Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Autorka: Dorota Zaród EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA, SZKOŁA PODSTAWOWA I ETAP EDUKACYJNY SKRÓCONY OPIS LEKCJI: PO CO SĄ POTRZEBNE PSZCZOŁY? Podczas lekcji zostaną przedstawione przyczyny, dla których człowiek hoduje pszczoły. Uczniowie poznają też inne znaczenie pszczół w przyrodzie. Odpowiedzą na pytanie: co się stanie, gdy zabraknie pszczół? Znajdą sposoby pomagania pszczołom w przetrwaniu, wykonają prosty domek dla dzikich pszczół. CELE LEKCJI: Uczeń wie, że pszczoły żyją w ulach a ule tworzą pasieki, że pszczołami zajmuje się pszczelarz (bartnik). Wie także, że są również dzikie pszczoły, które nie mieszkają w ulach. Uczeń potrafi wymienić, co dają nam pszczoły (miód, wosk, mleczko pszczele, kit pszczeli). Uczeń wie, co jeszcze zawdzięczamy pszczołom (zapylają rośliny). Uczeń potrafi wymienić sposoby ochrony pszczół przed wyginięciem. PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ I ETAP EDUKACYJNY : KLASY I III EDUKACJA WCZESNOSKOLNA 6. Edukacja przyrodnicza. Wychowanie do rozumienia i poszanowania przyrody ożywionej i nieożywionej. Uczeń kończący klasę I: 1) w zakresie rozumienia i poszanowania świata roślin i zwierząt: a) rozpoznaje rośliny i zwierzęta żyjące w takich środowiskach przyrodniczych, jak: park, las, pole uprawne, sad i ogród (działka), d) wie, jaki pożytek przynoszą zwierzęta środowisku: niszczenie szkodników przez ptaki, zapylanie kwiatów przez owady, spulchnianie gleby przez dżdżownice, e) zna zagrożenia dla środowiska przyrodniczego ze strony człowieka: wypalanie łąk i ściernisk, zatruwanie powietrza i wód, pożary lasów, wyrzucanie odpadów i spalanie śmieci itp.; chroni przyrodę: nie śmieci, szanuje rośliny, zachowuje ciszę w parku i w lesie, pomaga zwierzętom przetrwać zimę i upalne lato. ADRESACI: Uczniowie szkół podstawowych klasy I. CZAS REALIZACJI: 1 godz. lekcyjna (45 min.) METODY/FORMY REALIZACJI: pokaz filmu pogadanka 1
prezentacja, degustacja praca w grupach MATERIAŁY POMOCNICZE: słoik miodu do degustacji, wosk do wykonania świecy lub świeca woskowa gotowa, kosmetyki zawierające miód, propolis, mleczko pszczele, lekarstwa z dodakiem miodu i propolisu, zdjęcie łąki z kwiatami i owadami, sadu z owocami, plansze z owocami i warzywami, tekst wiersza "Zmartwienie pszczoły" załącznik 1, film "Jak powstaje miód" - http://www.scholaris.pl/zasob/102327, labirynt do wydrukowania załącznik 2 instrukcja budowania domków dla dzikich pszczół http://www.slideshare.net/pszczoly/instrukcja-budowy-gniazd-dla-pszcz-dziko-yjcych, materiały do budowy domku: kobiałka na truskawki, pędy bambusa lub trzciny, 2 pniaczki przycięte na szerokość kobiałki z wywierconymi otworami. PRZEBIEG ZAJĘĆ Część wstępna Nauczyciel pokazuje dzieciom słoik miodu, świecę, balsam lub krem zawierający miód, tabletki na gardło z miodem i pyta, co mają ze sobą wspólnego. Czy dzieci wiedzą, kto pomógł zrobić te rzeczy? Rozmowa na temat pszczół - gdzie żyją, kto je hoduje (powinno się pojawić pojęcie "pasieka"), co pszczoły dają ludziom (miód, wosk, mleczko pszczele, kit pszczeli). Swobodna rozmowa na temat zdrowotnych właściwości miodu. Degustacja miodu. 