WOJEWODA MAŁOPOLSKI WP-VI.431.5.2013 Kraków, 16 kwietnia 2013 r. Szanowny Pan Andrzej Kowalczyk Uzdrowisko Rabka S.A. ul. Orkana 49 34-700 Rabka-Zdrój WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 10d ust. 8 pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. z 2011 roku nr 127, poz. 721 z późn. zm.), 18 i 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 roku w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz. U. nr 230, poz. 1694) oraz art. 79 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2010 r., nr 220, poz. 1447) w dniu 5 marca 2013 r. przeprowadzona została kontrola problemowa organizatora turnusów rehabilitacyjnych Uzdrowisko Rabka S.A., ul. Orkana 49, 34-700 Rabka-Zdrój, zwanego w dalszej treści wystąpienia pokontrolnego organizatorem. Kontrolę przeprowadzili pracownicy Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie w składzie: - Alicja Bahrynowska - Starszy inspektor wojewódzki; - Lidia Kuzera - Starszy inspektor, na podstawie upoważnienia nr 4/2013 z dnia 15 lutego 2013 roku wydanego przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej z upoważnienia Wojewody Małopolskiego, znak: WP- VI.0030.4.2013. Zakres kontroli: spełnianie warunków i obowiązków organizatorów turnusów rehabilitacyjnych wpisanych do rejestru prowadzonego przez wojewodę, wynikających z ww. ustaw i rozporządzenia, a w szczególności stwierdzenie prawidłowości realizacji turnusów na podstawie oceny ich przebiegu, z uwzględnieniem programów turnusów, doboru kadry oraz miejsca realizacji tych turnusów, biorąc pod uwagę rodzaje turnusów oraz rodzaje niepełnosprawności lub dysfunkcji albo schorzeń uczestników tych turnusów. Okres objęty kontrolą Kontrolę przeprowadzono w oparciu o dokumenty udostępnione podczas przeprowadzania czynności kontrolnych oraz wypełniony przez organizatora turnusów rehabilitacyjnych kwestionariusz kontroli dot. 3 losowo wybranych turnusów usprawniająco-rehabilitacyjnych, zrealizowanych w terminach: 01.09. - 15.09.2012 r., 01.10. - 16.10.2012 r., 20.11. - 04.12.2012 r. Informacji udzielał kierownik turnusów rehabilitacyjnych. W wyniku przeprowadzonej kontroli kontrolowana działalność organizatora została oceniona pozytywnie z uchybieniami na podstawie następujących ustaleń:
- 2 1. Wpis do rejestru organizatorów W kontrolowanym okresie Uzdrowisko Rabka S.A., ul. Orkana 49, 34-700, posiadało wpis do rejestru organizatorów turnusów rehabilitacyjnych nr OR/12/0010/11 ważny do 31 sierpnia 2014 r. [Dowód: akta kontroli str. 177-178] 2. Liczba uczestników Z przesłanej w terminie informacji dla wojewody za rok 2012 o zorganizowanych turnusach rehabilitacyjnych wynika, że w roku 2012 ww. organizator zorganizował 10 turnusów rehabilitacyjnych, w których uczestniczyły 183 osoby, w tym 105 osób z dofinansowaniem z PFRON. W sporządzonym (przed postępowaniem kontrolnym) przez organizatora kwestionariuszu kontroli wraz z załącznikami wykazano, że w 2012 roku zorganizowano 10 turnusów, w których uczestniczyło 212 osób niepełnosprawnych, w tym 125 korzystających z dofinansowania z PFRON. W tracie kontroli ustalono, że organizator wliczył do uczestników turnusów opiekunów oraz osoby skierowane przez ZUS na turnusy rehabilitacji leczniczej. Ostatecznie w turnusach uczestniczyły 183 osoby, w tym 105 z dofinansowaniem z PFRON. Powyższe przedstawiono w załączniku nr 1 do kwestionariusza kontroli oraz w informacji dla wojewody za rok 2012. [Dowód: akta kontroli str.13-20;175-176] 3. Uczestnicy turnusów (dysfunkcje) Na podstawie wypełnionego przez organizatora załącznika nr 1 do kwestionariusza kontroli, dotyczącego wykazu turnusów zorganizowanych w 2012 r., załączników nr 7 do ww. kwestionariusza, zawierającego listę uczestników turnusu oraz przedstawionych dokumentów (historii choroby, indywidualnej karty zaleceń lekarskich, karty informacyjnej leczenia