P R O T O K Ó Ł z kontroli sprawdzającej przeprowadzonej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Koszalinie w dniu 23 listopada 2011 r.

Transkrypt

1 PS [JM] Data sporządzenia: Szczecin, 14 grudnia 2011r. Adres placówki: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Monte Casino Koszalin P R O T O K Ó Ł z kontroli sprawdzającej przeprowadzonej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Koszalinie w dniu 23 listopada 2011 r. Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: Janusz Modrzejewski - starszy inspektor wojewódzki - legitymacja służbowa nr 9/2011, osoba kierująca zespołem, Anna Jasina starszy inspektor - legitymacja służbowa nr 5/2011, na podstawie Upoważnienia Nr 143/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. wydanego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Kontrolą objęto okres od dnia 12 lipca 2010 r. do dnia kontroli. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano Panią Małgorzatę Szymczyk dyrektora kontrolowanej jednostki z programem kontroli. Zakresem kontroli objęto realizację zadań własnych powiatu określonych w art. 19 i art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Podczas kontroli analizie poddana została następująca tematyka: 1) organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym, 2) zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pobawionym opieki rodziców, 3) sprawowanie nadzoru nad działalnością rodzinnej opieki zastępczej, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, jednostek specjalistycznego poradnictwa, ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych, ośrodków interwencji kryzysowej, Wyjaśnień udzielała: Pani Małgorzata Szymczyk dyrektor jednostki kontrolowanej, Pani Urszula Borzęcka kierownika Działu Opieki Zastępczej, 1

2 Ustalenia kontroli: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie jest jednostką organizacyjną, która zgodnie z art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.), realizuje zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej, określone w art. 19 pkt 3, 4 oraz art. 112 pkt 8. Dyrektorem kontrolowanej jednostki od dnia r. jest Pani Małgorzata Szymczyk. W dniach marca 2010 r. zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie przeprowadził w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Koszalinie kontrolę kompleksową w zakresie realizacji zadań własnych powiatu i zleconych z zakresu administracji rządowej, zapisanych w art. 19, art. 20 i art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Wyniki zostały przedstawione w protokole. Większość zagadnień objętych kontrolą realizowano prawidłowo. Zakres, w którym występowały pewne nieprawidłowości dotyczył zapewnienia opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pobawionym opieki rodziców. Wydano następujące zalecenia: 1) Dzieci u których zdiagnozowano zaburzenia zachowania i/lub demoralizację, należy umieszczać w odpowiednich dla nich formach opieki, zapewniających terapię i resocjalizację dostosowaną do ich potrzeb. 2) Przy umieszczaniu dzieci w zastępczych formach opieki należy kierować się bezwzględnie dobrem dziecka oraz zasadą nie rozdzielania rodzeństw. 3) Podjąć skuteczniejsze wsparcie funkcjonujących zawodowych rodzin zastępczych, celem przeciwdziałania zmniejszaniu liczby tych rodzin oraz podnoszenia ich umiejętności w wypełnianiu tej funkcji. 4) Przestrzegać wymogu co do liczby dzieci jednocześnie umieszczonych w zawodowych rodzinach zastępczych, określonej w przepisach. 5) Właściwie dokumentować porozumienie z dyrektorem placówki opiekuńczo-wychowawczej w sprawie skierowania dziecka do placówki. 6) W skierowaniach do placówek zamieszczać informację o załączonej dokumentacji. 7) Jednoznacznie określić zapisy w sprawie nadzoru sprawowanego w imieniu Prezydenta Miasta nad działalnością rodzinnej opieki zastępczej, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, jednostek specjalistycznego poradnictwa, ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych, ośrodków interwencji kryzysowej przy pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. 2

