ZAKŁAD HIGIENY WETERYNARYJNEJ W LUBLINIE
RYS HISTORYCZNY Zakład Higieny Weterynaryjnej w Lublinie został powołany 1 lipca 1945 roku przy Katedrze Mikrobiologii i Epizootiologii Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej. Początkowo była to pracownia rozpoznawcza, w której w okresie pierwszych 2 lat zorganizowano tylko dział diagnostyki bakteriologicznej mieszczący się w Gimnazjum im. St. Staszica. w 1947 r. powstała pracownia serologiczna, w 1950 r. powstała pracownia parazytologiczna.
Do 1957 r. Zakład nie posiadał własnego lokalu. Później uzyskał pomieszczenia w Collegium Maius Akademii Medycznej. Pracownicy w bardzo prymitywnych warunkach i przy słabym wyposażeniu w aparaturę (głównie z darów UNRA), przebadali dużą liczbę próbek w kierunku wielu występujących wówczas groźnych chorób zwierzęcych (bruceloza, nosacizna, zaraza stadnicza). W 1965 r. Zakład Higieny Weterynaryjnej otrzymał do użytkowania przy ul. Słowiczej 2 nowy budynek, w którym znalazły pomieszczenia dotychczas istniejące pracownie, a także szereg nowych powstałych w międzyczasie i obejmujących wszystkie ważniejsze kierunki diagnostyki chorób zwierząt.
Wyjątkowo szeroki był w tym czasie zakres działalności Zakładu, tj. ukierunkowany na diagnostykę laboratoryjną, prace badawcze i konsultacyjno-szkoleniowe w odniesieniu do lekarzy wet. z lecznic i hodowców zwierząt (liczba wyjazdów pracowników w teren dochodziła łącznie do ok. 300 w skali rocznej). Natomiast liczba diagnozowanych próbek wahała się od 300 do 400tysięcy
W ZHW wykonano szereg wartościowych prac naukowych pod kierunkiem wybitnego lekarza wet. prof. dr hab. Józefa Parnasa ( od 1953 r. kierownika Katedry Mikrobiologii Lekarskiej Akademii Medycznej w Lublinie).
Późniejsza działalnośd naukowa była nadal kontynuowana przez zatrudnionych lekarzy weterynarii, a tematy prac podlegały zatwierdzaniu na posiedzeniu Rady Naukowej Paostwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach. Nadzwyczaj dynamiczna działalnośd naukowa zaowocowała opublikowaniem około 300 prac, w tym ok. 200 z zakresu diagnostyki i zwalczania chorób beztlenowcowych zwierząt ( m.in. rozpoznano kilkanaście nieznanych dotychczas chorób zwierząt, opracowano technologię wytwarzania 6 aktywnych przeciwko nim biopreparatów, z których trzy uzyskały certyfikaty ministerstwa Rolnictwa, prace były cytowane w licznych czasopismach zagranicznych m.in. amerykaoskich, angielskich, niemieckich, francuskich i japooskich). Zakłady Higieny Weterynaryjnej od 1999 r. uzyskały status laboratoriów urzędowych.
Do 1960r. Zakład Higieny Weterynaryjnej w Lublinie pod względem naukowym był włączony do Paostwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach, natomiast administracyjnie przynależał do Wojewódzkiego Zakładu Weterynarii. Przez ponad półwieczny okres działalności przez szeregi pracowników przewinęło się wielu lekarzy weterynarii, z których stopnie dr n. wet. posiadali: dr T. Dąbrowski, dr S. Stępkowski (późniejszy profesor AR), dr W. Patyra dr Z. Szkutnik, dr R. Kurczab, dr M.Pielecki, dr B. Kucharski, dr S. Uchacz, dr J. Nowak, dr. I. Barcz, dr T. Meresta, dr D. Deptuła, i dr L. Nowicki. Jedna osoba w trakcie pracy w ZHW uzyskała stopieo naukowy dr hab. i tytuł profesora (Z. Cygan).
Praca badawcza jest kontynuowana w Zakładzie nieprzerwanie. W latach 2007 2012 pracownicy ZHW opublikowali samodzielnie bądź jako współautorzy 10 prac naukowo - badawczych zamieszczonych w periodykach naukowych polskich i zagranicznych oraz są autorami licznych doniesieo kongresowych.
