Zaburzenia odżywiania Magdalena Michna Dietetyk
Jedzenie. Zaspokojenie głodu czy coś jeszcze? Rozładowanie napięcia emocjonalnego Przyjemność Poprawa humoru Towarzystwo Poczucie bezpieczeństwa Rekompensata braków Nagroda/ Kara Tworzenie więzi Uczucia
Zaburzenia odżywania Polegają na niszczących zmianach w nawykach żywieniowych człowieka i sposobie kontrolowania masy ciała. Charakteryzują się nadmiernym lub znacząco ograniczonym spożywaniem pokarmów. Zaburzają psychospołeczne funkcjonowanie człowieka. Mogą prowadzić do śmierci!
Zaburzenia typowe - Anorexia nervosa - Bulimia nervosa - Kompulsywne jedzenie Zaburzenia inne - Pica - Ortoreksja - Bigoreksja
Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa) Z gr. an- brak, orexis- apetyt Celowa utrata masy ciała, wywołana i podtrzymywana przez pacjenta Występowanie: najczęściej nastoletnie dziewczęta i młode kobiety; również chłopcy w okresie adolescencji i młodzi mężczyźni; dzieci zbliżające się do wieku pokwitania; kobiety dojrzałe do menopauzy
Typy: A) Ograniczająca B) Bulimiczna (występujące epizody najadania się i przeczyszczania) Rozpoznanie (równoczesne występowanie 4 objawów): - Spadek masy ciała o co najmniej 15% w stosunku do masy należnej (u dzieci- brak przyrostu m.c.) - Narzucenie ograniczeń żywieniowych - Zaburzony obraz samego siebie (postrzeganie siebie jako osobę otyłą, paniczny strach przed przybraniem na wadze) - Brak miesiączki przez 3 kolejne cykle - Zaburzenia hormonalne
Przyczyny zachorowania niejasne. Wiąże się występowanie anoreksji z zaburzeniami na tle indywidualnym, społeczno- kulturowym i rodzinnym. Do wystąpienia choroby predysponują: kłopoty z akceptacją samego siebie i swojego ciała, niska samoocena, chłód emocjonalny, zamknięcie na otaczający świat, lęk przed dorosłością i samodzielnością, perfekcjonizm, konflikty rodzinne, szczególnie z matką (rywalizacja), model sylwetki kreowany przez media.
Stadia choroby: 1) Euforia z osiąganych wyników (poczucie kontroli spożywanych kalorii, przynoszące efekty w postaci spadku masy ciała). Większa pewność siebie, poczucie kontroli ( wszystko zależy ode mnie ) 2) Wyższość moralna. Anorektyczki czują się dumne z tego, że są w stanie nie ulegać ludzkim odruchom, są ponad innymi ludźmi, gdyż panują nad własnym apetytem; głód= słabość 3) Stały lęk, obsesyjne myślenie o jedzeniu i spożywanych kaloriach.
CHUDA = SZCZĘŚLIWA?????
NIE!
Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa) Z gr. Bulimia= byczy głód W starożytnym Rzymie obecność tzw. womitoriów, czyli pomieszczeń służących do wymiotowania po uczcie, aby zwiększyć możliwość kolejnych posiłków.
Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa) Najczęściej cierpią na nie młode kobiety niż dziewczęta; pojawia się między 18 a 25 rż. Choroba o podłożu psychicznym, polegająca na niepohamowanym spożywaniu posiłków i epizodach oczyszczania się (leki przeczyszczające, leki moczopędne, prowokowanie wymiotów, intensywne ćwiczenia fizyczne) Przeczyszczanie= lęk przed przybraniem na masie Epizody przejadania się i przeczyszczania występują 2 razy w tygodniu przez 3 miesiące.
Przyczyna: stres, brak akceptacji własnego ciała, odrzucenie przez środowisko rówieśników bądź nadmierna chęć dotrzymania im kroku, brak wiary w siebie, niska samoocena, zmienność nastrojów, wybuchowość, depresja i izolacja od świata otaczającego, konflikty rodzinne, patologie w rodzinie Charakterystyka chorego: często prawidłowa masa ciała, przebarwienia płytki nazębnej oraz stany zapalne dziąseł, rany na kostkach dłoni, żylaki przełyku, zaburzenia wodno- elektrolitowe
Świat odchudzających się blogerek 1) Pro- ana ( za anoreksją ) 2) Pro- mia ( za bulimią )
Pro- ana Pierwszy blog o tej tematyce powstał w 2001 roku na stronach anglojęzycznych, miał stanowić wsparcie dla osób cierpiących na anoreksję. Traktowana jako styl życia, a odchudzanie jako świadomy wybór. Głodzenie, jako sposób na osiągnięcie perfekcji Zawiera thinispiracje (porady, wymiany doświadczeń) Motto: to co mnie żywi, niszczy mnie. Odchudzanie sposobem na zagłuszenie problemów życiowych, pozyskanie akceptacji otoczenia Złudne poczucie wspólnoty, swojego miejsca na tym świecie.
