RYNEK MLEKA IV/2015 Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka Kwiecień 2015

Transkrypt

1 RYNEK MLEKA IV/2015 Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka Kwiecień

2 1. Pogłowie bydła i informacje ogólne Na koniec grudnia 2014 roku pogłowie bydła liczyło 5 659,3 tys. sztuk i było o 69,8 tys. sztuk wyższe niż w analogicznym okresie 2013 roku (o 1,2 % wyższe). Pogłowie krów zmniejszyło się w porównaniu z grudniem 2013 roku o 30,2 tys. sztuk tj. o 1,2% i ukształtowało się na poziomie 2 411,7 tys. sztuk. Również w przypadku krów mlecznych, pogłowie zmniejszyło się o 2,2 %. Pomimo ponad 2 % spadku krajowego pogłowia krów mlecznych, liczebność zwierząt objętych oceną wartości użytkowej utrzymuje tendencję wzrostową. W styczniu 2015 roku ocenie zostało poddanych krów, z obór. W lutym bieżącego roku zarówno liczba krów jak i obór się zwiększyła do krów z obór. Wykres. 1 Liczba krów ocenianych w okresie I-II 2015 r styczeń luty styczeń luty styczeń luty Parzniew Poznań Bydgoszcz Źródło: PFHBiPM Według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku, udział krów ocenianych w krajowym pogłowiu krów mlecznych ogółem wyniósł 32,9 %, co w stosunku do analogicznego okresu w 2013 roku stanowi wzrost o 2,4 %. 2

3 Wykres. 2 Liczba stad objętych oceną w okresie I-II 2015 r styczeń luty styczeń luty styczeń luty Parzniew Poznań Bydgoszcz Źródło: PFHBiPM 2. Skup mleka surowego W okresie od kwietnia 2014 r. do lutego 2015 r. do podmiotów skupujących mleko dostarczono 9,63 mld kg tego surowca, tj. o 4,71 % więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. W samym styczniu do podmiotów skupujących dostarczono 857 mln kg mleka, tj. o 1,7 % więcej niż w grudniu 2014 roku i o 0,6 % więcej niż w styczniu 2014 roku. W lutym skup wyniósł 775,82 mln kg mleka i był o 1,95 % mniejszy niż przed rokiem. Stopień wykorzystania kwot indywidualnych przysługujących dostawcom hurtowym po 11 miesiącach ostatniego roku kwotowego wynosi 97,43 %, natomiast szacunkowy stopień wykorzystania krajowej kwoty dostaw jest na poziomie 97,01 %. W analogicznym okresie ubiegłego roku kwotowego dostawcy wykorzystali swoje limity w 93,04 %. W sytuacji, gdy dynamika skupu utrzyma się na podobnym poziomie jak w ostatnich miesiącach, wysokość przekroczenia przez Polskę krajowej kwoty dostaw może wynieść ponad 6 %. Na podstawie Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) nr 2015/447 z dnia 17 marca 2015 r. w sprawie podziału między dostawy i sprzedaż bezpośrednią krajowych kwot mlecznych ustalonych na rok 2014/2015 w załączniku IX do rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007, przysługującą Polsce w roku 2014/2015 kwotę krajową kg podzielono następująco: kg krajowa kwota dostaw kg krajowa kwota sprzedaży bezpośredniej 3

4 Wykres. 3 Skup mleka w latach ( mln kg) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR Tabela. 1 Referencyjne dostawy mleka (kg) miesięczna dynamika skupu Źródło: ARR Miesiąc 2013/ /2015 Miesięczna dynamika skupu [%] kwiecień ,07 maj ,37 czerwiec ,78 lipiec ,77 sierpień ,87 wrzesień ,74 październik ,57 listopad ,39 grudzień ,88 styczeń ,34 luty ,71 marzec

5 Tabela. 2 Ilość mleka dostarczona do podmiotów skupujących w okresie od IV 2014 do II 2015 Stopień OT ARR Wysokość dostaw referencyjnych wykorzystania kwot przysługujących dostawcom kg % Białystok ,76 Bydgoszcz ,54 Gdynia ,77 Gorzów Wlkp ,22 Katowice ,46 Kielce ,55 Kraków ,17 Łódź ,62 Lublin ,51 Olsztyn ,96 Opole ,23 Poznań ,92 Rzeszów ,70 Szczecin ,83 Warszawa ,40 Wrocław ,66 Źródło: ARR Razem: ,43 5

