Wzrost PKB 3,81% KRÓTKA HISTORIA DOJRZEWANIA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI 0% WOJCIECH ROMAŃSKI Przez ostatnie 25 lat biznes w Polsce przeżył fazę intensywnego i drapieżnego rozwoju, fazę samorefleksji nad odpowiedzialnością oraz poszukiwania różnych jej wymiarów. Punkty zwrotne zostały wyznaczone m.in. przez kamienie milowe i działania pionierów odpowiedzialności. Rząd Tadeusza Mazowieckiego rozpoczyna rozmowy z ONZ na temat wizji zrównoważonego rozwoju świata, przedstawionej w raporcie Nasza wspólna przyszłość z 1987 r. Sejm uchwala 10 ustaw znanych jako plan Balcerowicza pakiet reform gospodarczo-ustrojowych. 1989 Reformy ministra przemysłu Mieczysława Wilczka i uwolnienie rynku tworzą podwaliny pod budowę gospodarki rynkowej. W Polsce powstają tysiące firm prywatnych. 26
KALENDARIUM 2,03% -7,17% Na Szczycie Ziemi Konferencji Narodów Zjednoczonych Środowisko i Rozwój (UNCED) w Rio de Janeiro przyjęta zostaje Agenda 21 (zalecenia i wytyczne dotyczące m.in. ochrony i kształtowania środowiska życia człowieka). Powstaje World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) pierwsza światowa organizacja biznesowa zajmująca się wspieraniem zrównoważonego rozwoju. 1990 1992 Powstaje Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, sprzyjająca zwiększaniu transparentności rynku kapitałowego. 1,5 mln Tyle małych firm działało w Polsce. W 1989 r. było ich 572 tys. W Wielkiej Brytanii powstaje Fairtrade Foundation, organizacja działająca na rzecz promowania sprawiedliwego handlu. 27
5,24% 6,73% 6,24% 0% Pracę w ABB Polska rozpoczyna śp. dr Andrzej Brzozowski, jeden z mentorów i prekursorów polskiego CSR. Powstaje polski oddział The Prince of Wales Business Leaders Forum międzynarodowej organizacji założonej w Wielkiej Brytanii w 1990 r. promującej m.in. odpowiedzialny biznes. Powstaje Fundacja Kronenberga przy banku CitiHandlowy. Powstaje CSR Europe, wiodąca europejska organizacja promująca CSR. 1994 1995 1996 BRE Bank (obecnie mbank) powołuje jako jedna z pierwszych firm fundację korporacyjną (obecnie mfundacja). 1994 2014 Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa pierwszy polski referat naukowy na temat CSR zostaje wygłoszony w Akademii Ekonomicznej w Krakowie przez prof. Annę Lewicką- -Strzałecką. 28 12,9 mld dol. BIZ napłynęło do Polski w latach 1990 1996. Firmy zagraniczne były dla polskich przedsiębiorców źródłem standardów i działań, także w obszarze odpowiedzialnego biznesu.
