Opracowanie :mgr Ludmiła Gogoc mgr Aleksandra Mucha

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W MIĘDZYRZECZU ROK 2014/2015 Opracowanie :mgr Ludmiła Gogoc mgr Aleksandra Mucha

Program obejmuje treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska szkolnego. Realizacja zadań zawartych w Programie Profilaktyki powinna wpłynąć na uczniów tak, aby potrafili poradzić sobie z rozwiązaniem problemów, by umieli współżyć z ludźmi i potrafili wybrać to, co służy ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Ma na celu zmianę niezadowalających zachowań uczniów. Program przewiduje działania na rzecz dzieci, podejmowane przez grono iczne, które mają przeciwdziałać marginalizacji lub wykluczeniu społecznemu uczniów. Program ma być rozwinięciem potencjału dziecka wyniesionego z domu rodzinnego. Warunkiem osiągnięcia założonych celów jest zaangażowanie wszystkich nauczycieli, wychowawców i rodziców. Może być dobrze zrealizowany przy współpracy z pracownikami różnych instytucji działającymi na rzecz dziecka : Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Ośrodek Pomocy Społecznej, Policja,Sąd Rejonowy, Poradnia Dziecięca, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Kościół. Pooddssttaawaa pprraawnnaa:: -rozporządzenie MEN z dnia 31 stycznia 2003 roku, w sprawie działalności wychowawczej i zapobiegawczej dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem ( Dz. U. Nr 26, poz.226) -rozporządzenie MEN z dnia 19.08.1994r o ochronie zdrowia psychicznego -ustawę z dnia 29.07.2015r. o przeciwdziałaniu skutkom narkotyzowania się -ustawę a dnia 09.11.2005r o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych -ustawę z dnia 29.07.2015r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie -ustawa o postepowaniu w sprawach nieletnich -aktualne Podstawy Programowe dla Szkoły Podstawowej -program Wychowawczy Szkoły Podstawowej nr 2 w Międzyrzeczu -dotychczasowy Szkolny Program Profilaktyki. -analizę sytuacji wychowawczej, systematycznie dokonywanej przez specjalistów pracujących w szkole /, terapeuta/ we współpracy z nauczycielami i Dyrekcją

Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 2 w Międzyrzeczu opiera się na profilaktyce realizowanej w odniesieniu do dwóch z trzech grup ryzyka : 1.Profilaktyka pierwszorzędowa - kierowana do grup niskiego ryzyka czyli do szerokiej populacji, które nie podejmują jeszcze zachowań ryzykownych. Polega na promowaniu zachowań zdrowotnych celem opóźnienia wieku inicjacji. 2 Profilaktyka drugorzędowa podwyższonego ryzyka - należą tu osoby, które mają już za sobą pierwsze próby zachowań ryzykownych. 3. Profilaktyka trzeciorzędowa -wysokiego ryzyka - należą tu osoby o utrwalonych zachowaniach ryzykownych. Doświadczenie pokazuje, że w Szkole naszej realizować należy głównie profilaktykę pierwszo i drugorzędową. Wynika to z wieku dzieci i z rodzaju problemów z jakimi mamy do czynienia. Zaał łoożżeenni iaa sszzkkool lnneeggoo pprrooggrraamuu pprrooffi ilaakkttyykki i Aktywizacja i integracja uczniów przy realizacji wspólnych zamierzeń. Rozwój aktywności uczniów poprzez udział w planowaniu, organizowaniu i przygotowaniu wydarzeń ż życia szkoły tj. imprez klasowych, szkolnych, wycieczek, wyjść itp. Podejmowanie działań na rzecz środowiska szkolnego poprzez udział w pracach zainicjowanych przez samorząd uczniowski, współorganizowanie imprez ogólnoszkolnych i charytatywnych. Uwrażliwienie na dostrzeganie potrzeb innych dzieci i dorosłych. Eliminacja zachowań agresywnych i dyskryminacyjnych. Współdziałanie z rodzicami przy realizacji zadań wychowawczych. Promocja szkoły poprzez udział w konkursach, prezentowanie dorobku na forum szkoły i w środowisku lokalnym. Stworzenie warunków do rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień uczniów. Dalsze diagnozowanie potrzeb uczniów i wspieranie ich indywidualnych dążeń i aspiracji. Dalsze monitorowanie zachowania i przeciwdziałanie przejawom niepożądanych zachowań. Wspieranie rozwoju społecznego dzieci 6- letnich w grupach zerowych i klasach 1-szych. Wspieranie rozwoju społecznego dzieci 5-letnich w grupach zerowych. Przygotowanie uczniów do przejścia na następny etap rozwoju ( II etap edukacji, gimnazjum).