6 Niemcy Francja Wielka Brytania Holandia Polska Włochy Irlandia Hiszpania Dania Belgia Austria Szwecja Czechy Finlandia Portugalia Litwa Węgry Rumunia Słowenia Łotwa Estonia Grecja Słowacja Chorwacja Bułgaria Luksemburg Cypr Niemcy Francja Wielka Brytania Holandia Włochy Polska Hiszpania Dania Belgia Szwecja Austria Czechy Finlandia Portugalia Irlandia Węgry Litwa Słowenia Rumunia Estonia Łotwa Grecja Słowacja Chorwacja Bułgaria Luksemburg Cypr W grudniu 2014 roku do mleczarni w całej Unii Europejskiej dostarczono 11,391 mln litrów mleka, tj. o 141 mln litrów (1,3 %) więcej niż w analogicznym okresie 2013 roku, o 478 mln litrów (4,4 %) więcej niż przed miesiącem. Wykres. 4 Skup mleka w UE w mln litrów (grudzień 2014 r.) Źródło: Miesięczna analiza Polskiej Izby Mleka Wykres. 5 Skup mleka w Unii Europejskiej w mln litrów (I XII 2014) Źródło: EUROSTAT 6

7 3. Ceny skupu mleka Od początku 2014 roku na rynku mleczarskim można zauważyć tendencję spadkową cen skupu mleka, która utrzymuje się również w pierwszych miesiącach bieżącego roku. W styczniu 2015 r. hodowcy średnio za 100 litrów mleka dostali netto 122,18 zł, tj. o 1,1 % mniej niż w grudniu i aż o 20,5 % mniej niż w analogicznym okresie 2014 r. W lutym 2015 roku odnotowano kolejny spadek cen mleka w skupie, tym samym niestety sprawdzają się prognozy średnioterminowe. W wielu przypadkach hodowcy sprzedają mleko do podmiotów skupujących niemal za darmo. Część producentów żali się, że od tak niskiej ceny mleka potrącane są dodatkowo zaliczki na poczet kary za nadprodukcję w ostatnim roku kwotowym. Według najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego średnia cena mleka w lutym ukształtowała się na poziomie 120,74 zł/hl i była o 1,2 % niższa od ceny wypłacanej w styczniu 2015 roku oraz aż o 20,4 % niższa od ceny w analogicznym okresie ubiegłego roku. Wykres. 6 Średnie ceny netto mleka w Polsce w latach (zł netto/100 litrów) Źródło: ARR Zróżnicowanie cen netto skupu mleka jest bardzo wyraźne w województwach. W lutym 2015 roku najniższą cenę otrzymywali producenci z województw: świętokrzyskiego 110,59 zł/hl, małopolskiego 111,30 zł/hl oraz łódzkiego 111,57 zł/hl. Natomiast najwyższa cena mleka była wypłacana w województwach: podlaskim 129,53 zł/hl, lubuskim 128,89 zł/hl oraz warmińsko-mazurskim 127,80 zł/hl. 7

8 Cypr Malta Grecja Finlandia Austria Włochy Chorwacja Dania Wielka Brytania Portugalia Irlandia Luksemburg Szwecja Hiszpania Francja Bułgaria Niemcy Słowacja Słowenia Węgry Belgia Czechy Holandia Rumunia Polska Litwa Estonia Łotwa Wykres. 7 Średnie ceny netto mleka w województwach w lutym 2015 r. (zł/100 litrów) 135,00 130,00 125,00 120,00 115,00 110,00 125,23 115,55 114,09 128,89 111,57 111,30 118,65 124,41 112,85 129,53 116,02 121,12 110,59 127,80 122,31 120,70 105,00 100,00 Źródło: ARR, GUS Średnia cena mleka w Unii Europejskiej - 28 w grudniu 2014 roku wynosiła 33,05 EUR/100 kg i była o 3,8 % niższa niż miesiąc wcześniej, oraz o 17,8 % niższa niż przed rokiem. Wykres. 8 Średnie ceny mleka w Unii Europejskiej w EUR/100 kg (grudzień 2014) Źródło: Komisji Europejskiej 8