7,09% KALENDARIUM 4,98% 4,52% W USA powstaje Global Reporting Initiative (GRI), organizacja non profit, której celem jest stworzenie ram odniesienia dla raportowania w obszarze zrównoważonego rozwoju. W PwC w USA powstaje zespół Sustainability Business Consulting, pierwszy taki w firmach doradczych. Powstaje Akademia Rozwoju Filantropii. Odbywa się pierwsza w Polsce konferencja na temat CSR, organizowana przez AIESEC w Lublinie. Dow Jones rozpoczyna publikację pierwszego na świecie indeksu SI (Sustainability Index). Sekretarz Generalny ONZ Kofi Annan przedstawia na Forum w Davos założenia inicjatywy UN Global Compact. Obecnie ma ona 12 tys. członków ze 145 krajów. Global Reporting Initiative (GRI) ogłasza roboczą wersję Wytycznych raportowania zrównoważonego rozwoju. Wersja finalna ukazuje się w 2000 r. ABB prowadzi pierwszy dialog z interesariuszami w Polsce, połączony z publikacją Programu zrównoważonego rozwoju. Elektrownia Opole rozpoczyna pierwszy w Polsce proces budowania całościowej strategii odpowiedzialności społecznej, zgodnie z normą SA8000. 1997 1998 1999 Powstaje norma SA8000, pozwalająca na ocenę działania firm w zakresie etycznego postępowania wobec pracowników i odpowiedzialności społecznej. Odbywa się pierwsza edycja konkursu Dobroczyńca Roku, nagradzającego firmy za działania społeczne nominującym są beneficjenci. 16 mln zł Tyle pieniędzy zebrano do 2014 r. w ramach najdłużej trwającej akcji społecznej Avon kontra rak piersi, która wystartowała w 1998 r. Odbywa się pierwsza publiczna dyskusja na temat CSR w Warszawie, z udziałem ponad 100 osób ze świata biznesu, zorganizowana przez Business Leaders Forum. Rozpoczyna działalność Centrum Etyki Biznesu: ośrodek badań i studiów na rzecz rozwoju etyki i odpowiedzialności biznesu w Polsce założony przez prof. Wojciecha Gasparskiego. 29
4,26% 0% 1,21% 1,44% Niepełnosprawni normalna sprawa pierwsza duża kampania społeczna poświęcona niepełnosprawności zorganizowana przez Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji przy współpracy firmy Philip Morris. Stałą pracę rozpoczyna biuro Forum Odpowiedzialnego Biznesu, najstarszej i największej organizacji pozarządowej w Polsce zajmującej się CSR. Obecnie FOB współpracuje z 45 partnerami strategicznymi. Komisja Europejska publikuje Zieloną Księgę pt. Promowanie europejskich ram dla społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Powstaje FTSE4Good, wprowadzony przez London Stock Exchange i Finacial Times pierwszy w Europie indeks spółek odpowiedzialnych społecznie. Powstaje polskie biuro UN Global Compact, inicjatywy ONZ na rzecz społecznej odpowiedzialności biznesu i wspierania zrównoważonego rozwoju. White Paper: Communication on CSR (Biała Księga) Komisji Europejskiej zawiera strategię realizacji i upowszechniania koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu. Rada Giełdy Papierów Wartościowych zatwierdza zasady dobrych praktyk w zakresie corporate governance dla spółek publicznych. 2000 2001 2002 W USA powstaje Calvert Social Index (CSI) mierzący koniunkturę amerykańskich spółek określanych jako odpowiedzialne społecznie. Odbywa się konferencja nt. odpowiedzialnych inwestycji organizowana przez FOB, z udziałem prof. Leszka Balcerowicza. Ukazuje się książka Więcej niż zysk, czyli odpowiedzialny biznes. Programy, strategie, standardy Bolesława Roka. 30 Bank Zachodni WBK rozpoczyna wydawanie pierwszej w Polsce karty kredytowej affinity. Część wpływów z transakcji jest przekazywana na rzecz Akcji Pajacyk Polskiej Akcji Humanitarnej. FOB zostaje Krajową Organizacją Partnerską CSR Europe jako pierwsza organizacja z krajów kandydujących do UE. Powstaje Grupa Robocza ds. CSR (przedstawicielstwo Banku Światowego w Polsce i FOB).
