PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI DLA KLASY I III GIMNAZJUM Przedmiotowy System Oceniania z przedmiotu fizyka w gimnazjum opracowałam na podstawie: 1. Rozporządzenia MEN z dnia 21 marca 2001r. w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, 2. Podstawy programowej, 3. Programu nauczania dostosowanego do podręcznika Świat fizyki o numerze dopuszczenia: 11/1/2009, autorstwa: Barbara Sagnowska, Maria Rozenbajgier, Ryszard Rozenbajgier, Danuta Szot-Gawlik, Małgorzata Godlewska 4. Programu nauczania dostosowanego do podręcznika Spotkania z fizyką o numerze dopuszczenia 93/1/2009 autorstwa: Grażyna Francuz Ornat, Teresa Kulawik, Maria Nowotny - Różańska Kontrakt między nauczycielem i uczniem 1. Uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości, 2. Prace klasowe i odpowiedzi ustne są obowiązkowe, 3. Prace klasowe są zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem, podany jest zakres sprawdzanych umiejętności i wiedzy, 4. Nie ma możliwości poprawiania ocen na tydzień przed klasyfikacją. 5. Uczeń, który opuścił więcej niż 50% lekcji może być nieklasyfikowany. 6. W przypadku usprawiedliwionej nieobecności uczeń może być zwolniony z kartkówki lub odpowiedzi, ale nie zwalnia go to z obowiązku uzupełnienia wiadomości, które nauczyciel ma prawo skontrolować na najbliższej jednostce lekcyjnej, 7. Uczeń, który długo był nieobecny w szkole ma prawo nie pisać pracy klasowej zapowiedzianej podczas jego nieobecności, terminy uzupełnienia zaległości ustalane są indywidualnie z nauczycielem 8. Uczeń, który unika pisania pracy klasowej (sprawdzianu), nie przychodzi w określone dni lub mimo obecności w szkole odmawia napisania tej pracy otrzymuje stopień niedostateczny 9. Uczeń ma prawo zgłosić (bez konsekwencji) nieprzygotowanie do lekcji, np. brak zadania, brak zeszytu, nieprzygotowanie do odpowiedzi, 2 razy w semestrze. Brak zgłoszenia nieprzygotowania skutkuje oceną niedostateczną. 10. Uczeń obecny na lekcji odmawiający odpowiedzi ustnej, pisania kartkówki (a przed lekcją nie zgłosił nieprzygotowania), zapowiedzianej pracy pisemnej lub sprawdzianu otrzymuje ocenę niedostateczną. 11. Ocenie podlegać będą: kartkówki: - krótkie (nie zapowiedziane) formy, równoznaczne z odpowiedziami ustnymi, - obejmują materiał z trzech ostatnich lekcji, - nie przewiduje się ich poprawiania, sprawdziany pisemne: - sprawdzian zapowiadany będzie z tygodniowym wyprzedzeniem, - obejmuje większą partię materiału, np. dział fizyki, - każdy uczeń, który otrzymał ocenę niedostateczną zobowiązany jest do powtórnego pisania sprawdzianu, - poprawić sprawdzian może także uczeń, który otrzymał ocenę pozytywną, - ocena z popraw zostaje wpisana do dziennika jako kolejna z ocen, 1
- poprawa odbywa się po lekcjach, - uczeń może przystępować do poprawy danego sprawdzianu tylko jeden raz, - termin poprawy wyznacza nauczyciel (poprawa odbywa się w ciągu 2 tygodni od przedstawienia klasie wyników sprawdzianu). ćwiczenia praktyczne - umiejętność wykonywania przewidzianych programem eksperymentów fizycznych, pomiarów, zadania domowe - z pracy domowej, pracy samodzielnej uczeń otrzymuje ocenę w zależności od jej typu i rodzaju oraz toku i poprawności wykonania zadania - w ocenie uwzględniany jest wybór poprawnej metody rozwiązania, konsekwencje w jej realizacji oraz poprawność wyniku - w przypadku otrzymania oceny niedostatecznej za brak pracy domowej, uczeń może napisać ją na następną lekcję. Obok oceny niedostatecznej w dzienniku wstawiona jest ocena poprawiona. różne formy wypowiedzi, w tym szczególnie uwzględniające umiejętność rozwiązywania zadań rachunkowych, sporządzania i analizowania wykresów, zależności między wielkościami fizycznymi, interpretowania zjawisk fizycznych, itp. prace długoterminowe - referaty, - projekty, - prace doświadczalne Referaty niesamodzielne oraz bez podania źródeł nie będą sprawdzane, a w przypadku skopiowania cudzej pracy uczeń może otrzymać ocenę niedostateczną. rozwiązywanie problemów - ciekawe pomysły rozwiązań problemów zgłaszanych na lekcjach aktywność ucznia oceniana znakiem + i - + uczeń może uzyskać za: - aktywny udział w lekcji, - aktywny udział w pracy grupy rozwiązującej problem, zadanie, - wykonywanie