Olsztyn, dnia 07 maja 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w OLSZTYNIE ul. Artyleryjska 3e 10-950 OLSZTYN tel./fax (0-89) 527-28-24, 534-94-00 S/07/002 LOL-4113-01-03/07 Pan Jerzy Krasiński Wójt Gminy Mrągowo W y s tąpienie pokontrolne Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1071) zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie skontrolowała w Urzędzie Gminy Mrągowo ( Urzędzie ) realizację zadań związanych z wydawaniem zezwoleń na usuwanie drzew z pasa drogowego dróg powiatowych, w latach 2005-2006. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 28 marca 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do treści art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Wójtowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia rozpatrywanie w badanym okresie wniosków oraz wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew z pasa drogowego dróg powiatowych, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. Dotyczyły one zwłaszcza dokumentowania czynności przeprowadzonych w toku postępowania w 2005 r., a takŝe egzekwowania wykonania obowiązków, nałoŝonych na wnioskodawcę w wyniku postępowania przeprowadzonego w 2006 r. W okresie objętym kontrolą do Urzędu wpłynęły 2 wnioski (z dnia 12 września 2005 r. i 9 października 2006 r.) Powiatowego Zarządu Dróg w Mrągowie ( PZD ), o wydanie zezwolenia na usunięcie z pasa drogowego odpowiednio 284 i 67 drzew. Konieczność ich usunięcia wnioskodawca uzasadnił zagroŝeniem bezpieczeństwa ruchu
2 drogowego. W obu przypadkach, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego 1 przeprowadzono postępowania, zakończone wydaniem dwóch decyzji administracyjnych. Decyzje te wydane zostały na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody 2, w ramach administracyjnego uznania organu. Przepis ten nie wskazuje bowiem przesłanek (kryteriów), jakimi powinien kierować się organ przy wydawaniu takich decyzji. W związku z tym, organ wydający zezwolenie zobowiązany był do uwzględnienia wszystkich argumentów przemawiających za lub przeciw usunięciu drzew. Decyzją z 25 listopada 2005 r. Pan Wójt zezwolił na usunięcie 74 drzew (26,0% objętych wnioskiem), zaś decyzją z 8 stycznia 2007 r. na usunięcie 35 (55,2%). Analiza postępowania przeprowadzonego w 2005 r. (dotyczącego usunięcia 284 drzew) wykazała m.in., Ŝe: Stosownie do art. 64 2 K.p.a., wezwano PZD do uzupełnienia zawartych we wniosku danych, gdyŝ wnioskodawca nie wywiązał się z obowiązku określenia w nim obwodów pni drzew (mierzonych na wysokości 130 cm) oraz terminu zamierzonego ich usunięcia. Jednocześnie pouczono PZD, Ŝe nieusunięcie tych braków w terminie 7 dni spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia. W celu ustalenia, czy wycięcie drzew objętych wnioskiem jest uzasadnione, przeprowadzono wprawdzie oględziny z udziałem stron, jednak nie udokumentowano tego w sposób prawidłowy, ograniczając się do sporządzenia notatki słuŝbowej. Działanie takie było niezgodne z art. 67 2 pkt. 3 i art. 68 2 K.p.a. Przepisy te zobowiązują organ do sporządzenia protokołu z czynności oględzin, który powinien zostać podpisany przez uczestniczące w nich osoby. Pozytywnie naleŝy ocenić fakt, Ŝe w ramach prowadzonego postępowania Urząd wystąpił m.in. do Komendy Powiatowej Policji w Mrągowie i Stowarzyszenia na rzecz ochrony krajobrazu kulturowego Mazur Sadyba (organizacji społecznej dopuszczonej do tego postępowania na prawach strony), o opinię w sprawie planowanej przez PZD wycinki drzew. Pomimo, iŝ od dnia otrzymania przez Urząd uzupełnionego przez PZD wniosku, do czasu wydania decyzji upłynęło 57 dni, nie zawiadomiono stron postępowania o niezałatwieniu 1 Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm. 2 Dz. U. Nr 92, poz. 880 ze zm.
