Wydział Zamiejscowy SWPS we Wrocławiu Kierunek studiów: psychologia Rok akademicki 2013/2014 Semestr: letni Problematyka przemocy domowej w ujęciu interdyscyplinarnym Interdisciplinary perspective on domestic violence issue Forma: zajęcia fakultatywne Liczba godzin: 30 ( 24h w Sali i 6 w e-learningu) / 18 (14 w sali i 4 w e-learningu) ECTS: 3 Tryb studiów: studia dzienne/ zaoczne Wpis do indeksu: możliwość uzyskania wpisu podczas konsultacji Prowadzący mgr Liliana Naumik Kontakt dla studentów Wymagania; kursy wprowadzające wymagane lub zalecane Psycholog, absolwentka Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, obecnie doktorantka SWPS, uczęszczała również do London School of Economics and Political Science. Kilkuletnia działalność w Zespole Interdyscyplinarnym ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz grupach roboczych. Kilkuletnie doświadczenie w pracy klinicznej oraz terapeutycznej. lnaumik@swps.edu.pl Konsultacje: brak Opis kursu: Kurs swą tematyką obejmuje zagadnienie przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem przemocy domowej, jej przyczyn, konsekwencji oraz metod oddziaływania mających na celu zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie. Obejmuje łącznie 18 godz. zajęć, w tym 14 godz. w sali oraz 4 godz. w e learningu dla studentów zaocznych oraz 30 godz. zajęć, w tym 24 godz. w sali oraz 6 godz. w e-learningu. Formy pracy na zajęciach: prezentacje multimedialne, dyskusje, ćwiczenia. Cel zajęć: Kurs ma na celu wzbogacenie wiedzy studentów w zakresie problematyki zjawiska przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem przemocy domowej. Zgodnie z rozporządzeniem rady ministrów z dnia 13 września 2011 r. i wprowadzeniem w życie unowocześnionej procedury Niebieskiej Karty przewidywana jest ścisła współpraca służb wykonujących czynności, które związane są z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Prezentowana wiedza i nabyte umiejętności w trakcie trwania kursu pozwolą na lepsze zrozumienie zjawiska oraz procedur związanych z działaniem w sytuacji przemocy domowej, z punktu widzenia służb i instytucji w działanie zaangażowanych. Przedstawione zostaną umiejętności praktyczne w postępowaniu ze sprawcami przemocy oraz osobami dotkniętymi przemocą w rodzinie. Forma i warunki zaliczenia: Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną. Na zaliczenie z oceną składa się: 1
1. Praca zaliczeniowa: Studenci na zaliczenie przedmiotu mają za zadanie znaleźć artykuł naukowy w języku angielskim, dotyczącym przemocy domowej i w oparciu o jego treść stworzyć prezentację. Dopuszczalna praca w grupach 2-3 osobowych. Odpowiednio wcześniej należy wysłać wybrany artykuł prowadzącej. Ocenie podlega: zgodność artykułu z tematyką zajęć przełożenie na język polski prezentacja ( m.in. klarowność prezentacji ) 2. Wykonanie zadań na platformie e - learningowej Nieobecności: dopuszczalna jedna nieobecność, każda kolejna nieobecność musi zostać nadrobiona na konsultacjach w formie odpowiedzi na pytania z zakresu materiału, który został opuszczony poprzez nieobecność studenta/ studentki na zajęciach. Aktywność: dodatkowo punktowana Punktacja: Prezentacja artykułu max 15 punktów Zadania w e- learningu max 15 punktów: (EL 1 max. 10 punktów do zdobycia, EL 2 max. 5 punktów do zdobycia) 30 29 celujący 28 26 b. dobry 25 23 + dobry 22 20 dobry 19 17 + dostateczny 16 15 dostateczny 1. Zjawisko przemocy. Definicja i rodzaje przemocy. Agresja, rozróżnienie między agresją, a przemocą. Przyczyny i objawy przemocy. Objawy przemocy Fazy cyklu przemocy. Mazur, J. ( 2002). Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. R. 1.3, R. 1.4 Relacje wewnątrzrodzinne oparte na przymusie, Sieć przemocy w rodzinie s. 27 55. 2. Zjawisko przemocy cz 2. Fazy cyklu przemocy Problematyka przemocy domowej. Czym jest klaps? Przykłady Szwecji i Norwegii. Analiza artykułów 2