9 W grudniu w wybranych mleczarniach UE średnia cena mleka wynosiła 32,95 EUR/100 kg, oznacza to spadek o 1,15 EUR w porównaniu z listopadem, oraz o 6,94 EUR, tj. o 17,4 % w porównaniu z analogicznym okresem 2013 roku. Na koniec roku 2014 odnotowano również spadek cen w Stanach Zjednoczonych. W grudniu cena wyniosła 36,8 EUR/100 kg i była o 17,4% niższa niż miesiąc wcześniej, natomiast o 6,3% wyższa niż w analogicznym miesiącu 2013 r. 4. Produkcja wybranych artykułów mleczarskich Od początku 2015 roku można zaobserwować wzrost produkcji niektórych artykułów mleczarskich, głównie odtłuszczonego mleka w proszku, masła, serów niedojrzewających, twarogów i jogurtów. Ograniczono natomiast produkcję pełnego mleka w proszku, śmietany niezagęszczonej oraz serów podpuszczkowych dojrzewających. W pierwszym miesiącu 2015 roku, wyprodukowano 12,5 tys. ton odtłuszczonego mleka w proszku. Produkcja była na podobnym poziomie jak w grudniu ubiegłego roku, ale o 12,5 % wyższa niż w analogicznym okresie 2014 roku. Wykres. 9 Produkcja OMP (tys. ton) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR Znacznie więcej w porównaniu z grudniem wyprodukowano masła. W styczniu 2015 roku produkcja tego artykułu wyniosła 17 tys. ton i była o 4 % wyższa niż miesiąc wcześniej oraz o 7 % wyższa niż w styczniu 2014 roku. 9

10 Wykres. 10 Produkcja masła (tys. ton) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR, GUS Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających w pierwszym miesiącu 2015 roku została ograniczona. Głównie przyczyniło się do tego rosyjskie embargo oraz pogorszenie koniunktury na światowym rynku mleka. W styczniu 2015 r. wyprodukowano niecałe 24 tys. ton serów podpuszczkowych dojrzewających, tj. o 13 % mniej niż w grudniu ubiegłego roku, oraz o 10 % mniej niż w analogicznym okresie 2014 roku. Wykres. 11 Produkcja serów podpuszczkowych dojrzewających (tys. ton) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR 10

11 5. Ceny artykułów mleczarskich W 2015 roku oprócz kolejnych spadków cen skupu mleka, na rynku zaobserwować można również spadek cen artykułów mleczarskich. W lutym, na światowym rynku koniunktura uległa delikatnej poprawie. Ceny odtłuszczonego mleka w proszku od stycznia 2015 roku systematycznie spadają. W pierwszym miesiącu 2015 roku za kg OMP płacono 8,43 zł. Była to cena o 6% niższa niż w grudniu 2014 i o 40 % niższa niż w analogicznym okresie 2014 roku. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w dniach krajowi producenci za odtłuszczone mleko w proszku otrzymywali 7,95 zł/kg, tj. o 1 % mniej niż w poprzednim tygodniu, ale o 5 % więcej niż miesiąc wcześniej. W pierwszych tygodniach marca odnotowano kolejny wzrost. Cena OPM w dniach wynosiła 8,40 zł/kg, o 3 % więcej niż tydzień wcześniej i o 6,5 % więcej niż w analogicznym okresie lutego. Wykres. 12 Ceny OMP (zł/kg) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR, GUS Na początku marca w portach Europy Zachodniej ceny OMP były o 8 % wyższe niż miesiąc wcześniej i wynosiły USD/t. W Stanach Zjednoczonych cena odtłuszczonego mleka wzrosła o 9 % w porównaniu z lutym i ukształtowała się na poziomie USD/t. Najwyższe ceny występowały jednak w Oceanii. W pierwszych dniach marca cena OMP wynosiła USD/t, tj. o 16 % więcej niż w pierwszych dniach lutego. Podobnie sytuacja wyglądała na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej. Cena odtłuszczonego mleka w proszku w analizowanym okresie wynosiła 2,18 EUR/kg, tj. o 11 % wyższa niż w lutym, jednocześnie nadal pozostawała aż o 28 % wyższa od ceny interwencyjnej. 11