uzdrowiskowego, informacji o przebiegu turnusu rehabilitacyjnego, faktur VAT) stwierdzono, iż na turnusie przebywało od 3 do 24 osób, co jest niezgodne z wymogami art. 10c ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. z 2011 roku nr 127, poz. 721 z późn. zm.). Dowód: akta kontroli str.13-20;71-84;95-102;105-108;115-128;131-136] Dysfunkcje. Wpis obowiązujący w kontrolowanym okresie uprawniał do organizacji turnusów usprawniająco rekreacyjnych dla osób niepełnosprawnych z dysfunkcją narządu ruchu, z wyłączeniem osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, ze schorzeniami układu krążenia, z alergią, z chorobami przemiany materii, z cukrzycą, ze schorzeniami laryngologicznymi, ze schorzeniami układu oddechowego, ze skoliozą, z wadami postawy, kobiety po mastektomii, z chorobami reumatycznymi, z chorobami układu pokarmowego, ze schorzeniami dermatologicznymi, ze schorzeniami kręgosłupa, z zaburzeniami psychoruchowymi (ADHD). Na podstawie danych zawartych w historiach choroby, kartach informacyjnych, informacjach o stanie zdrowia, ustalono, iż w turnusach uczestniczyły osoby z dysfunkcją narządu ruchu, z wyłączeniem poruszających się na wózkach inwalidzkich, ze schorzeniami układu krążenia, z cukrzycą, z chorobami reumatycznymi, ze schorzeniami układu oddechowego, co jest zgodne z obowiązującym wpisem. [Dowód: akta kontroli str.177-178;95-98;101-105;115-118;125-126] 4. Ośrodek, w którym przeprowadzono turnusy Organizator zrealizował kontrolowane turnusy w swoich własnych ośrodkach. Rabczański Zdrój, ul. Roztoki 7, 34-700 Rabka-Zdrój posiadający od 18 lipca 2012 r. na mocy wpisu OD/12/0034/12 uprawnienia do przyjmowania zorganizowanych grup turnusowych osób niepełnosprawnych: z dysfunkcją narządu słuchu, z upośledzeniem umysłowym, z chorobą psychiczną, z padaczką, ze schorzeniami układu krążenia, kobiety po mastektomii, z alergią,
- 3 z chorobami narządów wydzielania wewnętrznego, z chorobami neurologicznymi, z chorobami reumatycznymi, z chorobami układu krwiotwórczego, z chorobami układu moczowopłciowego, z chorobami układu pokarmowego, z cukrzycą, z mózgowym porażeniem dziecięcym, ze schorzeniami dermatologicznymi, ze schorzeniami kręgosłupa, ze schorzeniami laryngologicznymi, ze schorzeniami układu oddechowego, ze skoliozą, z przewlekłymi chorobami wątroby, z wadami postawy, z przewlekłym zapaleniem trzustki, z zaburzeniami głosu i mowy, z zaburzeniami psychoruchowymi (ADHD), z boreliozą, z zaburzeniami narządu ruchu, z wyłączeniem osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, z dysfunkcją narządu ruchu, poruszających się na wózkach inwalidzkich na turnusach rehabilitacyjnych usprawniająco-rekreacyjnych. Szpital Kardiologiczny, ul. Jordana 2, 34-700 Rabka-Zdrój posiadający od dnia 22 lipca 2012 r. na mocy wpisu OD/12/0032/12 uprawnienia do przyjmowania zorganizowanych grup turnusowych osób niepełnosprawnych: z upośledzeniem umysłowym, z chorobą psychiczną, z padaczką, ze schorzeniami układu krążenia, kobiety po mastektomii, z alergią, z chorobami narządów wydzielania wewnętrznego, z chorobami neurologicznymi, z chorobami przemiany materii, z chorobami reumatycznymi, z chorobami układu krwiotwórczego, z chorobami układu moczowo-płciowego, z chorobami układu pokarmowego, z cukrzycą, z mózgowym porażeniem dziecięcym, ze schorzeniami dermatologicznymi, ze schorzeniami kręgosłupa, ze schorzeniami laryngologicznymi, ze schorzeniami układu oddechowego, ze skoliozą, z przewlekłymi chorobami wątroby, z wadami postawy, z przewlekłym zapaleniem trzustki, z zaburzeniami głosu i mowy, z zaburzeniami psychoruchowymi (ADHD), z dysfunkcją narządu ruchu, z wyłączeniem osób poruszających się na wózkach inwalidzkich na turnusach rehabilitacyjnych usprawniająco-rekreacyjnych i psychoterapeutycznych. Sanatorium Uzdrowiskowe Świt, ul. Brzozowa 1, 34-700 Rabka-Zdrój posiadający od