SPIS TREŚCI 1. WSTĘP...2 1.1 ANALIZA STATYSTYCZNA...3 1.2 ANKIETYZACJA MIESZKAŃCÓW GMINY...3 1.3 SZACUNKOWE OBROTY RYNKÓW GMINNYCH...4 1.4 PUNKT WYJŚCIA - SCENARIUSZ 0...5 2. MISJA...7 3. SCENARIUSZE ROZWOJU GMINY...7 3.1 PRZYJĘTA HIERARCHIA CELÓW...7 3.2 ZADANIA, DZIAŁANIA, WYKONAWCY I SPOSOBY ZARZĄDZANIA...8 3.3 HARMONOGRAM REALIZACJI STRATEGII I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA...19 4. ZASADY EWALUACJI I MONITORINGU STRATEGII...27 4.1 WZÓR DOKUMENTU DO PREZENTACJI WSKAŹNIKÓW...33 5. PODSUMOWANIE...35 ANEKS...37 ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 1
1. Wstęp Strategia rozwoju Gminy stanowi koncepcję świadomego sterowania rozwojem w długim okresie czasu, jest punktem wyjścia do opracowania planu finansowo-rzeczowego, czyli ustalenia na co i w jakiej ilości będą wydatkowane środki finansowe, którymi dysponuje samorząd lokalny. Strategia porządkuje myślenie o rozwoju, sprawiając by działania niezależnych od siebie podmiotów i środowisk były koordynowane i łączone. Ponadto posiadanie uchwalonej strategii rozwoju jest warunkiem ubiegania się o środki pomocowe z Unii Europejskiej, ze względu na to, iż zewnętrzne wsparcie otrzymują jedynie te działania, które są planowanym dążeniem do świadomie wybranych celów. Głównymi zadaniami strategii rozwoju Gminy Zielonki jest stworzenie podstaw do: sprawnego, skutecznego i efektywnego zarządzania Gminą przez jej władze zarówno w krótkim jak i długim okresie czasu, optymalnego wykorzystania ograniczonych własnych środków finansowych, pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania, prowadzenia działalności promocyjnej Gminy, integracji i aktywizacji mieszkańców. Trwające kilkanaście miesięcy prace niezbędne do sformułowania strategii rozwoju Gminy Zielonki podzielono na cztery etapy: w etapie pierwszym dokonano diagnozy stanu aktualnego gminy na podstawie danych statystycznych i przeprowadzonych spotkań, w etapie drugim zaproponowano kierunki rozwoju gminy po przeanalizowaniu wyników z poprzedniego etapu oraz oszacowaniu segmentów rynku gminnego, etap trzeci obejmował przeprowadzeniu warsztatów strategicznych w grupach tematycznych zgodnych z wybranymi kierunkami rozwoju, etap czwarty to opracowanie strategii wraz z wyznaczeniem zadań i sposobów ich realizacji (działań). Na każdym etapie budowania strategii przyjęto zasadę współdziałania konsultantów oraz osób bezpośrednio zainteresowanych skutkami realizowania przyjętej strategii czyli lokalnej społeczności i władz gminy. Polegała ona na zorganizowaniu debat gminnych, sesji strategicznych, a także przeprowadzeniu badania ankietowego mieszkańców. Działania te pozwoliły na wytypowanie kierunków, których rozwojem są zainteresowani mieszkańcy. Następnie skonfrontowano je z wynikami innych badań z jednej strony pod kątem ograniczonych zasobów gminy, z drugiej pod kątem możliwych do wykorzystania szans. Po tych działaniach zarysowały się trzy kierunki rozwoju: 1. Rozwój przedsiębiorczości 2. Rozwój infrastruktury technicznej 3. Integracja i aktywizacja mieszkańców Dalsze prace skoncentrowały się na tych kierunkach i polegały na opracowaniu scenariuszy rozwoju, których sposoby realizacji wypracowano na warsztatach strategicznych. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 2
W dokumencie zaprezentowano wyniki, które miały decydujący wpływ na treść opracowanej strategii rozwoju dla gminy. Rezultaty z poszczególnych etapów i spotkań w ramach opracowywania strategii w formie szczegółowych raportów znajdują się w osobnych materiałach i stanowią załączniki do niniejszego. 1.1Analiza statystyczna Gmina Zielonki jest gminą wiejską od południa bezpośrednio graniczy z Krakowem od północy z Ojcowskim Parkiem Narodowym. Powierzchnia gminy wynosi 48,4 km, z czego tereny budowlane stanowią około 35%. Osiemnaście sołectw na jakie jest podzielona gmina zamieszkuje prawie 13 000 mieszkańców. Rocznie gminie przybywa około 200 nowych mieszkańców głównie z Krakowa. Analiza statystyczna została oparta na danych uzyskanych z Urzędu Gminy Zielonki oraz Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Krakowie (lata 1996-1998).Obejmowała porównanie zasobów Gminy Zielonki na tle siedmiu gmin graniczących z aglomeracją krakowską. W wyniku przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że Gmina Zielonki wyprzedza inne w następujących badanych dziedzinach: wielkość salda migracji stałej ludności, przyrost nowych podmiotów gospodarczych, największy spadek osób pozostających bez pracy na terenie gminy, rozbudowa infrastruktury łączności, rozbudowa infrastruktury związanej z dostarczaniem mieszkańcom gminy mediów energetycznych i poprawiających ochronę środowiska, rozwój budownictwa mieszkaniowego, wielkość obrotu na rynku nieruchomości. 1.2Ankietyzacja mieszkańców Gminy Badanie przeprowadzono w lipcu i sierpniu 1999 roku obejmując wszystkie gospodarstwa domowe z terenu Gminy. Wyniki ankiety miały dać odpowiedź na pytania, w którym kierunku mieszkańcy chcą, aby się ich Gmina rozwijała oraz jakie warunki powinny być spełnione aby ten rozwój był możliwy. Mieszkańcy chcą, aby gmina skupiła wysiłki na maksymalnym wykorzystaniu swojego położenia geograficznego i związanego z nim sąsiedztwa Krakowa. Respondenci rozwój gminy oparliby na: rozwoju nowoczesnego rolnictwa specjalizującego się w warzywnictwie, ogrodnictwie, sadownictwie oraz rozwoju drobnego przemysłu, handlu i usług - 52% respondentów, rozwoju drobnej przedsiębiorczości 32% ankietowanych, rozwoju tradycyjnego rolnictwa 24% ankietowanych, rozwoju turystyki 6% ankietowanych. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 3
