RYNEK MLEKA XI/2014 Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka Listopad 2014

RYNEK MLEKA XI/2014 Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka Listopad 2014

1. Pogłowie krów mlecznych Sytuacja na rynku mleka Od wielu lat odnotowywany jest systematyczny spadek pogłowia krów mlecznych. Spowodowany jest między innymi coraz większym zagrożeniem przekroczenia przyznanej kwoty mlecznej, a co za tym idzie karami za nadprodukcję w ostatnim roku obowiązywania kwotowania produkcji mleka. Największe zmiany obserwowano w gospodarstwach indywidualnych, w których spadek pogłowia wyniósł 2,4% w porównaniu z I półroczem 2013 roku. W przypadku gospodarstw osób prawnych pogłowie krów mlecznych wzrosło o 2,5% i osiągnęło poziom 115,7 tys. sztuk. Zaznaczyć należy, że pogłowie krów pozostałych, do których zaliczamy mamki, wzrosło o 0,2% do poziomu 170 tys. sztuk, przez co całkowite pogłowie krów w Polsce na koniec czerwca 2014 roku ukształtowało się na poziomie 2479 tys. sztuk. Natomiast pogłowie krów mlecznych wyniosło 2309 tys. sztuk. Spadek pogłowia krów mlecznych odnotowano w dziesięciu województwach. W województwie dolnośląskim, kujawsko-pomorskim i mazowieckim pogłowie zmniejszyło się o 0,2-1,9%. W województwie podlaskim, pomorskim, śląskim i świętokrzyskim o 3,1-5,3%, natomiast w województwie wielkopolskim, podkarpackim i małopolskim o 7,1-9,5%. W pozostałych sześciu województwach zwiększono liczbę utrzymywanych sztuk. Znaczący wzrost miał miejsce w województwie zachodniopomorskim, łódzkim i opolskim o 6,1-8,8%. Natomiast w województwie warmińsko-mazurskim, lubuskim i lubelskim pogłowie zwiększono o 0,3-1,5%. Rys. 1. Przedstawia wskaźnik dynamiki pogłowia krów mlecznych w czerwcu 2014 r. (czerwiec 2013 = 100%) (IERiGŻ-PIB)

Spadek pogłowia krów nie wpłynął negatywnie na zróżnicowanie obsady krów na 100 ha użytków rolnych. Na 100 ha użytków rolnych, obsada krów wzrosła do 17 sztuk, tj. o 1,2%. Największa obsada występuje w województwie podlaskim i wynosi 41,9 szt./100 ha, najmniejsza natomiast w województwie dolnośląskim i zachodnio-pomorskim 4,6 4,9 szt./100 ha. Spadek pogłowia krów mlecznych przyczynił się natomiast do ograniczenia liczby producentów mleka. W roku kwotowym 2014/2015 produkcją tą zajmuje się 134,6 tys. dostawców hurtowych, oraz 10,7 tys. dostawców bezpośrednich. Dla porównania w roku 2004/2005 liczba dostawców hurtowych wynosiła 355,2 tys., natomiast bezpośrednich 78,1 tys. Pogłowie krów mlecznych w całej Unii Europejskiej na koniec roku 2013 liczyło ponad 23,4 mln szt., tj. wzrosło o 1,2%. W starej Unii utrzymywano prawie 18 mln szt. (76,7% pogłowia) natomiast w nowej Unii, utrzymywanych było 5,3 mln szt. krów (23,3% pogłowia). Najwięcej krów przybyło w Holandii, Francji i Niemczech. Spadek natomiast odnotowany był między innymi w Danii, Grecji, Portugalii i Polsce. Tab.1. Pogłowie krów mlecznych w Unii Europejskiej (grudzień, tys. szt.) (EUROSTAT, IERiGŻ - PIB) Wyszczególnienie 2011 2012 2013 UE - 15 17409 17703 18050 UE - 13 5643 5409 5433 w tym Polska 2446 2346 2299 UE - 28 23053 23193 23482 Pomimo znaczącej tendencji spadkowej pogłowia krów mlecznych, od wielu lat obserwujemy wzrost liczby krów ocenianych. Na koniec października 2014 roku populacja aktywna liczyła 737 176 sztuk. Pogłowie krów ocenianych stanowi prawie 32% ogólnego pogłowia krów mlecznych występujących w Polsce. Od początku roku 2014 systematycznie rośnie liczba krów ocenianych, delikatny spadek odnotowany był we wrześniu i w październiku.