dnia 7 października 2011 r. na mocy wpisu OD/12/0015/11 uprawnienia do przyjmowania zorganizowanych grup turnusowych osób niepełnosprawnych: z alergią, z chorobami przemiany materii, z cukrzycą, z dysfunkcją narządu ruchu, z wyłączeniem osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, ze schorzeniami układu krążenia, ze schorzeniami układu oddechowego, ze skolioza, z wadami postawy, kobiety po mastektomii, z chorobami reumatycznymi, z chorobami układu krwiotwórczego, z chorobami układu pokarmowego, ze schorzeniami dermatologicznymi, ze schorzeniami kręgosłupa, ze schorzeniami laryngologicznymi, z zaburzeniami psycho-ruchowymi (ADHD) na turnusach rehabilitacyjnych usprawniającorekreacyjnych. Należy stwierdzić zgodność doboru dysfunkcji z uprawnieniami ośrodków. [Dowód: akta kontroli str. 179-186] 5. Program turnusów Organizator posiada program turnusu, którego celem jest usprawnienie fizyczne (przywrócenie sprawności fizycznej i psychicznej), rehabilitacja psychiczna (zajęcia socjoterapeutyczne, poradnictwo indywidualne i zbiorowe, grupy wsparcia, terapia zajęciowa), zajęcia integracyjnoadaptacyjne, zajęcia kulturalno-oświatowe, dydaktyczne i wychowawczo-profilaktyczne. Program zakłada dwa badania lekarskie, codzienne ćwiczenia relaksacyjne, zabiegi wg zlecenia lekarza, spacery po okolicy, wycieczki piesze, autokarowe, zajęcia ruchowe gry, zabawy, sport, ogniska, wieczorki, konkursy. Dodatkowo organizator przedstawił Harmonogram dnia pacjenta, obowiązujący we wszystkich budynkach uzdrowiska, który obejmuje wizytę lekarską, gimnastykę indywidualną, zabiegi fizykoterapeutyczne, inhalacje, promocję zdrowia, wypoczynek relaksacyjny, wycieczki, zajęcia integracyjne. Harmonogram dnia pacjenta jest zbieżny z zaplanowanym dniem w programach turnusów rehabilitacyjnych. Dla wszystkich uczestników z dofinansowaniem z PFRON organizator posiada sporządzone informacje o przebiegu turnusu rehabilitacyjnego zawierające krótki opis udziału uczestnika w zajęciach programowych (gimnastyka, wycieczki piesze i spacery, zajęcia rehabilitacyjno-sportowe, wycieczki autokarowe, ogniska, wieczorki), jak
- 4 i w zajęciach dodatkowych (prelekcje, pogadanki). Na podstawie skontrolowanych ww. dokumentów, podpisanych przez kierownika turnusu oraz oświadczeń stanowiących załączniki nr 5 i 6 do kwestionariusza kontroli można stwierdzić, że turnusy zostały zrealizowane zgodnie z przedstawionym programem. [Dowód: akta kontroli str.163-174;59-70] 6. Kadra zapewniająca prawidłową realizację turnusów. W trakcie kontroli oparto się na sporządzonym i podpisanym przez kierownika turnusów Wykazie kadry odpowiedzialnej za prawidłowy przebieg turnusu i dokumentach osób stanowiących kadrę odpowiedzialną za przebieg kontrolowanych turnusów (umowy, dyplomy, prawa wykonywania zawodu itd.), udostępnionych podczas przeprowadzania czynności kontrolnych. Na podstawie wyżej wymienionych dokumentów stwierdzono, że kadrę turnusów stanowili: kierownik turnusu, specjalista do spraw rekreacji, specjalista do spraw rehabilitacji ruchowej, 2 lekarzy, 3 pielęgniarki, psycholog, co oznacza, iż organizator zapewnił skład kadry zgodny z wymogami 12 ust. 1 pkt 2 cytowanego rozporządzenia. Członkowie kadry posiadają odpowiednie kwalifikacje. [Dowód: akta kontroli str.21-32] Opieka pielęgniarska i opieka lekarska. Potwierdzenie zapewnienia stałej opieki pielęgniarskiej zostało wykazane w załącznikach nr 3 do kwestionariusza kontroli podpisanych przez kierownika turnusu. Z załączników do kwestionariusza wynika, że opiekę sprawowały wymiennie 3 pielęgniarki. Fakt przeprowadzenia badań lekarskich uczestników wynika z oświadczeń podpisanych przez kierownika turnusów (załącznik nr 4 do kwestionariusza kontroli), dokumentacji wytworzonej przez lekarza będącej w posiadaniu organizatora oraz z informacji o przebiegu turnusu rehabilitacyjnego podpisanych przez lekarza. 