12 Według danych Agencji Rynku Rolnego spadek odnotowano w przypadku cen masła. W styczniu za masło w blokach trzeba było zapłacić 13,76 zł/kg, tj. o 3 % mniej niż w grudniu 2014 r. i o 22 % mniej niż przed rokiem. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało, że w dniach roku za masło w blokach producenci otrzymywali średnio 13,30 zł/kg, tj. 4 % więcej niż przed tygodniem i o 12,5% więcej niż miesiąc wcześniej. W pierwszych tygodniach marca cena masła w blokach delikatnie spadła i ukształtowała się na poziomie 13,28 zł/kg. Drożej zbywane było masło konfekcjonowane. W ostatnim tygodniu lutego jego cena wynosiła 14,19 zł/kg i była o 1 % wyższa niż w poprzednim notowaniu oraz o 3 % wyższa niż w końcu stycznia. W pierwszych dniach marca cena odnotowała kolejny wzrost do poziomu 14,45 zł/kg. Wykres. 13 Ceny masła w blokach (zł/kg) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: ARR, GUS W pierwszych dniach marca bieżącego roku w portach Europy Zachodniej masło w blokach kosztowało USD/t i było o 7 % droższe niż w lutym, ale o 24 % tańsze niż w analogicznym okresie 2014 roku. W USA cena masła ukształtowała się na poziomie USD/t tj. o 2,5 % mniej niż miesiąc wcześniej i o 7 % mniej niż w 2014 roku. W Oceanii od listopada ubiegłego roku ceny masła dynamicznie rosną. W pierwszym tygodniu marca wynosiły średnio USD/t i były o 9 % wyższe niż w lutym ale jednak pozostawały o 16 % niższe niż w marcu 2014 roku. W UE w ostatnich dniach lutego masło kosztowało 3,28 EUR/kg, tj. o 11 % wiecej niż w analogicznym okresie stycznia, ale o 10 % mniej niż w analogicznym okresie 2014 roku. W styczniu 2015 r. nastąpił również spadek ceny serów podpuszczkowych dojrzewających. Za ser dojrzewający Edamski w pierwszym miesiącu 2015 r. płacono 12

13 13,25 z/kg, tj. o 5 % taniej niż w grudniu ubiegłego roku i o 26 % taniej niż w analogicznym okresie 2014 roku. Za ser Gouda producenci otrzymywali 12,80 zł/kg, co względem grudnia 2014 r. stanowi spadek o 2,5 %. W porównaniu z analogicznym okresem roku 2014 r. spadek ceny tego produktu mleczarskiego wyniósł aż 27 %. Za ser Gouda w ostatnich dniach lutego płacono 11,92 zł/kg, tj. o 2 % taniej niż tydzień wcześniej i o 27 % mniej niż w analogicznym okresie 2014 roku. Ser Edamski kosztował 11,25 zł/kg, również o 2 % mniej niż przed tygodniem oraz o 31 % mniej niż w analizowanym okresie ubiegłego roku. Na początku marca ceny serów odnotowały kolejne spadki. Za ser Gouda producenci otrzymywali 11,87 zł/kg (1 % mniej niż tydzień wcześniej, 2 % mniej niż przed miesiącem oraz o 26 % mniej niż w analogicznym okresie 2014 roku). Ser Edamski w tym okresie kosztował 11,06 zł/kg (również 1 % mniej niż tydzień wcześniej, 4 % mniej niż w lutym oraz o 32 % mniej niż w ubiegłym roku). Wykres. 14 Ceny sera Gouda w roku (zł/kg) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Źródło: GUS, ARR 6. Handel zagraniczny Polska od wielu lat z powodzeniem zagospodarowuje nadwyżkę mleka kierując, co czwarty jego litr na eksport. Od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej prawie trzykrotnie wzrosła wartość eksportu produktów mleczarskich, w 2014 roku stanowiła ona prawie 9 % eksportu polskiego sektora rolno-spożywczego. Wartość eksportu mleka i przetworów mlecznych w 2014 roku ukształtowała się na poziomie 1,9 mln EUR tj. o 11 % wyższym niż w 2013 roku. Natomiast wolumen eksportu wyniósł 2,8 mld litrów, tj. o 25 % więcej niż w 2013 roku i około 2 razy więcej niż w roku wstąpienia Polski do UE. 13