Wyk.1. Liczba krów ocenianych I-X 2014 r. (PFHBiPM) 750000 740000 730000 720000 710000 700000 690000 680000 Wyk.2. Liczba stad objętych oceną I-X 2014 r. (PFHBiPM) 20200 20100 20000 19900 19800 19700 19600 19500 2. Skup mleka surowego Skup mleka surowego w okresie trzech kwartałów 2014 roku wyniósł 7,8 mld litrów i był większy o 8% w porównaniu z analogicznym okresem roku 2013. Natomiast w miesiącach kwiecień wrzesień do podmiotów skupujących dostarczono około 5,47 mld kg mleka tj. o 6,74% więcej niż w tym samym okresie roku 2013/2014. W sierpniu, według Agencji Rynku Rolnego, do podmiotów skupujących trafiło 916 mln kg, tj. o 2% więcej niż miesiąc wcześniej i o 6,9% więcej niż w roku ubiegłym. W kolejnym miesiącu (wrzesień) skup delikatnie wyhamował w porównaniu z sierpniem (o około 0,4% mniej) i wyniósł 880

mln kg, jednak nadal był wyższy niż przed rokiem o ponad 6%. Według GUS meldunkowy skup mleka w październiku wyniósł 842,6 mln litrów i był o 6,29% większy niż przed rokiem, oraz o 2,67% mniejszy od skupu we wrześniu. Stopień wykorzystania kwot indywidualnych przysługujących dostawcom hurtowym po 6 miesiącach roku kwotowego 2014/2015 wyniósł około 55,71%, natomiast szacunkowy stopień wykorzystania krajowej kwoty dostaw ukształtował się na poziomie 55,19%. W październiku 2014 r skupiono 870,9 mln kg mleka tj. o 5,5% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W okresie od kwietnia do października do podmiotów skupujących trafiło około 6,30 mld kg mleka. Stopień wykorzystania kwot indywidualnych po 7 miesiącach roku kwotowego 2014/2015 wynosi ok. 64,56%, natomiast szacunkowy stopień wykorzystania krajowej kwoty dostaw ukształtował się na poziomie 63,98%. W sytuacji, gdy dynamika skupu utrzyma się na dotychczasowym poziomie, wysokość przekroczenia przez Polskę krajowej kwoty dostaw może wynieść, ponad 8%, co skutkować będzie koniecznością uiszczenia opłaty za nadprodukcję w wysokości znacznie wyższej niż w roku kwotowym 2013/2014. Wyk.3. Miesięczny skup mleka w latach 2012 2014 w mln kg. (ARR) 1000 950 900 850 800 750 700 650 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2012 2013 2014 W październiku według siedziby podmiotów skupujących, najwięcej mleka skupiono w województwie podlaskim (265,6 tys. l), mazowieckim (148,6 mln l), oraz wielkopolskim (104,1 mln l). Najmniejszy skup odnotowany był na terenie województwa podkarpackiego (4,5 mln l), zachodniopomorskiego (6,0 mln l), oraz dolnośląskiego (6,7 mln l). Od stycznia do października największy skup mleka był na Podlasiu tj. 2 710,1 mln l, Mazowszu 1 518,9 mln l, oraz na Wielkopolsce 1 064,7 mln l., najmniejszy natomiast na Podkarpaciu 43,8 mln l, w województwie zachodniopomorskim 59,5 mln l, oraz dolnośląskim 70,8 mln l. Wzrost produkcji mleka został zaobserwowany również w Unii Europejskiej. W sierpniu do podmiotów skupujących na terenie Wspólnoty trafiło 12 027,73 mln litrów mleka,