Ceel lee sszzcczzeeggóół łoowee pprrooggrraamuu Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza nią - Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole. - Zapoznanie uczniów z regulaminem szkoły oraz szczegółowymi kryteriami ocen zachowania. - Bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych. - Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze szkoły. - Systematyczne uwrażliwianie uczniów na sytuacje stwarzające zagrożenie. - Uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: powódź, pożar, zachowanie na szkolnym korytarzu, szatni, klasie szkolnej, sali gimnastycznej, boisku szkolnym. - Uwzględnienie profilaktyki uzależnień: problem narkotyków, dopalaczy, palenie papierosów, picie alkoholu, zachowania agresywne. Eliminacja zachowań agresywnych i przemocy w szkole - Diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole. - Uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nimi radzić. - Wdrażanie działań na rzecz ograniczania agresji i przemocy, kształtowanie umiejętności asertywnych. - Kształtowanie umiejętności zastępowania agresji, wnioskowania moralnego oraz kontroli emocji. - Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych. -Wzbudzanie empatii, tolerancji, zachowań prospołecznych i antydyskryminacyjnych. - Pedagogizacja rodziców. Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego - Przedstawienie zasad i reguł współżycia w klasie i szkole. - Edukacja prawna uczniów. - Uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych. -Uwrażliwienie uczniów na akceptację odmienności. -Kształtowanie postaw tolerancyjnych i antydyskryminacyjnych. - Integrowanie społeczności klasowej i szkolnej. Rozszerzenie działań na rzecz propagowania zdrowego trybu życia - Propagowanie zdrowego trybu życia. - Popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu. - Uświadomienie konieczności zachowania higieny i ergonomii pracy.

- Kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą. - Poszerzanie zainteresowań i wiedzy ucznia. Profilaktyka uzależnień - Kształtowanie postawy asertywnej. - Profilaktyka palenia papierosów. - Profilaktyka picia alkoholu. - Profilaktyka narkomanii, lekomanii, uzależnienia od komputera. - Rozpoznawanie sytuacji domowej wychowanków. -Wdrażanie wybranych programów profilaktycznych Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju - Uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości. - Rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów. - Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań. - Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów. - Pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń. -Pomoc uczniom w organizowaniu i planowaniu swojej pracy. - Rozwijanie umiejętności rozpoznawania i ujawniania swoich uczuć i emocji. Wdrażanie metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach - Poszerzenie wiedzy dotyczącej sytuacji trudnych. - Wdrażanie zachowań asertywnych. -Pomoc uczniom w radzeniu sobie ze stresem. -Pomoc uczniom w radzeniu sobie z własnymi ograniczeniami. - Kształtowanie umiejętności szukania pomocy. Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły podstawowej. zwracanie- podczas dyżurów szczególnej uwagi na miejsca tzw. podwyższonego ryzyka: toalety, schody, boisko-lasek, itp., informowanie na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez nauczycieli dyżurujących jak pozostałych nauczycieli i pracowników szkoły,

obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji, palenia papierosów czy niszczenia mienia. wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania i negocjacji, natychmiastowa, zgodna ze Statutem Szkoły reakcja na przejawy agresji rówieśniczej, przemocy i zachowania dyskryminacyjne. dawanie przykładów odpowiedzialności, sumienności, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Zaaddaanni iaa pprrooffi ilaakkttyycczznnee wyycchhoowaawccóów kkl laassoowyycchh.. pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych, uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole: wychowawcy, a, dyrektora szkoły, podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów- godziny wychowawcze dotyczące zachowania się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych, w miejscach publicznych (kino, teatr, itp.), współpraca z rodziną- inicjowanie spotkań mających na celu omawianie problemów wysuwanych przez rodziców, np. wywiadówki profilaktyczne, warsztaty, realizacja programów profilaktycznych dotyczących palenia tytoniu i picia alkoholu, przeciwdziałania agresji, rozwijania umiejętności interpersonalnych, wprowadzanie zajęć redukujących napięcie, relaksacyjnych, zajęć śródlekcyjnych, organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce, kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości o estetykę klasy, szkoły i otoczenia., systematyczne informowanie rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci, pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości. Zaaddaanni iaa pprrooffi ilaakkttyycczznnee ppeeddaaggooggaa sszzkkool lnneeggoo.. pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, wprowadzanie zewnętrznych programów profilaktycznych organizowanie pogadanek, prelekcji dla uczniów z udziałem policji, psychologa, lekarza, izacja rodziców. SSppoossoobbyy eewaal luuaaccjji i Prrooggrraamuu Prrooffi ilaakkttyykki i. - Analiza efektów pracy na procedurach, wychowawca, nauczyciel - Ilościowa i jakościowa analiza problemów dydaktyczno-wychowawczych w oparciu o dokumentację wychowawczą / zeszyty wychowawcy, dokumentację a - dwa razy w roku omawia sytuację na zespole wychowawczo-przedmiotowym - Analiza i ocena podjętych działań na rzecz świadomego korzystania uczniów z mediów, przeprowadzenie ankiet wśród uczniów i rodziców.

nauczyciele informatyki,wychowawca - Analiza podjętych działań na rzecz integracji uczniów niepełnosprawnych z dziećmi zdrowymi i działań na rzecz rozwoju wolontariatu. odpowiedzialni: wychowawca,, opiekun koła wolontariatu - Ocena poziomu poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole odpowiedzialny : szkolny - Ewaluacja końcowa programu badania ankiety skierowane do uczniów i rodziców, odpowiedzialny : szkolny

Działania profilaktyczne w poziomie klas O - III

Cel Działania Kto realizuje Kryterium sukcesu Sposób ewaluacji Prowadzący ewaluację Promocjja zdrowego sttyllu życiia I. Higiena osobista Blok zajęć psychoedukacyjnych Dbamy o zdrowie z programu Spójrz inaczej. Działania pielęgniarki szkolnej-fluoryzacja zębów, Program profilaktyczny dotyczący eliminowania wszawicy Problem z głowy Wychowawca pielęgniarka szkolna, wychowawca świetlicy, Uczeń jest schludny, czysty, dba o swój wygląd. Zna podstawy higieny intymnej. Dba o zdrowe zęby. Obserwacja Wychowawca II. Zdrowe odżywianie Akcje promujące zdrowe odżywianie. Wzbogacanie zdrowej oferty automatu z żywnością i napojami. Uczestnictwo w akcji Mleko w szkole, Jemy warzywa i Nauczyciel, realizatorzy programów Uczeń potrafi wskazać składniki diety służące zdrowiu. Świadomie spożywa warzywa i owoce. Rezygnuje z niezdrowej żywności. Rozmowa, Obserwacja spożywanych posiłków i dokonywanych wyborów z automatu Realizatorzy działań, wychowawca świetlicy,, nauczyciel

