K-S-1.431.1.8.2015.ML PROTOKÓŁ KONTROLI KOMPLEKSOWEJ przeprowadzonej w dniach 8-11 czerwca 2015 r. w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie Jednostka kontrolowana: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie Adres: 78-449 Borne Sulinowo, ul. Lipowa 6 Numer Identyfikacyjny Jednostki: 003801367 Numer Identyfikacji Podatkowej: 673-12-42-264 Podmiot prowadzący: Burmistrz Bornego Sulinowa Kontrolę przeprowadzili: - Małgorzata Lewińska - starszy inspektor wojewódzki Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie Delegatura w Koszalinie, - Iwona Lorenc - starszy inspektor wojewódzki Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie Delegatura w Koszalinie, na podstawie upoważnienia Wojewody Zachodniopomorskiego Nr 13/2015 z dnia 26 maja 2015 r. Akta kontroli str. 1 Kontrolą objęto zagadnienia dotyczące sposobu realizacji zadań określonych w ustawie o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163) realizowanych przez gminę w okresie od dnia 01 stycznia 2014 r. do dnia kontroli. Kontrolą objęto następujące zagadnienia: - struktura organizacyjna ośrodka pomocy społecznej, - stan zatrudnienia i kwalifikacji osób zatrudnionych, - ogólne założenia polityki społecznej gminy, - tryb przyznawania świadczeń z pomocy społecznej (świadczenia pieniężne), w tym: prawidłowość kwalifikowania do poszczególnych rodzajów świadczeń, sposób przygotowania dokumentacji stanowiącej podstawę do przyznania świadczeń, terminowość wydawania decyzji administracyjnych i wypłacania świadczeń, - sposób organizowania pomocy (świadczenia niefinansowe).
STRUKTURA ORGANIZACYJNA OŚRODKA POMOCY SPOŁECZNEJ Kierownikiem Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie jest od 1 maja 1990 r. Pani Krystyna Skwark (Akt powołania na stanowisko Kierownika przez Naczelnika Gminy Silnowo Znak: OR.1024-32/90 z dnia 8 maja 1990 r.). Nadzór nad kontrolowaną jednostką sprawuje Burmistrz Bornego Sulinowa. Kontrolę przeprowadzono w obecności Kierownika Ośrodka. Jednostkę powołano na mocy Uchwały Nr XIII/50/90 Gminnej Rady Narodowej w Silnowie z dnia 29 marca 1990 r. w sprawie utworzenia jednostki budżetowej - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Silnowie. Statut Ośrodka wprowadzono Uchwałą Nr XXIII/272/2005 Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie uchwalenia Statutu Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie. Ostatnich zmian (w zakresie zadań oraz zmian w strukturze organizacyjnej jednostki) dokonano Uchwałą Nr XXXIX/478/2014 Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie z dnia 16 stycznia 2014 r. oraz Uchwałą Nr IV/43/2015 Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie z dnia 5 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia zmian do Statutu Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie. Regulamin Organizacyjny Ośrodka wprowadzono Zarządzeniem Nr 10/2015 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie Regulaminu Organizacyjnego Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie. Akta kontroli str. 15-40 Kierownik oraz pracownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie posiadają upoważnienia Burmistrza Bornego Sulinowa (dołączone do akt kontroli) do prowadzenia spraw i wydawania decyzji administracyjnych. Akta kontroli str. 41-45 II. STAN ZATRUDNIENIA I KWALIFIKACJE OSÓB ZATRUDNIONYCH W Ośrodku zatrudnionych jest 23 pracowników, w tym 6 pracowników socjalnych i 1 asystent rodziny. Miasto i Gmina Borne Sulinowo liczy 9864 mieszkańców. Stopa bezrobocia (procentowy udział zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie cywilnej ludności aktywnej zawodowo) w powiecie wynosi ok. 24,6%, a wskaźnik bezrobocia rejestrowanego (procentowy udział bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym) w Mieście i Gminie Borne Sulinowo stanowi 10,8%. 2