Ankietowani zastrzegli, że warunkiem umożliwiającym rozwój gminy opartym na rozwoju przedsiębiorczości jest doposażenie jej w infrastrukturę techniczną, dbanie o stan środowiska naturalnego, a także odpowiednio prowadzona przez Urząd Gminy promocja gminy mająca na celu pozyskanie inwestorów. Rozwój infrastruktury gminy w odczuciu mieszkańców powinien polegać na: poprawie stanu technicznego dróg (nie tylko gminnych), poprawie bezpieczeństwa na drogach (chodniki, oświetlenia, oznakowania) 61% ankietowanych, rozbudowie sieci kanalizacyjnej i budowie oczyszczalni ścieków 32% ankietowanych, budowie obiektów sportowych i rekreacyjnych 16% ankietowanych, rozwiązaniu problemów z dzikimi wysypiskami śmieci oraz przydrożnymi rowami 13% ankietowanych. 1.3Szacunkowe obroty rynków gminnych Szacunki rynku gminnego sporządzono wykorzystując dane, dostępne między innymi w Małym Roczniku Statystycznym 1999, w Roczniku Statystycznym Rolnictwa z 1998 roku, informacje otrzymane z Urzędu Gminy Zielonki oraz z Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej w Krakowie. Rynek gminny podzielono na pięć segmentów: rynek konsumpcyjny, rynek rolno-przetwórczy, rynek turystyczny, rynek rekreacyjny, rynek budowlany. Szacunek rynku konsumpcyjnego został dokonany od strony potencjalnych wydatków mieszkańców gminy, a szacunki pozostałych segmentów rynku gminnego od strony potencjalnych obrotów na tych rynkach. Podstawą do wyliczenia wielkości wydatków mieszkańców gminy na rynku konsumpcyjnym był podział gospodarstw domowych, ze względu na źródło dochodu. Skutkiem zastosowania tego kryterium było wyodrębnienie siedmiu grup gospodarstw domowych. Następnie dla każdej grupy przyjęto przeciętną wielkość miesięcznych wydatków na towary i usługi konsumpcyjne w Polsce. Oszacowana kwota ponad 72 mln zł przedstawia wielkość wydatków jaką mieszkańcy gminy przeznaczają rocznie na towary i usługi konsumpcyjne niezależnie od miejsca ich wydatkowania. Przyjęto, iż na rynku lokalnym (gminnym) obrót roczny wynosi około 25 mln zł. Szacunek rynku rolno-przetwórczego wyliczono w oparciu o: powierzchnię użytków rolnych wyrażonych w ha na terenie gminy i wielkość towarowej produkcji rolnej uzyskiwanej z 1 ha w 1997 roku. Posługując się danymi z Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 1996 roku określono strukturę upraw na terenie gminy Zielonki. Oszacowana wielkość obrotów na tym rynku wynosi ponad 21 mln zł rocznie. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 4
Możliwe obroty na rynku turystycznym wyliczono na podstawie przychodów z turystyki jednodniowej (rowerowej, pieszej) oraz przychodów z posiadanej bazy noclegowej. Łącznie, szacunkowy roczny obrót na rynku turystycznym wynosi około 4 mln zł. Przy wyliczaniu możliwych obrotów na rynku budowlanym wzięto pod uwagę: rynek budownictwa mieszkaniowego i skorelowany z nim rynek obrotu nieruchomościami. Na rynku budownictwa mieszkaniowego osiągane są największe roczne obroty oszacowane na około 90 mln zł, z tego ponad 40% przypada na rynek materiałów budowlanych. Rynek obrotu nieruchomościami oszacowany został na poziomie 35 mln zł. 1.4Punkt wyjścia - Scenariusz 0 Scenariusz 0 to dzisiejszy obraz rozwoju sytuacji w gminie, przy założeniu, że nie zostaną podjęte świadome działania stymulujące rozwój gminy w określonych kierunkach. Można przedstawić go następująco: Gmina Zielonki eksportuje 1 tereny budowlane pod zabudowę mieszkalną dla mieszkańców Krakowa. Robi to najintensywniej w porównaniu do pozostałych podkrakowskich gmin ma największy przyrost ludności napływowej (dwukrotnie przekraczający pozostałe gminy) utrzymujący się na poziomie ponad 2% ludności gminy rocznie. Przy utrzymaniu takiego tempa przyrostu prawdopodobnie struktura ludności gminy za około 30 lat ulegnie zmianie. Terenów budowlanych jest wystarczająco dużo (na ok. 30 lat przy dzisiejszym tempie obrotów na rynku budowlanym). Podstawowym powodem tego stanu jest najkorzystniejsza lokalizacja gminy w porównaniu z pozostałymi gmina klinem wchodzi w miasto w jeden z obszarów najintensywniej się rozwijających, z dobrą komunikacją z centrum i z wyjazdem z miasta. Obroty na rynku budowlanym szacuje się na poziomie 90 mln zł rocznie, a na rynku handlu nieruchomościami nie mniej niż 35 mln zł. Gmina Zielonki eksportuje produkcję rolną do Krakowa i na Śląsk, szacunek obrotów tą produkcją wynosi ok. 21 mln zł. Gmina Zielonki eksportuje pracę najemną do Krakowa. Gmina Zielonki eksportuje usługi lokalnych zakładów (w tym blacharskich) dla mieszkańców Krakowa. Poziom tych świadczeń jest trudny do oszacowania. Gmina Zielonki eksportuje produkcję przemysłową. Taka sytuacja może się utrzymywać dopóki będą atrakcyjne lokalizacje w południowej, podmiejskiej części gminy. Status ekonomiczny mieszkańców będzie zależny od rynku pracy i sytuacji w sektorze prywatnym w Krakowie. Prawdopodobnie większa część grupy utrzymującej się z pracy najemnej (15%) oraz pracujących na własny rachunek (19,6%) czerpie dochody ze źródeł spoza gminy. Grupy te zasilane będą rocznie przez dwu procentowy napływ ludności utrzymującej się również z dochodów czerpanych na terenie Krakowa. Wymienione grupy stanowić będą najlepiej sytuowaną część społeczności gminy. Lokalne rynki konsumpcyjne nie będą rozwijały się zbyt dynamicznie, dlatego, że napływowi mieszkańcy będą najprawdopodobniej większość swoich potrzeb zaspokajać w Krakowie. Rdzenna ludność rolnicza będzie powoli wyzbywać się ziemi i prawdopodobnie będzie 1 przez eksport rozumiemy tutaj: 1. wykorzystywanie terenów budowlanych na terenie gminy Zielonki przez mieszkańców innych gmin, 2. sprzedaż na zewnątrz do innych gmin: produkcji rolnej, pracy, usług, produkcji przemysłowej. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 5
emigrować za pracą do Krakowa lub pozostawać w Gminie jej status materialny nie będzie ulegać poprawie. Rolnictwo nie będzie znaczącym źródłem przychodu dla większości rolników i będzie podlegać wyłącznie takim zmianom, jak w całym kraju. Podział Gminy na zurbanizowaną część południową i wolniej rozwijającą się rolniczą część północną będzie przybierał na sile. Podziałowi temu może towarzyszyć rozwarstwienie ludności pod względem dochodów i potrzeb. Odbije się to na działaniach samorządowych, próbujących pogodzić sprzeczne interesy dwóch grup mieszkańców. Warunkiem postępu tej sytuacji jest rozwinięcie atrakcyjności gminy pod kątem stworzenia infrastruktury dróg, telekomunikacji, sieci medialnych, lokalnego szkolnictwa podstawowego i usług medycznych. Dzięki temu może zmieniać się stopniowo struktura grup dochodowych w gminie w kierunku wzrostu liczby mieszkańców lepiej sytuowanych ale jest to proces rozkładający się na dziesięciolecia. Po 30 latach większość mogą stanowić mieszkańcy napływowi i dobrze sytuowani. Wtedy konflikt interesów prawdopodobnie osłabnie. Nie można jednak wykluczyć, że w ciągu tego okresu nastąpi albo wspomniany podział Gminy na dwie części zurbanizowaną i wiejską, albo Gmina stanie się wyłącznie zurbanizowanym przedmieściem Krakowa. W wypadku nie podjęcia działań uatrakcyjnienia Gminy procesy zmiany struktury ekonomicznej ludności ulegną wyhamowaniu. Istnieje bowiem prawdopodobieństwo, że inne podkrakowskie Gminy (Wielka Wieś, Mogilany) przejmą w tym względzie część z migrującej ludności. Wtedy proporcje w strukturze ekonomicznej mieszkańców będą utrzymane. Sytuacja będzie przypominać dzisiejszą. Z jedną niewiadomą jaką jest rozwój rolnictwa i zmiana w dochodach grupy ludności rdzennej uzależnionej od opłacalności produkcji rolnej. Podjęcie działań uatrakcyjniających Gminę najprawdopodobniej spowoduje zmianę w proporcjach struktury ekonomicznej mieszkańców gminy na korzyść ludności dobrze sytuowanej. Będzie to jednak proces rozłożony na dziesięciolecia. Natomiast nie można wykluczyć, że po drodze zaostrzą się konflikty interesów między dwoma grupami mieszkańców których rozwiązywanie będzie absorbować zarządzających Gminą. Gmina najprawdopodobniej utraci swój wiejski charakter stając się zurbanizowanym przedmieściem Krakowa. Z punktu widzenia wspólnoty gminnej oraz dłuższej perspektywy rozwojowej, żadna część gminy nie powinna znaleźć się poza obszarem działań tworzących strategię rozwoju. Nawet jeśli poszczególne części różnią się potencjałem rozwojowym, to w interesie każdej z nich leży by rozwój następował harmonijnie. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 6
