PIĄTE SPOTKANIE PARTNERÓW PROJEKTU EURONET 50/50 W dniach 16 i 17 czerwca 2011 r. w siedzibie Agencji ds. Koordynacji Rozwoju Obszaru Jeziora Balaton (LBDCA) w Siófok (Węgry) odbyło się piąte spotkanie partnerów projektu EURONET 50/50. Każdy z partnerów zaprezentował działania zrealizowane w jego kraju w pierwszej połowie 2011 roku. zadania i doświadczenia związane z energią uczniowie i nauczyciele poznali swoje nawyki energetyczne i zapoznali się z charakterystyką swoich szkół. Nauczyli się też, jak korzystać z energii w bardziej zrównoważony sposób. W TYM WYDANIU BIULETYNU PRAGNIEMY ZAREZENTOWAĆ NIEKTÓRE WYBITNE OSIĄGNIĘCIA SZKÓŁ UCZESTNICZĄCYCH W PROJEKCIE. Niektórzy uczestnicy przedstawili przygotowane przez siebie zestawy materiałów edukacyjnych (tzw. e-packi), zawierające poradnik dla nauczycieli i arkusze robocze dla uczniów, oraz omówili ich zawartość. Materiały edukacyjne zostały opracowane w oparciu o doświadczenia niemieckiego Niezależnego Instytutu ds. Środowiska (UfU), a pozostali partnerzy projektu zaadaptowali je do swoich lokalnych warunków. Zawierają one wiele zasobów mających pomóc uczniom i nauczycielom w realizacji projektu. Wykonując interesujące Najlepsze praktyki z gminy Lanciano (WŁOCHY) W pierwszym roku wdrażania metodologii 50/50 głównym celem szkół było skoncentrowanie się na monitoringu wykorzystania energii i zbieraniu danych na temat jej zużycia. Podczas przeglądów energetycznych swoich szkół uczniowie ocenili stan i charakterystykę budynków, zwracając szczególną uwagę na systemy grzewcze i elektroenergetyczne, a także nauczyli się, że ciągle istnieją działania, które 1
pozwolą ograniczyć zużycie energii w szkole. Wśród nich uczniowie wymienili: wykorzystanie zaworów termostatycznych do właściwej regulacji kaloryferów; zmianę nawyków związanych z wietrzeniem pomieszczeń; wyłączanie zbędnego oświetlenia i urządzeń elektrycznych i elektronicznych; ograniczenie korzystania z komputerów i kserokopiarek; publikację artykułów na temat zrównoważonego wykorzystania energii w gazetce szkolnej. zużycia energii, koncentrując się przede wszystkim na energii elektrycznej, gazie i wodzie. Monitorowały one ich zużycie, mierzyły temperatury, opracowały ankiety, zidentyfikowały najważniejsze problemy związane ze zużyciem energii oraz zaproponowały środki pozwalające na jego ograniczenie. Projekt i jego rezultaty zostały też szeroko rozpowszechniane wśród społeczności szkolnych poprzez umieszczenie tabliczek informacyjnych, dystrybucję ulotek oraz utworzenie blogów tematycznych. Jak dotąd podjęte w portugalskich szkołach działania na rzecz oszczędności energii miały różne rezultaty, przede wszystkim dlatego że poszczególne budynki szkolne znacznie różnią się między sobą pod względem efektywności energetycznej, a także dlatego że projekt ruszył pełną parą dopiero w ostatnim roku szkolnym. Należy jednak oczekiwać o wiele bardziej znaczących efektów pod koniec kolejnego, pełnego roku wdrażania projektu. Podczas wydarzenia zorganizowanego 18 maja 2011 roku dla uczniów szkół z Lanciano Rada Miasta ogłosiła wyniki monitoringu zużycia energii oraz przedstawiła ekonomiczną zachętę do oszczędzania energii w szkołach. I tak 50% środków zaoszczędzonych dzięki środkom efektywności energetycznej wprowadzonym przez uczniów i nauczycieli zostanie zgodnie z założeniami projektu wypłacone szkole. Drugie 50% Rada Miasta postanowiła również przekazać szkołom jako dodatkowy bonus. Doświadczenia portugalskich szkół uczestniczących w projekcie EURONET 50/50 W Portugalii Zgromadzenie Miasta Almada zaangażowało w realizację projektu EURONET 50/50 5 szkół, spośród których wszystkie z powodzeniem wdrożyły większość kroków metodologii 50/50. Portugalskie szkoły zrealizowały kilkanaście działań mających na celu ograniczenie Doświadczenia słoweńskich szkół uczestniczących w projekcie EURONET 50/50 Choć w Słowenii do projektu EURONET 50/50 przystąpiło pięć różnych szkół, w trakcie realizacji działań projektowych wszystkie doszły do niemal identycznych wniosków i odkryć. Uczniowie i nauczyciele aktywnie podjęli działania, aby zaoszczędzić energię elektryczną, energię cieplną oraz wodę. Po dokonaniu długoterminowych pomiarów temperatury wszystkie zespoły ds. energii zauważyły, że pomieszczenia w szkole są przegrzane i odkryły, że w związku z tym istnieją możliwości zaoszczędzenia energii poprzez zwykłą regulację temperatury. W ramach projektu w tych pięciu szkołach udało się wykryć kilka słabych punktów. Problem polega na tym, że szkoły niewiele mogą z tym zrobić, gdyż to gminy są odpowiedzialne za tego typu inwestycje. Wiele działań z zakresu efektywności energetycznej powinno zostać wykonane przez gminy, lecz brakuje im środków na inwestycje tego typu. Mimo to szkoły są 2