3 Umieszczanie dzieci u których zdiagnozowano zaburzenia zachowania i/lub demoralizację w odpowiednich dla nich formach opieki, zapewniających terapię i resocjalizację dostosowaną do ich potrzeb Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej podejmował działania wobec dzieci u których zdiagnozowano zaburzenia zachowania lub demoralizację. W indywidualnych przypadkach poszukiwano miejsca w placówkach na terenie innych powiatów, występowano do sądu o zmianę postanowienia na MOS lub MOW, DPS, czy na leczenie szpitalne. Z chwilą zmiany postanowienia sądu lub skompletowania dokumentacji, umieszczano dzieci w odpowiednich dla nich formach opieki, zapewniających opiekę, terapię i resocjalizację dostosowaną do ich potrzeb (Zał. Nr 1). Przestrzeganie zasady dotyczącej nie rozdzielania rodzeństw przy umieszczaniu w opiece zastępczej Przy umieszczaniu dzieci w zastępczych formach opieki MOPS kierował się dobrem dzieci oraz zasadą nie rozdzielania rodzeństw. Jednakże z uwagi na brak miejsc w rodzinach zastępczych lub placówkach, zdarzały się sytuacje rozdzielenia spokrewnionych ze sobą małoletnich, szczególnie w przypadkach licznego rodzeństwa. Zgodnie z pisemną informacją przedstawioną przez MOPS, po umieszczeniu w kontrolowanym okresie w placówce bądź rodzinie zastępczej, było 6 przypadków rozdzielenia rodzeństw (Zał. Nr 2 i Nr 3). Rodzeństwo po rozwiązaniu rodziny zastępczej nie znaleziono nowej rodziny. Z uwagi na pogarszające się zachowanie małoletniej sąd skierował dziewczynkę do Wielofunkcyjnej Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej. Postępująca demoralizacja i pogłębiające się niedostosowanie społeczne stanowiące zagrożenie dla otoczenia i dla niej samej było podstawą do skierowania do Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego Pozostałe rodzeństwo przebywało w domu u matki biologicznej. Rodzeństwo razem spędza czas wolny od nauki w domu. Rodzeństwo - nie znaleziono rodziny zastępczej dziewcząt, ze względu na różnicę wieku i występujące z nimi problemy wychowawcze. Dziewczęta zostały umieszczone w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej, a następnie w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej. Pozostałe rodzeństwo przebywało w zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego, a następnie w Rodzinnym Domu Dziecka. Siostry kontaktują się telefonicznie z rodzeństwem przebywającym w RDDz, mają osobisty kontakt z rodzeństwem w domu u matki biologicznej w czasie wakacji. Rodzeństwo - małoletnia przebywała wraz z rodzeństwem w zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej rodzinie zastępczej. Z powodu trudności wychowawczych sąd zmienił postanowienie i umieścił małoletnią w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej. Dziewczynka nie utrzymuje żadnych kontaktów z rodzeństwem. 3

4 Rodzeństwo - zgodnie z decyzją sądu i rodziny przebywają w spokrewnionych rodzinach zastępczych. Rodzeństwo utrzymuje częsty kontakt w formie odwiedzin. Rodzeństwo - zbyt duża liczba dzieci dla jednej rodziny, po uregulowaniu sytuacji prawnej, sąd pozbawił władzy rodzicielskiej rodziców biologicznych. Piątka rodzeństwa trafiła do zawodowej rodziny zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego. Troje z nich zostało oddanych do adopcji, a dwójka została umieszczona w niespokrewnionej rodzinie zastępczej. Natomiast dwójka pozostałego rodzeństwa została umieszczona w zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego, następnie w niespokrewnionej rodzinie zastępczej, a obecnie przebywają w RDDz. Brak kontaktu z rodzeństwem z powodu adopcji. Brat nie dąży do kontaktów z dziewczynkami, siostra dąży do kontaktów jak jest u matki biologicznej lub gdy odwiedza byłą rodzinę zastępczą. Rodzeństwo - zostało rozdzielone z uwagi na fakt, iż w chwili pilnej konieczności zapewnienia rodzeństwu środowiska zastępczego MOPS nie dysponował rodziną zastępczą, która mogłaby przyjąć całą czwórkę pod swoją opiekę. Zawodowe rodziny zastępcze o charakterze pogotowia rodzinnego przyjęły po 2 dzieci w/w rodzeństwa. MOPS nadal czynił starania by małoletni trafili do jednej rodziny zastępczej. Rodzeństwo obecnie przebywa w jednej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej rodzinie zastępczej. Wsparcie funkcjonujących zawodowych rodzin zastępczych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie wspierał funkcjonujące zawodowe rodziny zastępczej poprzez niżej wymienione działania: 1) Spotkania edukacyjno szkoleniowe realizowane przez Dział Opieki Zastępczej w 2010 roku, prowadzone przez specjalistów (pedagog, ratownik medyczny, psycholog, kurator sądowy, doradca zawodowy). Tematyka spotkań obejmowała: opanowanie trudnych zachowań, pierwsza pomoc przedmedyczna, pomoc dzieciom i młodzieży z trudnościami w uczeniu się, postępowanie w sytuacji wykonania postanowienia sądu dot. umieszczenia małoletniego w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo wychowawczej, stres i wypalenie zawodowe, sprawa wyboru zawodu przez dziecko usamodzielniające się z rodziny zastępczej. W spotkaniach brało udział około osób. Ponadto przeprowadzono Dzień Rodzicielstwa Zastępczego oraz spotkanie wigilijne (Zał. Nr 4). 2) Spotkania edukacyjno szkoleniowe realizowane przez Dział Opieki Zastępczej w 2011 roku, prowadzone przez specjalistów. Tematyka spotkań obejmowała: przemoc w rodzinie w świetle nowej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, pierwsza pomoc przedmedyczna (oparzenia), kształtowanie świadomości planowania kariery zawodowej młodzieży z rodzin 4