KALENDARIUM 3,87% 5,35% Sejm uchwalił Ustawę o działalności organizacji pożytku publicznego i wolontariacie. Odbywa się pierwsza edycja Festiwalu Komunikacji Społecznej, zorganizowana pod hasłem Święto komunikowania dla wspólnego dobra. 730 tys. Fundacja Komunikacji Społecznej wraz z firmą Philip Morris Polska publikuje pierwsze w Polsce badanie na temat CSR, jego rozumienia i postrzegania przez opinię publiczną. Pierwszy raport CSR firmy (wydaje go PKN Orlen pt. Partnerstwo i odpowiedzialność). Tylu pacjentów przebadano w ramach czteroletniego Ogólnopolskiego Programu Prewencji Choroby Wieńcowej Polscreen, współorganizowanego przez Polpharmę. To największy dotąd w Polsce program społeczny z dziedziny profilaktyki prozdrowotnej. Polska wstępuje do Unii Europejskiej. Powstaje Forum Darczyńców w Polsce. Powstaje Liga Odpowiedzialnego Biznesu program edukacyjny FOB dla liderów zmian. 2003 2004 Powstaje Zespół ds. Zrównoważonego Rozwoju i Odpowiedzialnego Biznesu w PwC Polska. Forum Odpowiedzialnego Biznesu publikuje pierwszy raport Odpowiedzialny biznes w Polsce; od tej pory ukazuje się on corocznie. 68 % Tylu Polaków deklaruje, że zdarzyło im się wybrać firmę ze względu na jej działalność społeczną, np. dobroczynną (Instytut Spraw Publicznych, Świadomość ekonomiczna społeczeństwa i wizerunek biznesu). Ukazuje się Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie, książka Bolesława Roka. 31
3,62% 6,23% 0% Odbywa się 20 Annual Global Dialogue Caux Round Table na Zamku Królewskim w Warszawie z udziałem 60 liderów światowego biznesu. Odbywa się międzynarodowa konferencja EABIS European Academy of Business in Society w Warszawie, a podczas niej Simon Zadek prezentuje pierwszy Responsible Competitiveness Index dla świata. W ramach inicjatywy UN Global Compact powstają Zasady Odpowiedzialnego Inwestowania (ang. The Principles for Responsible Investment, PRI). 60% TP SA publikuje pierwszy raport społecznej odpowiedzialności przygotowany według wytycznych GRI 2002. dużych i 40 proc. małych polskich firm uważa, że w prowadzeniu działalności gospodarczej należy uwzględniać potrzeby lokalnej społeczności oraz kwestie ekologiczne (badanie CBOS na zlecenie UOKiK). 2005 2006 TP SA (obecnie Orange) tworzy stanowisko menedżera ds. społecznej odpowiedzialności pierwsze takie stanowisko w polskiej firmie. Obrona pierwszego w Polsce doktoratu poświęconego CSR. 73 marki wzięły udział w pierwszym panelu PremiumBrand 2006 mierzącym reputację marek. Marką Najwyższej Reputacji został E.Wedel (Maison Research Consulting i Instytut Millward Brown SMG/KRC). PKPP Lewiatan przyjmuje Kanon Etyczny Przedsiębiorców członków PKPP Lewiatan. Powstaje pierwszy w Polsce raport społeczny oparty na sesjach dialogowych z interesariuszami (British American Tobacco). 32
KALENDARIUM 6,79% 5,13% Powstaje pierwszy w Polsce ranking największych spółek w Polsce ocenianych pod kątem jakości zarządzania społeczną odpowiedzialnością biznesu Good Company Ranking, obecnie Ranking Odpowiedzialnych Firm. W 8 dotychczasowych edycjach wzięło udział niemal 150 największych spółek działających na polskim rynku. Odbywa się pierwsza edycja konkursu Raporty Społeczne, nagradzającego najlepiej sporządzone raporty CSR wydawane w Polsce. 