doświadczenia, - rozwiązanie problemu o niewielkiej skali trudności - rozwiązanie typowego zadania domowego, - rozwiązanie zadania domowego dla chętnych - wyszukiwanie i zaprezentowanie informacji zdobytych z różnych źródeł, np. internetu, encyklopedii multimedialnej, itp. - przygotowanie krzyżówki lub innego ciekawego zadania jako formy przerwy śródlekcyjnej, - zrobienie prostego przyrządu do doświadczeń fizycznych wykonywanych na lekcjach - uczeń może uzyskać za: - brak zadania domowego lub brak zeszytu, zgłoszony na początku lekcji, - brak koniecznych (wcześniej zapowiadanych) materiałów niezbędnych podczas lekcji, - brak oznak pracy w grupie, - niewykonywanie prostych czynności w toku lekcji (nie są one związane z wolnym tempem pracy ucznia) Ocena za aktywność (jedna w semestrze) wystawiana jest na podstawie ilości zdobytych plusów. Kryterium oceny liczone wg prawidłowości: maksymalna ilość plusów zdobytych przez jedną osobę w klasie to 100% ogólnie obowiązującego kryterium; dalej przeliczenie wg przyjętych zasad. Natomiast 5 znaków - ocena niedostateczna. 2
Każdy uczeń uczestniczący systematycznie w lekcjach otrzyma w ciągu semestru minimum 3 oceny (przy jednej godzinie fizyki tygodniowo), lub 4 oceny (przy dwóch godzinach fizyki tygodniowo) z różnych form aktywności. Uzyskane stopnie w poszczególnych formach aktywności ucznia stanowią podstawę stopnia semestralnego. Stopnie mają różne wagi. Ocena semestralna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. Przy ustalaniu oceny semestralnej i końcowej nauczyciel bierze pod uwagę stopnie ucznia z poszczególnych form działalności ucznia w następującej kolejności: 1. Prace klasowe - (największy wpływ na kształt oceny semestralnej i końcowej) - 30% 2. Sprawdziany ( kartkówki ) 20% 3. Aktywność na lekcji 20% 4. Odpowiedź ustna 10% 4. Prace domowe 10% 5. Prace dodatkowe 10% Kryteria oceny a) ocenę semestralną (roczną) wystawia nauczyciel na tydzień przed terminem klasyfikacji semestralnej (rocznej); b) o zagrożeniu końcową oceną niedostateczną nauczyciel informuje ucznia i jego rodziców oraz wychowawcę klasy na miesiąc przed klasyfikacją; c) wszystkie formy aktywności ucznia oceniane są w skali stopniowej; d) punkty uzyskane z prac klasowych przeliczane są na stopnie według następującej skali: 100%+ zadanie dodatkowe - celujący, 99%-91%- bardzo dobry, 90% -76% - dobry, 75% - 51% - dostateczny, 50 %- 31 % - dopuszczający, 30 % - 0 % - niedostateczny, Dla uczniów wykazujących chęć uzupełnienia braków wyznaczone są godziny konsultacji. Wymagania programowe 1. Obserwowanie i opisywanie zjawisk fizycznych i astronomicznych. 2. Posługiwanie się metodami badawczymi typowymi dla fizyki i astronomii. 3. Wykonywanie pomiarów prostych i złożonych. 4. Opisywanie zjawisk fizycznych i rozwiązywanie problemów fizycznych i astronomicznych z zastosowaniem modeli i technik matematycznych Wymagania ogólne na poszczególne stopnie : Wymagania odpowiadające poszczególnym ocenom szkolnym: Ocena celująca (wymagania wykraczające) Uczeń posiadał wiedzę i umiejętności wykraczające poza program nauczania w danej klasie, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia. Biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych, proponuje rozwiązania nietypowe, samodzielnie formułuje problemy, dokonuje analizy lub syntezy nowych zjawisk, rozwiązuje zadania wykraczające poza program danej klasy. Osiąga sukcesy w konkursach pozaszkolnych. Ocena bardzo dobra (wymagania dopełniające) Uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania w danej klasie. Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, umie korzystać z różnych źródeł wiedzy, 3
