzyści dla zdrowia z podejmowania różnych form aktywności fizycznej w kolejnych okresach życia człowieka; przeprowadza rozgrzewkę; opracowuje i demonstruje zestaw ćwiczeń kształtujących wybrane zdolności motoryczne, w tym wzmacniające mięśnie brzucha, grzbietu oraz kończyn górnych i dolnych, rozwijające gibkość, zwiększające wytrzymałość, a także ułatwiające utrzymywanie prawidłowej postawy ciała; opracowuje rozkład dnia, uwzględniając proporcje między pracą a wypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym a fizycznym; planuje i wykonuje prosty układ gimnastyczny; wybiera i pokonuje trasę crossu. 3
3. Sporty całego życia i wypoczynek. stosuje w grze: odbicie piłki oburącz sposobem dolnym, zagrywkę, forhend i bekhend, zwody; ustawia się prawidłowo na boisku w ataku i obronie; wymienia miejsca, obiekty i urządzenia w najbliższej okolicy, które można wykorzystać do aktywności fizycznej. 4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. wymienia najczęstsze przyczyny oraz okoliczności wypadków i urazów w czasie zajęć ruchowych, omawia sposoby zapobiegania im; wskazuje zagrożenia związane z uprawianiem niektórych dyscyplin sportu; demonstruje ergonomiczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o różnej wielkości i różnym ciężarze; wyjaśnia wymogi higieny wynikające ze zmian zachodzących w organizmie w okresie dojrzewania. 5. Sport. pełni rolę organizatora, zawodnika, sędziego i kibica w ramach szkolnych zawodów sportowych; wyjaśnia, co symbolizują flaga i znicz olimpijski; stosuje zasady czystej gry": niewykorzystywanie przewagi losowej, umiejętność właściwego zachowania się w sytuacji zwycięstwa i porażki. 6. Taniec. opracowuje i wykonuje indywidualnie, w parze lub zespole dowolny układ tańca. 8. Edukacja zdrowotna. wyjaśnia, czym jest zdrowie; wymienia czynniki, które wpływają pozytywnie i negatywnie na zdrowie i samopoczucie, oraz wskazuje te, na które może mieć wpływ; wymienia zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu oraz wyjaśnia, na czym polega i od czego zależy dokonywanie wyborów korzystnych dla zdrowia; identyfikuje swoje mocne strony, planuje sposoby ich rozwoju oraz ma świadomość słabych stron, nad którymi należy pracować; omawia konstruktywne sposoby radzenia sobie z negatywnymi emocjami; omawia sposoby redukowania nadmiernego stresu i radzenia sobie z nim w sposób konstruktywny; omawia znaczenie dla zdrowia dobrych relacji z innymi ludźmi, w tym z rodzicami oraz rówieśnikami tej samej i odmiennej płci; wyjaśnia, w jaki sposób może dawać i otrzymywać różnego rodzaju wsparcie społeczne; wyjaśnia, co oznacza zachowanie asertywne i podaje jego przykłady; omawia szkody zdrowotne i społeczne związane z paleniem tytoniu, nadużywaniem 4
alkoholu i używaniem innych substancji psychoaktywnych; wyjaśnia, dlaczego i w jaki sposób należy opierać się presji oraz namowom do używania substancji psychoaktywnych i innych zachowań ryzykownych. VI. TREŚCI KSZTAŁCENIA Kształtowanie cech motorycznych Sprawność morfofunkcyjna > różne formy aktywności ruchowej stymulujące funkcjonowanie układu krążenia i oddychania; > ćwiczenia zwiększające ruchomość w stawach oraz wzmacniające układ kostno - stawowo - więzadłowy; > ćwiczenia wzmacniające rożne grupy mięśniowe mające zapobiegać powstaniu wad postawy oraz kompensujące niedostatek ruchu.. Sprawność kondycyjna: 1. szybkość wykonywanie różnorodnych ćwiczeń w krótkim czasie z maksymalną szybkością biegi krótkie i biegi sztafetowe starty z różnych pozycji, przyspieszenia na sygnał dźwiękowy lub wzrokowy gry i zabawy kształtujące refleks 2. siła ćwiczenia kształtujące i wzmacniające poszczególne grupy mięśniowe z pokonywaniem ciężaru własnego ciała, ze współćwiczącym oraz z dodatkowym obciążeniem poprzez zwisy, podpory, rzuty, wspinanie, dźwiganie, mocowanie, skoki, skłony, opady, skręty stretching ćwiczenia na przyrządach specjalistycznych 3. skoczność ćwiczenia skocznościowe z różnymi przyborami (np. skakanka, piłka lekarska) i bez przyborów np. wieloskoki, podskoki, przeskoki, naskoki pokonywanie przeszkód terenowych - skoki terenowe gry i zabawy o charakterze skocznościowym 4. wytrzymałość marszobiegi, biegi terenowe, zabawy, biegowe ćwiczenia wykonywane w dłuższych przedziałach czasowych ćwiczenia przy muzyce np. aerobic, step, tańce gry zespołowe 6. koordynacja ruchowa ćwiczenia zwinnościowe, tory przeszkód, skoki 5