o 4,3% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Skup mleka od stycznia do sierpnia wyniósł 97 352,92 mln litrów. Pod względem wielkości skupu, Polska znajduje się na 5 miejscu w Unii. Miejsca wcześniejsze zajmują: Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Holandia. Wyk.4. Skup mleka w UE od stycznia do sierpnia 2014 r. w mln litrów (EUROSTAT) 25000 20000 15000 10000 5000 0 Niemcy Francja Wielka Brytania Holandia Polska Włochy Irlandia Hiszpania Dania Belgia Austria Szwecja Czechy Finlandia Portugalia Węgry Litwa Rumunia Słowenia Łotwa Estonia Grecja Słowacja Chorwacja Bułgaria Luksemburg Cypr 3. Ceny skupu mleka Od pierwszych miesięcy 2014 roku odnotowywany jest systematyczny spadek cen mleka w skupie. W sierpniu średnia cena mleka kształtowała się na poziomie 128,71 zł/hl i była o 4,3% niższa niż w lipcu i o około 3,6% niższa w porównaniu z analogicznym okresem 2013 roku, jednak o 13,6% wyższa niż w sierpniu 2012 r. We wrześniu nastąpił kolejny spadek. Cena mleka wynosiła 124,68 zł/hl, tj. o 3% mniej niż miesiąc wcześniej i 10% mniej niż we wrześniu 2013 roku, jednak nadal była wyższa o 8% w porównaniu z analogicznym okresem 2012 roku. W październiku mleko ponownie potaniało osiągając poziom 124,38 zł/hl, tj. o 0,2% mniej niż miesiąc wcześniej i o 13% mniej niż w październiku 2013 roku. Od stycznia do października 2014 roku cena mleka spadła o 20%.

Wyk.5. Ceny skupu mleka 2013 2014 (ARR, GUS) 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2013 2014 W październiku najwyższe ceny otrzymali producenci w województwach: opolskim (132,47 zł/100l), dolnośląskim (131,06 zł/100l), oraz podlaskim (130,08 zł/100l). Najniższe natomiast w województwie świętokrzyskim (116,74 zł/100l), małopolskim (117,08 zł/100l) oraz łódzkim (117,25 zł/100l). Wyk.6. Ceny skupu mleka wg województw w październiku 2014 (zł/hl) (GUS) 135,00 130,00 125,00 120,00 115,00 110,00 105,00

Średnia cena ważona w UE-28 w sierpniu 2014 roku wynosiła 37,23 euro/100 kg i była o 1% niższa niż miesiąc wcześniej, ale o 2,5% wyższa w relacji rocznej. Według danych Komisji Europejskiej średnia cena mleka we wrześniu w Unii Europejskiej wyniosła 36,53 euro/100 kg i była o 1% niższa niż w sierpniu i o 5% niższa niż przed rokiem. Cena mleka w UE jest o 23% wyższa niż w Polsce. Wyk.7. Średnie ceny mleka w UE w sierpniu 2014 (euro/100kg) (EUROSTAT) 60 50 40 30 20 10 0 Cypr Finlandia Grecja Holandia Włochy Francja Austria Dania Wlk. Brytania Niemcy Hiszpania Szwecja Luksemburg Irlandia Czechy Belgia Chorwacja Bułgaria Słowenia Portugalia Słowacja Węgry Polska Estonia Rumunia Łotwa Litwa 4. Produkcja wybranych artykułów mleczarskich W 2014 roku produkcja artykułów mleczarskich została zwiększona w porównaniu z rokiem ubiegłym. Przyczynił się to tego większy dostęp surowca. W sierpniu produkcja masła wyniosła 15 tys. ton i była o 7% mniejsza niż w lipcu, ale o 8% większa niż w analogicznym okresie 2013 roku. W okresie styczeń - sierpień bieżącego roku wyprodukowano 119 tys. ton masła tj. o 5,5% więcej w relacji rocznej. W kolejnym miesiącu produkcja została zwiększona o 8,5% w relacji miesięcznej oraz o 12% w relacji rocznej i wyniosła 16 tys. ton. W okresie dziesięciu miesięcy 2014 roku wyprodukowano 135 tys. ton masła tj. o 6% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

Wyk.8. Produkcja masła w tys. ton (ARR) 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2012 2013 2014 Zwiększone zainteresowanie na rynkach zagranicznych polskim mlekiem w proszku przyczyniło się do zwiększenia jego produkcji. W sierpniu produkcja OMP wyniosła 14 tys. ton (14% mniej niż w lipcu, ale o 73% więcej niż przed rokiem). We wrześniu produkcja wzrosła o kolejne 4,5% w relacji miesięcznej i o 84% w porównaniu z tym samym okresem ubiegłego roku, wyniosła 15 tys. ton. W okresie styczeń wrzesień produkcja odtłuszczonego mleka w proszku wyniosła 135 tys. ton i była i 71% wyższa niż w tym samym czasie 2013 roku. Wyk.9. Produkcja odtłuszczonego mleka w proszku tys. ton (ARR, GUS) 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2011 2012 2013 2014

Osłabienie dynamiki wywozu serów przyczyniło się do zmniejszenia produkcji tego artykułu. W sierpniu wyprodukowano 26 tys. ton (12% mniej niż w lipcu i o 6% mniej niż w analogicznym okresie 2013r.). Od stycznia do sierpnia produkcja serów dojrzewających była o około 2% większa niż przed rokiem i wyniosła 206 tys. ton. We wrześniu nastąpił kolejny spadek produkcji serów do poziomu 25 tys. ton tj. o 2% mniej niż w sierpniu i o 1% mniej niż rok wcześniej. Łącznie w przeciągu dziewięciu miesięcy bieżącego roku wyprodukowano 231 tys. ton serów podpuszczkowych dojrzewających. Wyk.10. Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających tys. ton (ARR) 30 25 20 15 10 5 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2012 2013 2014 5. Ceny artykułów mleczarskich Od początku roku ceny monitorowanych artykułów mleczarskich mają tendencję spadkową, przyczynia się do tego coraz niższa cena mleka surowego oraz wzrost krajowej produkcji i zapasów. Średnia cena masła w blokach w sierpniu 2014 roku wyniosła 15,02 zł/kg i była o 2% niższa niż w lipcu i o 16% niższa niż w analogicznym okresie 2013 roku. We wrześniu za kilogram masła trzeba było zapłacić 13,93 zł tj. o 7% mniej niż miesiąc wcześniej i o 23% mniej niż we wrześniu 2013r. W październiku cena masła w blokach wzrosła o 1%, kształtując się na poziomie 12,61 zł/kg. W przypadku masła konfekcjonowanego sytuacja wygląda podobnie. Średnia cena w sierpniu była o 1% niższa niż w lipcu i o 5,5% niższa niż w analogicznym okresie 2013 roku (16,95 zł/kg). We wrześniu cena spadła o kolejne 5% w relacji miesięcznej i o 12% w relacji rocznej. Za kilogram masła konfekcjonowanego trzeba było zapłacić 16,09 zł.

