TRANSAKCJE SWAP: - PROCENTOWE - WALUTOWE - WALUTOWO-PROCENTOWE - KREDYTOWE 1
SWAP - fixed-to-floating rate IRS - swap procentowy jest umową, w której dwie strony uzgadniają, że będą w ustalonych terminach w przyszłości przez określony okres umowy dokonywały rozliczenia netto odsetek liczonych od uzgodnionej kwoty hipotetycznego kapitału według dwóch stóp procentowych: jednej stałej w całym okresie obowiązywania umowy oraz drugiej zmiennej Podmiot płacący stałą stopę kupujący Podmiot płacący stopę zmienną sprzedający. 2
SWAP - fixed-to-floating rate Kupujacy swap (fixed leg) otrzymuje przepływ determinowany przez stawkę zmienną w zamian za ustaloną stawkę stałą (RECEIVE floating and PAY fixed). Oczekuje wzrostu cen. Sprzedający (floating leg) swap gdy płaci odsetki określone przez stawkę zmienną, a w zamian otrzymuje płatności determinowane przez stawkę stałą (RECEIVE fixed and PAY floating). Oczekuje spadku cen. 3 3
Zadanie 1 Swap procentowy Firmy A i firma B zawarły 3- letni kontrakt swap procentowego, w którym Firma A zobowiązała się płacić odsetki liczone według WIBOR 6M od kwoty 100 mln PLN firmie B, zaś firma B płacić będzie A odsetki o stałym oprocentowaniu 5,55% od tej samej kwoty skali roku. W kontrakcie zostało ustalone, że płatności dokonywane będą w okresach półrocznych. Załóżmy, że data zawarcia tego kontraktu, to 15 stycznia 2008r -Policz przepływy pieniężne WIBOR 6M Firma A 5,55% Firma B 4
Zadanie 1 cd Swap procentowy Data 6M WIBOR Zmienne odsetki Stałe odsetki Przepływy pieniężne 15.01.2008 5,99% 15.07.2008 6,76% 15.01.2009 5,74% 15.07.2009 4,45% 15.01.2010 4,38% 15.07.2010 4,00% 15.01.2011 5
Zadanie 2 Swap odsetkowy - Interest Rate Swap IRS (floating to floating) Firm Alfa wyemitowała 3-letnią obligację o zmiennym kuponie o wartości nominalnej 5 mln PLN. Odsetki są płatne co 6M wg. WIBOR 6M. Firma chciałby jednak zamienić tę stopę na rentowność 26 tyg. BS. W związku z tym zawiera swap odsetkowy na 3 lata na kwotę nominalną 5 mln PLN z firmą Beta. W swapie: - Beta płaci zmienną stopę procentową WIBOR 6M na rzecz Alfa. - Alfa płaci zmienną stopę procentową rentowność BS na rzecz Beta. - Płatności następują co 6M od daty rozpoczęcia swapa (daty waluty) aż do daty zapadalności swapa. 6
Zadanie 2 cd Przedstaw rozliczenie w poszczególnych terminach wymiany płatności. Data rozliczenia Stawka WIBOR 6M Rentowność BS 26 tyg. Płatność Alfa do Beta Płatność Beta do Alfa Kwota netto 30 sty 2008 6% 5% 30 lip 2008 4,5% 5,5% 30 sty 2009 7% 6,5% 7
Zadanie 3 Swap odsetkowy Firma Lix posiada kredyt inwestycyjny w Banku A o zmiennym oprocentowaniu opierającym się na WIBOR 3M na kwotę 10 mln PLN. Firma zawarła z Bankiem B jednoroczny kontrakt swap procentowy na 10 mln PLN, zamieniając zmienne oprocentowanie na stałe, które wynosi 8%. Kontrakt został zawarty w pierwszym kwartale 2008 roku. Oblicz przepływy między Bankiem B a firmą LIX WIBOR 3M WIBOR 3M Bank B 8% Firma LIX Bank A Data Kwota 3M WIBOR Odsetki zmienne Stałe % Odsetki stałe Przepływy pieniężne 1Q08 10 000 000 7,25% 8% 2Q08 10 000 000 7,80% 8% 3Q08 10 000 000 8,25% 8% 4Q08 10 000 000 8,35% 8% 1Q09 10 000 000 8
Zadanie 4 Swap odsetkowy Zawieranie transakcji IRS na rynku Bank ALFA sprzedał klientowi 3 letniego IRS ze stopą referencyjną WIBOR 6M. Marża banku ALFA wynosi 30 pb. Co powinien zrobić bank, żeby zabezpieczyć swoja pozycję. Przedstaw schemat transakcji zaznaczając strony i przepływy. Kwotowanie IRS: 9