O przemocy seksualnej. Artykuł Przemoc ma różne odmiany, autor: Monika Jaroszewska, link do artykułu: http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/131-przemoc/1455-przemoc-ma-rozne-odmiany-monika-jaroszewska.html Artykuł Przykład ze Szwecji, autor: Monika Ksieniewicz, link do artykułu: http://www.niebieskalinia.pl/pismo/wydania/dostepne-artykuly/4566-przyklad-ze-szwecji 3. Sprawcy przemocy. Profil sprawców przemocy. Źródła zachowań przemocowych i czynniki sprzyjające rozwojowi przemocy. Ile kosztuje przemoc domowa? Badania brytyjskie. Mazur, J. ( 2002). Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. R. 3.3 Sprawca przemocy s. 124 142. Herman, J., L. ( 2002). Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. R.4 Zniewolenie s. 85 105. 4. Ofiary przemocy. Czynniki wpływające na to, że osoba doświadczająca przemocy tkwi w środowisku przemocowym. Dlaczego osoba doświadczająca przemocy nie szuka/ unika pomocy? Mity i stereotypy w myśleniu o osobach doświadczających przemocy. Dziecko jako świadek przemocy domowej. Jak rozpoznać, że dziecko jest krzywdzone? Przemoc wobec osób starszych. Herman, J., L. ( 2002). Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. R.5 Maltretowane dzieci s. 106 125. 5. Interwencje i działania w sytuacji przemocy domowej. Metody i techniki interwencji. Jak rozmawiać ze sprawcą przemocy? Jak rozmawiać z osobą w stosunku do której stosowano przemoc? Jak rozmawiać z dzieckiem doświadczającym przemocy? Służby i instytucje w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Artykuł Pomoc i przemoc, opieka jako proces zrozumienia autor: Maria Kuźmicz, link do artykułu: 3
http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/131-przemoc/1461-pomoc-i-przemoc-opieka-jako-proces-zrozumienia-mariakuzmicz.html Mazur, J. ( 2002). Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. R. 3.4 Możliwości i sposoby wsparcia dla ofiar przemocy s. 142 156. 6. Procedura Niebieskiej Karty oraz rola Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Rozwiązywania Przemocy w Rodzinie. Ustawy rządowe w sprawie problematyki przemocy w rodzinie. Czym jest Niebieska Karta i jakie są etapy tej procedury? Czym jest Zespół Interdyscyplinarny ds. Rozwiązywania Problemów przemocy w Rodzinie, jego cele, skład i obowiązki. Działanie grup roboczych. Polskie prawo ( kodeks karny) w sprawie ścigania sprawców przestępstw wobec osób bliskich. Zapoznanie się przed zajęciami z formą oraz procedurą Niebieskiej Karty materiały dostarczone przez prowadzącą. Artykuł Interdscyplinarne pomaganie, autor: Piotr Teisseyre, link do artykułu: http://www.niebieskalinia.pl/pismo/wydania/dostepne-artykuly/4656-interdyscyplinarne-pomaganie 7. Prezentacje studentów, podsumowanie zajęć. Zajęcia w e-learningu : 1. Problematyka przemocy. Proszę przeprowadzić 3 krótkie wywiady z wybranymi przez siebie osobami w których zadane zostaną pytania: - Czym dla Pani/ Pana jest przemoc/ przemoc domowa? - Skąd bierze się przemoc domowa? Jakie są jej powody według Pani/ Pana? - Dlaczego często, dzieje się tak, że osoba krzywdzona w środowisku domowym, nie szuka pomocy? Chciałabym aby poprzez to zadanie, mogli Państwo zapoznać się z różnymi opiniami, przekonaniami na temat przemocy domowej funkcjonujących w społeczeństwie. Stąd też prośba aby osoby te pochodziły z różnych środowisk/ sfer/ zwodów/ w różnym wieku. Wybór należy do Państwa, ale prosiłabym aby nie były to np. 3 koleżanki/ koledzy ze studiów. Na podstawie 3 krótkich wywiadów, proszę napisać krótki ( min. 3, max. 5 stron A4 ) esej, w którym skomentują państwo wypowiedzi osób udzielających wywiadu w świetle posiadanej i zdobywanej podczas zajęć wiedzy psychologicznej na temat przemocy domowej. Wymagania formalne: Czcionka 11, interlinia 1, 15, marginesy: 2 cm z każdej strony, format word, pdf, Proszę pamiętać o odniesieniach do literatury, oraz zamieszczeniu bibliografii. Zadanie należy wykonać indywidualnie oraz zamieścić na e-learningu w wyznaczonym terminie. W razie potrzeby na zajęciach podana zostanie dodatkowa literatura. Ocenie podlega: różnorodność wybranych osób udzielających wywiad trafne odniesienia do wiedzy psychologicznej treść, język 4
2. O osobach doświadczających przemocy cd. M. in. zjawisko stalkingu oraz przemoc wobec osób niepełnosprawnych. Artykuły zamieszczone na platformie e learningowej. Quiz lub krzyżówka 5