Ośrodek spełnia warunek art. 110 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej w kwestii dotyczącej zatrudnienia pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony na 2 tys. mieszkańców. Wymagania kwalifikacyjne pracowników socjalnych określa art. 116 ust. 1 oraz art. 156 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163). Z przedstawionych dokumentów wynika, iż Kierownik oraz pracownicy socjalni Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie posiadają odpowiednie, wymagane przepisami cyt. ustawy, kwalifikacje. Akta kontroli str. 46-50 Funkcjonowanie Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie zlokalizowany jest w budynku przy ulicy Lipowej 6. Obiekt jest własnością Gminy Borne Sulinowo. Ośrodek zajmuje nieodpłatnie w ramach umowy użyczenia (GN.6850.11.2014.EM z dnia 1 kwietnia 2015 r. i Nr 72247-1/10 z dnia 15 stycznia 2010 r.) cały obiekt o powierzchni ogólnej 459 m 2 (27 pomieszczeń). Warunki lokalowe oraz wyposażenie zapewniają sprawne funkcjonowanie Ośrodka. MGOPS w Bornem Sulinowie wyposażony jest w odpowiedni sprzęt biurowy i komputerowy niezbędny do prawidłowej realizacji zadań. Kompleksową obsługę informatyczną Ośrodka zapewnia informatyk zatrudniony w ramach umowy zlecenie. Ośrodek pracuje z zastosowaniem sieciowego systemu informatycznego Opieka firmy ZETO Koszalin oraz korzysta z innych programów tego samego autora. Konserwacją systemu oraz wprowadzaniem zmian programowych zajmuje się ZETO Koszalin w ramach umowy serwisowej. Przyznane świadczenia wypłacane są w kasie Pomorskiego Banku Spółdzielczego Oddział w Bornem Sulinowie na podstawie przygotowanych list wypłat. W wyjątkowych przypadkach wypłaty dokonuje się kasie MGOPS. Na konta bankowe klientów przekazuje się około 100 przelewów miesięcznie. Data wypłaty świadczenia wskazana jest w treści decyzji oraz w harmonogramie wypłat. Ośrodek dysponuje samochodem służbowym Renault Scenic w celu zapewnienia pracownikom socjalnym i asystentowi rodzin dojazdu do oddalonych środowisk. III. OGÓLNE ZAŁOŻENIA POLITYKI SPOŁECZNEJ GMINY Rada Miejska w Bornem Sulinowie podjęła następujące uchwały: Nr V/47/2011 z dnia 9 lutego 2011 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Borne Sulinowo na lata 2011-2016. Realizacja Strategii nie jest monitorowana; 3
Nr XXII/264/2005 z dnia 31 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania; Nr XVI/186/2004 z dnia 29 czerwca 2004 r. w sprawie sprawienia pogrzebu na koszt Gminy Borne Sulinowo oraz zasad zwrotu wydatków na pokrycie kosztów związanych z pogrzebem; Nr IV/42/2015 z dnia 5 lutego 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny w Gminie Borne Sulinowo na lata 2015-2017; Nr XXXVIII/468/2013 z dnia 30 grudnia 2013 r. w sprawie przyjęcia Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Borne Sulinowo na rok 2014, Nr XLIX/579/2014 z dnia 30 października 2014 r. oraz Nr III/17/2014 z dnia 30 grudnia 2014 r. w sprawie wprowadzenia zmian w Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Borne Sulinowo na rok 2014. Corocznie sporządzane jest Sprawozdanie z realizacji Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Bornem Sulinowie. Ostatnie sporządzono za rok 2014; Nr XXXVIII/469/2013 z dnia 30 grudnia 2013 r., Nr XLIX/580/2014 z dnia 30 października 2014 r. oraz Nr III/18/2014 z dnia 30 grudnia 2014 r. w sprawie wprowadzenia zmian w Programie Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Borne Sulinowo na lata 2011-2016. Corocznie sporządzane jest Sprawozdanie z realizacji Programu Przeciwdziałania Narkomanii. Ostatnie sporządzono za rok 2014; Nr XXXIX/476/2014 z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie podwyższenia kryterium dochodowego uprawniającego do przyznania nieodpłatnie pomocy w zakresie dożywiania w ramach wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014-2020; Nr XL/491/2014 z dnia 13 lutego 2014 r. w sprawie zasad zwrotu wydatków na świadczenia w formie posiłku albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych dla osób objętych wieloletnim programem wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014-2020 oraz nim nie objętych. MGOPS w Bornem Sulinowie corocznie sporządza Ocenę zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę lokalną sytuacji społecznej i demograficznej gminy. Ośrodek przygotowuje Ocenę i przekazuje ją Burmistrzowi Bornego Sulinowa, a także do Urzędu Marszałkowskiego za pomocą SI CAS. Ostatnią Ocenę sporządzono za rok 2014 i przekazano Burmistrzowi Bornego Sulinowa pismem MGOPS.SSS.0701-3.OZPS.1/2014.MS z dnia 24 kwietnia 2015 r. 4