7. Dokumentacja [Dowód: akta kontroli str.33-58;95-102;105-106;115-126;135-136;143-148;155-160] Zgodnie art. 10 c ust. 7 pkt 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. z 2011 roku nr 127, poz. 721 z późn. zm.) oraz z 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 roku w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz. U. nr 230, poz. 1694) organizator turnusów jest zobowiązany do przechowywania dokumentów dotyczących przebiegu turnusu przez okres 3 lat a warunkiem uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym jest posiadanie ważnego orzeczenia. W trakcie kontroli sprawdzono dokumentację turnusów zrealizowanych w terminie: 01.09.- 15.09.2012 r., 01.10. - 16.10.2012 r. oraz 20.11. - 04.12.2012 r. W turnusie zorganizowanym w terminie 1-15.09.2012 r. uczestniczyły 24 osoby - wszystkie z dofinansowaniem z PFRON. Organizator zakwaterował 3 osoby w Sanatorium Rabczański Zdrój, 7 osób w Szpitalu Kardiologicznym a 14 osób w Sanatorium Uzdrowiskowym Świt. Organizator dla wszystkich uczestników przechowuje kopie informacji o przebiegu turnusu rehabilitacyjnego, informacje o dofinansowaniu, oświadczenie organizatora, historie choroby, indywidualną kartę zleceń lekarskich, kartę informacyjną leczenia uzdrowiskowego, faktury VAT. Przechowuje również informacje lub zaświadczenia o stanie zdrowia. [Dowód: akta kontroli str.71-76;91-108] W turnusie zorganizowanym w terminie 1-16.10.2012 r. uczestniczyło 15 osób - wszystkie z dofinansowaniem z PFRON. Organizator zakwaterował 4 osoby w Szpitalu Kardiologicznym a 11 osób w Sanatorium Uzdrowiskowym Świt. Organizator dla wszystkich uczestników przechowuje kopie informacji o przebiegu turnusu rehabilitacyjnego, informacje o dofinansowaniu, oświadczenie organizatora, historie choroby, indywidualną kartę zleceń lekarskich, kartę
- 5 informacyjną leczenia uzdrowiskowego, faktury VAT. Przechowuje również informacje lub zaświadczenia o stanie zdrowia. Uczestnicy turnusu przebywali na terenie ośrodka w różnych terminach: 1-15.10.2012 r. 5 osób, 2-16.10.2012 r. 6 osób, 4-18.10.2012 r. 4 osoby. [Dowód: akta kontroli str.77-80;109-136] Uczestnikami turnusu zorganizowanego w terminie 20.11.-4.12.2012 r. były 3 osoby z dofinansowaniem z PFRON + 1 opiekun, których połączono z 16 osobami skierowanymi przez ZUS w terminie 20.11.-12.12.2012 r., na rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej. Organizator zakwaterował uczestników w Szpitalu Kardiologicznym. Organizator przechowuje dla 3 uczestników kopie informacji o przebiegu turnusu rehabilitacyjnego, informacje o dofinansowaniu, oświadczenie organizatora, historie choroby, indywidualną kartę zleceń lekarskich, kartę informacyjną leczenia uzdrowiskowego, faktury VAT. Jak wynika z informacji przekazanych przez kierownika turnusów rehabilitacyjnych, wszystkim osobom przebywającym na terenie Uzdrowiska Rabka S.A. w ramach różnych pobytów ( turnusy rehabilitacyjne, pobyty sanatoryjne, turnusy w ramach prewencji ZUS) przedstawiany jest Harmonogram dnia pacjenta (obowiązujący we wszystkich budynkach uzdrowiska), jak również wykaz organizowanych prelekcji, z których zainteresowane osoby mogą skorzystać, a co jest zbieżne z zaplanowanym dniem w programach turnusów rehabilitacyjnych [Dowód: akta kontroli str.81-84;137-162;171-174] Z przedstawionych w trakcie kontroli dokumentów wynika, że uczestnicy turnusów kwaterowani są w trzech osobnych budynkach (odległość ok. 200 m) i jest to związane z określonym rodzajem dysfunkcji. Uczestnicy mają na miejscu bazę żywieniową, noclegową i rehabilitacyjną, natomiast program kulturalno-oświatowy realizowany jest wspólnie dla całej grupy. Zakres, przyczyny i skutki stwierdzonych uchybień /nieprawidłowości Kontrola wykazała następujące uchybienia: 1. Naruszenie art. 10c ust. 5 ww. ustawy - organizowanie w 2012 roku turnusów w grupach liczących mniej niż 20 uczestników. 