III. Ruch bramą do zdrowia fizycznego i psychicznego owoce na poziomie klas 0-III Przestrzeganie higieny spożywania posiłków zwłaszcza w stołówce szkolnej Zajęcia wychowania fizycznego, pozalekcyjne zajęcia sportowe i ruchowe. Gimnastyka korekcyjna, Propagowanie turystyki pieszej. Wyjścia i wyjazdy na basen. Nauczyciele w-f i gimnastyki korekcyjnej, wychowawcy klas Zwiększenie oferty sportowo - ruchowych zajęć pozalekcyjnych. Analiza jakościowa i ilościowa oferty sportowo ruchowych zajęć pozalekcyjnych. Nauczyciele w-f i gimnastyki korekcyjnej, wychowawcy klas. IV.Profilaktyka uzależnień Bloki zajęć psychoedukacyjnych wg. programu Spójrz inaczej : - Postrzeganie swoich uczuć i radzenie sobie z trudnymi uczuciami, -realizacja programu Czyste powietrze wokół nas w grupach zerowych -realizacja programu Nie pal przy mnie proszę w klasach I-III -program Cukierek dla uczniów klas III Nauczyciel prowadzący, katechetka, pielęgniarka, wychowawca, zaproszeni trenerzy,. Uczeń potrafi nazywać uczucia, akceptuje uczucia trudne i uczy się nad nimi panować. Uczeń wie na czym polega szkodliwe działanie różnych substancji Uczeń potrafi oceniać postępowanie bohaterów spektakli Deklaruje podejmowanie Rundy informacji zwrotnych od dzieci. Obserwacja zachowań dzieci. Współdziałanie z rodzicami, celem rozwiązywania pojawiających się problemów. rodzice Wychowawcy

-program Pokonać stres - zachowania alternatywne - Zajęcia dotyczące substancji uzależniających / w tym napoje energetyzujące/ Zajęcia dotyczące zagrożeń płynących z nowych mediów. - Modelowanie zachowań związanych z dokonywaniem wyborów. Filmy i spektakle profilaktyczne. Zajęcia Gospodarowanie czasem - spotkanie z psychologiem dla rodziców Pomaganie dziecku w jego codziennych troskach Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie: -warsztaty dla rodziców właściwych wyborów w różnych omawianych sytuacjach Uczeń doświadcza aktywnej uwagi rodziców. współpracują ze szkołą z celu wyeliminowania sytuacjach problemowych. Zwiększenie liczby zainteresowanych rodziców Analiza ilościowa

Wychowanie trudna sztuka -monitoring rodzin objętych KN Bezpiieczeństtwo w szkolle ii poza niią I. Bezpieczeństwo w świetle przepisów szkolnych. Podnoszenie standardów związanych z bezpieczną szkołą -wprowadzenie programu Strategia bezpieczeństwa, organizacja pracy szkoły dyżury nauczycieli, video - monitoring Zapoznanie uczniów z regulaminami dotyczącymi bezpieczeństwa w szkole /w tym regulaminami pracowni i wycieczek./ Zajęcia na temat : Bezpieczne wakacje, Bezpieczne ferie Dyrektor, nauczyciele, zaproszeni realizatorzy(dzielnicowy, psycholog ). Uczniowie czują się w szkole bezpieczni. Rodzice uczniów maja przekonanie o bezpieczeństwie w szkole Uczniowie posiadają wiedzę na temat zachowań zagrażających bezpieczeństwu. mają samoświadomość odpowiedzialności za słowa. Badaniaankiety Bezpieczna Szkoła dla rodziców i dzieci Zbieranie informacji od uczniów Wychowawcy,

-udział w programach o bezpieczeństwie w ramach Tygodnia Profilaktyki Szkolnej Podstawowa wiedza na temat zagrożeń płynących z nowych Mediów. -zajęcia nt asertywności, umiejętność - odmawiania w sytuacjach zagrażających Wspiieraniie dziiecka I. Wyrównywania szans edukacyjnych Diagnozowanie dzieci w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej, Organizowanie zajęć w ramach pomocy psychologicznoicznej-praca Zespołu Wspomagającego zgodnie z rozporządzeniem MEN Dyrekcja wychowawcy, nauczyciele,, pedagodzy specjalni. Uczeń pokonuje trudności w uczeniu się w oparciu o proponowany system pomocy Uczeń ze specyficznymi trudnościami Analiza oferty pomocowej pod względem dostosowania do potrzeb. Ewaluacja założeń dokonanych w planach Dyrektor Wychowawcy, Członkowie