MGOPS sporządza corocznie Sprawozdanie z realizacji planu finansowego oraz działalności merytorycznej Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie. Ostatnie, za rok 2014, przekazano pismem GK.0322.6/2015.DN dnia 27 lutego 2015 r. do Urzędu Miejskiego oraz pismem GK.0322.7/2015.DN z dnia 12 marca 2015 r. do Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie. Ośrodek posiada Rejestr skarg i wniosków. W kontrolowanym okresie nie odnotowano wpisów. IV. PRZYZNAWANIE ŚWIADCZEŃ ORAZ SPOSÓB ORGANIZOWANIA POMOCY SPOŁECZNEJ Na podstawie losowo wybranych akt szczegółowo zbadano dokumentację osób korzystających z podstawowych form świadczeń pod względem: - prawidłowości kwalifikowania do poszczególnych rodzajów świadczeń, - sposobu przygotowania dokumentacji stanowiącej podstawę do przyznania świadczeń, - terminowość wydawania decyzji administracyjnych w wypłacania świadczeń. 1. Zasiłki stałe i składki na ubezpieczenie zdrowotne Sprawdzono dokumentację dotyczącą zasiłków stałych, składek na ubezpieczenie zdrowotne przyznanych na podstawie następujących decyzji: Decyzja Nr 938/2014.66 Decyzja Nr 939/2014.67 Decyzja Nr 423/2015.76 Decyzja Nr 517/2015.78 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 1760/2014.37 Decyzja Nr 1761/2014.38 Decyzja Nr 646/2014.14 Decyzja Nr 648/2014.15 Decyzja Nr 705/2015.23 Decyzja Nr 706/2015.24 Decyzja Nr 1681/2014.25 Decyzja Nr 414/2014.13 Decyzja Nr 415/2014.14 Decyzja Nr 558/2015.3 Decyzja Nr 559/2015.4 Decyzja Nr 1275/2014.228 Decyzja Nr 344/2015.34 Decyzja Nr 345/2015.35 Decyzja Nr 1287/2014.34 Decyzja Nr 1288/2014.35 Decyzja Nr 197/2015.77 Decyzja Nr 198/2015.78 Decyzja Nr 525/2015. 4 5
Decyzja Nr 526/2015.5 Skontrolowane sprawy spełniają warunki art. 37 i art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163) - niezbędne do przyznania zasiłku stałego i składki na ubezpieczenie zdrowotne. 2. Świadczenia przyznane w ramach programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania W ramach ww. programu w 2014 r. ogółem z dożywiania skorzystało 762 osoby z terenu funkcjonowania MGOPS w Bornem Sulinowie. Łączny koszt programu to 260.176,00 zł. Główną formą pomocy były zasiłki celowe (ze wsparcia w tej formie skorzystało 567 osób). Udzielano także pomocy w formie posiłków w szkołach skorzystało z nich ogółem 367 osób (w tym 100 dzieci do czasu rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej i 281 uczniów szkół oraz 7 pozostałych osób, otrzymujących pomoc na podstawie art. 7 ustawy o pomocy społecznej). Posiłki dla dzieci z terenu objętego działaniem MGOPS w Bornem Sulinowie przygotowywane były w 2014 r. przez 3 kuchnie: w Szkole Podstawowej w Bornem Sulinowie, która zapewnia posiłki dla uczniów Zespołu Szkół w Bornem Sulinowie, Szkoły Podstawowej w Jeleniu i Gimnazjum Publicznego w Silnowie; w Publicznej Szkole Podstawowej w Juchowie dla swoich uczniów; w Zespole Szkół w Łubowie, która zapewnia posiłki dla Szkoły Podstawowej i Gimnazjum oraz Niepublicznego Przedszkola Małe Przedszkole w Łubowie. W wyjątkowych przypadkach istnieje możliwość wykupienia posiłków dla osób dorosłych w Szkole Podstawowej w Bornem Sulinowie. Posiłki przewożone są przystosowanym transportem w termosach (transport posiłków zapewnia i finansuje Urząd Miejski w Bornem Sulinowie), a dzieci spożywają posiłki w stołówce szkolnej lub punktach wydawania posiłków. Dyrektorzy szkół odpowiedzialni są za organizację wydawania posiłków w swojej szkole oraz monitorowanie ich jakości i sporządzanie list obecności dzieci. Pracownicy socjalni Ośrodka doraźnie kontrolują sposób wydawania oraz jakość posiłków. Dzieci i młodzież ucząca się w innych szkołach poza terenem gminy, wymagająca pomocy w tym zakresie, korzysta z żywienia zorganizowanego w szkole, do której uczęszcza. MGOPS po zakończeniu miesiąca rozlicza się na podstawie przedłożonych faktur i listy korzystających z dożywiania dzieci. W niedziele, wakacje, święta oraz inne dni wolne od pracy Ośrodek nie zapewnia gorących posiłków, jednak w uzasadnionych przypadkach potrzebującym rodzinom udziela się pomocy w postaci świadczenia pieniężnego na zakup posiłków. Akta kontroli str. 60-61 Sprawdzono dokumentację dotyczącą ww. świadczeń przyznanych na podstawie następujących decyzji: świadczenie niepieniężne Decyzja Nr 1065/2014.59 Decyzja Nr 1127/2014.54 6
