PS.1.AJ.0932/8/09 Data sporządzenia: Szczecin, 25 maja 2009r. P R O T O K Ó Ł z kontroli problemowej przeprowadzonej w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Gryficach w dniu 17 kwietnia 2009 r. Adres placówki: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Dworcowa 22 72-300 Gryfice Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: Anna Jasina - starszy inspektor - kierownik zespołu, Renata Karwowska starszy inspektor wojewódzki, na podstawie UpowaŜnienia Nr 39/2009 z dnia 17 kwietnia 2009 r. wydanego przez dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano kierownika kontrolowanej jednostki z programem kontroli. Zakresem kontroli objęto: Realizację zadań własnych powiatu dotyczących prowadzenia poradnictwa specjalistycznego, ze szczególnym uwzględnieniem dla rodzin zastępczych. Wyjaśnień udzielała: Pani Ewa Godycka kierownik placówki, Pani Joanna Malińska pracownik socjalny. Ustalenia kontroli: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gryficach jest jednostką organizacyjną, która zgodnie z art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728), realizuje zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej, określone w art. 19 i art. 46 tej ustawy oraz 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 1
18 października 2004 r. w sprawie rodzin zastępczych (Dz. U. Nr 233, poz. 2344 z późn. zm.). Dyrektorem kontrolowanej jednostki od dnia 1.02.2003 r. jest Pani Ewa Godycka. Poradnictwo specjalistyczne Poradnictwo prawne Zatrudniony w ramach Punktu Interwencji Kryzysowej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie prawnik, udzielał raz w tygodniu po 3 godziny porad dla osób i rodzin znajdujących się w sytuacji kryzysowej. Skorzystało 100 rodzin, w tym 5 rodzin zastępczych. Poradnictwo psychologiczne Zatrudniony w ramach Punktu Interwencji Kryzysowej psycholog, udzielał przez 8 godzin tygodniowo porad dla osób i rodzin znajdujących się w sytuacji kryzysowej. Skorzystały 144 rodziny, w tym 13 rodzin zastępczych. Poradnictwo rodzinne Prowadzone było w: - Punkcie Interwencji Kryzysowej poprzez: terapię dla ofiar przemocy w rodzinie, terapię dla osób uzaleŝnionych od narkotyków i ich rodzin, spotkania z pracownikiem socjalnym (osoba pierwszego kontaktu); - Dziale Rodzin Zastępczych w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, gdzie: Pracownik socjalny zajmujący się i ściśle współpracujący z rodzinami zastępczymi udzielał wszelkich informacji dotyczących rodzin zastępczych, wsparcia, doradztwa i pomocy funkcjonującym rodzinom zastępczym. Podejmował przy współpracy z pracownikiem socjalnym ds. rodzin biologicznych, sądem, kuratorami, ośrodkami pomocy społecznej, próby łagodzenia konfliktów pomiędzy rodzinami zastępczymi a biologicznymi. W sytuacjach trudnych i złoŝonych, wykraczających poza kompetencje pracownika socjalnego, kierował rodziny zastępcze do odpowiednich specjalistów (psycholog, prawnik, terapeuci). Pracownik socjalny ds. rodzin biologicznych dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych udzielał wsparcia, doradztwa i pomocy w sprawach dotyczących kontaktów rodzin biologicznych z rodzinami zastępczymi, odwiedzin dzieci w miejscu zamieszkania rodziny zastępczej, urlopowania dzieci do domu rodzinnego w dni wolne od nauki. Prowadził poradnictwo w kwestii kontaktów z sądem, pomocy przy formułowaniu wniosków, pism. Pośredniczył w kontaktach z rodzinami zastępczymi, w których przebywają dzieci. Próbował przy współpracy z pracownikiem socjalnym ds. rodzin zastępczych, sądem, kuratorami, ośrodkami pomocy społecznej, łagodzić konflikty pomiędzy rodzicami biologicznymi a zastępczymi. Proponował 2