3 sprawy w terminie 1 miesiąca, wraz z podaniem przyczyn zwłoki i wskazaniem nowego terminu jej załatwienia. Było to niezgodne z wymogiem art. 36 1 K.p.a. W rozstrzygnięciu decyzji z dnia 25 listopada 2005 r. nie odniesiono się w pełni do wniosku PZD. Pan Wójt, zezwalając na usunięcie 74 spośród objętych wnioskiem 284 drzew, nie wypowiedział się bowiem (pozytywnie lub negatywnie) w sprawie usunięcia pozostałych 210 drzew. Decyzja ta nie spełniania ponadto wszystkich wymogów art. 107 K.p.a. Mimo, Ŝe nie uwzględniała ona w całości Ŝądania strony (zezwolono na usunięcie mniejszej liczby drzew od wnioskowanej przez PZD), nie zawarto w niej uzasadnienia prawnego (wyjaśnienia podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa), zaś w uzasadnieniu faktycznym ograniczono się do stwierdzenia, Ŝe drzewa zakwalifikowane do usunięcia stanowią zagroŝenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Nie wskazano natomiast, na czym faktycznie zagroŝenie to polegało, tj. właściwie umotywowanej przyczyny ich usunięcia. Podkreślić naleŝy, Ŝe uzasadnienie stanowi integralną część decyzji, a jego zadaniem jest wyjaśnienie rozstrzygnięcia stanowiącego dyspozytywną część decyzji. Na wady powyŝszej decyzji, a takŝe na nieprawidłowości w postępowaniu administracyjnym poprzedzającym jej wydanie, zwróciło równieŝ uwagę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Olsztynie, które w marcu 2006 r. uchyliło tę decyzję, wskutek odwołania wniesionego przez jedną ze stron postępowania. Z ustaleń kontroli wynika, Ŝe w przeprowadzonym w 2006 r. postępowaniu w sprawie usunięcia 67 drzew (zakończonym wydaniem decyzji w dniu 8 stycznia 2007 r.), większość z ww. nieprawidłowości została wyeliminowana. Ustalono bowiem m.in., Ŝe: w postępowaniu tym, zgodnie z wymogiem art. 79 1 K.p.a., powiadomiono PZD o miejscu i terminie oględzin, co najmniej na 7 dni przed ich dokonaniem, z oględzin sporządzono wymagany protokół, który został podpisany przez uczestniczące w nich osoby, a poczynione w ich toku ustalenia były podstawą wydania zezwolenia na usunięcie 35 drzew. zgodnie z art. 10 1 K.p.a., po zakończeniu postępowania (a przed wydaniem decyzji), umoŝliwiono stronom wypowiedzenie się w sprawie zebranych materiałów i dowodów. Na uwagę zasługuje równieŝ zaproszenie do udziału w oględzinach przedstawicieli Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody i Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Olsztynie.
4 Niemniej jednak, w omawianym postępowaniu, podobnie jak w postępowaniu z 2005 r.: nie zawiadomiono strony o niezałatwieniu sprawy w terminie 1 miesiąca, pomimo iŝ od dnia otrzymania przez Urząd wniosku, do dnia wezwania PZD do jego uzupełnienia upłynęły 42 dni, decyzja nie zawierała uzasadnienia prawnego, mimo Ŝe nie uwzględniała w całości Ŝądania strony. NIK negatywnie ocenia nieegzekwowanie przez Urząd wykonania, nałoŝonego na PZD w decyzji z dnia 8 stycznia 2007 r., obowiązku nasadzenia (w terminie do dnia 31 października 2007 r.) co najmniej 70 drzew. NaleŜy zauwaŝyć, iŝ nałoŝenie obowiązku wykonania nasadzeń nowych drzew słuŝy zrekompensowaniu strat powstałych w środowisku przyrodniczym w wyniku usunięcia istniejących drzew, zaś jego zrealizowanie powinno być egzekwowane przez organ wydający zezwolenie na usunięcie drzew. Kontrola wykazała takŝe, iŝ wbrew obowiązkowi określonemu w art. 88 ust. 1 pkt. 3 ustawy o ochronie przyrody, Pan Wójt nie wszczął postępowania w sprawie ewentualnego wymierzenia administracyjnej kary pienięŝnej za zniszczenie 2 drzew (usytuowanych przy drodze nr 1767N), spowodowane ich niewłaściwą pielęgnacją. Pomimo Ŝe drzewa te, jak ustalił Urząd, nie rokowały szansy na przeŝycie ze względu na wykonane w przeszłości drastyczne zabiegi pielęgnacyjne, decyzją z 8 stycznia 2007 r. Pan Wójt zezwolił na ich usunięcie i odstąpił od pobrania opłaty, powołując się na art. 86 ust. 1 pkt. 9 ww. ustawy. Stanowi on, Ŝe nie pobiera się opłaty za usunięcie drzew, które obumarły lub nie rokują szansy na przeŝycie, z przyczyn niezaleŝnych od posiadacza nieruchomości. NIK zwraca jednak uwagę, Ŝe przyczyną złego stanu zdrowotnego tych drzew były działania podmiotu wykonującego zabiegi pielęgnacyjne, co powinno skutkować wszczęciem postępowania w tej sprawie. Stosownie do art. 89 ust. 1 tej ustawy, wysokość ewentualnej kary wyniosłaby trzykrotność ustalonej przez Pana Wójta opłaty za usunięcie tych drzew, tj. 635.364,0 zł. Pan Wójt wyjaśnił, Ŝe w sprawie tej nie wszczęto postępowania, bowiem ślady po zabiegach pielęgnacyjnych wskazywały na to, Ŝe wykonano je wiele lat temu, co uniemoŝliwiało ustalenie kto i kiedy zabiegów tych dokonał, a bez takich danych nie było moŝliwości wymierzenia kary. NaleŜy jednak zauwaŝyć, iŝ poza zarządcą drogi Ŝadne inne podmioty nie mogą wykonywać zabiegów pielęgnacyjnych przy drzewach rosnących w pasie drogowym. Do obowiązków Pana Wójta naleŝało zatem przeprowadzenie postępowania administracyjnego, w celu ustalenia terminu dokonania ww. zabiegów oraz podmiotu odpowiedzialnego za ich wykonanie.
5 Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, omówione na naradzie pokontrolnej w dniu 24 kwietnia b.r., NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Spowodowanie prowadzenia postępowań dotyczących usuwania drzew przydroŝnych w sposób odpowiadający wszystkim wymogom K.p.a. 2. Podjęcie działań zmierzających do wyegzekwowania od PZD wykonania obowiązku nasadzeń drzew. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Wójta, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków zawartych w niniejszym wystąpieniu bądź o działaniach podjętych w celu realizacji tych wniosków lub o przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie, do dyrektora Delegatury NIK w Olsztynie, umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.