Decyzja Nr 1793/2014.20 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 1124/2014.104 Decyzja Nr 1674/2014.111 Decyzja Nr 1044/2014.345 Decyzja Nr 1727/2014.350 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 1047/2014.218 Decyzja Nr 1419/2014.68 Decyzja Nr 1536/2014.34 Decyzja Nr 59/2015.99 Decyzja Nr 1098/2014.86 świadczenia pieniężne Decyzja Nr 1401/2014.267 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 1493/2014.49 Decyzja Nr 1400/2014.35 Decyzja Nr 207/2015.37 Decyzja Nr 1606/2014.98 Decyzja Nr 687/2014.83 Decyzja Nr 1603/2014.134 Decyzja Nr 64/2015.58 Świadczenie dot. wyżywienia w instytucji zapewniającej schronienie Decyzja Nr 408/2015.44 (data przyznania pomocy jest wcześniejsza niż data wydania decyzji) Decyzja Nr 667/2014.94 (data przyznania pomocy jest wcześniejsza niż data wydania decyzji) Decyzja Nr 323/2015.6 (data przyznania pomocy jest wcześniejsza niż data wydania decyzji) Decyzja Nr 723/2015.9 (data przyznania pomocy jest wcześniejsza niż data wydania decyzji) Decyzja Nr 686/2015.99 (data przyznania pomocy jest wcześniejsza niż data wydania decyzji) Decyzja Nr 1473/2014.8 Osoby, którym przyznano pomoc spełniają warunki art. 39 ust.1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163), a także Uchwały Nr 221 Rady Ministrów z 10 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014 2020 niezbędne do przyznania świadczenia w ramach ww. programu. Forma decyzji przyznających świadczenia z zakresu dożywiania osobom przebywającym w instytucjach zapewniających schronienie jest nieprawidłowa. Zawierają one zapis, że osobie przyznaje się pomoc społeczną w postaci świadczenia pieniężnego na zakup żywności (zasiłek celowy) w określonej miesięcznej wysokości oraz we wskazanym okresie, a faktycznie jest to świadczenie niepieniężne, gdyż decyzje zawierają także informację, iż zasiłek zostanie zrealizowany w formie niepieniężnej poprzez przekazanie na konto instytucji zapewniającej schronienie, celem pokrycia kosztów wyżywienia w schronisku na podstawie noty obciążeniowej lub faktury. Ponadto należy przypomnieć, że w ramach omawianego Programu przyznaje się jeden gorący posiłek, a nie całodzienne wyżywienie. Wśród świadczeń wymienianych w ustawie o pomocy społecznej zapewnienie schronienia, posiłku i ubrania osobom tego pozbawionym należy do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym. W katalogu świadczeń z pomocy społecznej wymieniane jest jako świadczenie niepieniężne i, podobnie jak 7
umieszczenie mieszkańca w instytucji zapewniającej schronienie, przyznanie pomocy powinno być poprzedzone wydaniem decyzji administracyjnej o przyznaniu wyżywienia w instytucji zapewniającej schronienie, a odpłatność przekazywana ze środków własnych gminy na konto tej instytucji po przedstawieniu odpowiedniego dokumentu księgowego. Podkreślić należy także fakt, iż instytucje zapewniające schronienie przedstawiają Państwu informację o miesięcznym koszcie pobytu podopiecznego (łącznie: koszt wyżywienia i pobytu), MGOPS dzieli tę kwotę na części, przyznając zasiłek celowy lub okresowy oraz pomoc w formie dożywiania (np. sprawa rozpatrzona decyzjami nr 722/2015.8 oraz 723/2015.9 z dnia 20 kwietnia 2015 r.). Zasady realizacji omawianego Programu regulują Uchwały Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie: Nr XXXIX/476/2014 z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie podwyższenia kryterium dochodowego uprawniającego do przyznania nieodpłatnie pomocy w zakresie dożywiania w ramach wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014-2020 oraz Nr XL/491/2014 z dnia 13 lutego 2014 r. w sprawie zasad zwrotu wydatków na świadczenia w formie posiłku albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych dla osób objętych wieloletnim programem wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014-2020 oraz nim nie objętych. 3. Zasiłki okresowe Zasiłki okresowe przyznawane były w 2014 r. głównie z powodu bezrobocia (dla 200 osób z 221 ogółem przyznanych). Sprawdzono dokumentację dotyczącą zasiłków okresowych przyznanych na podstawie następujących decyzji: Decyzja Nr 722/2015.8 (świadczenie pieniężne na pokrycie kosztów noclegów, przekazane na konto instytucji zapewniającej schronienie) Decyzja Nr 633/2014.98 Decyzja Nr 848/2014.100 Decyzja Nr 731/2014.341 Decyzja Nr 950/2014.343 Decyzja Nr 338/2014.18 Decyzja Nr 1403/2014.269 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 816/2015.274 Decyzja Nr 843/2015.21 Decyzja Nr 339/2015.1 Decyzja Nr 874/2015.233 (brak potwierdzenia doręczenia decyzji) Decyzja Nr 493/2015.353 Decyzja Nr 258/2015.17 Decyzja Nr 378/2015.54 Decyzja Nr 557/2015.36 Decyzja Nr 1722/2014.221 Decyzja Nr 607/2014.57 Decyzja Nr 845/2015.7 Decyzja Nr 413/2015.1 8