podjęcie terapii w zaleŝności od typu problemu w rodzinie i udzielał wsparcia podczas terapii. Inne Wstępne rozpoznanie problemu odbywało się w PIK przez pracownika socjalnego jako osoby pierwszego kontaktu. Ogółem skorzystały 363 osoby. Poradnictwo dla rodzin zastępczych Na terenie Powiatu Gryfickiego w 2008 r. funkcjonowało 106 spokrewnionych rodzin zastępczych, 16 niespokrewnionych rodzin zastępczych, 6 zawodowych rodzin zastępczych. Odbyło się szkolenie dla 20 osób, w tym dla kandydatów na rodziny zastępcze oraz osób pełniących juŝ funkcję rodzin zastępczych, według programu Rodzina. Natomiast szkolenie o charakterze grupy wsparcia objęło 10 uczestników, głównie rodziny zastępcze zawodowe. W ramach PIK odbywały się indywidualne spotkania z psychologiem oraz prawnikiem. Z tej formy pomocy korzystało 18 rodzin zastępczych, w tym z pomocy psychologa 13 rodzin, z pomocy prawnej 5 rodzin. W ramach projektu Stworzenie systemu skutecznego wsparcia dla rodzin zastępczych z terenu Powiatu Gryfickiego, prowadzone były indywidualne spotkania i konsultacje z poszczególnymi specjalistami (psycholog, terapeuta rodzinny, prawnik, pedagog, doradca ds. osób niepełnosprawnych, pracownik socjalny). Ogółem skorzystało 112 osób, w tym 55 rodzin zastępczych wraz z dziećmi. Podejmowano działania edukacyjno-promujące poprzez wydanie poradnika dla rodzin zastępczych. Rodzinom zastępczym udzielono pomocy w zakresie: - wsparcia i doradztwa w trudnościach wychowawczych z dziećmi, problemach szkolnych, kontaktach z rodzinami biologicznymi dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych, - pomocy w przygotowaniu młodzieŝy przebywającej w rodzinach zastępczych do procesu usamodzielnienia (udzielanie informacji dotyczących moŝliwości dalszego kształcenia, moŝliwości uzyskania pomocy pienięŝnej na kontynuowanie nauki oraz innych form pomocy pienięŝnej i rzeczowej, wsparcie i doradztwo dla rodziny zastępczej i pełnoletnich wychowanków). Podjęto pracę z 107 rodzinami biologicznymi na rzecz powrotu ich dzieci do domu rodzinnego. Przeprowadzono wywiady środowiskowe oraz wizje lokalne w miejscu zamieszkania rodziny. Udzielono wsparcia, pomocy i doradztwa w sprawach dotyczących dzieci. Proponowano podjęcie terapii w zaleŝności od typu problemu i udzielano wsparcia podczas jej trwania. Utrzymywano stały kontakt z właściwym z uwagi na miejsce zamieszkania rodziny ośrodkami pomocy społecznej, kuratorem sądowym zawodowym i społecznym oraz władzami gminy i szkołami. Prowadzono stałą współpracę z sądem. 3
Współpracowano z innymi powiatami za pośrednictwem PCPR/MOPR w przypadku, gdy dziecko pochodziło spoza terenu Powiatu Gryfickiego. Dobra praca z rodziną biologiczną oraz dobra współpraca z sądem, ośrodkami pomocy społecznej, kuratorami sądowymi, gminami, szkołami, przyczyniły się do powrotu 8 dzieci do domu rodzinnego. Przez PCPR podejmowana jest współpraca na rzecz pomocy dziecku i rodzinie z: ośrodkami pomocy społecznej w powiecie, władzami gmin: Gryfice, Płoty, Trzebiatów, Karnice, Brojce, Rewal, Sądem Rejonowym w Gryficach III Wydział Rodzinny i Nieletnich, kuratorami sądowymi (zawodowymi i społecznymi), Policją, Domem Dziecka w Gryficach, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Gryficach, szkołami podstawowymi, gimnazjami oraz szkołami ponadgimnazjalnymi (głównie współpraca z pedagogami), gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych, Szpitalem Rejonowym w Gryficach. PCPR często występuje do Sądu z prośbą o zmianę postanowienia, na przykład w celu powrotu dzieci do rodziny biologicznej lub zmiany dotyczącej sprawowania władzy rodzicielskiej, co umoŝliwia wszczęcie procedury adopcyjnej. Podejmowana współpraca z sądem dotyczyła: umieszczania