2. Naruszenie art. 10c ust.1 ww. ustawy oraz 2 ust.3 i 3 ww. rozporządzenia, polegające na łączeniu turnusów posiadających różne cele - celem turnusu rehabilitacyjnego jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, między innymi przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych zajęciach przewidzianych programem turnusu, natomiast celem rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS jest przywrócenie zdolności do pracy osobom, które w następstwie choroby są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy i jednocześnie rokują odzyskanie tej zdolności po przeprowadzeniu rehabilitacji. 3. Naruszenie 12 ust.1 pkt 8 ww. rozporządzenia, polegające na błędnym sporządzeniu informacji dla Wojewody o zorganizowanych w 2012 r. turnusach rehabilitacyjnych. Przyczyny i skutki stwierdzonych nieprawidłowości : Ze złożonych pisemnych wyjaśnień kierownika turnusów rehabilitacyjnych wynika, iż ze względu na brak dofinansowania z PFRON lub małe zainteresowanie turnusami organizowanymi w niektórych terminach brakowało uczestników do pełnego składu grupy. Organizator wliczył do uczestników opiekunów, którzy mają dofinansowanie z PFRON.
- 6 Uczestnicy otrzymali późno dofinansowanie z PFRON a organizator wyraził zgodę przyjęcia na turnus w terminie 20.11.- 4.12.2012 r., na który nie miał chętnych, ale organizował turnus w ramach prewencji rentowej ZUS. Do ustaleń kontroli nie zgłoszono żadnych zastrzeżeń w przewidzianym terminie. [Dowód: akta kontroli str.187-188] W związku z powyższymi ocenami i uwagami zalecam Panu podjęcie następujących działań w celu wyeliminowania stwierdzonych w wyniku kontroli uchybień, lub usprawnienia funkcjonowania działalności jednostki kontrolowanej, a w szczególności do: 1. przeprowadzania turnusów rehabilitacyjnych w grupach zorganizowanych liczących nie mniej niż 20 uczestników; zgodnie z 13 rozporządzenia, za dobór uczestników odpowiada organizator, zatem jeżeli zamierza on zorganizować turnus rehabilitacyjny dla osób niepełnosprawnych, powinien podjąć skuteczne działania służące zapewnieniu wymaganej liczby uczestników, 2. niełączenia turnusów posiadających różne cele oraz organizowanie turnusów rehabilitacyjnych dla osób niepełnosprawnych o zbliżonych potrzebach, wynikających w szczególności z ich wieku lub rodzaju niepełnosprawności albo rodzaju schorzeń lub dysfunkcji zgodnie z wymogami 2 ust.3 rozporządzenia, jak również dla osób, które w myśl 3 ww. rozporządzenia, posiadają ważne orzeczenie, o którym mowa w art. 1, art. 5 pkt 1a lub art. 62 ww. ustawy, 3. przekazywanie Wojewodzie informacji o zrealizowanych w poprzednim roku kalendarzowym turnusach rehabilitacyjnych, zgodnie z 12 ust. 1 pkt 8 ww. rozporządzenia. Informacja ta powinna być sporządzona rzetelnie, z uwzględnieniem rzeczywistej liczby zorganizowanych turnusów i liczby osób uczestniczących w tych turnusach (z wyłączeniem opiekunów) z uwzględnieniem osób, które korzystały z dofinansowania ze środków PFRON. Pouczenie 1. Prowadzący kontrolę informuje o jej wynikach organizatora oraz centrum pomocy właściwe dla miejsca przeprowadzenia kontroli. 2. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości prowadzący kontrolę przekazuje organizatorowi wnioski i zalecenia zmierzające do ich usunięcia. 3. Organizator turnusów rehabilitacyjnych w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosków i zaleceń informuje o sposobie ich wykonania lub o przyczynach ich niewykonania. 4. Organizator, który został wykreślony z odpowiedniego rejestru na podstawie art. 10d ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, nie może złożyć wniosku o dokonanie ponownego wpisu przed upływem 2 lat od dnia wykreślenia. Z up. Wojewody Małopolskiego (-) mgr inż. Małgorzata Lechowicz Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej