Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej Zakład Obróbki Skrawaniem Wydział: BMiZ Studium: niestacjonarne Semestr: IV Stopień: II Kierunek: ZiIP Specjalność: SP Rok akad.: 2015/16 Liczba godzin - 10 L A B O R A T O R I U M Z S Y S T E M Ó W N A R ZĘDZIOWYCH ( h a l a 2 0 Z O S ) Prowadzący: dr inż. Zbigniew Nowakowski pok. 617 A1, tel. 61 665 2752 e-mail: zbigniew.nowakowski@put.poznan.pl mgr inż. Krzysztof Ślimak pok. 605 A1, tel. 61 665 2723 / hala H20, 61 665 2753 e-mail: krzysztof.slimak@put.poznan.pl mgr inż. Dariusz Korzeniewski pok. 605 A1, tel. 61 665 2723 e-mail: dariusz.korzeniewski@doctorate.put.poznan.pl Konspekt: www.zos.mt.put.poznan.pl (materiały do pobrania) T E M A T Y Ć W I C Z E Ń 1. Dobór modułowego systemu narzędziowego do zadania obróbkowego 2. Oznaczanie i identyfikacja materiałów narzędziowych i narzędzi skrawających wg norm ISO 3. Przygotowanie narzędzi skrawających do zadania obróbkowego 4. Informatyczne systemy wspomagające zarządzanie narzędziami w produkcji L I T E R A T U R A 1. Cichosz P.: Narzędzia skrawające. WNT Warszawa 2006. 2. Meldner B., Darlewski J.: Narzędzia skrawające w zautomatyzowanej produkcji. WNT Warszawa 1991. 3. Kosmol J.: Automatyzacja obrabiarek i obróbki skrawaniem. WNT Warszawa 1995. 4. Stós J.: Składane systemy narzędziowe. Prace Instytutu Obróbki Skrawaniem. Kraków 1991. Opracował: Z. Nowakowski
GRUPY LABORATORYJNE GRUPA SP1 Lp Grupa SP1-1 Grupa SP1-2 Grupa SP1-3 Grupa SP1-4 Nazwisko i imię Nazwisko i imię Nazwisko i imię Nazwisko i imię 1 Biały Marcin Anikiej Maciej Bajer Natalia Drzazga Bartosz 2 Dutkiewicz Marta Czyżewski Michał Eglentowicz Rafał Gładysiak Ilona 3 Figisiak Karolina Kaczmarek Michał Grzempczak Piotr Kapela Piotr 4 Kopecki Maciej Karczewska Karina Ogór Błażej Koza Piotr 5 Kręciołek Jakub Rucioch Dawid Pepel-Szadkowska Justyna Kujawiński Remigiusz 6 Lokś Krystian Rzepczyński Krzysztof Piotrowski Jacek Ludzkowski Tomasz 7 Łaznowska Monika Wyzujak Mariusz Wawrzyniak Marcin Różański Tomasz 8 Sekula Andrzej GRUPA SP2 Lp Grupa SP2-1 Grupa SP2-2 Grupa SP2-3 Grupa SP2-4 Nazwisko i imię Nazwisko i imię Nazwisko i imię Nazwisko i imię 1 Hajdziony Adam Bagrowski Cezary Cybulski Bartosz Bednarek Sylwia 2 Kaszyński Łukasz Gielniak Michał Głuchy Szymon Chojnacki Adam 3 Merlak Krystian Jakóbczyk Adrian Jokś Katarzyna Jankowiak Anna 4 Mizera Mateusz Krzyśko Karol Matela Marek Krzysztoń Radosław 5 Puśledzki Maciej Majewski Szymon Orzechowska Magdalena Mocydlarz Łukasz 6 Pypłowski Szymon Nogaj Kamil Stolarz Daria Wojniłowicz Sylwia 7 Widziński Michał Wysocki Michał Tomaszewski Artur H A R M O N O G R A M ĆWICZEŃ LAB O R A T O R Y J N Y C H Grupa SP1 Termin zajęć Godziny Grupa SP1-1 Grupa SP1-2 Grupa SP1-3 Grupa SP1-4 2016-04-10 godz. Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4 15.10-18.20 Ćwiczenie 2 Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4 Ćwiczenie 1 2016-05-22 godz. Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4 Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 11.30-15.00 Ćwiczenie 4 Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 Ćwiczenie 3 2016-06-12 godz. 8.00-9.30 Zaliczenie Grupa SP2 Termin zajęć Godziny Grupa SP2-1 Grupa SP2-2 Grupa SP2-3 Grupa SP2-4 2016-04-10 godz. Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4 11.30-15.00 Ćwiczenie 2 Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4 Ćwiczenie 1 2016-05-22 godz. Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4 Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 15.10-18.20 Ćwiczenie 4 Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 Ćwiczenie 3 2016-06-12 godz. 9.45-11.15 Zaliczenie