Pro- mia Bulimia jako świadomy proces odchudzania, nie zaburzenie. Uczestniczki przyznają się do swoich słabości, aby zagłuszyć wyrzuty sumienia przeczyszczają się= swoisty rytuał. Nie krytykuje się tutaj samego jedzenia w przeciwieństwie do pro- ana. Osoby doznają szczęścia dopiero po uzyskaniu wyznaczonej masy ciała.
Internetowy świat pokazuje sylwetki osób nieodnajdujących się w świecie realnym z zaburzonym podejściem do siebie i innych ludzi. Osoby wypowiadające się na blogach mimo kreowania się na szczęśliwe, perfekcyjne i kontrolujące każdy szczegół życia, tak naprawdę doświadczają wielkiej samotności i cechują się niską samooceną. Blog jest prawdziwym wołaniem o wsparcie i akceptację! Opisywane tam zachowania prowadzą do samozniszczenia!
Kompulsywne objadanie się Osoby dotknięte chorobą czują, że nie mogą przestać jeść. Tracą kontrolę nad spożywanym posiłkiem. Jedzą szybko i gwałtownie, często w ukryciu. Po napadzie niekontrolowanego spożywania występują wyrzuty sumienia, wstyd, zażenowanie. W równym stopniu dotyczy kobiet i mężczyzn
Rozpoznanie (równoczesne występowanie 3 objawów): Posiłki spożywane mimo uczucia sytości i dyskomfortu Posiłki jedzone w dużych ilościach pomimo łaknienia, w samotności i towarzyszącym poczuciu wstydu Posiłki spożywane znacznie szybciej niż zwykle Po objedzeniu nastaje poczucie obrzydzenia, depresji, przygnębienia, winy Napady muszą występować 2 razy w tygodniu przez 6 miesięcy.
Jedzenie sposobem na rozładowywanie emocji, odreagowaniem stresów. Kompulsywne objadanie się= automatyczna reakcja na stany kryzysowe, tłumienie emocji, wypełnianie braków uczuciowych.
Ortoreksja Z gr. ortho- prawidłowy, orexis- apetyt. Patologiczne rozmyślanie na temat spożywania zdrowej żywności. Występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Osoby chore unikają spożywania niezdrowej żywności i/lub wystrzegają się nieodpowiedniej obróbki kulinarnej, gdyż uważają, że są szkodliwe dla zdrowia.
Obsesyjne skupianie się na jakości przygotowanego posiłku, ścisłe kontrolowanie składu spożywanych produktów. Samo wyznawanie zasad zdrowego żywienia nie jest patologią. Problem pojawia się w momencie kiedy skupienie na wartości produktów przysłania inne aspekty życia (ucieczka od życia, nadmierne planowanie spożywanych posiłków). Osoba chora woli głodować niż zjeść zakazany produkt Skutki: odizolowanie społeczne, niedobory żywieniowe.
Bigoreksja Obsesja na punkcie bycia umięśnionym. Najczęściej dotyka mężczyzn (ok. 10% mężczyzn regularnie ćwiczących na siłowniach) Cechy charakterystyczne: zaburzony obraz ciała, stosowanie rygorystycznych diet i intensywnych treningów, ciągłe mierzenie się, zażywanie sterydów anabolicznych, unikanie kontaktów międzyludzkich.
Konsekwencje: Komplikacje zdrowotne związane z obciążeniem organizmu nadmiernymi ćwiczeniami i stosowaniem sterydów Odizolowanie Depresja Samobójstwo
Pica Zaburzenie polegające na spożywaniu rzeczy powszechnie uznawanych za niejadalne (kreda, papier, glina, brud, piasek, odchody zwierzęce) Częściej u małych dzieci niż dorosłych. Możliwe wystąpienie w czasie ciąży. Za przyczynę uważa się również niedobór cynku, żelaza w diecie Wzorzec takiego odżywiania musi trwać co najmniej 1 miesiąc.
Dziękuję
Bibliografia [1] Bąk- Sosnowska M., Zaburzenia odżywania towarzyszące otyłości, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2010 Wronka M., Jezierska- Kazberuk M., Świat porcelanowych motyli. Blogi internetowe o tematyce odchudzającej jako źródło informacji o zaburzeniach odżywiania, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2011 Janas- Kozik M., Ortoreksja- nowe rozpoznanie?, Psychiatria Polska, 2011 Prokop M., Bigoreksja- obsesja na punkcie bycia umięśnionym http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/pmh0002505 http://zdrowie.gazeta.pl/zdrowie/56,105912,12681815,zaburzenia _odzywiania gdy_jedzenie_staje_sie_problemem.html Ilustracje: google.pl