rozwiązuje samodzielnie zadania rachunkowe i problemowe, planuje i przeprowadza doświadczenia fizyczne. Potrafi zastosować zdobytą wiedzę w nowych sytuacjach. Ocena dobra (wymagania rozszerzające) Uczeń opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności bardziej złożone, poszerzające relacje między elementami treści. Nie opanował jednak w pełni wiadomości określonych programem nauczania. Poprawnie stosuje wiadomości do rozwiązywania typowych zadań lub problemów, potrafi wykonać zaplanowane doświadczenie z fizyki, rozwiązać proste zadanie lub problem. Ocena dostateczna (wymagania podstawowe) Uczeń opanował wiadomości najważniejsze z punktu widzenia edukacji, proste, łatwe do opanowania przez uczniów przeciętnie uzdolnionych, często powtarzane w programie. Rozwiązuje typowe zadania i wykonuje proste doświadczenia fizyczne z pomocą nauczyciela, zna podstawowe wzory i jednostki wielkości fizycznych. Ocena dopuszczająca (wymagania konieczne - 70% wymagań podstawowych) Uczeń opanował wiadomości i umiejętności niezbędne w dalszej edukacji, potrzebne w życiu. Ma spore braki, ale nie przekreślają one możliwości uzyskania przez niego podstawowej wiedzy z przedmiotu w ciągu dalszej nauki. Zna podstawowe prawa i wielkości fizyczne, potrafi z pomocą nauczyciela wykonać proste doświadczenia fizyczne. Ocena niedostateczna Uczeń nie opanował wiadomości i umiejętności przewidywanych w wymaganiach koniecznych. Braki uniemożliwiają mu dalsze zdobywanie wiedzy z przedmiotu. Nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela, nie zna podstawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych. Dostosowanie PSO do możliwości uczniów ze specjalnymi wymaganiami edukacyjnymi 1. Uczniowie posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się oraz uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego są oceniani z uwzględnieniem zaleceń poradni. 2. Nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia posiadającego opinie poradni psychologiczno pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się. 3. W stosunku do wszystkich uczniów posiadających dysfunkcję zastosowane zostaną zasady wzmacniania poczucia własnej wartości, bezpieczeństwa, motywowania do pracy i doceniania małych sukcesów. Rodzaje dysfunkcji: - Dysgrafia, czyli brzydkie, nieczytelne pismo Dostosowanie wymagań będzie dotyczyło formy sprawdzania wiedzy, a nie treści. Wymagania merytoryczne co do oceny pracy pisemnej powinny być ogólne, takie same jak dla innych uczniów, natomiast sprawdzenie pracy może być niekonwencjonalne. Np. jeśli nauczyciel nie może przeczytać pracy ucznia, może go poprosić, aby uczynił to sam lub przepytać ustnie z tego zakresu materiału. Może też skłaniać ucznia do pisania drukowanymi literami lub na komputerze. Nie oceniamy czytelności, estetyki wykonanych prac, a jedynie ich poprawność. - Dysleksja, czyli trudności w czytaniu przekładające się niekiedy także na problemy ze zrozumieniem treści Dostosowanie wymagań w zakresie formy: - Krótkie i proste polecenia, czytanie polecenia zadania na głos, objaśnianie dłuższych poleceń, dłuższy czas pracy nad tekstem. - Dysortografia, czyli nasilenie popełnianych błędów w zakresie poprawnej pisowni Dostosowanie wymagań dotyczących zapisu: Inna ocena dyktand, ocena strony merytorycznej i stylistycznej tekstu z pominięciem kryterium poprawności zapisu. Odmienność kryterium błędu. - Inne rodzaje dysfunkcji ocenianie zgodnie ze wskazaniami poradni. Uczeń ze sprawnością intelektualną niższą od przeciętnej 4
W przypadku tych dzieci konieczne jest dostosowanie nauczania zarówno w zakresie formy, jak i treści wymagań. Powoduje to obniżenie wymagań, które obejmują jednak wiadomości i umiejętności określone podstawą programową. Poprawa prac klasowych odbywać się będzie przy pomocy nauczyciela, na dostosowanych do każdego ucznia warunkach. Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych: częste odwoływanie się do konkretu ( np. graficzne przedstawianie treści zadań ), szerokie stosowanie zasady poglądowości omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopni trudności ( pamiętając, że obniżenie wymagań nie może zejść poniżej podstawy programowej ) rozłożenie w czasie nauki, definicji, reguł, wzorów, częste przypominanie i utrwalanie, materiału sprawiającego trudności, dłuższe utrwalanie, dzielenie na mniejsze porcje - podawanie poleceń w prostszej formie ( dzielenie złożonych treści na proste, bardziej zrozumiałe części) na poprawie sprawdzianu pozwalać uczniowi korzystać z pomocy dydaktycznych np. tablice czy kalkulator wydłużanie czasu na wykonanie zadania podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy, sprawdzenie, czy uczeń przeczytał treść zadania i czy prawidłowo ją zrozumiał, udzielenie dodatkowych wskazówek, mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania w trakcie rozwiązywania zadań tekstowych sprawdzać, czy uczeń przeczytał treść zadania i czy prawidłowo ją zrozumiał, zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie samodzielnie wykonać potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń dla przyswojenia danej partii materiału. uwzględnienie trudności związanych z myleniem znaków działań, przestawianiem cyfr, itp. ocenianie toku rozumowania, nawet gdyby ostateczny wynik zadania był błędny, co wynikać może z pomyłek rachunkowych Uczniowie z orzeczeniem upośledzenia w stopniu lekkim - zgodnie z obowiązującymi przepisami, realizują oni program nauczania obowiązujący dla całej klasy, przy zmienionych wymaganiach na poszczególne oceny. Kryteria na poszczególne oceny dla ucznia z orzeczeniem o upośledzeniu w stopniu lekkim: Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń: - który, nie spełnia kryterium oceny dopuszczającej. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - prowadził zeszyty przedmiotowe, - sporadycznie odrabiał prace domowe, - posiadł wiedzę i umiejętności z poszczególnych działów programowych w zakresie kompetencji koniecznych, - wykazywał niewielką aktywność własną; wymagał dużego wsparcia nauczyciela. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - prowadził zeszyt przedmiotowy, - posiadł wiedzę i umiejętności w zakresie kompetencji koniecznych, - pracował na lekcji samodzielnie i w grupie, ale też wymagał wsparcia nauczyciela. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - prowadził zeszyt przedmiotowy, - systematycznie uzupełniał ćwiczenia, - w miarę systematycznie odrabiał prace domowe, - aktywnie pracował na lekcji samodzielnie i w grupie przy niewielkim wsparciu nauczyciela, - posiadł wiedzę i umiejętności w zakresie wymagań podstawowych. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - spełniał takie same wymagania jak na ocenę dobrą, 5
- wykazywał dużą inicjatywę w zakresie samodzielnie wykonywanych zadań, zarówno w klasie jak i w domu, - wymagał sporadycznego wsparcia nauczyciela w zakresie osiągania poziomu wymagań podstawowych, - był aktywny i zaangażowany w proces uczenia się, o czym świadczy ilość dobrych i bardzo dobrych ocen. Egzaminy poprawkowe, klasyfikacyjne: Egzamin poprawkowy lub klasyfikacyjny składa się z dwóch części. Część pisemna trwa 45 minut. Zestaw zawiera pytania sprawdzające wiadomości i umiejętności wyłącznie na ocenę dopuszczającą. Aby ją otrzymać uczeń musi uzyskać co najmniej 70% punktów możliwych do uzyskania. Część ustna uczeń odpowiada na trzy losowo wybrane z zestawu pytania. Ocena z egzaminu ustalana jest na podstawie obu części egzaminu Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 1. Najpóźniej tydzień przed posiedzeniem klasyfikacyjnej rady pedagogicznej na zakończenie roku szkolnego uczeń lub jego rodzice (prawni opiekunowie) mogą złożyć pisemne podanie do dyrektora szkoły o ustalenie wyższej niż przewidywana rocznej oceny. 2. Warunkiem uzyskania prawa do podwyższenia oceny jest brak nieusprawiedliwionych nieobecności na lekcjach fizyki w danym roku szkolnym oraz dotrzymywanie przez ucznia ustalonych terminów. 3. Nauczyciel egzaminator opracowuje pytania (zadania) egzaminacyjne zgodnie z ustalonymi kryteriami ocen i o wymaganiach powiadamia ucznia, co uczeń potwierdza podpisem. 4. Stopień trudności pytań (zadań) musi odpowiadać kryterium oceny, o którą ubiega się uczeń. 5. Egzamin sprawdzający ma formę pisemną i przeprowadza go komisja powołana przez dyrektora Zespołu Placówek Oświatowych. 6. W wyniku sprawdzianu, uczeń nie może uzyskać oceny niższej niż proponowana przez nauczyciela Sposoby informowania: - uczniów Na pierwszej godzinie lekcyjnej zapoznajemy uczniów z PSO. Wymagania na poszczególne oceny udostępniamy wszystkim uczniom. Oceny cząstkowe są jawne, oparte o opracowane kryteria. Sprawdziany i inne prace pisemne przechowywane są w szkole do końca bieżącego roku szkolnego. - rodziców: Nauczyciel na pierwszym zebraniu informuje rodziców o sposobie oceniania z przedmiotu. O ocenach cząstkowych lub końcowych informuje się rodziców udostępniając zestawienie ocen lub w czasie indywidualnych spotkań z rodzicami opracowała: Katarzyna Krasucka 6