Spadek cen dotyczył również odtłuszczonego mleka w proszku. Średnia cena tego artykułu w sierpniu wynosiła 11,71 zł/kg (o 5% mniej niż w lipcu i o 13% mniej niż w sierpniu 2013r.). We wrześniu spadek tego produktu jeszcze bardziej się pogłębił. Cena OPM ukształtowała się na poziomie 10,58 zł/kg i była o 10% niższa niż miesiąc wcześniej oraz o 24% niższa niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W październiku cena tego proszku osiągnęła poziom 8,70 zł/kg, tj. o 8% mniej niż we wrześniu. W przypadku serów podpuszczkowych dojrzewających ceny również mają tendencję spadkową. W sierpniu cena sera Gouda wynosiła 14,35 zł/kg, a sera Edamskiego 14,84 zł/kg. W obu przypadkach ceny były o 1% niższe w relacji miesięcznej i o 8% niższe niż przed rokiem. We wrześniu za ser Edamski płacono 14,29 zł/kg, a za Goudę 13,47 zł/kg tj. o 4 6% taniej niż w poprzednim miesiącu, oraz o 14 19% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W październiku cena sera Edamskiego została delikatnie podwyższona do poziomu 13,06 zł/kg tj. o 0,5% więcej niż we wrześniu, natomiast ser Gouda sprzedawano o 1,5% taniej niż miesiąc wcześniej tj. po 12,81 zł/kg. Wyk. 11. Ceny artykułów mleczarskich w zł/kg (ARR, GUS) 20 18 16 14 12 10 8 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień masło konfekcjonowane OMP ser Gouda masło w blokach ser Edamski 6. Handel zagraniczny Ze względu na krótki okres obowiązywania rosyjskiego embarga, wyniki polskiego handlu zagranicznego mlekiem i jego przetworami za osiem miesięcy bieżącego roku były na znacząco wyższym poziomie niż przed rokiem. Od stycznia do września wartość eksportu wyniosła 1,4 mld euro i była o 19% wyższa niż w analogicznym okresie 2013 roku. Przywóz do Polski był o 26% wyższy niż w roku ubiegłym i wyniósł 0,5 mld euro. Dodatnie saldo wymiany handlowej wyniosło 0,8 mld euro wobec 0,7 mld euro w 2013 roku. W okresie

pierwszych ośmiu miesięcy bieżącego roku udział Rosji w wartości wywozu produktów mleczarskich wyniósł niecałe 7%. Dużym zainteresowaniem zagranicznych importerów cieszyło się mleko w proszku. W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy eksport pełnego mleka w proszku wzrósł o 79% (do 21,5 tys. ton), a odtłuszczonego mleka w proszku o 89% (do 84 tys. ton). Znacznie więcej niż w roku ubiegłym do Polski przywieziono PMP tj. 10 tys. ton (68% więcej), jednocześnie zmniejszył się import OPM o 16% i wyniósł 13 tys. ton. Nieznacznie zwiększył się również eksport jogurtów o 0,4% (do 32,5 tys. ton). Jeśli chodzi jednak o import to wzrósł on o 13%, do 13 tys. ton. Na poziomie wyższym jak w roku 2013 utrzymuje się eksport masła. Od stycznia do sierpnia Polska wyeksportowała 24 tys. ton tego produktu (wzrost o 4% w porównaniu z analogicznym okresem 2013 roku). Jednocześnie zwiększony został o 19,5% ich import i osiągnął poziom 7 tys. ton. Eksport serów przez siedem miesięcy bieżącego roku utrzymywał się na poziomie wyższym niż w roku ubiegłym. W sierpniu natomiast uległ on znacznemu ograniczeniu. W okresie ośmiu miesięcy z Polski wyeksportowano 99 tys. ton serów (podobnie jak w 2013 roku). W omawianym okresie wzrósł o 1% wywóz serwatki i osiągnął poziom 156 tys. ton. Jednocześnie zmniejszył się o 23% przywóz tego produktu (35,5 tys. ton). 7. Kampanie informacyjno-promocyjne dotyczące promocji mleka i jego przetworów współorganizowane przez PFHBiPM i Polską Izbę Mleka współfinansowane ze środków UE budżetu państwa, FPM i funduszy własnych MAM KOTA NA PUNKCIE MLEKA (czas trwania 2013-2015) 3-letnia kampania promocyjno-informacyjna realizowana na rynku polskim przez konsorcjum dwóch organizacji Polską Izbę Mleka i Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Kampania skierowana jest do dwóch grup docelowych: dzieci w wieku 8-13 lat oraz rodziców/opiekunów dzieci. Program poprzez wszystkie swoje działania ma uświadomić młodym konsumentom oraz rodzicom korzyści płynące z picia mleka i spożywania jego przetworów, ale przede wszystkim krzewić ideę, że picie mleka jest modne i ma to pozytywny wpływ na jakość życia zarówno w aspekcie rozwojowym jak i zdrowotnym. Celem kampanii jest: poinformowanie dzieci, matek/opiekunów dzieci o właściwościach odżywczych i zdrowotnych mleka pitnego, jogurtów, serów podpuszczkowych, a następnie wzrost ich świadomości na ten temat; zwiększenie o 25% pozytywnego wizerunku mleka pitnego, jogurtów, serów podpuszczkowych wśród dzieci oraz matek/opiekunów dzieci; zwiększenie sprzedaży mleka pitnego, jogurtów i serów podpuszczkowych. Całkowity budżet kampanii zaakceptowany przez KE wynosi 2 414 424,00 Euro netto. Na kampanię zostało udzielone również wsparcie ze środków Funduszu Promocji Mleka w wysokości 4 614 588,00 PLN. Po zakończeniu drugiego roku kampanii Instytut ProPublicum przeprowadził badanie, w którym wzięło udział 1200 uczniów szkół podstawowych i gimnazjów. Celem badania było sprawdzenie, po jakie produkty mleczne młodzi konsumenci sięgają najczęściej i co wiedzą