10 min. Część właściwa zajęć Prezentacja filmu pt. "Jak powstaje miód". Omówienie treści filmu, ze zwróceniem uwagi na to, komu jeszcze pomagają pszczoły (roślinom w zapyleniu). 10 min. Co by się stało, gdyby zabrakło pszczół? Czego by nie było? Nauczyciel prezentuje zdjęcie łąki, obrazki owoców i warzyw, drzew, zwierząt. Dzieci wymieniają, czego zabrakłoby bez pszczół (kwiatów, owoców na drzewach, warzyw) i kolejno zakrywają te obrazki. Uświadomienie dzieciom, że gdy wyginą pszczoły, nie będzie wielu produktów, które człowiek zjada, nie tylko miodu. Zabraknie pożywienia dla zwierząt roślinożernych a wkrótce dla wszystkich i zwierzęta wyginą. 5 min. Recytacja wiersza pt. "Zmartwienie pszczoły" (Załącznik 1). Dzieci uważnie słuchają, a następnie odpowiadają na pytania: Jakie pszczoła miała zmartwienia? (było mało prawdziwych kwiatów, a niektóre były skażone, czyli zanieczyszczone); Jak możemy chronić pola i łąki? (nie śmiecić, nie używać środków, które szkodzą pszczołom); 2
Jak możemy jeszcze pomóc pszczołom (gdy mamy ogródek lub balkon możemy posadzić różne kwiaty, by kwitły bardzo długo, by pszczoły miały nektar); Ludzie mogą nie wypalać traw, a nawet budować domki dla dzikich pszczół. 5 min. Część końcowa Instrukcja wykonania domku dla dzikich pszczół. Dzieci z przyniesionych materiałów wykonują domek dla pszczół, zgodnie z instrukcją. 15 min. http://www.slideshare.net/pszczoly/instrukcja-budowy-gniazd-dla-pszcz-dziko-yjcych ( na następny dzień dzieci z nauczycielem montują domek dla pszczół w przyszkolnym ogródku oraz sadzą rośliny miododajne: lawenda, chabry, miodunka, berberys). Więcej przykładów na stronie: http://www.swiatkwiatow.pl/tagi/tag/kwiaty%20miododajne Zadanie domowe. Narysuj na górze labiryntu pszczołę a na dole kwiatek, a następnie poprowadź pszczołę do kwiatka - załącznik 2. 3
Załącznik 1 źródło: http://wiersze.kobieta.pl/wiersze/zmartwiene-pszczoly-136823 ZMARTWIENIE PSZCZOŁY Przyleciała pszczoła, Na kwiatek niebieski, Lecz on jest skażony, Lecą pszczole łezki. Usiadła zmartwiona, Na kwiatek różowy, Nektaru tu nie ma, On jest plastikowy! Załamana leci dalej. Jest gdzieś ogród kwiatów żywych?! Nie zrobi, przecież sztucznego miodu, Potrafi robić, tylko prawdziwy! Musi wykonać zadanie, Znaleźć kwiaty pachnące. Zmęczyły się jej skrzydełka, Upadła na łące. Kilkanaście minut, Tak na trawie leży, Poruszyła się troszeczkę, Gdy poczuła zapach świeży. Pszczole, co raz lepiej, Już oprzytomniała, Szybko z żywych kwiatów, Nektar pozbierała. W domku zwanym ulem, Gdzie mieszkanko miała, Nektar na miód przerobiła, I ludziom go dała. Miodem serce można wzmocnić, Będzie zdrowe długie lata, Gdyby pszczół zabrakło, Byłby koniec świata! Chrońmy pola, chrońmy łąki, Wokół chemii dosyć! Gdyby pszczoły mówić mogły, Chciałyby nas o to prosić! 4
Załącznik 2 Labirynt ze strony Discovery Education. Nadajemy nazwę naszego labiryntu, np. Lata pszczoła po łące oraz wybieramy różne kształty labiryntu, a następnie tworzymy labirynt. http://puzzlemaker.discoveryeducation.com/advmazesetupform.asp 5