1. Piłka 2. Lekkoatletyka 3. Piłka 4. Piłka ćwiczenia równoważne na podłożu, na odwróconej ławeczce, ćwiczenia rytmiczne, aerobik Kształtowanie umiejętności ruchowych rekreacyjno - sportowych koszykowa : a) różne formy podań i chwytów, b) poruszanie się po boisku z piłką i bez, c) kozłowanie piłki prawą i lewą ręką po prostej, w slalomie, z obserwacja pola, d) rzuty z dwutaktu z prawej i lewej, rzuty wolne, e) prowadzenie piłki w dwójkach, trójkach ze zmianą za i od piłki, f) obroty z piłką (pivoty), zatrzymania na jedno lub dwa tempa, g) technika zwodu w prawą i lewa stronę, h) ćwiczenie ataku i obrony w grze 1x1, 2x2, 3x2, i) obrona "każdy swego", j) szybki atak, k) doskonalenie elementów technicznych i taktycznych w grze oraz stosowanie przepisów. z elementami atletyki terenowej: a) starty z różnych pozycji, b) marszobiegi w terenie, c) skok w dal z rozbiegu, d) ćwiczenia rzutne z piłką lekarską w dwójkach, e) gry i zabawy terenowe, f) technika przekazywania pałeczki sztafetowej, g) zabawa biegowa, h) obwody stacyjne z akcentem na określona cechę motoryczną, i) wieloskoki na miękkim podłożu, j) sprawdziany postępu sprawności fizycznej. siatkowa a) odbicia piłki oburącz sposobem górnym i dolnym, b) zagrywka górna i dolna, c) wystawienie, atak, blok, d) elementy taktyki (małe gry 1x1, 2x2, 3x3), e) gra szkolna, gra właściwa, f) przepisy gry, sędziowanie i protokołowanie. ręczna: a) różne formy podań i chwytów, b) poruszanie się po boisku z piłką i bez, c) kozłowanie piłki prawą i lewą ręką po prostej, w slalomie, z obserwacja pola, d) rzuty do bramki z prawej i lewej, rzuty wolne, e) prowadzenie piłki w dwójkach, trójkach, f) technika zwodu w prawą i lewa stronę, g) ćwiczenie ataku i obrony w grze 1x1, 2x2, 3x2, h) obrona "strefą", 6
5. Piłka 6. Gimnastyka 7. taniec 8. ruchowe 1. Diagnoza i) szybki atak, j) doskonalenie elementów technicznych i taktycznych w grze oraz stosowanie przepisów. nożna: a) różne formy podań, b) poruszanie się po boisku z piłką i bez, c) strzały do bramki, d) prowadzenie piłki w dwójkach i trójkach, e) małe gry 4x4,5x5, f) gry szkolne. podstawowa a) przewroty w przód i w tył (do przysiadu, rozkroku, o nogach prostych) b) stanie na rękach c) przerzut bokiem d) ćwiczenia gibkościowe e) mostki z leżenia i postawy a) aerobik b) step aerobik gry rekreacyjne a) unihokej b) "dwa ognie" usportowione c) palant" Przekazywanie wiadomości sprawności i aktywności fizycznej, rozwoju fizycznego oraz organizacja zajęć ruchowych > zasady i przepisy gier zespołowych > próby do oceny wytrzymałości, siły i gibkości > zasady bezpiecznej organizacji zajęć > pomoc i asekuracja czasie ćwiczeń > terminologia dotycząca pozycji wyjściowych i ćwiczeń > zachowania względem innych (zasada "fair play", kultura kibicowania) 2. Edukacja zdrowotna - wpływ aktywności ruchowej na organizm człowieka, jego zdrowie i higienę > hartowanie organizmu, > sposoby spędzania czasu wolnego, > wypoczynek czynny i bierny, > zmiany zachodzące w organizmie pod wpływem aktywności ruchowej, > higiena ciała, > prawidłowy strój do ćwiczeń, 7