5 zastępczych, rola rodziny zastępczej w świetle ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W spotkaniach brało udział około osób. Ponadto przeprowadzono Dzień Rodzicielstwa Zastępczego (Zał. Nr 4). 3) Warsztaty wyjazdowe dla rodzin zastępczych wraz z dziećmi zorganizowane w dniach października 2010 r. dla uczestników projektu Dobro dziecka przede wszystkim! wsparcie niespokrewnionych i zawodowych niespokrewnionych rodzin zastępczych w kreowaniu pozytywnego wzorca rodziny wśród dzieci z rodzin zastępczych i mieszkańców Gminy Miasta Koszalin. Celem warsztatów było wypracowanie modelu rodziny i nabycie umiejętności eliminowania i radzenia sobie z zagrożeniami prawidłowego funkcjonowania rodziny. Warsztaty obejmowały treningi z zakresu następujących bloków tematycznych: prawidłowe relacje rodzinne, życie emocjonalne, zagrożenia prawidłowego funkcjonowania rodziny, patologie, sytuacje trudne i kryzysowe. W warsztatach uczestniczyły 94 osoby - dorośli i dzieci (Zał. Nr 5). Umieszczanie dzieci w zawodowych rodzinach zastępczych Ośrodek stara się przestrzegać wymogu co do liczby dzieci jednocześnie umieszczanych w zawodowych rodzinach zastępczych określonych w przepisach zawartych w ustawie o pomocy społecznej z 12 marca 2004r. Ilość umieszczonych dzieci w zawodowych rodzinach zastępczych przekracza wymogi określone regulacją prawną w sytuacji, gdy zaistnieje pilna interwencja, konieczność natychmiastowego objęcia dziecka opieką zastępczą, w przypadku zagrożenia życia i zdrowia dzieci oraz porzucenia dziecka tj. dzieci pozostawione w szpitalu. W 2010 r. umieszczono w rodzinach zastępczych 68 dzieci w tym 35 dzieci w zawodowych rodzinach zastępczych. W 2011 r. umieszczono w rodzinach zastępczych 63 dzieci w tym 28 dzieci w zawodowych rodzinach zastępczych. Przypadki przekroczenia liczby dzieci jednocześnie umieszczonych w zawodowych rodzinach zastępczych występują, gdy MOPS w Koszalinie stara się, by liczne rodzeństwa zostały umieszczone w jednej rodzinie zastępczej (bez rozdzielania dzieci) lub też w przypadku łączenia rodzeństw po ich wcześniejszym rozdzieleniu (Zał. Nr 6). Zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna rodzina zastępcza, w której przebywało 8 wychowanków w wieku od 10 do 17 lat. Przekroczenie liczby dzieci nastąpiło z uwagi na pilną konieczność objęcia opieka dwóch chłopców przebywających w spokrewnionych rodzinach zastępczych. Zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna rodzina zastępcza, w której przebywało 9 wychowanków. Przekroczenie liczby dzieci nastąpiło z uwagi na przyjęcie rodzeństwa (4 dzieci) przebywającego w dwóch pogotowiach rodzinnych. 5

