Zbiornik retencyjny na rzece Dzierżęcince Z ad an i e d of i n ans ow an e z e ś r od k ów W oj ew ód z k i eg o F u nd us zu O c hr on y Śr od o w is k a i G os p od ar k i W odn ej w S zc z ec i ni e Z ac h od ni op om ors k i Z arz ąd M el i or ac j i i U rz ąd z eń W od n yc h w S zc z ec in i e A l. P a p i e ża J a n a P a w ła I I n r 4 2 ; 70-4 1 5 S zc z e c i n w w w. zzm i u w. p l t e l. 0-9 1 / 4 4-05- 1 0 0 ; f a x. 0-9 1 / 4 4-05- 1 0 1 ; e - m a i l : s e kr e t a r i a t @z zm i u w. p l
W publikacji, którą przekazujemy Państwu, prezentujemy inwestycję realizowaną przez Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie dofinansowaną ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie, będącą elementem przedsięwzięcia inwestycyjnego pn. Zabezpieczenie przeciwpowodziowe zlewni jeziora Jamno wraz z rewitalizacją rzeki Dzierżęcinki zabezpieczenie terenów zabudowanych m. Koszalin. To zaledwie mała część projektów, dzięki którym w znacznym stopniu wzrośnie atrakcyjność naszego województwa. Finansowe wsparcie kierowane jest w najbardziej potrzebujące rejony województwa, w znacznym stopniu zagrożone podtopieniem. Realizowane inwestycje przyczynią się do poprawy warunków życia mieszkańców, jak i inwestowania. To także szansa dla nowych pokoleń. Realizowane projekty zapewniają nam bezpieczeństwo przeciwpowodziowe, dbają o dziedzictwo kulturowe i środowisko naturalne. Dzięki temu stajemy się bezpieczniejszym i bardziej nowoczesnym krajem. Wystarczy rozejrzeć się wokół. W najbliższych latach Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie zamierza realizować ze środków unijnych i budżetu państwa w montażu finansowym nw. zadania: Śluza budowa kanału łączącego Jezioro Jamno z Morzem Bałtyckim, Zabezpieczenie przeciwpowodziowe zlewni jeziora Jamno - przywrócenie parametrów technicznych wałów przeciwpowodziowych na południowym brzegu jeziora Jamno, Zabezpieczenie przeciwpowodziowe jeziora Jamno - wykonanie ostrogi na południowym brzegu jeziora Jamno w celu zabezpieczenia brzegu jeziora przed falowaniem, Zabezpieczenie przeciwpowodziowe zlewni jeziora Jamno wraz z rewitalizacją rzeki Dzierżęcinki zabezpieczenie terenów zabudowanych m. Koszalin - Przepławka przy ulicy Młyńskiej. Tomasz Płowens Dyrektor Zachodniopomorskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie
Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie jest samorządową jednostką budżetową, która realizuje w imieniu Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego zadania związane z szeroko rozumianą gospodarką wodną, w tym również zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej, jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Jednym z wielu zadań realizowanych tym zakresie jest zadanie pn.: Zabezpieczenie przeciwpowodziowe zlewni jeziora Jamno wraz z rewitalizacją rzeki Dzierżęcinki zabezpieczenie terenów zabudowanych m. Koszalin. Podstawową przesłanką do zrealizowania ww. projektu jest potrzeba wzmocnienia ochrony przedmiotowego obszaru, ludności tam mieszkającej i prowadzącej działalność gospodarczą i rolniczą a także obiektów użyteczności publicznej przed niszczącym działaniem wezbranych wód rzeki Dzierżęcinki, jeziora Jamno oraz wód morskich wpływających do jeziora Jamno w okresie niekorzystnych wiatrów wywołujących cofkę. Istniejące urządzenia ochrony przeciwpowodziowej zabezpieczające ww. tereny, ze względu na swój stan techniczny oraz ograniczony obszar oddziaływania, obecnie nie spełniają właściwie swojej roli.
Celem głównym przedsięwzięcia jest zwiększenie stopnia bezpieczeństwa powodziowego mieszkańców Koszalina oraz miejscowości i terenów przyległych do jeziora Jamno poprzez zabezpieczenie brzegu jeziora Jamno, remont koryta rzeki Dzierżęcinki, budowę zbiornika retencyjnego, wykonanie stopnia wodnego na wypływie z jeziora Lubiatowo oraz budowę wrót sztormowych na Kanale Jamneńskim. Szczegółowe cele projektu to: 1. Ochrona przeciwpowodziowa zlewni jeziora Jamno, ze szczególnym uwzględnieniem miasta Koszalina, 2. Zmniejszenie zakresu wylewów wód wezbraniowych napływających rzeką Dzierżęcinką oraz wód morskich wywołanych niekorzystnym kierunkiem wiatrów i cofką powodującą piętrzenie wód w obszarze jeziora Jamno i terenów przyległych, 3. Poprawienie warunków produkcji rolniczej, prowadzenia działalności gospodarczej i atrakcyjności turystycznej w obszarze jeziora Jamno i na terenach przyległych poprzez ograniczenie zalewania z tego obszaru, 4. Ochrona środowiska przyrodniczego obszarów objętych projektem, będąca wynikiem następujących działań: udrożnienie starorzecza, umożliwienie migracji ryb (przepławki), powstrzymywanie erozji brzegowej przy zastosowaniu zabudowy biologicznej, Przewidywane korzyści z realizacji przedsięwzięcia: 1. Ochrona przed powodziami, 2. Uniknięcie strat powodziowych, 3. Uniknięcie utraty życia i zdrowia ludzkiego, 4. Lepsze możliwości ochrony przyrody, 5. Zmniejszenie procesów erozyjnych, 6. Redukcja szkodliwego oddziaływania związków organicznych i biogennych.