2. Misja Misja gminy: GMINA ZIELONKI MIEJSCE PRZYJAZNE LUDZIOM I ŚRODOWISKU, MIEJSCE, W KTÓRYM DOGODNIE SIĘ MIESZKA I WYPOCZYWA. 3. Scenariusze rozwoju Gminy 3.1Przyjęta hierarchia celów Strategia rozwoju jest dokumentem perspektywicznym, rysującym w sposób generalny kierunki prowadzonej działalności, stąd cele strategiczne muszą odznaczać się stosunkowo dużym stopniem ogólności i dłuższą perspektywą czasową. Jakość i poziom życia mieszkańców jest nadrzędnym przesłaniem strategii rozwoju gminy. Bazą do zdefiniowania celu nadrzędnego strategii była chęć zwiększenia i ustabilizowania indywidualnych dochodów mieszkańców gminy we wszystkich grupach ekonomicznych. Na podstawie celu nadrzędnego sformułowano cele strategiczne, które rozwinięto w celach operacyjnych, a następnie rozpisano na działania. Przyjętą hierarchię celów przedstawiono na schemacie. Schemat 1 Hierarchia celów CEL NADRZĘDNY CELE STRATEGICZNE = SCENARIUSZE CELE OPERACYJNE = ZADANIA DZIAŁANIA ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 7
Zdefiniowany cel nadrzędny rozwoju Gminy Zielonki to: ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ EKONOMICZNY I CYWILIZACYJNY GMINY ZIELONKI Znalezienie podstawowych źródeł generowania przychodów mieszkańców z eksportu dóbr i usług na zewnątrz (rozwój ekonomiczny), a także poprawa jakości życia mieszkańców (rozwój cywilizacyjny) stało się podstawą do pogłębienia celu nadrzędnego w scenariuszach. Cele strategiczne = Scenariusze UTRZYMANIE ROZWOJU BUDOWNICTWA MIESZKALNEGO POPRZEZ ZWIĘKSZANIE ATRAKCYJNOŚCI GMINY ROZWÓJ EKSPORTOWEGO 2 I WYDAJNEGO ROLNICTWA ZAPEWNIENIE WARUNKÓW DLA RÓWNOCZESNEGO DO POZOSTAŁYCH RYNKÓW 3 ROZWOJU: HANDLU I USŁUG KONSUMPCYJNYCH, TURYSTYKI, MAŁEJ I ŚREDNIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W WYZNACZONYCH STREFACH NIEUCIĄŻLIWEJ DLA ŚRODOWISKA NATURALNEGO, SĄSIADÓW I DZIAŁALNOŚCI ROLNEJ. 3.2Zadania, działania, wykonawcy i sposoby zarządzania Wszystkie cele jak również powiązania pomiędzy nimi przedstawiono w następujący sposób: w tabeli 1 i na rysunku 1 zachodzące zależności pomiędzy scenariuszami (celami strategicznymi), w tabelach 2, 3, 4 i na rysunkach 2, 3, 4 zachodzące zależności pomiędzy zadaniami (celami operacyjnymi) danego scenariusza. Każda tabela składa się z kolumn, w których określono: potencjalnych wykonawców lub partnerów, 2 przeznaczonego na rynki innych gmin, szczególnie aglomeracji krakowskiej i śląskiej 3 budowlanego i rolnego ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 8
kryteria oceny wykonania począwszy od działań, poprzez zadania do scenariusza, powiązania pomiędzy zadaniami lub scenariuszami: skąd na poziomie zadań lub scenariuszy - które zadania (scenariusz) mają wpływ na realizację prezentowanego zadania, dokąd na poziomie zadań lub scenariuszy na realizację których zadań (scenariusza) wpływa zadanie prezentowane. Realizacja poszczególnych zadań rozpisana została na działania, kolejność ich wykonywania uzależniona jest: od zasobów gminy, które muszą zostać w tym celu uruchomione (zarówno finansowe jak i ludzkie), od ważności działania oraz od powiązań i uzależnień pomiędzy działaniami. W sposób tabelaryczny podział zadań na działania został zamieszczony w aneksie. Sposób realizacji zadań może ulec modyfikacji przez zarządzających strategią. Społeczny Zespół Zarządzający powinien liczyć od 7 do 9 osób, jego zadaniem oprócz inicjowania i monitorowania realizacji przyjętej strategii byłoby przedkładanie raportów z wykonanych prac na sesji Rady Gminy. Skład Zespołu Zarządzającego powinny tworzyć osoby np. z: Zarządu Gminy 1 osoba, Rady Gminy 2 osoby, Urzędu Gminy 1 osoba, organizacji powołanych w ramach strategii rozwoju (Stowarzyszenia Gospodarczego [SG], Gminnej Agencji [GAN], Stowarzyszenia na rzecz rozwoju Gminy) 3 osoby, zewnętrzne nie powiązane funkcjonalnie z Urzędem Gminy, ale mające autorytet w lokalnym środowisku (w tym mieszkańcy) 2 osoby.. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 9
Tabela 1 Specyfikacja celu nadrzędnego i scenariuszy w ramach strategii dla Gminy Zielonki Lp. Określenie Wykonawcy Kryteria Skąd / Dokąd Cel: zrównoważony rozwój ekonomiczny i cywilizacyjny gminy Zielonki Zarządy Gminy wzrost dochodów gminy z tyt. podatku realizowany poprzez: Zielonki dochodowego od osób fizycznych, zwiększenie i ustabilizowanie indywidualnych dochodów mieszkańców we spadek lub utrzymanie % wego wszystkich grupach ekonomicznych, udziału bezrobotnych w liczbie zmniejszenie, a przynajmniej utrzymanie wielkości bezrobocia wśród ludności zawodowo czynnej, mieszkańców gminy na poziomie dzisiejszym, polepszenie wskaźników zmian poprawę jakości życia mieszkańców w gminie. infrastrukturalnych 1 Scenariusz 1: Utrzymanie rozwoju budownictwa mieszkalnego poprzez zwiększanie atrakcyjności Gminy dla stworzenia i utrzymania lokalnego rynku usług budowlanych, który powinien stanowić dodatkowe (sezonowe) lub podstawowe źródło dochodów części mieszkańców, dotychczas utrzymujących się w części lub w całości z nisko dochodowego rolnictwa. 2 Scenariusz 2: Rozwój eksportowego i wydajnego rolnictwa poprzez restrukturyzację gospodarstw rolnych dla zwiększenia ich wydajności i dochodowości, oraz rozwinięcie przemysłu przetwórczego i dystrybucji oraz promocji wyspecjalizowanych produktów rolnych dla zapewnienia im zbytu na rynku Krakowa i Śląska, oraz dla stworzenia dodatkowych źródeł dochodu i miejsc pracy dla części mieszkańców, którzy albo nie znaleźli zatrudnienia w budownictwie, albo, w perspektywie zmniejszania się bumu budowlanego lub sezonowości usług budowlanych mogą tracić tam zatrudnienie. 