> ochrona przed zagrożeniami naturalnymi i cywilizacyjnymi. 3. Sporty całego życia i wypoczynek > zapobieganie chorobom cywilizacyjnym, > spędzanie czasu wolnego z uwzględnieniem aktywności ruchowej, > kształtowanie postaw interpersonalnych w odniesieniu do bezpieczeństwa, > racjonalne odżywianie jako niezbędny element prawidłowego funkcjonowania organizmu, > aktywność ruchowa jako alternatywa dla wszelkiego rodzaju używek. 4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista bezpieczeństwo na zajęciach wychowania fizycznego > zasady bezpiecznego wykonywania ćwiczeń, > dostosowanie obciążeń do własnych możliwości, > bezpieczne posługiwanie się sprzętem sportowym, > zachowanie się na obiektach sportowych, > prawidłowe przygotowanie organizmu do wysiłku fizycznego (rola rozgrzewki), > pierwsza pomoc w niektórych urazach. 5. Trening zdrowotny - rozwój motoryczny i somatyczny > sposoby wspomagania cech motorycznych, > ćwiczenia wzmacniające i poprawiające prawidłową postawę, > posługiwanie się przyborami pomiarowymi (stoper, miara). 6. Sport > idea i symbole olimpijskie, > osiągnięcia wybitnych sportowców, konsekwencje stosowania środków dopingujących, > sylwetki sportowców i interpretacja zachowań kibiców sportowych, > rodzaje zawodów i dyscyplin sportowych. Działania wychowawcze Kształtowanie pożądanych postaw wobec: 1. EDUKACJA ZDROWOTNA higiena osobista, racjonalne żywienie, prawidłowa postawa ciała, aktywny wypoczynek, zwalczanie nałogów, dbanie o rozwój sprawności fizycznej, 8
umiejętność oceny stanu własnej sprawności fizycznej. 2. SPORT rozbudzanie zainteresowań sportowych, kształtowanie umiejętności organizowania imprez i rozgrywek sportowych, umiejętność sędziowania, kształtowanie prawidłowych postaw podczas udziału w widowiskach sportowych (kulturalne kibicowanie). 3. REKREACJA RUCHOWA nabywanie umiejętności aktywnego spędzania czasu wolnego, wyrabianie potrzeby ruchu. VII. KRYTERIA OCENY Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO 1. Aktywność i postawa na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych - systematyczne ćwiczenie,wysiłek ucznia wkładany w zajęcia. 2. Stopień przygotowania do lekcji wf - powody nie ćwiczenia na zajęciach, nieobecność na lekcjach wychowania fizycznego. 3. Postępy w rozwoju sprawności fizycznej ucznia. 4. Udział w zajęciach pozalekcyjnych np. SKS, szkolnych rozgrywkach sportowych ( regularny, systematyczny udział, prace organizacyjne, pomoc w sędziowaniu zawodów ). 5. Poziom aktualnej sprawności fizycznej. 6. Stosunek do przedmiotu - strój sportowy, zaangażowanie na lekcji, kultura osobista itp. 7. Samoocena ucznia i ocena uczniów całej klasy. 8. Udział w zawodach sportowych - reprezentowanie szkoły. 9. Treningi w pozaszkolnych klubach sportowych. 10. Wybitne osiągnięcia sportowe. VIII. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW 1) Nauczyciel zajęcia wychowania fizycznego powinien tak prowadzić by zapewnić uczniom bezpieczeństwo. 9
2) Metody i formy dobierać tak, aby uwzględniać możliwości rozwojowe uczniów. 3) Realizować takie ćwiczenia gimnastyczne, które wpływają na prawidłową postawę. 4) Należy mobilizować uczniów do udziału w lekcji, zawodach międzyszkolnych i do udziału w zajęciach poza lekcyjnych. 5) Wdrażać uczniów do przezwyciężania swoich słabości. 6) Systematycznie kontrolować postępy ucznia. 7) Włączać uczniów do organizacji, sędziowania zawodów szkolnych i międzyszkolnych. 8) Przygotować uczniów do samokontroli i samooceny własnej sprawności fizycznej. 9) Nauczyciel powinien wprowadzać dużo zajęć w formie zabawowej i współzawodnictwa oraz rozwijać i wyzwalać inwencję twórczą ucznia. 10) Prowadzić ćwiczenia przy muzyce i do muzyki. 11) Podczas lekcji wychowania fizycznego zapewnić ćwiczącym atmosferę radości, kierowanej swobody i ekspresji twórczej. 12) Umożliwić uczniom samodzielne przeprowadzenie niektórych elementów lekcji jak np. sędziowanie. 13) Stawiać na lekcji wychowania fizycznego przed uczniami różnorodne zadania. 14) Uwzględniać potrzeby i możliwości uczniów o dostosowanych wymaganiach edukacyjnych. 15) W sposób spójny i logiczny przekazywać uczniom informacje praktyczne i teoretyczne. 16) Oceniać uczniów zgodnie z przedmiotowym systemem oceniania. 10