Założycielem i pierwszym kierownikiem ZHW w Lublinie był prof. dr hab. Józef Panas. Następnie do czerwca 1973 roku funkcję tę sprawował dr Tadeusz Dąbrowski.W roku 1983 kierownictwo Zakładu Higieny Weterynarii objął prof. dr hab. Zygmunt Cygan i pełnił tę rolę do czerwca 2006 roku.od dnia 1 czerwca 2006 roku stanowisko kierownika ZHW pełniła Pani dr n. wet. Marlena Młynarska. Od pierwszego września 2010 roku stanowisko kierownika ZHW sprawuje dr n. wet. Przemysław Zięba
W 1998 r. Zakład Higieny Weterynaryjnej poddany został gruntownemu remontowi, przebudowie lokalowej i modernizacji oraz wyposażony został w nowoczesny sprzęt laboratoryjny. W 2002 roku rozpoczęły się procesy dotyczące wdrażania systemu zarządzania w trzech pracowniach. Procesy zostały uwieoczone udzieleniem przez Polskie Centrum Akredytacji Certyfikatu Akredytacji Nr AB 517 w 2004 roku. W 2009 roku wdrożono system zarządzania we wszystkich pracowniach. W 2010 roku po reorganizacji administracyjnej nadzorem w zakresie jakości wykonywanych badao oraz nadzorem merytorycznym objęto Stacje Terenowe Diagnostyki Włośnicy.
W 2011 roku wyremontowano pomieszczenia gospodarcze tworząc z nich wydzielone z budynku ZHW laboratorium będące częścią Pracowni Patologii, w której znajduje się stanowisko badania wścieklizny, przygotowywane jest stanowisko diagnostyki wścieklizny w oparciu o hodowle komórkowe (neuroblastoma), jak również projektowane jest stanowisko badające marker tetracyklinowy służący do identyfikacji stopnia pobrania szczepionki przeciwko wściekliźnie w populacji lisów. W nowym kompleksie znajduje się również sala sekcyjna oraz chłodnia w której składowane są odpady biologiczne, przekazywane następnie do utylizacji. Nowy kompleks gwarantuje pełne zabezpieczenie pracowników i środowiska przed czynnikami zakaźnymi.
Koniecznośd powstania nowej pracowni wynikała z powodu tego, iż dotychczasowe pomieszczenia, w których wykonywano diagnostykę chorób zakaźnych mieściły się w pomieszczeniach piwnicznych. W warunkach tych dalszy rozwój i modernizacja pracowni były niemożliwe ze względu na niespełnianie wymogów dotyczących diagnostyki laboratoryjnej XXI wieku. Brak właściwie dostosowanych pomieszczeo laboratoryjnych jak i pomieszczeo do składowania odpadów biologicznych mógł stanowid zagrożenie zarówno dla środowiska naturalnego, pracowników oraz klientów laboratorium.
Akredytacja od roku 2004 nieprzerwanie Laboratorium ZHW posiada certyfikat akredytacyjny AB 517 i z roku na rok zwiększa ilości badao akredytowanych. W chwili obecnej Laboratorium wykonuje badania opierając się na 33 metodykach akredytowanych. Certyfikat akredytacji obejmuje również w chwili obecnej 19 Stacji Terenowych Diagnostyki Włośnicy (STDW) oraz planowane kolejne 12 w roku 2013.
Ilości badań: w roku 2011 w ZHW przebadano 11 564 prób pochodzących od właścicieli zwierząt oraz 178 284 prób będących badaniami urzędowymi.
Główne kierunki badań: Wszystkie główne kierunki badao wykonywane są w oparciu o metody akredytowane. Badania wykonywane są w pracowniach tematycznych: Pracownia Patologii - Diagnostyka Salmonella w próbkach z etapu produkcji pierwotnej oraz w paszach - Diagnostyka wścieklizny Pracownia Diagnostyki Serologicznej Chorób Zakaźnych - Diagnostyka choroby Aujeszky - Diagnostyka Enzootycznej Białaczki Bydła - Diagnostyka brucelozy - Diagnostyka Choroby Niebieskiego Języka - Diagnostyka Gorączki Q - Diagnostyka otrętu bydła / zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy IBR/IPV
Pracownia Mikrobiologii Środków Spożywczych - Diagnostyka Salmonella w żywności - Diagnostyka Listeria w żywności Pracownia Badao Chemicznych Środków Spożywczych - Badania chemiczne środków spożywczych - Badania chemiczne pasz - Badania chromatograficzne - Badania izotopowe zawartośd cezu Pracownia Przygotowania Podłoży Bakteriologicznych i Szkła Laboratoryjnego zapewnia nieprzerwany dostęp wszystkich pracowni do szkła laboratoryjnego i podłoży mikrobiologicznych wykorzystywanych w diagnostyce laboratoryjnej
Dziękuję za uwagę