Decyzja Nr 428/2015.12 Skontrolowane sprawy spełniają warunki art. 38 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163) niezbędne do przyznania zasiłku okresowego. 4. Zasiłki celowe i specjalne zasiłki celowe Zasiłki celowe przyznawane są najczęściej na pokrycie części kosztów leczenia, przejazdu na leczenie, zakupu leków, opału, remontów i inne cele bytowe. Sprawdzono dokumentację dotyczącą ww. zasiłków przyznanych na podstawie następujących decyzji: Decyzja Nr 277/2015.73 Decyzja Nr 1134/2014.96 Decyzja Nr 1548/2014.89 Decyzja Nr 1588/2014.109 Decyzja Nr 416/2014.15 (świadczenie przekazane na konto instytucji zapewniającej schronienie) Decyzja Nr 340/2015.2 Decyzja Nr 703/2015.18 Decyzja Nr 478/2015.39 (brak potwierdzenia doręczenia decyzji) Decyzja Nr 837/2014.3 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Skontrolowane sprawy spełniają warunki art. 39 ust. 1 i 2 oraz art. 41 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163) niezbędne do przyznania zasiłków celowych oraz specjalnych zasiłków celowych. 5. Skierowania i odpłatność za pobyt osób skierowanych do domów pomocy społecznej Sprawdzono dokumentację dotyczącą kierowania i odpłatności za pobyt w ww. placówkach przyznanych na podstawie następujących decyzji: Decyzja Nr 396/2014.11 Decyzja Nr 398/2015.12 Decyzja Nr 1815/2014.23 Decyzja Nr 456/2015.24 Decyzja Nr 768/2015.25 (błąd w naliczaniu odpłatności) Decyzja Nr 980/2014.6 Decyzja Nr 1167/2014.7 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 315/2015.8 Decyzja Nr 393/2014.8 (błąd w naliczaniu odpłatności) Decyzja Nr 451/2015.9 (błąd w naliczaniu odpłatności) Decyzja Nr 545/2015.12 Skierowane osoby spełniają warunki określone w art. 54 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163) niezbędne do przyznania całodobowej opieki w ww. placówkach. 9
We wskazanej powyżej decyzji naliczono zwiększoną odpłatność mimo, że zmiana dochodu osoby przebywającej w domu pomocy społecznej w okresie ponoszenia odpłatności za ten pobyt nie przekroczyła 10% kryterium dochodowego, nie powinna zatem wpływać na wysokość odpłatności (art. 106 ust. 3b ustawy o pomocy społecznej). 6. Kierowanie do środowiskowych domów samopomocy Sprawdzono dokumentację osób skierowanych do środowiskowego domu samopomocy, na podstawie następujących decyzji: Decyzja Nr 957/2014.167 (data przyznania pomocy jest wcześniejsza niż data wydania decyzji) Decyzja Nr 1811/2014.168 Decyzja Nr 707/2015.55 Decyzja Nr 881/2015.26 Decyzja Nr 582/2015.1 (data przyznania pomocy jest wcześniejsza niż data wydania decyzji) Decyzja Nr 653/2014.18 (pomoc przyznana od 1.04.2010 r. do czasu ustania potrzeby) Decyzja Nr 1392/2014.19 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 700/2015.20 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Osoby, którym udzielono pomocy w omawianej formie, spełniają warunki określone w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163) oraz rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz.U. Nr 238 poz. 1586 z późn. zm.). niezbędne do przyznania ww. świadczenia. Tryb kierowania do środowiskowego domu samopomocy określa 7 Rozporządzenia. Skierowanie do domu następuje w drodze decyzji administracyjnej. W przypadku osób, które po raz pierwszy wystąpiły o skierowanie do domu, decyzję o skierowaniu do domu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 3 miesiące, konieczny do dokonania przez zespół wspierająco-aktywizujący oceny możliwości zaproponowania osobie indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego oraz okresu, jaki będzie niezbędny do jego realizacji. Po dokonaniu tej oceny oraz przygotowaniu indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego, osobę kieruje się do domu na czas określony, uzgodniony z kierownikiem domu, niezbędny do realizacji indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego. ( 7 ust 5-7 Rozporządzenia). Wskazana powyżej decyzja dotyczy pobytu w środowiskowym domu samopomocy na czas nieokreślony, do chwili ustania potrzeby. 7. Potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Sprawdzono dokumentację dotyczącą potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych: Decyzja Nr 1534/2014.32 Decyzja Nr 542/2015.20 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 873/2015.232 (brak potwierdzenia doręczenia decyzji) Decyzja Nr 521/2015.1 Decyzja Nr 282/2015.1 (brak potwierdzenia doręczenia decyzji) 10