3 Scenariusz 3: Zapewnienie warunków dla równoczesnego ( w stosunku do pozostałych scenariuszy) rozwoju handlu i usług konsumpcyjnych, turystyki oraz małej i średniej przedsiębiorczości w wyznaczonych strefach dla zabezpieczania wzrastających potrzeb mieszkańców w ramach rynku lokalnego, oraz dla tworzenia kolejnych nowych źródeł dochodu i miejsc pracy. Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Gminy Stowarzyszenie Gospodarcze wzrost powierzchni gruntów budowlanych objętych transakcjami kupna/sprzedaży, wzrost liczby pozwoleń na budowę, wzrost liczby podmiotów gospodarczych działających na rynku budowlanym, wzrost powierzchni gruntów rolnych objętych transakcjami kupna/sprzedaży, wzrost średniej wielkości gospodarstw rolnych, wzrost wydajności z 1 ha, zmiana struktury upraw specjalizacja owocowo warzywna, wzrost liczby podmiotów gospodarczych w obszarze przetwórstwa i handlu produkcją rolną wzrost liczby podmiotów gospodarczych w obszarze handlu detalicznego i usług konsumpcyjnych 2 2, 3 1 3 1, 2 ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 10
Rysunek 1 Powiązanie scenariuszy w ramach realizacji strategii Gminy Zielonki Scenariusz 1: Utrzymanie rozwoju budownictwa mieszkalnego poprzez zwiększanie atrakcyjności Gminy. Scenariusz 2: Rozwój eksportowego i wydajnego rolnictwa poprzez restrukturyzację gospodarstw rolnych dla zwiększenia ich wydajności i dochodowości, oraz rozwinięcie przemysłu przetwórczego i dystrybucji oraz promocji wyspecjalizowanych produktów. Scenariusz 3: Zapewnienie warunków dla równoczesnego (w stosunku do pozostałych scenariuszy) rozwoju handlu i usług konsumpcyjnych, turystyki oraz małej i średniej przedsiębiorczości - w wyznaczonych strefach nieuciążliwej dla środowiska naturalnego, sąsiadów i działalności rolnej. 1. Wyjścia ze scenariusza 1: utrzymanie ożywienia na rynku nieruchomości powinno spowodować dalsze uwolnienie gotówki zamrożonej dzisiaj w gruntach. Ta gotówka powinna być zatrzymana w Gminie i inwestowana w obszarze tworzenia nowoczesnego rolnictwa, handlu detalicznego, usług konsumpcyjnych, turystyki oraz małej i średniej przedsiębiorczości. 2. Wyjścia ze scenariusza 2: restrukturyzacja rolnictwa w postaci komasacji gruntów spowoduje, że część mieszkańców Gminy zmieni podstawowe źródło utrzymania z rolnictwa na: budownictwo, handel, usługi, małą i średnią przedsiębiorczość. 3. Cały układ: scenariusz pierwszy wyzwala pieniądz w Gminie, scenariusz drugi skutkuje wpływami z eksportu produkcji rolnej, scenariusz trzeci zatrzymuje pieniądz konsumpcyjny na terenie Gminy. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 11
Tabela 2Specyfikacja celu, scenariusza 1 i zadań w ramach strategii dla Gminy Zielonki Lp. Określenie Wykonawcy Kryteria Skąd/Dokąd Cel: zrównoważony rozwój ekonomiczny i cywilizacyjny gminy Zielonki Zarządy Gminy wzrost dochodów gminy z tyt. podatku realizowany poprzez: Zielonki dochodowego od osób fizycznych, zwiększenie i ustabilizowanie indywidualnych dochodów mieszkańców we spadek lub utrzymanie % wego udziału wszystkich grupach ekonomicznych, bezrobotnych w liczbie ludności zmniejszenie, a przynajmniej utrzymanie wielkości bezrobocia wśród zawodowo czynnej, mieszkańców gminy na poziomie dzisiejszym, wskaźniki zmian w infrastrukturze poprawę jakości życia mieszkańców w gminie. 1 Scenariusz 1: Utrzymanie rozwoju budownictwa mieszkalnego poprzez zwiększanie atrakcyjności Gminy dla stworzenia i utrzymania lokalnego rynku usług budowlanych, który powinien stanowić dodatkowe (sezonowe) lub podstawowe źródło dochodów części mieszkańców, dotychczas utrzymujących się w części lub w całości z nisko dochodowego rolnictwa. 1.1 Zadanie : Utrzymanie atrakcyjności Gminy jako terenu inwestycyjnego i miejsca życia mieszkańców. 1.1.1 Zadanie: Stworzenie korzystniejszych warunków inwestowania na terenie Gminy i wspieranie inwestorów indywidualnych i developerów 1.1.2 Zadanie: Modernizacja infrastruktury Gminy w zakresie jakości i bezpieczeństwa obecnych dróg oraz rozwoju nowych publicznych połączeń komunikacyjnych z Krakowem, szczególnie terenów południowych o największym zurbanizowaniu 1.1.3 Zadanie: Wyposażenie w sieci medialne i telekomunikację w stosunku do rosnących potrzeb i oczekiwań coraz liczniejszej i wymagającej społeczności Gminy ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 12 wzrost powierzchni gruntów budowlanych objętych transakcjami kupna/sprzedaży, wzrost liczby pozwoleń na budowę, wzrost liczby podmiotów gospodarczych działających na rynku budowlanym, wzrost powierzchni gruntów budowlanych objętych transakcjami kupna sprzedaży, polepszenie wskaźników zmian infrastrukturalnych, utrzymanie salda migracji wzrost liczby pozwoleń na budowę, wzrost % zainwestowanej powierzchni do powierzchni gruntów budowlanych, utrzymanie salda imigracji % km zmodernizowanych dróg do ich długości, przyrost km nowych dróg kołowych, wzrost ilości kursów komunikacji publicznej wzrost % gospodarstw domowych objętych kanalizacją, wzrost % gospodarstw domowych podłączonych do sieci wodociągowej, wzrost liczby abonentów telefonicznych na 1000 mieszkańców 3 2, 3 1.2, 2 1.1.2, 1.1.3, 1.1.4, 1.1.5 1.1.1 1.1 1.1.1 1.1
Lp. Określenie Wykonawcy Kryteria Skąd/Dokąd Cel: zrównoważony rozwój ekonomiczny i cywilizacyjny gminy Zielonki Zarządy Gminy wzrost dochodów gminy z tyt. podatku realizowany poprzez: Zielonki dochodowego od osób fizycznych, zwiększenie i ustabilizowanie indywidualnych dochodów mieszkańców we spadek lub utrzymanie % wego udziału wszystkich grupach ekonomicznych, bezrobotnych w liczbie ludności zmniejszenie, a przynajmniej utrzymanie wielkości bezrobocia wśród zawodowo czynnej, mieszkańców gminy na poziomie dzisiejszym, wskaźniki zmian w infrastrukturze poprawę jakości życia mieszkańców w gminie. 1 Scenariusz 1: Utrzymanie rozwoju budownictwa mieszkalnego poprzez zwiększanie atrakcyjności Gminy dla stworzenia i utrzymania lokalnego rynku usług budowlanych, który powinien stanowić dodatkowe (sezonowe) lub podstawowe źródło dochodów części mieszkańców, dotychczas utrzymujących się w części lub w całości z nisko dochodowego rolnictwa. 