Obowiązki studenta i przebieg zajęć laboratoryjnych: Regulamin laboratorium 1. Zajęcia składają się z 4 ćwiczeń laboratoryjnych wykonywanych w podgrupach wg harmonogramu. 2. W przypadku nieobecności na ćwiczeniu laboratoryjnym (zarówno nieobecności usprawiedliwionej jak i nieusprawiedliwionej), student ma obowiązek odrobienia zajęć. 3. Student jest zobowiązany do niezwłocznego usprawiedliwienia u prowadzącego nieobecności na zajęciach. 4. Prowadzący zajęcia określa sposób i termin uzupełnienia zaległości powstałych wskutek usprawiedliwionej nieobecności studenta na zajęciach. 5. Każdy student ma obowiązek przestrzegać ogólne zasady BHP obowiązujące w laboratorium. 6. Do ćwiczeń student przystępuje w ubraniu ochronnym. 7. Brak ubrania ochronnego jest podstawą do niedopuszczenia studenta do ćwiczeń laboratoryjnych. 8. Obowiązkiem każdego studenta jest teoretyczne przygotowanie się z zagadnień wyszczególnionych w konspekcie. 9. W przypadku nie przygotowania się do zajęć, student może zostać niedopuszczony do odbycia ćwiczenia. 10. Na każdym z ćwiczeń studenci wykonują przewidziane programem zadanie którego wyniki zapisują w drukach sprawozdania (załącznik do konspektu). 11. Każdy student ma obowiązek przynieść na zajęcia druki sprawozdań dotyczących ćwiczeń wykonywanych w danym dniu. 12. Sprawozdanie z każdego ćwiczenia student wykonuje indywidualnie. 13. Sprawozdanie zawierające wyłącznie wyniki doświadczenia traktowane jest na równi z brakiem sprawozdania. 14. W sprawozdaniu oceniana jest umiejętność prezentacji i opracowywania wyników zadania, umiejętność prowadzenia analizy i znajomość wiedzy teoretycznej dotyczącej opisywanego zagadnienia oraz umiejętność wnioskowania. Warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych: 15. Ćwiczenie zostaje zaliczone na podstawie: znajomości podstaw teoretycznych ćwiczenia, wykonania ćwiczenia, opracowania i złożenia na następnych zajęciach sprawozdania z ćwiczenia, uzyskania pozytywnej oceny z opracowanego sprawozdania. 16. Ćwiczenie zostaje niezaliczone w razie: nieobecności na ćwiczeniu lub przerwaniu ćwiczenia, nieprzygotowania się do ćwiczenia, wykonania ćwiczenia niezgodnie z uwagami prowadzącego, niewłaściwego opracowania sprawozdania, niezłożenia sprawozdania z ćwiczenia. 17. Ocena końcowa z laboratorium jest średnią ocen ze sprawozdań. 18. Nieobecność studenta, nawet usprawiedliwiona, na więcej niż 1/3 zajęć, jest podstawą do nie zaliczenia tych zajęć. Niewykonanie tych ćwiczeń określonych regulaminem laboratorium uniemożliwia zaliczenie zajęć laboratoryjnych.
Ć W I C Z E N I E 1 Dobór modułowego systemu narzędziowego do zadania obróbkowego 1. Określenie systemu narzędziowego. 2. Odmiany systemów narzędziowych. 3. Wymagania stawiane systemom narzędziowym. 4. Elementy narzędzia zespolonego. 5. Aspekty ekonomiczne stosowania modułowych systemów narzędziowych. 1. Zapoznać się z budową i podstawowymi elementami narzędzi zespolonych. 2. Zapoznać się z różnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi systemów narzędziowych. Określić sposób mocowania i pozycjonowania oraz przenoszenia obciążeń. 3. Określić podstawowe zalety i wady poznanych systemów. 4. Określić wymogi techniczne i ekonomiczne stosowania systemów narzędziowych. 5. Opracować algorytm doboru systemu narzędziowego do różnych zadań obróbkowych. 2. Na podstawie otrzymanego na zajęciach systemu narzędziowego, opracować jego pełną charakterystykę (rysunki przedstawiające zasadę mocowania i pozycjonowania, zalety i wady etc.). 3. Przedstawić wymogi techniczne i ekonomiczne stosowania systemów narzędziowych. 4. Przedstawić opracowany algorytm doboru systemu narzędziowego do różnych zadań obróbkowych. 5. Dobrać system narzędziowy do otrzymanego na zajęciach zadania obróbkowego. Uzasadnić swój wybór. 6. Wnioski końcowe. Ć W I C Z E N I E 2 Oznaczanie i identyfikacja materiałów narzędziowych i narzędzi skrawających wg norm ISO 1. Materiały narzędziowe stosowane w narzędziach skrawających. 2. Budowa narzędzi skrawających. 3. Elementy geometryczne ostrza skrawającego. 4. Gniazda płytek skrawających i typy mocowań. 1. Wykonać szkic i pomiary wskazanego narzędzia składanego. 2. Przeprowadzić identyfikację oznaczenia narzędzia wg normy ISO. 3. Wykonać szkic i pomiary płytki wieloostrzowej. 4. Przeprowadzić identyfikację oznaczenia płytki skrawającej wg normy ISO. 5. Przeprowadzić identyfikację oznaczenia materiału narzędziowego płytki skrawającej. 2. Zamieścić rysunki narzędzia oraz płytki wraz z oznaczeniami wg norm ISO. 3. Przedstawić sposób oznaczania i doboru materiału narzędziowego wg normy ISO513. Zamieścić wyniki przeprowadzonej na zajęciach identyfikacji. 4. Przeprowadzić dobór materiału narzędziowego do określonego zadania obróbkowego. Przedstawić uzasadnienie dokonanego wyboru. 5. Wnioski końcowe.