Skontrolowane sprawy spełniają warunki art. 7 pkt 6, art. 8, art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2013 r., poz. 182 z późn. zm.), a także art. 2 ust. 1 pkt 2, art. 54 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z pózn. zm.). 8. Schronienie Sprawdzono dokumentację dotyczącą udzielenia schronienia na podstawie: Decyzja Nr 1537/2014.35 (udzielono pomocy wcześniej niż wydano decyzję) Decyzja Nr 1762/2014.39 Decyzja Nr 1350/2014.37 (udzielono pomocy wcześniej niż wydano decyzję) Decyzja Nr 702/2014.3 (udzielono pomocy wcześniej niż wydano decyzję) Osoby, którym udzielono pomocy w formie schronienia, spełniają warunki art. 17 ust. 1 pkt 3 i art. 48 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163) niezbędne do przyznania ww. świadczenia. Omawiana pomoc udzielana jest na podstawie decyzji administracyjnych informujących o przyznaniu zasiłku celowego przeznaczonego na opłacenie schronienia. W tej samej decyzji postanawia się jednak, że zasiłek zostanie przekazany na konto instytucji zapewniającej schronienie na podstawie noty obciążeniowej lub faktury. Udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym należy do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym. W katalogu świadczeń z pomocy społecznej wymieniane jest jako świadczenie niepieniężne. Umieszczenie mieszkańca w instytucji zapewniającej schronienie powinno być poprzedzone wydaniem decyzji administracyjnej o przyznaniu tymczasowego miejsca noclegowego w instytucji zapewniającej schronienie, a odpłatność przekazywana ze środków własnych gminy na konto tej instytucji po przedstawieniu odpowiedniego dokumentu księgowego. 9. Usługi opiekuńcze Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić. Sprawdzono dokumentację dotyczącą przyznanych usług na podstawie następujących decyzji: Decyzja Nr 759/2015.12 Decyzja Nr 674/2015.11 Decyzja Nr 134/2015.10 Decyzja Nr 1193/2014.1 Decyzja Nr 1312/2014.2 11
Decyzja Nr 691/2015.3 Decyzja Nr 663/2014.3 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 1286/2015.1 Decyzja Nr 679/2015.2 Decyzja Nr 721/2015.3 Decyzja Nr 210/2013.3 (data przyznania usług jest wcześniejsza niż data wydania decyzji) Decyzja Nr 672/2014.4 Decyzja Nr 583/2015.5 Decyzja Nr 146/2013.3 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 697/2014. 4 Decyzja Nr 673/2015.7 Usługi opiekuńcze sprawują obecnie 2 osoby zatrudnione w Ośrodku w ramach umowy o pracę. Ponadto 3 osoby zatrudnione w ramach umowy zlecenie, 2 osoby w ramach prac interwencyjnych i 1 w ramach stażu. Pracownicy mają obecnie pod opieką 35 osób starszych lub chorych, wymagających pomocy (w 2014 r. z pomocy w formie usług opiekuńczych skorzystały łącznie 44 osoby). Ogólny zakres usług określony jest w treści decyzji przyznającej pomoc oraz w Ramowym zakresie pracy opiekunek. Opiekun, w miejscu zamieszkania podopiecznego, świadczy wszelką niezbędną pomoc w ramach określonych w ustawie o pomocy społecznej usług opiekuńczych. Wcześniej, podczas wizyty w środowisku, pracownik socjalny ustala z klientem zakres niezbędnych usług. W dokumentacji znajdują się miesięczne Karty pracy opiekunów, potwierdzające realizację przyznanych usług, z wyszczególnieniem daty, ilości i zakresu godzinowego oraz podpisem podopiecznego lub jego opiekuna, a także miesięczne zestawienia pracy opiekunów. Warunki sprawowania usług opiekuńczych reguluje Uchwała Nr XXII/264/2005 Rady Miejskiej w Bornem Sulinowie z dnia 31 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania. 10. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi Sprawdzono dokumentację dotyczącą usług przyznanych na podstawie decyzji: Decyzja Nr 885/2014.10 Decyzja Nr 328/2015.11 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 676/2015.12 (brak potwierdzenia doręczenia decyzji) Decyzja Nr 1393/2014.1 Decyzja Nr 621/2015.2 (brak potwierdzenia doręczenia decyzji) Decyzja Nr 575/2015.11 (brak daty na potwierdzeniu doręczenia decyzji) Decyzja Nr 649/2014.10 Decyzja Nr 539/2015.82 Decyzja Nr 972/2014.81 12
