Planowanie energetyczne w kilku krokach

Transkrypt

1 Planowanie energetyczne w kilku krokach Patrycja Płonka Kierownik Projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: biuro@pnec.org.pl

2 WIODĄCA ROLA MIAST W WALCE ZE ZMIANAMI KLIMATU: około 75% populacji europejskiej żyje na obszarach miejskich miasta odpowiadają za blisko 80% zużycia energii i emisji CO 2 miasta mają największy potencjał, jeżeli chodzi o przeciwdziałanie zmianom klimatycznym, co wiąże się z ich poczwórną rolą: konsumenta energii producenta i dostawcy energii regulatora i inwestora w obszarach związanych ze zużyciem energii motywatora

3 POROZUMIENIE BURMISTRZÓW Porozumienie Burmistrzów to oddolny ruch angażujący miasta i gminy z całej Europy w działania na rzecz ochrony klimatu i poprawy jakości życia mieszkańców. My, burmistrzowie, zobowiązujemy się wykroczyć poza cele wyznaczone dla UE do roku 2020 poprzez zmniejszenie emisji CO 2 w podlegających nam jednostkach terytorialnych o co najmniej 20% dzięki wdrożeniu Planu działań na rzecz zrównoważonej energii

4 PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWA WNOWAŻONEJ ONEJ ENERGII formułuje długoterminową wizję zrównoważonego rozwoju energetycznego miasta wyznacza konkretne cele w zakresie redukcji zużycia energii i emisji CO 2 oraz poprawy jakości życia mieszkańców przedstawia działania i środki, które umożliwią osiągnięcie tych celów (-20% CO 2 do 2020 r.) jest dokumentem o istotnym wpływie na rozwój lokalny musi być zgodny z innymi dokumentami strategicznymi jest dokumentem dynamicznym!

5 PLANOWANIE ENERGETYCZNE W KILKU KROKACH NA PRZYKŁADZIE SYGNATARIUSZY POROZUMIENIA BURMISTRZÓW 3 rok 1 rok KROK2 KROK1 KROK3 KROK5 KROK r. Monitoring i raportowanie postępów Wdrażanie Planu działań na rzecz zrównoważonej energii Opracowanie Planu działań na rzecz zrównoważonej energii Ocena sytuacji wyjściowej i bazowa inwentaryzacja emisji Decyzja polityczna i przystosowanie struktur administracyjnych - 20% CO2 (w stosunku do roku bazowego)

6 KROK 1: DECYZJA POLITYCZNA I PRZYSTOSOWANIE STRUKTUR ADMINISTRACYJNYCH Decyzja polityczna Wsparcie na najwyższym poziomie politycznym jest niezbędne dla zapewnienia powodzenia całego procesu, od opracowania planu po jego wdrażanie i monitorowanie! Jasny i widoczny znak podjęcia zobowiązania stanowi np. podjęcie przez radę miasta formalnej decyzji o przystąpieniu do Porozumienia Burmistrzów.

7 KROK 1: DECYZJA POLITYCZNA I PRZYSTOSOWANIE STRUKTUR ADMINISTRACYJNYCH Decyzja polityczna Podejmując formalną decyzję o opracowaniu Planu działań na rzecz zrównoważonej energii lub innego programu energetycznego rada miasta powinna przydzielić do tego zadania odpowiednie zasoby kadrowe, budżet oraz czas. Jak zapewnić niezbędne wsparcie na poziomie politycznym? podkreślaj korzyści, jakie opracowanie i wdrożenie Planu przyniesie miastu; regularnie informuj o postępach w pracach nad planem, a następnie postępach w realizacji zaplanowanych działań; poinformuj i zaangażuj w proces planowania energetycznego społeczność lokalną; skoncentruj się na działaniach i środkach, co do których możliwe jest osiągnięcie Porozumienia między najważniejszymi interesariuszami.

8 KROK 1: DECYZJA POLITYCZNA I PRZYSTOSOWANIE STRUKTUR ADMINISTRACYJNYCH Przystosowanie struktur administracyjnych Przed rozpoczęciem prac nad Planem działań na rzecz zrównoważonej energii należy wskazać osobę odpowiedzialną za ten proces i przydzielić jej odpowiednie zasoby kadrowe i budżetowe. W większych miastach osoba ta może mieć do dyspozycji specjalną jednostkę organizacyjną i odpowiedni personel. Skuteczne planowanie energetyczne i zarządzanie energią ułatwi: utworzenie stanowiska miejskiego specjalisty ds. zarządzania energią utworzenie miejskiej jednostki ds. zarządzania energią Planowanie energetyczne wymaga współpracy i koordynacji działań różnych wydziałów lokalnej administracji (ochrona środowiska, zagospodarowanie terenu i planowanie przestrzenne, zarządzanie infrastrukturą, mobilność i transport, finanse, przetargi ).