świadome, że wiele mogą osiągnąć także poprzez podniesienie świadomości uczniów i nauczycieli w zakresie oszczędzania energii, a to można zrobić za darmo! Dzień bez elektryczności w szkole Länsimetsän w Vaasa (FINLANDIA) 5 listopada 2010 roku w szkole Länsimetsän w Vaasa zorganizowany został Dzień bez elektryczności. Rano, kiedy zadzwonił dzwonek, uczniowie weszli do szkoły i zastali ciemny korytarz. Nauczyciele zakleili włączniki światła małymi kartkami papieru, aby nikt nie włączył oświetlenia. Na biurkach nauczycieli i uczniów umieszczone były latarenki ze świeczkami. Około godziny 11.00 uczniowie pojechali na rowerach do Centrum Młodzieży położonego w sąsiedztwie szkoły. Każdy uczeń otrzymał jeden sok, jedną mandarynkę, jedną bułkę oraz półtorej kiełbaski. Rozpalono ognisko i rozpoczęło się grillowanie. Przez cały dzień dzieci dobrze się bawiły i nie potrzebowały do tego elektryczności. Aby dowiedzieć się więcej, możesz odwiedzić blog prowadzony przez szkołę Länsimetsän" w Vaasa, który znajdziesz pod adresem: http://lansimetsaschool.blogspot.com/ Następnie uczniowie zabrali się do pracy. Poszczególne grupy uczniów otrzymały takie samo zadanie: miały wykonać model farmy widziany z powietrza. Nie mogły przy tym używać nowego papieru czy kartonu. Zamiast tego otrzymały pozostałości kartonu i papieru, które zostały podarowane szkole, i nauczyli się, że nie trzeba dysponować nowymi materiałami, aby osiągnąć znakomite rezultaty! Blog szkoły EL TURÓ w Montcada i Reixac (HISZPANIA) Wiele spośród szkół należących do SIECI 50/50 prowadzi własny blog, aby pokazać innym podejmowane przez siebie działania i zademonstrować własne umiejętności w dziedzinie oszczędzania energii. Wśród nich wyróżnia się blog szkoły EL TURÓ w mieście Montcada i Reixac. Jest do bardzo interesujący blog, dzięki któremu można nie 3
tylko zapoznać się z różnymi działaniami realizowanymi przez uczniów, ale i przede wszystkim monitorować dzień po dniu, miesiąc po miesiącu lub rok po roku zużycie energii w szkole. W ten sposób każdy może zaobserwować, jak zmienia się zużycie energii wraz z podejmowanymi działaniami. Także sami uczniowie mogą ocenić, czy ich praca była efektywna czy nie, a następnie postarać się zmodyfikować i poprawić swoje zachowania, angażując w to całą społeczność szkolną. Inne doświadczenia był wdrażany z powodzeniem także w innych krajach partnerskich, ciesząc się ogromnym zainteresowaniem uczniów. Warto tu wymienić choć niektóre z działań realizowanych w tych krajach: Grecja: w projekt zaangażowane były nie tylko szkoły podstawowe, ale i gimnazja. Te drugie wzięły udział w spotkaniu zorganizowanym na szczeblu krajowym, aby opowiedzieć o projekcie, podczas gdy szkoły podstawowe zorganizowały wystawę w ratuszu. Szkoła EL TURÓ w Montcada i Reixac Także inne szkoły prowadzą i wzbogacają swoje blogi. Rozpowszechnianie za ich pomocą swoich najlepszych praktyk wśród innych szkół stanowi bardzo ważny aspekt projektu. Dzięki temu narzędziu uczniowie i nauczyciele z różnych krajów mogą pozostawać ze sobą w kontakcie i nawiązać relacje, które pozwolą im podnieść swoją świadomość energetyczną i ekologiczną. Polska: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités wyliczyło oszczędności energii osiągnięte w polskich szkołach po pierwszym roku realizacji projektu. Okazało się, że działania podjęte przez uczniów przyniosły średnie oszczędności w wysokości 4,3%. Uczniowie nie tylko podjęli szereg działań na rzecz oszczędzania energii, ale i starali się do nich zachęcić innych organizując szereg działań informacyjnoedukacyjnych, jak np. wystawy plakatów pokazujących jak ważne jest oszczędzanie energii. Niemcy: dwie położone w sąsiedztwie szkoły zaangażowane w projekt oprócz oszczędzania energii i wody postanowiły zająć się także problematyką odpadów. Możesz śledzić blogi szkół pod adresem: http://escoles.euronet50-50.eu/ Węgry: wśród głównych działań podjętych przez szkoły wymienić można: Działania przygotowawcze, obejmujące podniesienie świadomości energetycznej i ekologicznej uczniów. 4
Wstępny przegląd energetyczny szkoły będący częścią audytu energetycznego. Przeszkolenie nauczycieli i dyrektora w zakresie wdrażania metodologii 50/50 i realizacji działań projektowych. Integrację pakietu edukacyjnego, opracowanego w ramach projektu, z programem nauczania szkół oraz przekazanie szkołom urządzeń i narzędzi koniecznych do pomiaru temperatury i innych parametrów ważnych z punktu widzenia projektu. Przegląd energetyczny szkoły z udziałem zespołu ds. energii oraz długoterminowe pomiary temperatury. Wszystko to dowodzi ogromnych wysiłków podjętych przez partnerów projektu, aby z jak największym powodzeniem wdrożyć w szkołach metodologię 50/50 i zaangażować je, a w szczególności uczniów, w proces edukacyjny, dzięki któremu społeczeństwo będzie bardziej świadome w kwestiach związanych z energią i ochroną środowiska oraz będzie podejmowało działania w tym zakresie. Wyłączna odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji spoczywa na jej autorach. Nie wyraża ona opinii Unii Europejskiej. EACI ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie zamieszczonych tu informacji. Opracowano przez A.L.E.S.A. 5