-klasy integracyjne Praca dydaktyczna w oparciu o opracowane wymagania zgodnie ze wskazaniami poradni. otrzymuje pomoc IPET u, Zespołów Wspierającego II. Wyrównywania szans rozwoju społecznego Pomoc psychologiczna i iczna w szkole. Kierowanie dzieci do MOS, pomoc materialna w tym: dofinansowanie obiadów, zapomogi losowe, wnioskowanie o pomoc do Ośrodka Pomocy Społecznej, wnioskowanie o wgląd w sytuację rodzinną, realizacja rządowych programów pomocowych, organizacja czasu wolnego(zajęcia popołudniowe, ferie zimowe, wypoczynek letni), realizacja programu Bohater dla dzieci ze środowisk Wychowawcy, Pedagog, Rada Rodziców, Gmina,opiekunowie kół Dziecko otrzymuje wsparcie od instytucji szkolnej. Rodzice są motywowani do pracy nad zmianą sytuacji dziecka lub sytuacji rodzinnej. Rodzice otrzymują wsparcie przy rozwiązywaniu problemów rodzinnych. Monitorowanie indywidualnych przypadków. Dyrektor wychowawcy, opiekunowie kół

zagrożonych wykluczeniem społecznym, działalność szkolnego Koła Wolontariatu, działalność Szkolnego koła Caritas, działalność drużyny harcerskiej, działalność Małego Samorządu Uczniowskiego podnoszenie kompetencji rodzicielskichwarsztaty Jak z szacunkiem i miłością wyznaczać dziecku granice

Działania profilaktyczne w poziomie klas IV - VI Cel Działania Kto realizuje Kryterium sukcesu Promocjja zdrowego sttyllu życiia Sposób ewaluacji Prowadzący ewaluację I. Higiena osobista pogadanki wychowawcy, lekcje przyrody, działania pielęgniarki szkolnej, działania nauczycieli w-f, w.d.ż. profilaktyka przeciw wszawicy- realizacja ogólnopolskiego programu- Problem z głowy II Zdrowe odżywianie lekcje przyrody akcje promujące zdrowe odżywianie wzbogacanie zdrowej oferty automatu z żywnością i napojami. Uczestnictwo w akcji- nauczyciele w-f wychowania do życia w rodzinie przyrody wychowawca pielęgniarka szkolna nauczyciele przyrody pielęgniarka szkolna realizatorzy programów Uczeń jest schludny, czysty, dba o swój wygląd, zna podstawy higieny intymnej, dba o zdrowe zęby. Uczeń potrafi wskazać składniki diety służące zdrowiu, świadomie spożywa warzywa i owoce, rezygnuje obserwacja rozmowa, obserwacja spożywanych posiłków na stołówce i dokonywanych wyborów w wychowawca realizatorzy działań; wychowawcy świetlicy nauczyciel.

Mleko w szkole z niezdrowej żywności. sklepiku. III. Ruch bramą do zdrowia fizycznego i psychicznego zajęcia wychowania fizycznego, pozalekcyjne zajęcia sportowe i ruchowe, gimnastyka korekcyjna, propagowanie turystyki pieszej, wyjścia i wyjazdy na basen. nauczyciele w-f i gimnastyki korekcyjnej, wychowawcy klas. Zwiększenie oferty sportowo - ruchowych zajęć pozalekcyjnych. Analiza jakościowa i ilościowa oferty sportowo ruchowych zajęć pozalekcyjnych. nauczyciele w-f i gimnastyki korekcyjnej, wychowawcy klas. IV. Profilaktyka uzależnień Zajęcia psychoedukacyjne na podstawie programu Znajdź właściwe rozwiązanie Jestem OK. kl. IV Wpływ alkoholu na organizm młodego człowieka. -kl. VI Konsekwencje ryzykownych zachowań Media a uzależnienia / tel. komórkowe, komputer, internet Nowe substancje uzależniające napoje energetyzujące dopalacze, nauczyciele zajęć komputerowych przy współpracy z wychowawcami, pielęgniarka szkolna wychowawcyprzepracowanie tematu pedagodzy nauczyciele zajęć komputerowych wychowawcy świetlic Uczeń zna na czym polega szkodliwe działanie nikotyny. Deklaruje podejmowanie właściwych wyborów. Uczeń zna na czym polega szkodliwe działanie alkoholu Deklaruje podejmowanie właściwych wyborów Uczeń potrafi ocenić swoje podejście do komputera. Ocena na podstawie karty Rundy informacji zwrotnych od dzieci Określenie poziomu Zagrożenia wśród uczniów. Ilość spraw prowadzonych zgodnie z procedurami i efekty tych działań. Uczeń potrafi rozmawiać o dylematach akcentowanych w spektaklu. Rodzice współpracują ze szkołą z celu wyeliminowania nauczyciel informatyki, wychowawcy Psycholog