Zadanie 5 Wycena IRS Obliczanie ceny swapa za pomocą kontraktów FRA Ile wynosi cena swapa odsetkowego, gdzie płacimy stałą stopę procentową, a w zamian chcemy otrzymywać 3M WIBOR? Swapa zawierany w celu zabezpieczenia ryzyka wzrostu 3M WIBOR. Wzrost 3M WIBOR można zabezpieczyć w każdym pojedynczym 3- miesięcznym okresie odsetkowym, kupując kontrakt FRA. Z kolei ryzyko stóp procentowych wszystkich okresów zabezpieczamy przez kupno serii kontraktów FRA. 10
5 cd. Obliczanie ceny swapa za pomocą kontraktów FRA WIBOR 3M =4,50. Kwotowanie FRA 3 miesięczne: FRA PLN BID ASK 3x6 5,35 5,45 3x9 5,50 5,70 6x9 4,85 5,05 6x12 4,78 4,95 9x12 4,05 4,20 Pierwszego okresu odsetkowego nie możemy zabezpieczyć, bo odsetki ustalone są już w momencie zawarcia transakcji. Należy kupić 3 kontrakty FRA: 3x6 5,45%, 6x9 5,05%, 9x12 4,20%. Kupno FRA 3x6 Kupno FRA 6x9 Kupno FRA 9x12 Dziś 3 mies. 6 mies. 9 mies. 12 mies. 11
5 cd. Obliczanie ceny swapa za pomocą kontraktów FRA Na podstawie kwotowań stawki WIBOR 3M i kontraktów FRA można obliczyć jedną równoważną im stałą stopę procentową. W tym celu wykorzystujemy wzór na arbitraż procentowy: PV*(1+3MWIBOR*d1/365)*(1+FRA2*d2/365)*(1+FRA3*d3/365)*(1+FRA4*d4/ 365)=PV*(1+R*d1234/365) R=? Cena kupna przez użytkownika rynku (cena sprzedaży przez bank) jednorocznego swapa procentowego, w którym kupiec płaci stałe R% i otrzymuje co 3 miesiące na bazie WIBOR3M. WIBOR 3M =4,50. Kwotowanie FRA 3 miesięczne: FRA PLN BID ASK 3x6 5,35 5,45 3x9 5,50 5,70 6x9 4,85 5,05 6x12 4,78 4,95 9x12 4,05 Dr 4,20 Renata Karkowska, Wydział Zarządzania 12
Swap walutowy (FX swap) - definicja polega na zawarciu dwóch transakcji kasowej i odwrotnej do niej terminowej na rynku walutowym. W ramach transakcji swap ustala się z góry kursy, po jakich następuje wymiana waluty obecnie i w przyszłości. Firma Bank Spot Kupno PLN Sprzedaż PLN Sprzedaż waluty obcej Kupno waluty obcej Kontrakt terminowy Sprzedaż PLN Kupno PLN Kupno waluty obcej Sprzedaż waluty obcej 13
Kwotowanie swapów walutowych - punkty swapowe Kontrakty swap kwotowane są w formie punktów swapowych. Punkty wyliczane są w oparciu o różnicę oprocentowania obu walut w określonym terminie i są rekompensatą utraconych korzyści z trzymania niżej oprocentowanej waluty. Formuła liczenia punktów swapowych wygląda następująco: Punkty swapowe = kurs terminowy (forwardowy) - kurs spotowy Punkty swapowe = Spot liczba dni 1 + PLN% 365 liczba dni 1 + WO% rok bazowy Spot PLN% - oprocentowanie złotych na dany okres, WO% - oprocentowanie waluty obcej na dany okres, Rok bazowy - liczba dni w roku bazowym (dla PLN i GBP 365 dni, dla walut obcych 360 dni). 14
Zadanie 6 FX swap Firma CCC ma 1 mln EUR w banku, które zamierza za 1M wydać. Jednocześnie firma potrzebuje PLN teraz. Jednak trzymanie EUR na rachunku i wzięcie kredytu w PLN jest nieopłacalne. Z drugiej strony sprzedaż EUR na PLN rozwiązałoby problem, ale wiąże się z ryzykiem wzrostu kursu w przyszłości i poniesienia straty. Co może zrobić firma? Firma zawiera FX swap z bankiem. 1 marca kwotowanie kurs spot EUR/PLN 4,1450/4,1550 Punkty swapowe za 1M 0,0321/0,0370 I noga swap kasowa po kursie 4,145 firma sprzedaje 1 mln EUR za PLN, II noga swap terminowa po kursie 4,182 (4,145+0,037) firma kupuje 1 mln EUR za PLN 15