Decyzja Nr 551/2014.80 Decyzja Nr 581/2015.15 Decyzja Nr 566/2014.14 Decyzja Nr 674/2014.23 Decyzja Nr 1538/2014.19 (brak aktualizacji wywiadu, ostatni z dnia 18.11.2014 r.) Decyzja Nr 1411/2014.18 Decyzja Nr 552/2014.17 Warunki niezbędne do przyznania ww. usług określone są w art. 50 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163) oraz rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych z dnia 22 września 2005 r. (Dz. U. Nr 189, poz. 1598 z późn. zm.). Do akt analizowanych spraw dołączano dokumentację medyczną, potwierdzającą uprawnienia do korzystania z omawianych usług zaświadczenia lekarzy rodzinnych, orzeczenia o niepełnosprawności oraz informacje o leczeniu szpitalnym. W kilku analizowanych sprawach były to jednak dokumenty z lat 2011-2013, wymagające aktualizacji. Nie weryfikowano także możliwości korzystania ze świadczeń innych systemów (zdrowia). Zakres przyznanych usług wskazany jest w treści decyzji administracyjnej, przyznającej świadczenie oraz w dokumencie Zakres specjalistycznych usług opiekuńczych umieszczony w aktach osobowych klienta. W dokumentacji znajdują się miesięczne Karty pracy opiekunów, potwierdzające realizację przyznanych usług, z wyszczególnieniem daty, ilości i zakresu godzinowego oraz podpisem podopiecznego lub jego opiekuna, a także miesięczne zestawienia pracy opiekunów. W celu realizacji specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi MGOPS w Bornem Sulinowie zatrudnia dwie osoby, specjalistów z zakresu pielęgniarstwa. Osoby te posiadają niezbędne wykształcenie oraz doświadczenie zawodowe w pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi. Nie posiadają jednak przeszkolenia w zakresie umiejętności kształtowania motywacji do akceptowanych przez otoczenie zachowań, kształtowania nawyków celowej aktywności, prowadzenia treningów zachowań społecznych, wymaganego w 3 ust. 4 cyt. rozporządzenia, niezbędnego przy świadczeniu usług, określonych w przepisie 2 pkt 1 lit a rozporządzenia. Akta kontroli str. 49-50 Koszt jednej godziny usług ustalany jest corocznie przez Kierownika Ośrodka. W roku 2014 wynosił 18,30 zł za godzinę Zarządzenie Nr 4/2014 z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie odpłatności za specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi w okresie od 1 kwietnia 2014 r. do 31 marca 2015 r., a w roku 2015 wynosił 18,40 zł za godzinę - Zarządzenie Nr 5/2015 z dnia 5 marca 2015 r. w sprawie odpłatności za specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi w okresie od 1 kwietnia 2015 r. do 31 marca 2016 r. Rodziny z terenu Miasta i Gminy Borne Sulinowo pozostawały 2014 roku w trudniej sytuacji życiowej i korzystały z pomocy Ośrodka głównie z powodu ubóstwa (326 rodzin), bezrobocia (246 13
rodzin), długotrwałej lub ciężkiej choroby (189 rodzin) oraz niepełnosprawności (164 rodziny). MGOPS w Bornem Sulinowie realizował partnerski projekt systemowy Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji w Powiecie Szczecineckim współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Do uczestnictwa w projekcie zaproszono osoby bezrobotne lub nieaktywne zawodowo, niepełnosprawne, zagrożone wykluczeniem społecznym w wieku aktywności zawodowej, korzystające z różnych form pomocy społecznej. Do realizacji projektu w 2014 r. przystąpiło 16 osób, w tym 2 osoby niepełnosprawne. Projekt realizowany był w partnerstwie z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku, które było liderem przedsięwzięcia oraz innymi ośrodkami pomocy społecznej z terenu powiatu. Głównym celem projektu było aktywizacja zawodowa i społeczna klientów pomocy społecznej. Działania projektowe ukierunkowane były m.in. na specjalistyczne konsultacje indywidualne i grupowe z psychologiem oraz doradcą zawodowym. Uczestnicy odbyli również kursy kwalifikacyjne: Kucharz (dla 5 osób), Sprzedawca (4 osoby), Podstawy rachunkowości (1), Operator maszyn leśnych (2), Ślusarz (1), Intendent (1), Opiekun środowiskowy (2 osoby), a także warsztaty rehabilitacyjne dla 1 niepełnosprawnego uczestnika. Przeprowadzono również trening radzenia sobie ze stresem i emocjami dla 3 osób oraz autoprezentacji z elementami