1.1.4 Zadanie : Zapewnienie odpowiednich warunków do zaspokojenia wzrastających wraz z rozwojem demograficznym potrzeb mieszańców, a w tym: utrzymanie odpowiedniego poziomu i dostępności szkolnictwa podstawowego, utrzymanie dostępności i poziomu usług medycznych, rozwój handlu, usług konsumpcyjnych i małej i średniej przedsiębiorczości (patrz scenariusz trzeci). wzrost powierzchni gruntów budowlanych objętych transakcjami kupna/sprzedaży, wzrost liczby pozwoleń na budowę, wzrost liczby podmiotów gospodarczych działających na rynku budowlanym, Zarząd Gminy brak przyrostu liczby dzieci przypadających na jednego nauczyciela, jedno pomieszczenie do nauki, na jeden oddział przedszkolny, wzrost % dzieci trafiających do gimnazjum, liceum, na studia wyższe, brak przyrostu liczby pacjentów na jednego lekarza rodzinnego i stomatologa, wzrost liczby podmiotów gospodarczych handlu detalicznego i usług konsumpcyjnych 1.1.5 Zadanie: Wspieranie ochrony środowiska Zarząd Gminy % gospodarstw domowych objętych obowiązkiem korzystania z usług wywożenia odpadów i śmieci na terenie gminy, brak dzikich wysypisk na terenie gminy 1.2. Zadanie: Wspieranie rozwoju sektora budowlanego i pokrewnych oraz stymulowanie aktywizacji i dywersyfikacji zawodowej ludności wzrost liczby podmiotów gospodarczych działających na rynku budowlanym, wzrost miejsc pracy w budownictwie dla mieszkańców Gminy 3 2, 3 1.1.1 1.1 1.1.1 1.1 1.1, 2 ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 13
Rysunek 2 Powiązanie zadań w ramach realizacji scenariusza 1 strategii Gminy Zielonki Zadanie 1.1.2: Modernizacja infrastruktury dróg, rozwój publicznych połączeń komunikacyjnych z Krakowem Scenariusz 2: Rozwój eksportowego i wydajnego rolnictwa poprzez restrukturyzację gospodarstw rolnych dla zwiększenia ich wydajności i dochodowości, oraz rozwinięcie przemysłu przetwórczego i dystrybucji oraz promocji wyspecjalizowanych produktów. Zadanie 1.1.3: Wyposażenie w sieci medialne i telekomunikację Zadanie 1.1.1: Stworzenie korzystniejszych warunków inwestowania na terenie Gminy i wspieranie inwestorów indywidualnych i developerów Zadanie 1.1.4: Zapewnienie odpowiednich warunków do zaspokojenia wzrastających potrzeb mieszańców, Zadanie 1.1: Utrzymanie atrakcyjności Gminy jako terenu inwestycyjnego i miejsca życia mieszkańców. Zadanie 1.2: Wspieranie rozwoju sektora budowlanego i pokrewnych oraz stymulowanie aktywizacji i dywersyfikacji zawodowej ludności Zadanie 1.1.5: Wspieranie ochrony środowiska Scenariusz 3: Zapewnienie warunków dla równoczesnego (w stosunku do pozostałych scenariuszy) rozwoju handlu i usług konsumpcyjnych, turystyki oraz drobnej przedsiębiorczości w wyznaczonych strefach nieuciążliwej dla środowiska naturalnego, sąsiadów i działalności rolnej. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 14
Tabela 3 Specyfikacja celu, scenariusza 2 i zadań w ramach strategii dla Gminy Zielonki Lp. Określenie Wykonawcy Kryteria Skąd/Dokąd Cel: zrównoważony rozwój ekonomiczny i cywilizacyjny gminy Zielonki Zarządy Gminy wzrost dochodów gminy z tyt. podatku realizowany poprzez: Zielonki dochodowego od osób fizycznych, zwiększenie i ustabilizowanie indywidualnych dochodów mieszkańców we spadek lub utrzymanie % wego udziału wszystkich grupach ekonomicznych, bezrobotnych w liczbie ludności zawodowo zmniejszenie, a przynajmniej utrzymanie wielkości bezrobocia wśród czynnej, mieszkańców gminy na poziomie dzisiejszym, polepszenie wskaźników zmian poprawę jakości życia mieszkańców w gminie. infrastrukturalnych 2 Scenariusz 2: Rozwój eksportowego i wydajnego rolnictwa poprzez restrukturyzację gospodarstw rolnych dla zwiększenia ich wydajności i dochodowości, oraz rozwinięcie przemysłu przetwórczego i dystrybucji oraz promocji wyspecjalizowanych produktów rolnych dla zapewnienia im zbytu na rynku Krakowa i Śląska, oraz dla stworzenia dodatkowych źródeł dochodu i miejsc pracy dla części mieszkańców, którzy albo nie znaleźli zatrudnienia w budownictwie, albo, w perspektywie zmniejszania się bumu budowlanego lub sezonowości usług budowlanych mogą tracić tam zatrudnienie. 2.1 Zadanie: Restrukturyzacja rolnictwa zapewniającego porównywalne dochody osób prowadzących gospodarstwo rolne do osób zatrudnionych w innych sektorach gospodarki poprzez: poprawę efektywności gospodarowania w wyniku powiększenia powierzchni średniego gospodarstwa do 5 ha użytków rolnych, poprawę wydajności poprzez wprowadzenie między innymi postępu biologicznego oraz zmiany w technologii produkcji, specjalizację produkcji, która wynikać powinna z potencjału pobliskich rynków zbytu i dochodowości poszczególnych produktów rolnych, rozwój przetwórstwa rolnego (zachęcanie inwestorów zewnętrznych), zmianę struktury sprzedaży produkcji rolnej poprzez zwiększenie udziału na rynku detalicznym i hurtowym oraz wypromowanie marki żywności z gminy Zielonki. 2.2 Zadanie: Aktywizacja i przekwalifikowanie osób, dla których aktualnie rolnictwo stanowi podstawowe lub dodatkowe źródło dochodu. Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Gminy Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Gminy ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 15 wzrost powierzchni gruntów rolnych objętych transakcjami kupna/sprzedaży, wzrost średniej wielkości gospodarstw rolnych, wzrost wydajności z 1 ha, zmiana struktury upraw specjalizacja owocowo warzywna, wzrost liczby podmiotów gospodarczych w obszarze przetwórstwa i handlu produkcją rolną wzrost średniej wielkości gospodarstw rolnych, wzrost wydajności z 1 ha użytków rolnych, zmiana struktury upraw specjalizacja owocowo warzywna, wzrost liczby podmiotów gospodarczych w obszarze przetwórstwa i handlu produkcją rolną wzrost dochodu z 1 ha użytków rolnych, wzrost chodu na 1 osobę zatrudnioną w rolnictwie, wzrost obrotów w sektorach dystrybucji. Zarząd Gminy spadek liczby osób utrzymujących się z rolnictwa, spadek lub utrzymanie % wego udziału bezrobotnych w liczbie ludności zawodowo czynnej 1 3 1 2.2 2.1 1, 3
Rysunek 3 Powiązanie zadań w ramach realizacji scenariusza 2 strategii Gminy Zielonki Scenariusz 1: Utrzymanie rozwoju budownictwa mieszkalnego poprzez zwiększanie atrakcyjności Gminy. Zadanie 2.1: Restrukturyzacja rolnictwa zapewniającego porównywalne dochody osób prowadzących gospodarstwo rolne do osób zatrudnionych w innych sektorach gospodarki Zadanie 2.2: Aktywizacja i przekwalifikowanie osób, dla których aktualnie rolnictwo stanowi podstawowe lub dodatkowe źródło dochodu. Scenariusz 3: Zapewnienie warunków dla równoczesnego (w stosunku do pozostałych scenariuszy) rozwoju handlu i usług konsumpcyjnych., turystyki oraz drobnej przedsiębiorczości w wyznaczonych strefach nieuciążliwej dla środowiska naturalnego, sąsiadów i działalności rolnej. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 16