6 Zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna rodzina zastępcza, w której przebywało 8 wychowanków. Przekroczenie liczby dzieci nastąpiło z uwagi na okresowe przyjmowanie kolejnych noworodków oraz przyjęcie rodzeństwa (3 dzieci) po unormowaniu ich sytuacji prawnej (Zał. Nr 7 i Nr 8). Umieszczanie dzieci w całodobowych placówkach opiekuńczowychowawczych Na dzień kontroli zabezpieczenie miejsc w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie Miasta Koszalina to 16 miejsc w dwóch Rodzinnych Domach Dziecka Nr 2 i Nr 3, w których na dzień kontroli przebywało 15 dzieci. W 2010 roku maksymalna liczba wychowanków przebywających w poszczególnych miesiącach w RDDz zmieniała się i wahała się od 7 do 9 wychowanków, natomiast w 2011 roku liczba wychowanków w RDDz wynosiła od 6 do 11 wychowanków (Zał. Nr 9). Przekroczenie liczby dzieci jednocześnie przebywających w tych RDDz, spowodowane było koniecznością przyjęcia dwóch rodzeństw z rozwiązanej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej rodzinie zastępczej (2 dzieci) oraz z pogotowia rodzinnego (4 dzieci), a także interwencyjnego przyjęcia kolejnego rodzeństwa (3 dzieci). Zbadano indywidualne przypadki umieszczenia dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Przebywała wraz z bratem w niespokrewnionej rodzinie zastępczej i została umieszczona w RDDz na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego. Skierowanie wydano i dzieci przyjęto do placówki (Zał. Nr 10). Przebywał wraz z rodzeństwem w zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego i został umieszczony wraz z rodzeństwem w RDDz na czas trwania postępowania na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego. Skierowanie wydano i dzieci zostały przyjęte do placówki (Zał. Nr 11). Uzgadnianie umieszczenia dziecka w placówce z jej dyrektorem Zgodnie z 15 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo -wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) powiat wydaje skierowanie do placówek w porozumieniu z jej dyrektorem. Pracownik Działu Opieki Zastępczej MOPS zapoznaje dyrektora Rodzinnego Domu Dziecka z sytuacją małoletniego wymagającego objęcia opieką zastępczą oraz uzyskuje pisemną zgodę na przyjęcie dziecka. W wydanym skierowaniu do placówki zamieszczane są informację o załączonej dokumentacji (Zał. Nr 12). 6

7 Sprawowanie nadzoru nad działalnością rodzinnej opieki zastępczej i jednostek pomocy społecznej Zgodnie z art. 112 ust.8 ustawy o pomocy społecznej, starosta przy pomocy powiatowego centrum pomocy rodzinie sprawuje nadzór nad działalnością rodzinnej opieki zastępczej, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, jednostek specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, oraz ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków interwencji kryzysowej. W Regulaminie Organizacyjnym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej zatwierdzonego Zarządzeniem Nr 84/401/11 Prezydenta Miasta Koszalina z dnia r. w 1 zapisano Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie jest jednostką organizacyjną gminy Miasta Koszalin, utworzoną w celu realizacji gminnych i powiatowych zadań z zakresu pomocy społecznej określonych w ustawie o pomocy społecznej oraz innych przepisach. W 9 Regulaminu zapisano: Dyrektor przy pomocy Zastępców Dyrektora, Głównego Księgowego i właściwych komórek organizacyjnych sprawuje nadzór merytoryczny i kontrolę w zakresie określonym obowiązującymi przepisami nad działalnością Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Koszalinie oraz Rodzinnymi Domami Dziecka w Koszalinie. Zakres nadzoru określają statut, regulamin organizacyjny MOPS oraz regulaminy organizacyjne Ośrodka Adopcyjno- Opiekuńczego w Koszalinie oraz Rodzinnych Domów Dziecka w Koszalinie. W 27 Regulaminu zapisano: Do zadań Działu Opieki Zastępczej należy w szczególności: pkt 17) Prowadzenie nadzoru merytorycznego nad działalnością Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego przy ul.morskiej 43 w Koszalinie oraz nad Rodzinnymi Domami Dziecka w Koszalinie, przy pomocy Zastępcy Dyrektora w zakresie określonym obowiązującymi przepisami prawa. Ponadto w 34 Regulaminu zapisano: Do zadań Zespołu Kontroli należy w szczególności: pkt 9) Prowadzenie kontroli w szczególności z zakresu i poziomu usług świadczonych w rodzinnych domach dziecka, w ośrodku adopcyjnoopiekuńczym, rodzinnym domu pomocy społecznej, ośrodkach wsparcia, warsztatach terapii zajęciowej. Współpraca z właściwymi merytorycznie Komórkami organizacyjnymi w powyższym zakresie (Zał. Nr 13). W roku 2011 w ramach sprawowanego nadzoru nad placówkami MOPS przeprowadził kontrole: w Rodzinnym Domu Dziecka Nr 2 i Nr 3, w Ośrodku Adopcyjno-Opiekuńczym, w zakresie działalności określonej obowiązującymi przepisami. Kontrolę przeprowadzono również w Schronisku dla Bezdomnych, prowadzonym przez Koło Koszalińskie Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta w Koszalinie Z kontroli sporządzono protokoły (Zał. Nr 14, Nr 15, Nr 16 i Nr 17). Powyższe zapisy zostały omówione z Panią Bogumiłą Szczepanik - zastępcą dyrektora kontrolowanej jednostki. 7

8 Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją 9/ 2011 Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie - egzemplarz nr 1 - a / a - egzemplarz nr 2 Dyrektor kontrolowanej jednostki Kontrolujący Szczecin, dnia 22 grudnia 2011 r. Protokół otrzymałam 8