Pogadanki w kl. IV VI Badanie ankietowe, postępowanie zgodne z procedurami względem dzieci podejmujących próby palenia lub picia. Pomoc dzieciom z symptomami uzależnienia od mediówwspółpraca z dziećmi i ich rodzicami. Spektakl profilaktyczny lub udział w stosownych kampaniach, pielęgniarka szkolna pracy Ja i media Uczeń doświadcza działań dorosłych mających ochronić go przed zachowaniami ryzykownymi. Uczeń poznaje jak radzą sobie bohaterowie z konfliktem wewnętrznym zachowań ryzykownych uczniów.. Spotkanie z psychologiem dla rodziców Radzenie sobie z ryzykownymi zachowaniami dziecka. Podniesienie poziomu motywacji rodziców do brania odpowiedzialności za losy dziecka. Bezpiieczeństtwo w szkolle ii poza niią I. Bezpieczeństwo w świetle przepisów szkolnych. Podnoszenie standardów związanych z bezpieczną szkołą /organizacja pracy szkoły dyżury nauczycieli, video- dyrektor nauczyciele Uczniowie czują się w szkole Bezpiecznie. Rodzice uczniów mają przekonanie o Ankiety Bezpieczna Szkoła / dla wychowawcy

II. Zapobieganie przemocy i zachowaniom agresywnym monitoring Zapoznanie uczniów z regulaminami dotyczącymi bezpieczeństwa w szkole, w tym z regulaminami pracowni i wycieczek. Zajęcia; bezpieczne wakacje i ferie. Zajęcia psychoedukacyjne dotyczące agresji zawarte w programie Spójrz inaczej i Spójrz inaczej na agresję, zapoznanie ze szkolnymi procedurami dotyczącymi czynów agresywnych. Prewencyjne spotkania z policjantem- dzielnicowym na temat : Odpowiedzialność nieletnich za swoje czyny. Modelowanie sposobów rozwiązywania konfliktów przy pracy z indywidualnym przypadkiem praca na kontrakcie, interwencje w klasach lub grupach. wychowawcy i nauczyciele przedmiotowi wychowawcy bezpieczeństwie w szkole. Uczeń ma wiedzę jak radzić sobie z emocjami, jak rozwiązywać konflikty, potrafi wykorzystać wiedzę w praktyce. Uczeń otrzymuje pomoc dorosłych przy rozwiązywaniu konfliktów, wie, że ponosi konsekwencje za swoje zachowania i wie, że ma prawo do uczenia się na błędach. rodziców i dzieci/ Obserwacja zachowań uczniów. Analiza efektów pracy na procedurach dotyczących agresywnych zachowań i efektów kontraktów. wychowawcy dyrektor Wspiieraniie dziiecka

II. Wyrównywanie szans rozwoju społecznego Pomoc psychologiczna i iczna w szkole. Kierowanie do MOS. Pomoc materialna w tym: dofinansowanie obiadów, zapomogi losowe, wnioskowanie o pomoc do Ośrodka Pomocy Społecznej. Wnioskowanie do Sądu o wgląd w sytuację rodzinną, realizacja Rządowych Programów pomocowych i innych. wychowawcy Rada Rodziców Dziecko otrzymuje wsparcie od instytucji szkolnej. Rodzice są motywowani do pracy nad zmianą sytuacji dziecka lub sytuacji rodzinnej. Rodzice otrzymują wsparcie przy rozwiązywaniu problemów rodzinnych. Monitorowanie indywidualnych przypadków. dyrektor wychowawcy