14 Import produktów mleczarskich w 2014 roku wyniósł 1,5 mld litrów i był o 22 % wyższy niż w 2013 roku i 7 razy wyższy niż w roku Od momentu wprowadzenia przez Rosję embarga, wymiana handlowa artykułami mleczarskimi ulegała stopniowemu pogorszeniu. Od stycznia do końca lipca 2014 r. wartość eksportu była o 23 % wyższa niż rok wcześniej, natomiast w okresie sierpień grudzień ukształtowała się na poziomie o 5 % niższym niż analogicznym okresie 2013 roku. Polskie produkty mleczarskie trafiają głównie na rynek wewnętrzy Unii Europejskiej. W 2014 roku udział tych krajów w polskim eksporcie spadł o 8 % i ukształtował się na poziomie 66 %. Spadł również udział krajów WNP. Na koniec 2013 roku wynosił on 11 %, natomiast w 2014 roku już tylko 8 %. Łączna wartość wywozu polskich artykułów mleczarskich do krajów WNP w 2014 roku wynosiła 155 mln EUR i była o 18 % niższa niż w roku Znacząco natomiast, bo aż o 93 % wzrósł eksport do takich krajów jak: Algieria (wzrost 6,6 razy, 138 mln EUR), Chiny (wzrost 66 %, 46 mln EUR), Arabia Saudyjska (wzrost 18,5 %, 26 mln EUR), Indonezja (wzrost 15 %, 20 mln EUR), Kuba (wzrost 4,3 razy, 18 mln EUR), Egipt (wzrost 47 %, 17,5 mln EUR), Malezja (wzrost 69 %, 17 mln EUR), Filipiny (wzrost 79 %, 16 mln EUR), Tajlandia (wzrost 2,2 razy, 15 mln EUR), Nigeria (wzrost 2,5 razy, 13 mln EUR). Udział krajów nienależących zarówno do UE jak i do WNP wzrósł z 15 % w 2013 roku do 25,5 % w roku Dopłaty do prywatnego przechowywania W dniu 26 lutego 2015 roku w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ukazało się Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2015/303 z dnia 25 lutego 2015 r. zmieniające Rozporządzenia Wykonawcze (UE) nr 947/2014 i (UE) nr 948/2014 w odniesieniu do ostatniego dnia składania wniosków o dopłatę do prywatnego przechowywania masła i OMP. Dzięki Rozporządzeniom Wykonawczym Komisji (UE) nr 947/2014 i (UE) nr 948/2014 wprowadzono mechanizm prywatnego przechowywania masła i odtłuszczonego mleka w proszku z uwagi na bardzo trudną sytuację panującą na rynku mleka, spowodowaną głównie wprowadzeniem rosyjskiego embarga na produkty pochodzące z Unii Europejskiej. Wnioski, na mocy Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1337/2014 o przyznanie pomocy, można było składać do 28 lutego 2015 roku. Jednak ze względu na utrzymujące się niskie ceny masła i odtłuszczonego mleka w proszku oraz trudną sytuację na rynku mleka Komisja postanowiła przedłużyć stosowanie systemów dopłat do prywatnego przechowywania wyżej wymienionych produktów o 7 miesięcy. Na podstawie Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2015/303 mechanizm ten został przedłużony do 30 września 2015 r. Według najnowszych danych Komisji Europejskiej do dnia 8 marca 2015 roku, do mechanizmu zgłoszono 48,3 tys. ton masła oraz 21,2 tys. ton odtłuszczonego mleka w proszku. Najwięcej masła zostało zgłoszone przez producentów z Holandii (45 %), Irlandii (17 %), Belgii i Francji (po 13 %), Niemiec (6 %). W przypadku OMP zgłoszenia pochodziły głównie z Niemiec (48 %), Hiszpanii (22 %0, oraz Litwy (14 %). 14