Tabela 4 Specyfikacja celu, scenariusza 3 i zadań w ramach strategii dla Gminy Zielonki Lp. Określenie Wykonawcy Kryteria Skąd/Dokąd Cel: zrównoważony rozwój ekonomiczny i cywilizacyjny gminy Zielonki realizowany poprzez: Zarządy Gminy Zielonki wzrost dochodów gminy z tyt. podatku dochodowego od osób fizycznych, zwiększenie i ustabilizowanie indywidualnych dochodów mieszkańców we wszystkich grupach ekonomicznych, spadek lub utrzyamnie % wego udziału bezrobotnych w liczbie zmniejszenie, a przynajmniej utrzymanie wielkości bezrobocia wśród ludności zawodowo czynnej, mieszkańców gminy na poziomie dzisiejszym, polepszenie wskaźników zmian poprawę jakości życia mieszkańców w gminie. infrastrukturalnych 3 Scenariusz 3: Zapewnienie warunków dla równoczesnego ( w stosunku do pozostałych scenariuszy) rozwoju handlu i usług konsumpcyjnych, turystyki oraz małej i średniej przedsiębiorczości w wyznaczonych strefach - nieuciążliwej dla środowiska naturalnego, sąsiadów i działalności rolnej. dla zabezpieczania wzrastających potrzeb mieszkańców w ramach rynku lokalnego, oraz dla tworzenia kolejnych nowych źródeł dochodu i miejsc pracy. Stowarzyszenie Gospodarcze wzrost liczby podmiotów gospodarczych w obszarze handlu detalicznego i usług konsumpcyjnych 1, 2 3.1 Zadanie: Zapewnienie na rynku lokalnym warunków do zaspokajania rosnących potrzeb konsumpcyjnych mieszkańców Stowarzyszenie Gospodarcze wzrost liczby podmiotów gospodarczych w obszarze handlu detalicznego i usług konsumpcyjnych, wzrost liczby zatrudnionych w obszarze handlu detalicznego i usług konsumpcyjnych 1, 2 ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 17
Rysunek 4 Powiązanie zadań w ramach realizacji scenariusza 3 strategii Gminy Zielonki Scenariusz 1: Utrzymanie rozwoju budownictwa mieszkalnego poprzez zwiększanie atrakcyjności Gminy. Scenariusz 2: Rozwój eksportowego i wydajnego rolnictwa poprzez restrukturyzację gospodarstw rolnych dla zwiększenia ich wydajności i dochodowości, oraz rozwinięcie przemysłu przetwórczego i dystrybucji oraz promocji wyspecjalizowanych produktów. Zadanie 3.1: Zapewnienie na rynku lokalnym warunków do zaspokajania rosnących potrzeb konsumpcyjnych mieszkańców ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 18
3.3Harmonogram realizacji strategii i źródła finansowania Opracowany horyzont czasowy realizacji strategii rozwoju Gminy obejmuje dziesięć lat, z których pierwsze dwa zostały podzielone na kwartały, pozostałe na okresy półroczne. Założono największy poziom szczegółowości harmonogramu działania. Szare pola oznaczają czas, w którym powinna się rozpocząć i zakończyć realizacja danego działania. Działania, które powinny być kontynuowane, na przykład o charakterze promocyjnym czy inwestycyjnym, zaznaczone zostały strzałką. Kolejność realizacji działań nie jest przypadkowa (patrz rysunek 1 i aneks). Powołanie podmiotów zajmujących się między innymi gromadzeniem informacji, pozyskiwaniem zewnętrznych tanich środków na finansowanie inwestycji, organizujących obrót nieruchomościami czyli Stowarzyszenia Gospodarczego, a następnie Gminnej Agencji to działania kluczowe - ze względu na to, że uruchamiają one kolejne działania we wszystkich scenariuszach (celach strategicznych). Od ich efektywności zależy powodzenie nie tylko pierwszego scenariusza. Jednym z podstawowych warunków wykorzystania możliwości pozyskania dofinansowania w postaci dotacji, kredytów preferencyjnych jest posiadanie bieżącej informacji o warunkach ich udzielania oraz nowo uruchamianych programach pomocowych. W tabeli 5 przedstawiono te, które są możliwe i aktualne na dzień dzisiejszy. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 19
HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ W RAMACH OPRACOWANEJ STRATEGII ROZWOJU GMINY ZIELONKI Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 cyfry oznaczają kwartały w danym roku 4 kw 1 kw 1.1 Utrzymanie atrakcyjności Gminy jako terenu inwestycyjnego i miejsca życia mieszkańców. 1.1.1 Stworzenie korzystniejszych warunków inwestowania na terenie Gminy i wspierania inwestorów indywidualnych i developerów. 1.1.1.1.Przygotowanie dogodnego studium zagospodarowania przestrzennego i na jego podstawie rozpoczęcie zmian w planie zagospodarowania przestrzennego. 1.1.1.2 Powołanie Stowarzyszenia Gospodarczego. 2 kw 3 kw 4 kw 1 kw 2 kw 3 4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1.1.1.3 Powołanie Gminnej Agencji. 1.1.2 Modernizacja infrastruktury Gminy w zakresie jakości i bezpieczeństwa obecnych dróg oraz rozwoju nowych publicznych połączeń komunikacyjnych z Krakowem, szczególnie terenów południowych o największym zurbanizowaniu. 1.1.2.1 Dopracowanie procedury rankingu inwestycji drogowych. 1.1.2.2 Sporządzenie rankingu inwestycji drogowych według wcześniej określonej procedury. 1.1.2.3 Powiększenie środków finansowych Gminy na inwestycje drogowe. 1.1.2.6 Realizacja inwestycji drogowych zgodnie z rankingiem. 1.1.3 Wyposażenie w sieci medialne i telekomunikację w stosunku do rosnących potrzeb i oczekiwań coraz licznej i wymagającej społeczności Gminy. 1.1.3.1 Opracowanie gminnego planu inwestycji infrastruktury technicznej wraz z harmonogramem. 1.1.3.2 Zorganizowanie bazy informacyjnej -dział wodny. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 20
Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 cyfry oznaczają kwartały w danym roku 4 kw 1 kw 1.1.3.3 Zapewnienie podłączenia Gminy do sieci wodociągowej miasta Krakowa. 1.1.3.4. Planowanie i organizowanie inwestycji w przedsięwzięcia infrastrukturalne uzbrajania terenów budowlanych przeznaczonych na sprzedaż 1.1.3.5 Ustalenie warunków i egzekwowanie uczestniczenia inwestorów w finansowaniu infrastruktury..1.3.6 Organizacja pomocy merytorycznej i technicznej dla inicjatyw społecznych inwestowania w przedsięwzięcia infrastrukturalne. 1.1.4 Zapewnienie odpowiednich warunków do zaspokojenia wzrastających potrzeb mieszkańców. 1.1.5 Wspieranie ochrony środowiska. 2 kw 3 kw 4 kw 1 kw 2 kw 3 4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1.1.5.1 Zlikwidowanie obszarów obniżających atrakcyjność Gminy takich jak dzikie wysypiska śmieci, nieuporządkowane brzegi rzek itp. 1.1.5.2 Egzekwowanie obowiązku korzystania z usług wywożenia odpadów na terenie Gminy. 1.2 Wspieranie rozwoju sektora budowlanego i pokrewnych oraz stymulowanie aktywizacji i dywersyfikacji zawodowej ludności. 1.2.1 Utrzymanie ewidencji gruntów w Gminie 1.2.3 Stworzenie możliwości wykupu nieruchomości przez Gminę. Stworzenie w Gminie bazy informacyjnej dotyczącej rynku nieruchomości. 1.2.4 Zaktywizowanie współpracy z biurami obrotu nieruchomościami, bezpośredni udział w obrocie. 1.2.5 Promocja lokalnego rynku nieruchomości 1.2.7 Utrzymanie sprawnego postępowania administracyjnego ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 21
Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 cyfry oznaczają kwartały w danym roku 4 kw 1 kw 2 kw 3 kw 4 kw 1 kw 2 kw 3 4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 1-2 3-4 2.1 Restrukturyzacja rolnictwa zapewniającego porównywalne dochody osób prowadzących gospodarstwo rolne do osób zatrudnionych w innych sektorach gospodarki. 2.1.1 Powołanie Stowarzyszenia na rzecz rozwoju Gminy. 2.1.2 Przygotowanie ofert na finansowanie restrukturyzacji w rolnictwie. 2.1.3 Dostosowanie produkcji rolnej do aktualnych potrzeb rynku. 2.1.4 Integracja pozioma i pionowa. 2.1.5 Powołanie zespołu organizacyjnego dla imprez gminnych dożynki owocowo-warzywne.. 2.1.5 Powołanie Kapituły Lokalnego Znaku Jakości. 2.2 Aktywizacja i przekwalifikowanie osób dla których aktualnie rolnictwo stanowi podstawowe lub dodatkowe źródło dochodu. 2.2.1 Organizacja wspólnie z MODR em i innymi instytucjami i organizacjami szkoleń zawodowych. 3.1 Zapewnienie na rynku lokalnym warunków do zaspokajania rosnących potrzeb konsumpcyjnych mieszkańców. 3.1.1 Stworzenie listy przewidywanych potrzeb mieszkańców w zakresie usług handlu detalicznego oraz metod i technik jej sprawdzenia 3.1.2 Przeprowadzenie badań. 3.1.3 Publikacja wyników, stworzenie wkładki biznesowej. 3.1.4 Wspomaganie techniczne małego i średniego biznesu. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 22
ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 23
Tabela 5 Możliwe źródła finansowania Źródła finansowania Uwagi SCENARIUSZ 1 1.1.Zadanie : Utrzymanie atrakcyjności Gminy jako terenu inwestycyjnego i miejsca życia mieszkańców. 1.1.1. Zadanie: Stworzenie korzystniejszych warunków inwestowania na terenie Gminy i wspieranie inwestorów indywidualnych i developerów 1.1.2. Zadanie: Modernizacja infrastruktury Gminy w zakresie jakości i bezpieczeństwa obecnych dróg oraz rozwoju nowych publicznych połączeń komunikacyjnych z Krakowem, szczególnie terenów południowych o największym zurbanizowaniu 1.1.3. Zadanie: Wyposażenie w sieci medialne i telekomunikację w stosunku do rosnących potrzeb i oczekiwań coraz bardziej licznej i wymagającej społeczności Gminy 1.1.4. Zadanie: Zapewnienie odpowiednich warunków do zaspokojenia wzrastających wraz z rozwojem demograficznym potrzeb mieszańców, a w tym: utrzymanie odpowiedniego poziomu i dostępności szkolnictwa podstawowego, utrzymanie dostępności i poziomu usług medycznych, rozwój handlu i usług konsumpcyjnych (patrz scenariusz trzeci) 1.1.5. Zadanie: Wspieranie ochrony środowiska 1.2. Zadanie: Wspieranie rozwoju sektora budowlanego i pokrewnych oraz stymulowanie aktywizacji i dywersyfikacji zawodowej ludności Źródła wewnętrzne: budżet gminy, samofinansowanie podmiotów (SG, GAN), mieszkańcy Gminy (komitety społeczne), potencjalni inwestorzy Krajowe zewnętrzne źródła finansowe na przykład: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Fundusz Pracy, Fundacja Batorego, Narodowy i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska, Polska Fundacja Wspierania Wsi w Wodę Zewnętrzne źródła i fundusze pomocowe: Fundusz Małych Grantów, Fundusz Wspierania Biznesu Środki z budżetu gminy powinny być przeznaczone w pierwszej kolejności na powołanie i promocję SG, GAN. W większości wymagany jest udział własny podmiotu ubiegającego się o dofinansowanie z zewnętrznych źródeł finansowania, co może być przeszkodą dla pojedynczego (małego) podmiotu. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 24
Źródła finansowania Uwagi SCENARIUSZ 2 2.1 Zadanie: Restrukturyzacja rolnictwa zapewniającego porównywalne dochody osób prowadzących gospodarstwo rolne do osób zatrudnionych w innych sektorach gospodarki poprzez: poprawę efektywności gospodarowania w wyniku powiększenia powierzchni średniego gospodarstwa do 5 ha użytków rolnych, poprawę wydajności poprzez zmiany w technologii produkcji, specjalizację produkcji, która wynikać powinna z potencjału pobliskich rynków zbytu i dochodowości poszczególnych produktów rolnych, rozwój przetwórstwa rolnego, zmianę struktury sprzedaży produkcji rolnej poprzez zwiększenie udziału na rynku detalicznym i hurtowym oraz wypromowanie marki żywności z gminy Zielonki. 2.2 Zadanie: Aktywizacja i przekwalifikowanie osób, dla których aktualnie rolnictwo stanowi podstawowe lub dodatkowe źródło dochodu. Źródła wewnętrzne: budżet gminy, potencjalni inwestorzy Krajowe źródła pochodzące z agencji i fundacji na przykład: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Fundacja FAPA, Ministerstwo Rolnictwa, Fundacja Rolnicza, Fundacja na Rzecz Rozwoju Wsi Polskiej, Fundusz Współpracy (Agrolinia). Zewnętrzne źródła i fundusze pomocowe krajowe i Unii Europejskiej a w szczególności: Program SAPARD, Program PHARE, Program Wspierania Biznesu, Programy finansowane bezpośrednio z Brukselii, Program Leonardo da Vinci (szkolenia), Programy ambasad krajów zachodnich (takie kraje jak: Francja, Japonia, Holandia, Dania finansują szkolenia związane z dostosowywaniem rolnictwa do wymagań rynku w tym europejskiego), Inne programy dotyczące promocji integracji Polski ze strukturami UE, które można przeorientować na szkolenia, wymianę technologii, poszukiwaniu partnerów gospodarczych z zakresu rolnictwa w obszarze Unii Europejskiej. Budżet Gminy w charakterze inicjatora działań i twórcy warunków sprzyjających rozwijaniu inicjatyw. Partycypować w kosztach związanych z funkcjonowaniem zrzeszenia czy związku producentów powinni wszyscy bezpośrednio zainteresowani korzyściami to jest rolnicy poprzez wnoszone składek czy opłat za szkolenia. Włączyć należy partnerów przewidzianych w realizacji poszczególnych zadań w ramach ich statutowej działalności lub możliwości uzyskania przez nich dodatkowych korzyści wynikających ze współpracy przy realizacji poszczególnych zadań. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 25
Źródła finansowania Uwagi SCENARIUSZ 3 3.1 Zadanie: Zapewnienie na rynku lokalnym warunków do zaspokajania rosnących potrzeb konsumpcyjnych mieszkańców Źródła wewnętrzne środki własne Gminy, środki pozyskane przez SG, potencjalni inwestorzy Zewnętrzne krajowe źródła pochodzące z agencji i fundacji na przykład: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Fundusz Pracy Zewnętrzne zagraniczne źródła, a w szczególności: Fundusz Rozwoju Przedsiębiorczości, Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskie, Fundusz Mikro Jedną z głównych przyczyn utrudniających pozyskanie środków finansowych przez małe i średnie przedsiębiorstwa jest brak wymaganych zabezpieczeń. Nawiązanie współpracy z działającymi Funduszami Poręczeń Kredytowych umożliwiłoby zaciąganie kredytów przez powstające lub działające podmioty gospodarcze. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 26