wizażu dla 6 uczestników. Beneficjenci na czas projektu objęci zostali wsparciem oraz kontraktami socjalnymi. Ponadto Ośrodek zawierał kontrakty socjalne z pozostałymi klientami MGOPS. Podczas kontroli przeanalizowano 11 z nich. W aktach opisano sytuację osób i ich rodzin oraz cele i założenia kontraktu, nie w każdym jednak przypadku uzgadniano daty oceny jego realizacji oraz sporządzano oceny realizacji założeń. Prowadzony jest monitoring po zakończeniu kontraktu większość osób korzysta nadal z pomocy Ośrodka. W kontrolowanym okresie, wyniku pracy socjalnej oraz współpracy z innymi instytucjami osiągnięto szereg efektów w zakresie poprawy funkcjonowania klientów Ośrodka, m.in.: 6 osób podjęło zatrudnienie. Podczas kursów zawodowych, organizowanych w ramach Projektu Systemowego Szansa na przyszłość, 16 osób zdobyło lub podniosło posiadane kwalifikacje. Klienci uzyskali pomoc w staraniach o świadczenia z innych systemów 2 z nich uzyskało świadczenia rentowe, 2 osoby otrzymały orzeczenie o stopniu niepełnosprawności i nabyły uprawnienia do zasiłku stałego, 5 osób uzyskało prawo do zasiłku pielęgnacyjnego. Wśród osób z problemami mieszkaniowymi 4 rodziny podjęły się odpracowania zaległości w opłatach za czynsz w ramach prac na rzecz Urzędu Miasta w Bornem Sulinowie, uzyskały wsparcie w uregulowaniu zadłużeń w opłatach za energię elektryczną itp., a 3 rodziny zmotywowano do przeprowadzenia generalnego remontu lokalu mieszkalnego, do prac zaangażowała się także społeczność lokalna. W aktach kontroli znajdują się informacje Kierownika MGOPS w Bornem Sulinowie na temat organizacji pracy socjalnej, organizacji posiłków dla dzieci i osób dorosłych, zabezpieczenia potrzeb mieszkańców gminy w sytuacjach kryzysowych oraz innych działań Ośrodka na rzecz lokalnej społeczności. Akta kontroli str. 51-63 14
PODSUMOWANIE KONTROLI Na podstawie zbadanej w trakcie kontroli dokumentacji ogólnej oraz spraw indywidualnych nie stwierdzono nieprawidłowości co do merytorycznej zasadności przyznawania poszczególnych rodzajów świadczeń. Rodziny spełniały kryterium dochodowe uprawniające do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej. W trakcie czynności kontrolnych na bieżąco wyjaśniano zagadnienia z zakresu kontroli, a także wskazano i omówiono uwagi opisane w treści niniejszego protokołu oraz udzielano instruktażu w zakresie: - przyznawania świadczeń niepieniężnych (posiłki, kierowanie do środowiskowego domu samopomocy, schronienie) z datą nie wcześniejszą niż data wydania decyzji, zgodnie z art. 106 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej; - stosowania odpowiednich form decyzji przyznających pomoc w postaci świadczenia niepieniężnego (posiłki, schronienie); - stosowania zasad kierowania do środowiskowego domu samopomocy (terminów przyznanej pomocy), określonych w rozporządzeniu w sprawie środowiskowych domów samopomocy; - prawidłowego kompletowania dokumentacji potwierdzającej uprawnienia do specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi (aktualizacja dokumentacji medycznej) oraz weryfikowania możliwości korzystania ze świadczeń innych systemów (np. zdrowia); - odpowiednich kwalifikacji osób świadczących specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, wynikające z 2 pkt 1 lit a rozporządzenia o specjalistycznych usługach opiekuńczych; - prawidłowego naliczania odpłatności za pobyt osób w domach pomocy społecznej (zgodnie z art. 106 ust 3b ustawy o pomocy społecznej); - prawidłowego, opatrzonego datą, doręczania decyzji. Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie pouczono o przysługującym prawie: zgłoszenia, przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole, odmowy podpisania protokołu kontroli, składając, w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, wyjaśnienie przyczyn tej odmowy. Protokół kontroli sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla: - Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie, - Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie Wydział Spraw Społecznych. 15
Kontrolę odnotowano w Książce kontroli Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie pod pozycją nr 1/2015. Borne Sulinowo, dnia...... Kierownik jednostki kontrolowanej... Kontrolujący... Kontrolujący Protokół sporządzono: 25.06.2015 r. 16