9 TO DZIAŁA! PLANOWANIE ENERGETYCZNE W www. pnec.org.pl KROK 1: DECYZJA POLITYCZNA I PRZYSTOSOWANIE STRUKTUR ADMINISTRACYJNYCH Przystosowanie struktur administracyjnych Podniesienie kompetencji pracowników (szkolenia z zakresu planowania energetycznego i zarządzania energią, zarządzania projektami, zarządzania danymi, komunikacji itp.)

10 KROK 2: OCENA SYTUACJI WYJŚCIOWEJ I BAZOWA INWENTARYZACJA EMISJI Ocena sytuacji wyjściowej analiza ram prawnych planowania energetycznego analiza czynników wpływających na zużycie energii i emisje CO 2 na szczeblu lokalnym ( struktura gospodarcza, struktura demograficzna, charakterystyka zasobów budowlanych, modele transportu, ) analiza lokalnego sektora energii wyliczenie aktualnego zużycia energii i emisji CO 2 bazowa inwentaryzacja emisji identyfikacja potencjalnych barier planowania energetycznego, w tym możliwych konfliktów interesów, barier instytucjonalnych, ograniczeń finansowych

11 KROK 2: OCENA SYTUACJI WYJŚCIOWEJ I BAZOWA INWENTARYZACJA EMISJI Bazowa inwentaryzacja emisji (BEI) polega na wyliczeniu ilości dwutlenku węgla wyemitowanego z obszaru gminy w danym roku ( rok bazowy) Kluczowe kwestie: Wybór roku bazowego ( 1990) Wybór gazów cieplarnianych inwentaryzacją Wybór wskaźników emisji (standardowe, LCA) Zebranie danych na temat zużycia energii i wielkości emisji w kluczowych sektorach (zarówno w sektorze komunalnym, jak i prywatnym!)

12 KROK 2: OCENA SYTUACJI WYJŚCIOWEJ I BAZOWA INWENTARYZACJA EMISJI Ocena sytuacji wyjściowej i bazowa inwentaryzacja emisji pozwolą określić, w jakim punkcie się obecnie znajdujemy; określić mocne i słabe strony miasta pod względem zarządzania energią i ochrony klimatu, jak również uwarunkowania zewnętrzne wpływające na ten proces; zidentyfikować główne źródła emisji CO2 oraz określić potencjał redukcji emisji w różnych sektorach; zaplanować działania i środki redukcji zużycia energii i emisji CO2; zmierzyć efekty działań przewidzianych w Planie działań na rzecz zrównoważonej energii.

13 KROK 3: OPRACOWANIE PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWA WNOWAŻONEJONEJ ENERGII Plan działań na rzecz zrównoważonej energii powinien obejmować: długoterminową wizję zrównoważonego rozwoju energetycznego miasta; konkretne cele w zakresie redukcji zużycia energii, emisji CO 2 i poprawy jakości życia mieszkańców; Wyznaczone cele powinny być zgodne z zasadą SMART, tj. muszą być: Specific - sprecyzowane Measurable - mierzalne Achievable - osiągalne Realistic - realistyczne Time-bound ograniczone czasowo

14 KROK 3: OPRACOWANIE PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWA WNOWAŻONEJONEJ ENERGII Plan działań na rzecz zrównoważonej energii powinien obejmować: działania i środki, które zostaną wdrożone w kluczowych sektorach: krótki opis; odpowiedzialny wydział lub osoba; ramy czasowe (początek, koniec, kamienie milowe); szacunkowe koszty; szacunkowe oszczędności energii/wzrost produkcji z OZE; szacunkową redukcję emisji CO2; informacje na temat planowanych źródeł finansowania przewidzianych działań i środków; wytyczne dotyczące monitoringu i raportowania.

15 KROK 3: OPRACOWANIE PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWA WNOWAŻONEJONEJ ENERGII Kluczowe kwestie dot. planów w sporządzanych w kontekście Porozumienia Burmistrzów: formalne przyjęcie planu przez radę miasta/gminy! przedstawienie planu w ciągu roku od dnia podpisania Porozumienia zobowiązanie do ograniczenia emisji CO 2 o co najmniej 20% do 2020 r. uwzględnienie zarówno działań w sektorze publicznym, jak i prywatnym zaangażowanie lokalnej społeczności w prace nad planem oraz w jego wdrażanie Organizacja Dni Energii Organizacja lokalnych forów

16 Od samego początku komunikuj się i współpracuj z mieszkańcami oraz lokalnymi działaczami! Zorganizuj lokalne forum energetyczne!