dzieci w rodzinach zastępczych oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych, moŝliwości powrotu dzieci do domu rodzinnego lub zgłoszenia do adopcji, opiniowania kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych niespokrewnionych z dzieckiem, urlopowania dzieci do domu rodzinnego oraz monitorowania rodziny podczas pobytu dzieci, interwencyjnego umieszczania dzieci w pogotowiach rodzinnych lub placówce, okresowego spotkania z sędzią. Podejmowane działania przyczyniły się do polepszenia współpracy pomiędzy rodzinami zastępczymi, a rodzinami biologicznymi w kwestiach dotyczących kontaktów z dziećmi w miejscu zamieszkania rodziny zastępczej oraz urlopowania dzieci do domu rodzinnego, a takŝe powrótu dzieci do domu rodzinnego po długotrwałych i intensywnych oddziaływaniach specjalistów wobec rodziny biologicznej, przy ścisłej współpracy z instytucjami właściwymi z uwagi na miejsce zamieszkania rodziny. Ocena kontrolowanej jednostki Jednostka realizuje zadania określone w art. 19 pkt 2 i art. 46, ustawy o pomocy społecznej oraz 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej w sprawie rodzin zastępczych. Na terenie Powiatu Gryfickiego funkcjonuje rozwinięte poradnictwo specjalistyczne w oparciu o Punkt Interwencji Kryzysowej oraz Dział Rodzin Zastępczych w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Udzielane są porady prawne, psychologiczne, pedagogiczne, socjalne, rodzinne. 4
Prowadzone jest poradnictwo dla rodzin zastępczych. Odbyło się szkolenie dla kandydatów na rodziny zastępcze i osób pełniących juŝ funkcję rodzin zastępczych, a takŝe szkolenie dla zawodowych rodzin zastępczych. Punkt Interwencji Kryzysowej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie udzielał porad prawnych i psychologicznych dla rodzin zastępczych. W ramach projektu Stworzenie systemu skutecznego wsparcia dla rodzin zastępczych z terenu Powiatu Gryfickiego, prowadzone były indywidualne spotkania i konsultacje z poszczególnymi specjalistami (psycholog, terapeuta rodzinny, prawnik, pedagog, doradca ds. osób niepełnosprawnych, pracownik socjalny). Rodzinom zastępczym udzielono wsparcia i doradztwa w zakresie trudności wychowawczych z dziećmi, problemów w szkole, trudności w kontaktach z rodzinami biologicznymi dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych, pomocy w przygotowaniu młodzieŝy przebywającej w rodzinach zastępczych do procesu usamodzielnienia. Podejmowano szerokie działania mające na celu powrót dzieci z rodzin zastępczych do rodzin biologicznych. Z 107 rodzin z którymi podjęto współpracę, do domu rodzinnego powróciło 8 dzieci. Podejmowana jest współpraca na rzecz pomocy dziecku i rodzinie z ośrodkami pomocy społecznej w powiecie, władzami gmin powiatu, Sądem Rejonowym w Gryficach, kuratorami sądowymi, Policją, Domem Dziecka w Gryficach, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Gryficach, szkołami podstawowymi, gimnazjami oraz szkołami ponadgimnazjalnymi, gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych, Szpitalem Rejonowym w Gryficach. Efektami podejmowanych działań jest polepszenie współpracy pomiędzy rodzinami zastępczymi, a rodzinami biologicznymi oraz powroty dzieci do domu rodzinnego. PowyŜsze zapisy zostały omówione z Kierownikiem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Gryficach. Dokonano wpisu w ksiąŝce kontroli pod pozycją 1 / 2009. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złoŝeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. 5
Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gryficach - egzemplarz nr 1 - a / a - egzemplarz nr 2 Kierownik kontrolowanej jednostki Kontrolujący Szczecin, dnia 29 maja 2009 r. 6