4. Zasady ewaluacji i monitoringu strategii Opracowana strategia rozwoju nie ma charakteru zamkniętego. Niezbędne jest jej okresowe dostosowywanie do zmieniających się warunków gospodarczych oraz doświadczeń wynikających z dotychczasowej realizacji. Na podstawie gromadzonych danych statystycznoanalitycznych o procesach zachodzących w gospodarce należy dokonywać oceny założonych w scenariuszach efektów ich realizacji. Ewaluacja jest procesem pomiaru osiągniętego rezultatu, który odbywa się w oparciu o wcześniej przygotowany plan. Tutaj proponuje się zastosowanie ewaluacji wyniku na poziomie zadań, czyli oceniać stopień realizacji danego zadania wykorzystując odpowiednie mierniki w postaci wskaźników. W tabeli 6 ujęto wskaźniki dla poszczególnych zadań opisując sposób ich wyliczenia proponowaną częstotliwość pomiaru oraz interpretację wyników, mają one charakter ilościowy. Porównanie, dla osiąganych wielkości poszczególnych wskaźników w miarę realizacji strategii rozwoju Gminy, stanowi analiza statystyczna 4 stan wyjściowy. Jedynie dla Zadania 1.1.5 Wspieranie ochrony środowiska nie utworzono odrębnego wskaźnika. Proponuje się, aby informacje o aktualnym stanie utrzymania porządku i czystości w gminie zasięgnięte u odpowiednich służb publikować w półrocznym i rocznym raporcie z realizacji strategii. Na podstawie uzyskanych danych podejmowane będą działania o charakterze informacyjnym (obowiązek utrzymania czystości) oraz o charakterze restrykcyjnym i prewencyjnym wobec osób naruszających obowiązek. Kryteria oceny to: liczba gospodarstw korzystająca z wywożenia odpadów i śmieci na terenie gminy, liczba dzikich wysypisk na terenie gminy. Wartość wskaźnika oraz wnioski dotyczące przyczyn jak i skutków odchyleń od zaplanowanych wartości oraz propozycje zmian negatywnych skutków odchyleń będą prezentowane w półrocznym oraz rocznym raporcie z postępów realizacji strategii. Propozycje obu dokumentów - dokumentu zbiorczego dla wszystkich zadań, a także raportu z postępów realizacji strategii zamieszczono w podrozdziale 4.1. 4 Załącznik do strategii rozwoju Gminy Tom 2. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 27
Tabela 6 Wskaźniki pomiaru wykonania zadań Zadanie 1.1 Utrzymanie atrakcyjności gminy jako terenu inwestycyjnego i miejsca życia mieszkańców. Kryteria Wskaźniki Sposób liczenia Częstość pomiaru Komentarz wzrost powierzchni gruntów budowlanych objętych transakcjami kupna sprzedaży, poprawa wskaźników zmian infrastrukturalnych, utrzymanie lub wzrost salda migracji. Prezentacja wskaźników dla zadań od 1.1.1 do 1.1.5. Jak dla wskaźników cząstkowych. Jak dla wskaźników cząstkowych. ZADANIE1.1.1 Stworzenie korzystniejszych warunków inwestowania na terenie Gminy i wspieranie inwestorów indywidualnych i developerów. Jak dla wskaźników cząstkowych. Kryteria Wskaźniki Sposób liczenia Częstość pomiaru Komentarz/ Interpretacja wzrost liczby pozwoleń na budowę, wzrost powierzchni zabudowanej do powierzchni budowlanej, saldo migracji W W 1 2 Wartośa _ inwestycjii = Wartośa _ inwestycji = Il _ pozwoleń Il _ pozwoleń I I 2 I 2 I - indeks inwestycji rozpoczętych w okresie sprawozdawczym, I-2 - indeks inwestycji rozpoczętych w dwa okresy poprzedzające okres sprawozdawczy Il_pozwoleń - to ilość wydanych pozwoleń na budowę w okresie jak wg indeksu, ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 28 Proponuje się, aby W 1 oraz W 2 były mierzone dwa razy do roku, w odstępach półrocznych w okresie realizacji strategii lub do osiągnięcia 100% zainwestowanych gruntów przewidzianych w planie zabudowy. W przypadku wystąpienia niekorzystnych odchyleń należy przeprowadzić dodatkowo analizę kryteriów oceny. Z danych do wyliczeń wskaźników należy wyłączyć inwestycje infrastrukturalne: drogi, wodociągi i kanalizacja, gazociągi oraz przyłącza telefoniczne. Wartość obu wskaźników powinna przewyższać 1. Jeżeli wartość W 1 będzie wyższa od 1 a wartość W 2 będzie niższa od 1, należy przeprowadzić analizę wielkości podejmowanych inwestycji oraz rodzajów inwestycji - przemysłowe czy nieprzemysłowe. Na tej podstawie można wnosić czy przyczyna leży w: (1) rozmiarach poszczególnych inwestycji, (2) ich charakterze, (3) wyczerpaniu się gruntów przewidzianych pod
inwestycje. Zadanie 1.1.2 Modernizacja infrastruktury gminy w zakresie jakości i bezpieczeństwa obecnych dróg oraz rozwoju nowych publicznych połączeń komunikacyjnych z Krakowem, szczególnie terenów południowych o największym zurbanizowaniu Kryteria Wskaźniki Sposób liczenia Częstość pomiaru Komentarz długość zmodernizowanych dróg do całkowitej długości dróg, długość nowych dróg, wzrost ilości kursów komunikacji publicznej W W 3 4 = = DZmI DZm DZmI 1 CDD CDD I I 1 I 1 DZm - długość dróg zmodernizowanych, CDD - to całkowita długość dróg, Proponuje się aby wskaźniki W 3 i W 4 mierzyć raz do roku, pod koniec roku (np. w grudniu), tak aby inwestycje drogowe zostały zamknięte. Wartość wskaźnika W 3 powinna być większa od zera. Optymalna wartość wskaźnika powinna być równa długości wszystkich dróg do remontów podzielonej przez czas realizacji założeń strategicznych minus 1 rok. Jako ostrzegającą należy uznać wartość wskaźnika równą -1. Oznacza to brak jakichkolwiek inwestycji modernizacyjnych w okresie. Wartość wskaźnika W 4 powinna być większa od 1. Jeśli wartość wskaźnika jest równa 1 oznacza to brak jakichkolwiek nowych dróg wybudowanych w analizowanym okresie. Zadanie 1.1.3 Wyposażenie w sieci medialne i telekomunikację w stosunku do rosnących potrzeb i oczekiwań coraz liczniejszej i bardziej wymagającej społeczności gminy Kryteria Wskaźniki Sposób liczenia Częstość pomiaru Komentarz wzrost % gospodarstw domowych objętych kanalizacją, wzrost % gospodarstw domowych podłączonych do sieci wodociągowej, wzrost liczby abonentów na 1000 mieszkańców W W W 5 6 7 = = = GS GS I I 1 GW GW I I 1 LAb LAb I I 1 GS - to liczba gospodarstw objętych kanalizacją (skanalizowanych), GW - to liczba gospodarstw objętych wodociągiem, LAb - to liczba abonentów na 1000 mieszkańców Proponuje się aby wskaźniki W 5, W 6 i W 7 mierzyć raz do roku. Wartości wszystkich wskaźników od 5 do 7 powinny być większe od 1. Jeżeli wartość będzie równa lub mniejsza od 1 należy przeprowadzić analizę szczegółową przyczyn. ADG A. M. Jesiołowscy sp. jawna 29