na temat ich roli w diecie. Ocenie poddana została także rozpoznawalność trwającej od dwóch lat kampanii oraz atrakcyjność działań prowadzonych w jej ramach. Wyniki badań nie pozostawiają wątpliwości kampania jest dobrze rozpoznawana i spotyka się z pozytywnym przyjęciem dzieci oraz wpływa pozytywnie na ich nawyki żywieniowe. Program informacyjno-promocyjny dotyczący wybranych przetworów mlecznych w Chinach pt. "TRADE MILK" (czas trwania 2014-2016) Umowa na realizację 3-letniej kampanii informacyjno-promocyjnej pt. Trade Milk została zawarta w dniu 1 lipca 2014 r., pomiędzy Agencją Rynku Rolnego a konsorcjum w składzie: Polska Izba Mleka (Lider) i Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka (Konsorcjant). Pierwotnie program skierowany był na rynek chiński oraz rosyjski, jednak ze względu na wprowadzone embargo rosyjskie, wszystkie środki zostały przesunięte na promocje przetworów mlecznych na rynku chińskim. Program dotyczy takich przetworów mlecznych jak: mleczka smakowe, mleko w proszku, jogurty i sery żółte dojrzewające. Celem kampanii pt. Trade Milk jest przede wszystkim: wzmocnienie pozytywnego wizerunku przetworów mlecznych pochodzących z UE, zwiększenie udziału produktów objętych programem w wolumenie sprzedaży. Kampania ma charakter informacyjno-promocyjny, a jej strategia zakłada podjęcie intensywnych działań promujących przetwory mleczne produkowane w UE, jako produkty wysokiej jakości, z gwarancją bezpieczeństwa i posiadające wartości odżywcze. Grupy docelowe, do których kierowane są działania zaplanowane w ramach kampanii to: odbiorcy pośredni: dystrybutorzy, przedstawiciele sieci handlowych, hurtownicy; przedstawiciele mediów. Działania w ramach programu obejmują m.in.: udział w imprezach targowych i organizację wydarzeń okołotargowych, emisję reklam w prasie, misje gospodarcze, prowadzenie biura prasowego. Łączna wartość ww. kampanii wynosi 1 949 058,00 netto i jest finansowana w 50% (tj. w kwocie 974 529,00 ) ze środków UE, a w 30% (tj. w kwocie 584 717,40 ) z budżetu krajowego. Pozostały 20% wkład własny (tj. kwota 389 811,60 ) pochodzi ze środków Funduszu Promocji Mleka. Kampania Informacyjna Dotycząca Promocji Mleka i Przetworów Mlecznych w Kazachstanie i Korei Południowej "EUROPEAN DAIRY TREASURES" (czas trwania 2015-2017) Wniosek na realizację kampanii został złożony do Agencji Rynku Rolnego w październiku 2014 r, przez Polską Izbę Mleka przy współpracy z Polską Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Cele programu: wzmocnienie pozytywnego wizerunku przetworów mlecznych pochodzących z UE o 30% na rynku koreańskim oraz kazachskim.

zwiększenie udziału produktów z UE objętych programem o 15% na rynkach koreańskim oraz kazachskim Planowany budżet kampanii wynosi 1 950 000 Euro. Opracowała: Dorota Śmigielska