Ć W I C Z E N I E 3 Przygotowanie narzędzi skrawających do zadania obróbkowego 1. Obieg narzędzi w elastycznym gnieździe obróbkowym. 2. Stacja przygotowania narzędzi: montaż, ustawianie i kodowanie narzędzi. 3. Przyrządy służące do ustawienia narzędzi poza obrabiarką. 4. Zasady ustawiania naroża narzędzia skrawającego w polu tolerancji przedmiotu obrabianego. 5. Sposoby kodowania i identyfikacji narzędzi na obrabiarce. 6. Możliwości elektronicznego systemu kodowania narzędzi. Przepływ informacji narzędziowych w różnych obszarach przedsiębiorstwa. 1. Zapoznać się z zasadami funkcjonowania stacji przygotowania narzędzi. 2. Zapoznać się z obsługą i możliwościami urządzenia do ustawiania narzędzi poza obrabiarką. 3. Zapoznać się ze sposobem kodowania elektronicznego narzędzi. 4. Przeprowadzić montaż odpowiedniego narzędzia zespolonego. 5. Zapoznać się ze sposobem ustawiania głowic wytaczarskich. 6. Dla określonego pola tolerancji ustalić wymiary nastawcze, ustawić narzędzie oraz wykonać obróbkę otworów. 7. Wykonać pomiary dokładności wykonania otworów po obróbce. 8. Z przeprowadzonych pomiarów określić wartość zapasu na rozbicie R N oraz obliczyć optymalną wartość wymiaru nastawczego d (rys.1). 9. Ustawić narzędzie na obliczony wymiar nastawczy d oraz przeprowadzić obróbkę otworu. 10. Wykonać pomiary dokładności wykonania otworu po obróbce. 2. Naszkicować schemat i scharakteryzować zakres funkcji stacji przygotowania narzędzi. 3. Przedstawić graficznie porównanie wymiarów nastawczych d i pomiarów średnicy d e obrobionych otworów oraz obliczony zapas na rozbicie R N. 4. Opisać metodykę ustawiania narzędzi oraz sposób postępowania w celu określenia zapasu na rozbicie R N. Określić wymagania dotyczące wartości wymiaru nastawczego d aby spełnione było właściwe wykorzystanie trwałości wymiarowej narzędzia. Obliczyć wartość zapasu na zużycie narzędzia Z N. 5. Przeanalizować problemy występujące na różnych etapach przygotowania narzędzia. 6. Wnioski końcowe. Rys. 1. Zależności między wymiarem r naroża narzędzia, a wymiarami rzeczywistymi d e przedmiotu d min i d max -wymiary graniczne przedmiotu, T p - tolerancja przedmiotu, T N - tolerancja ustawienia narzędzia, R N - zapas na rozbicie, Z N - zapas na zużycie narzędzia, i 1 - pola rozrzutu wymiarów d e, T wym - okres trwałości wymiarowej narzędzia.
Ć W I C Z E N I E 4 Informatyczne systemy wspomagające zarządzanie narzędziami w produkcji 1. Budowa i elementy narzędzia zespolonego. 2. Rodzaje złącz systemów narzędziowych oraz złącz obrabiarka - narzędzie. 3. Oznaczanie płytek wieloostrzowych wg kodu ISO. 4. Rozwiązania konstrukcyjne oprawek narzędziowych. 1. Zapoznać się z strukturą i możliwościami podprogramów systemu WinTool. 2. Zapoznać się z obsługą systemu WinTool oraz katalogami elektronicznymi. 3. Dla określonego zadania technologicznego, dobrać właściwą grupę narzędzi. 4. Wykorzystując system WinTool, przeprowadzić dobór elementów narzędzia zespolonego uwzględniając warunki początkowe zadania. 5. Wykonać wydruk narzędzi zespolonych wraz z listą elementów. 2. Przedstawić strukturę systemu WinTool oraz jego możliwości techniczne. 3. Zamieścić rysunek przedmiotu obrabianego wraz z wstępnymi założeniami obróbki. 4. Zamieścić wydruki dobranych narzędzi zespolonych wraz z listą elementów. Opisać elementy dobranych narzędzi zespolonych. 5. Przeprowadzić weryfikację poprawności doboru elementów narzędzia zespolonego. 6. Przeprowadzić analizę porównawczą dobranych narzędzi ze względu na kryteria technologiczne i ekonomiczne. 7. Wnioski końcowe.