17 Od samego początku komunikuj się i współpracuj z mieszkańcami oraz lokalnymi działaczami! Zorganizuj lokalne Dni Energii!

18 PRZEDŁOŻENIE ENIE PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWA WNOWAŻONEJ ONEJ ENERGII DO BIURA POROZUMIENIA BURMISTRZÓW: Sygnatariusze Porozumienia są zobowiązani do przedłożenia swoich Planów działań na rzecz zrównoważonej energii do Biura Porozumienia Burmistrzów (CoMO) w ciągu roku od dnia podpisania Porozumienia. W celu przedłożenia Planu sygnatariusz musi: Przesłać pełną wersję Planu za pośrednictwem swojego profilu na stronie Porozumienia ( Plan wysyła a się w języku j narodowym) N2 Wypełnić on-line specjalny szablon podsumowujący treści zawarte w Planie ( Szablon wypełnia się w języku j angielskim) Na stronie internetowej Porozumienia znajduje się dokument zawierający szczegółowe instrukcje dot. wypełniania szablonu. O

19 N2 O

20 KROK 4: WDRAŻANIE ANIE PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWA WNOWAŻONEJONEJ ENERGII krok, który wymaga najwięcej czasu, wysiłków i środków finansowych kluczowe znaczenie mają: aktywne wsparcie na szczeblu politycznym jasny przydział obowiązków i odpowiedzialności mobilizacja mieszkańców i lokalnych interesariuszy zapewnienie dobrej komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej regularne monitorowanie postępów i osiąganych rezultatów regularna analiza odchyleń od planu oraz wprowadzenie środków naprawczych Plan działań należy y regularnie aktualizować!

21 KROK 5: MONITORING I RAPORTOWANIE POSTĘPÓW Zgodnie z wytycznymi Porozumienia Burmistrzów sygnatariusze powinni: prowadzić regularny monitoring wdrażania Planu i co najmniej raz na dwa lata sporządzać raport z jego wdrażania ania podsumowujący zrealizowane działania i osiągnięte rezultaty oraz weryfikujący przyjęte założenia i cele. co najmniej raz na cztery lata sporządzać tzw. inwentaryzacje monitoringowe i dołączać je do raportu z wdrażania Planu. Inwentaryzacje monitoringowe muszą być sporządzane na identycznych zasadach jak bazowa inwentaryzacja emisji!

22 KROK 5: MONITORING I RAPORTOWANIE POSTĘPÓW Regularny monitoring i raportowanie postępów pozwolą ocenić dotychczasowe efekty realizowanych działań; wprowadzić ewentualne działania naprawcze zweryfikować przyjęte założenia i cele; ocenić, czy istnieje potrzeba aktualizacji Planu. Kiedy zachodzi potrzeba aktualizacji Planu działań? gdy na terenie miasta nastąpią zmiany skutkujące znaczącym wzrostem zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych (np. gwałtowny rozwój przemysłu, wzrost liczby ludności); gdy okaże się, że efekty redukcji emisji wyznaczone dla poszczególnych działań zostały przeszacowane; gdy niektórych działań nie udało się zrealizować lub przeciągają się w czasie.

23 KROK 5: MONITORING I RAPORTOWANIE POSTĘPÓW Przykładowe wskaźniki służąs żące ocenie postępów w i efektów w realizacji Planu: Sektor transportu Liczba pasażerów korzystających z transport publicznego w ciągu roku Długość ścieżek rowerowych w km Całkowite zużycie energii przez pojazdy wchodzące w skład taboru gminnego Procent ludności zamieszkującej nie dalej niż 400 m od przystanków autobusowych Sektor budynków Całkowite zużycie energii w budynkach publicznych Całkowite zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych Całkowite zużycie gazu w gospodarstwach domowych Liczba budynków publicznych w klasie energetycznej A/B/C Lokalna produkcja energii Ilość energii elektrycznej wytwarzanej przez lokalne instalacje

24 KORZYŚCI? Na poziomie globalnym: włączenie się w globalną walkę ze zmianami klimatu; lepszy dostęp do krajowych i europejskich źródeł finansowania; możliwość współpracy sieciowej i wymiany doświadczeń z innymi europejskimi miastami zaangażowanymi w działania na rzecz ochrony klimatu. Na poziomie lokalnym: ograniczenie zużycia energii, a co za tym idzie wydatków na energię; podniesienie bezpieczeństwa energetycznego miasta/gminy; poprawa jakości życia mieszkańców; tworzenie nowych miejsc pracy; poprawa wizerunku miasta.

25 Dziękuj kuję za uwagę! Patrycja Płonka Kierownik Projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: N2 O