15 8. Program Mleko w szkole Jednym z programów mających na celu kształtowanie u dzieci i młodzieży prawidłowych nawyków żywieniowych, jest program Mleko w szkole. W ramach programu dzieci mogą spożywać mleko białe i smakowe o różnej zawartości tłuszczu, twarożki, sery i jogurty. W bieżącym roku szkolnym od 1 września 2014 do 8 marca 2015 r. na realizację programu łącznie z budżetu unijnego i krajowego, wydano 47,2 mln zł oraz 339 tys. zł z Funduszu Promocji Mleka. Ogółem od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej na program Mleko w szkole wydano 1,17 mld zł, z czego 28,4 mln zł pochodziły z Funduszu Promocji Mleka. 9. Informacja Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie rozłożenia kar za nadprodukcje na raty (posiedzenie zespołu Ekspertów ds. Rynku Mleka) W dniu 11 marca bieżącego roku, podczas posiedzenia Komitetu ds. Horyzontalnych Kwestii Rolnych, poddany zostanie pod głosowanie projekt rozporządzenia wykonawczego Komisji dotyczącego ustanowienia systemu płatności ratalnych z tytułu opłat za przekroczenia kwot mlecznych w roku kwotowym 2014/2015, tj. projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 595/2004 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1788/2013 ustanawiającego opłatę wyrównawczą w sektorze mleka i przetworów mlecznych. Projektowane rozporządzenie umożliwia państwu członkowskiemu podjęcie decyzji, że płatność należnej opłaty przez podmioty skupujące za rok 2014/2015 odbywa się w trzech rocznych ratach bez odsetek. Jednocześnie państwo członkowskie ma zapewnić, że beneficjentami pomocy są producenci mleka. Pomoc będzie realizowana w formule de minimis i odnosi się do kwoty odsetek, jaką producent mleka musiałby zapłacić w normalnych warunkach rynkowych, gdyby chciał zaciągnąć kredyt na spłatę opłaty w ratach. W ramach prac nad ww. projektem rozporządzenia Polska wnioskowała m.in., aby ww. system ratalny był wyłączony z formuły de minimis i ustanowiony jako pomoc w tzw. sytuacjach kryzysowych, przyznana przez Komisje Europejską na mocy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1308/2013. Polska wnioskowała o wydłużenie okresu spłat rat z 3 do 5 lat oraz umożliwienie zapłaty opłaty przez państwo członkowskie do budżetu unijnego również w systemie ratalnym. Komisja odnosząc się do postulatów Polski wskazała, że zaproponowany system płatności ratalnych nie wchodzi w zakres postanowień rozporządzenia nr 1308/2013, a rozłożenie należności dla państwa członkowskiego jest obecnie niewykonalne w kontekście procedury i ograniczeń czasowych albowiem wymagałoby to zmiany rozporządzenia bazowego. Komisja nie odniosła się do postulatu wydłużenia projektowanego systemu rat z 3 do 5 lat, prawdopodobnie z uwagi na fakt, że limit pomocy de minimis jest kalkulowany dla okresów trzyletnich. Pomoc de minimis wynosi 15 tys. EUR dla okresu trzyletniego, a limit będzie kalkulowany w dniu, w którym rolnik uzyska prawo do pomocy de minimis. W związku z tym, że pomocą de minimis objeta jest kwota odsetek, w ramach ww. systemu rat nie będą to znaczące kwoty. Branży zależy na tym, aby rolnicy nie musieli składać indywidualnych wniosków w celu skorzystania z pomocy. Poinformowano, że 15

16 rolnik będzie zobowiązany, z mocy prawa, do złożenia stosowanego zaświadczenia w sprawie wykorzystania pomocy de miminis oraz do złożenia wniosku o pomoc, ale kwestie proceduralne będą w najbliższym czasie dyskutowane. OPRACOWAŁA: Dorota Śmigielska 16

17 17

18 18