28,5 % Tylu dorosłych Polaków przekazało pieniądze lub dary rzeczowe na rzecz organizacji pozarządowych, ruchów społecznych lub religijnych (badanie Filantropia, wolontariat i 1%, Stowarzyszenie Klon/Jawor i Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu). W Poznaniu odbywa się szczyt klimatyczny COP-14. Ministerstwo Gospodarki publikuje Zrównoważony biznes podręcznik dla małych i średnich przedsiębiorstw. 2007 2008 50 Tyle aktywnie działających fundacji korporacyjnych wykazało badanie Fundacje korporacyjne w Polsce, zrealizowane na zlecenie Forum Darczyńców w Polsce. Pierwsza edycja konkursu Liderzy Filantropii organizowanego co roku przez Forum Darczyńców w Polsce. UNDP wspólnie z PwC przygotowuje raport dotyczący podstaw polityki gospodarczej Polski w zakresie CSR. Zarządzeniem Premiera RP powstaje Zespół ds. Rozwiązań Systemowych w Zakresie Ekonomii Społecznej. 33
1,63% 3,88% 0% Powstaje Zespół ds. Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw przy Prezesie RM. Giełda Papierów Wartościowych rozpoczyna notowanie Respect Index. Podczas pierwszej z cyklicznych konferencji PGNiG pt. Odpowiedzialna energia. Wyzwania zrównoważonego rozwoju w branży energetycznej podpisuje się Deklarację zrównoważonego rozwoju branży energetycznej. 74 % Tylu Polaków uważa, że najważniejszą cechą przedsiębiorcy jest użyteczność dla społeczeństwa (badanie GfK Polonia dla Rzeczpospolitej ). Międzynarodowa Organizacja Standaryzacyjna (International Standarization Organization) publikuje normę ISO 26000, dotyczącą społecznej odpowiedzialności firm. PwC opracowuje w ramach Koalicji CR Kodeks Odpowiedzialnego Biznesu. 2009 2010 Rozpoczynają się studia podyplomowe CSR. Strategia odpowiedzialnego biznesu prowadzone przez ALK we współpracy z PwC pięć zakończonych edycji to kuźnia kadr dla polskiego CSR. Wychodzi pierwszy numer magazynu CR Navigator. Lewiatan i Deloitte w ramach programu Promocja standardów społecznej odpowiedzialności w przedsiębiorstwach prezentują badanie percepcji CSR wśród prezesów dużych polskich firm. Komplementarne badanie wśród kadry menedżerskiej przedstawia FOB i GoodBrand. 34
KALENDARIUM 4,52% 1,94% 1,7% 3,2% * *prognoza MFW 2014 Michael Porter i Mark Kramer publikują artykuł Creating Shared Value: Redefining Capitalism and the Role of the Corporation in Society formułujący koncepcję tworzenia wartości społeczno-ekonomicznej. Komisja Europejska publikuje Odnowioną strategię UE na lata 2011 2014 dotyczącą społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Powstaje Koalicja Prezesi wolontariusze 2011. Inauguracja polskiej wersji Karty Różnorodności": podpisuje ją pierwszych 14 firm. Ogłoszenie raportu Wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050 (MG, PwC i FOB). Rozpoczęcie projektu standaryzacji działań fundacji korporacyjnych przez Forum Darczyńców. 2011 2012 2013 90 Tyle dużych fundacji korporacyjnych aktywnie działa w Polsce. Pierwsza w Polsce edycja konkursu European CSR Award Scheme for Partnerships, Innovation and Impact. 80% ze 100 największych korporacji z 41 krajów świata w raportowaniu społecznym wykorzystuje wytyczne GRI (źródło: KPMG). W 2013 r. przedstawiono najnowszą ich wersję G4. FOT.: WIKIPEDIA.ORG [26] TOMASZ WIERZEJSKI/AGENCJA GAZETA; [27] WOJCIECH BARCZYŃSKI/FORUM; UN PHOTO/MICHOS TZAVAROS; [28] WWW.ODPOWIEDZIALNYBIZNES.PL, UDOSTĘPNIONE PRZEZ FORUM ODPOWIEDZIALNEGO BIZNESU; [29] EMPERYAN (CC BY-SA 3.0); [31] MACIEJ FIGURSKI/FORUM WOJCIECH ROMAŃSKI: współpracownik ośrodka dialogu i analiz THINKTANK, współautor raportów społecznych wielu firm. 35