Zadanie 6 cd FX swap Płatności firmy kształtowały się następująco: Jakie straty bądź korzyści osiągnie firma, jeżeli 31 marca kurs na rynku ukształtuje się na poziomie: A/ EUR/PLN=4,2 B/ EUR/PLN=4,14 16
Zadanie 7 Swap walutowy (FX swap) Inwestor zagraniczny MARYLL posiadający 1 mln EUR chce zakupić polskie obligacje denominowane w złotych. Chce je zakupić 1 kwietnia i sprzedać 30 kwietnia. W celu zabezpieczenia ryzyka kursowego tej transakcji zawiera transakcje 1M, FX swap z BANKIEM. Policz kurs terminowy oraz przedstaw i uzupełnij na schemacie płatności między stronami. 1 kwietnia kwotowanie BANKU wynosi: - kurs spot EUR/PLN 3,5045/3,5540, - punkty swapowe: EUR/PLN: 0,0140/0,0210. I noga swap II noga swap 17
Zadanie 8 Punkty swapowe Policz kurs terminowy i punkty swapowe dla USD/PLN za 30 dni. Kurs kasowy USD/PLN wynosi 2,45. Oprocentowanie dla PLN = 6%, a dla USD=4%. 18
Zadanie 9 Cross Currency Swap Polska firma wzięła kredyt w banku zagranicznym w EUR w kwocie 2 mln EUR, który jest oprocentowany wg. stawki 6M LIBOR EUR. Jest to dla niej tanie finansowanie. Firma chce jednak: zamienić zobowiązanie w EUR na PLN, żeby uniknąć ryzyka kursowego z odsetek i spłaty kredytu. płacić stałe oprocentowanie w PLN zamiast zmiennego LIBOR. równolegle spłacać oprocentowanie w EUR w banku zagranicznym. W związku z powyższym firma zawarła transakcję CCS, o następujących warunkach: -CCS na 3 lata PLN do EUR 8,00/8,50 - EUR na bazie 6M LIBOR, - kurs spot EUR/PLN=4,00. 19
Cross Currency Swap wymiana kapitałowa bądź bez wymiany + wymiana odsetek w różnych walutach 1/ I noga swapa wymiana kapitałów po kursie EUR/PLN=4 BANK ZAGRANICZNY KREDYT 2 mln EUR FIRMA 8 mln PLN 2 mln EUR SWAP BANK 2/ Strony zobowiązały się do wzajemnych płatności w swapie: Przepływy finansowe w swapie: - Bank płaci firmie co 6 miesięcy 6M EUR LIBOR * 2 mln EUR, - Firma płaci każdego roku 8,5% * 8 mln PLN= 680 000 PLN, - Firma płaci co 6 miesięcy 6M EUR LIBOR * 2 mln EUR do banku zagranicznego. Wymiana odsetek. Netto firma płaci rocznie 680 000 PLN BANK ZAGRANICZNY KREDYT 6M EUR LIBOR FIRMA 6M EUR LIBOR 8,5% PLN stałe SWAP BANK 20
Cross Currency Swap wymiana kapitałowa bądź bez wymiany + wymiana odsetek w różnych walutach cd. 1/ II noga swapa wymiana kapitałów po kursie EUR/PLN=4. BANK ZAGRANICZNY 2 mln EUR FIRMA 2 mln EUR 8 mln PLN SWAP BANK KREDYT Wymiana kapitałowa nastąpiła po tym samym kursie co w I nodze, ponieważ wyrównanie w oprocentowaniu między EUR i PLN nastąpiło w wymianie odsetek 21
Credit Linked Notes - przykład Bank 1 o wysokim ratingu AA chce zabezpieczyć się przed ryzykiem kredytowym związanym z jego portfelem kredytów na kartach kredytowych. W tym celu emituje on 2-letnie noty CLN z kuponem w wysokości 4,5%, co stanowi o 200 punktów bazowych więcej niż kupon, który byłby płacony w przypadku zwykłej obligacji bez wbudowanego derywatu kredytowego. W emitowanym CLN-ie zawarta jest klauzula, na mocy której w przypadku, gdy w okresie życia CLN-a więcej niż 10% długu związanego z kartami kredytowymi Banku 1 nie zostanie spłacone, to tylko 80% nominału CLN-a zostanie spłacone w dniu zapadalności. 22 22
Zadanie 10 Kredytowe transakcje pochodne Bank posiada w swoim portfelu 3 letnia obligację komercyjną firmy hiszpańskiej ASTA z kuponem wypłacanym co 6 miesięcy opartym na stopie LIBOR USD 6M. Ryzyko kredytowe firmy ASTA jest wyceniane na rynku 300 pb. Zaproponuj zabezpieczenie ryzyka kredytowego tej obligacji. 23 23