Projekt pn. Zabezpieczenie przeciwpowodziowe zlewni jeziora Jamno wraz z rewitalizacją rzeki Dzierżęcinki zabezpieczenie terenów zabudowanych miasta Koszalin polega na poprawieniu parametrów cieków wodnych oraz budowie lub odtworzeniu budowli hydrotechnicznych w celu kompleksowego rozwiązania problemu ochrony przeciwpowodziowej. Poniżej przedstawiono zestawienie prac objętych przedsięwzięciem (zawartych w poszczególnych etapach): Etap I: Zabezpieczenie północno-zachodniego brzegu jeziora Jamno przed zalaniem terenów zabudowanych miejscowości Mielno i Unieście - budowa umocnień brzegowych wzdłuż północno-zachodniego brzegu jeziora Jamno na długości 5 880 m; Etap II: Zabezpieczenie północno-wschodniego brzegu jeziora Jamno przed zalaniem drogi powiatowej Mielno Łazy oraz terenów zabudowanych miejscowości Łazy - wykonanie wału chroniącego północno-wschodni brzeg jeziora Jamno o długości 2 144 m; Etap III: Remont rzeki Dzierżęcinki w km 3+500 12+000 jako element zabezpieczenia przeciwpowodziowego terenów zabudowanych miasta Koszalin - odbudowa koryta rzeki, likwidacja zatorów i lokalnych przymulisk, odbudowa umocnień brzegowych na odcinku od km 8+638 do km 12+000, wykonanie przepławki o długości 53,90 m w km 9+720;
Etap IV: Budowa zbiornika retencyjnego powyżej km 12+000 rzeki Dzierżęcinki jako element zabezpieczenia przeciwpowodziowego terenów zabudowanych miasta Koszalin - wykonanie zbiornika o powierzchni (przy normalnym poziomie piętrzenia) 6,05 ha, objętości (przy NPP) 118 531 m3 i maksymalnej głębokości 2 m, wykonanie zapory czołowej o długości 97 m, odbudowa jazu piętrzącego o świetle 2x2,0 m, wykonanie z prawej strony jazu budowli upustowej mnicha, wykonanie z lewej strony jazu przepławki o długości 31,50 m, wykonanie na końcu zbiornika przepustu o długości 41 m z rur o średnicy 3,73x2,61 - dla zapewnienia komunikacji wokół zbiornika; Etap V: Budowa stopnia na wypływie z jeziora Lubiatowo w km 15+300 jako element zabezpieczenia przeciwpowodziowego terenów zabudowanych miasta Koszalin Etap VI: Budowa wrót sztormowych na Kanale Jamneńskim jako zabezpieczenie przeciwpowodziowe zlewni jeziora Jamno Podsumowanie Zabezpieczając tereny przed zalaniem, ogranicza się potencjalne ryzyko zanieczyszczenia wód ściekami i innymi obcymi substancjami, które mogą być letalne dla organizmów wodnych w całym cieku głównym i jego dopływach. Budowa przepławek otwiera szlaki migracyjne umożliwiając rybom odbycie wędrówki na tarło, przyczyniając się do zwiększenia bioróżnorodności danego odcinka cieku. Ocena elementów biologicznych i chemicznych rzeki wpływa na określenie stanu wody, który ma być dobry zgodnie z RDW. Podkreślić należy, że dzięki zastosowaniu opisanych powyżej rozwiązań technicznych uwzględniających ochronę przeciwpowodziową całej zlewni jeziora Jamno a także zastosowaniu montażu finansowego zapewniającego realizację całego zadania spełnione zostaną wymogi stawiane przez Ramową Dyrektywę Wodną, a poprzez to w istotny sposób zwiększony zostanie poziom bezpieczeństwa powodziowego, także w dużym stopniu zależny od wykonania zbiornika retencyjnego na rzece Dzierżęcince. Wynika to z faktu, iż optymalnie najlepsze zabezpieczenie przeciwpowodziowe można zapewnić uwzględniając w planach zarówno rzekę Dzierżęcinkę jak i Jezioro Jamno, wzajemnie od siebie zależne i na siebie oddziałujące.
Zadanie Zbiornik retencyjny na rzece Dzierżęcince, będące jednym z elementów projektu Zabezpieczenie przeciwpowodziowe zlewni jeziora Jamno wraz z rewitalizacją rzeki Dzierżęcinki zabezpieczenie terenów zabudowanych m. Koszalin ma kluczowe znaczenie dla zabezpieczenia mieszkańców Koszalina i ich mienia przed wezbraniami powodziowymi. Główną funkcją obiektu jest retencjonowanie (magazynowanie) wody przy wysokich stanach w rzece Dzierżęcince, co ma na celu uregulowanie stosunków wodnych oraz zapobieganie negatywnym skutkom wezbrań powodziowych w rzece Dzierżęcince. Powierzchnie zagrożone zalaniem to: - grunty orne 709 ha, użytki zielone 240 ha, użytki rolne 963 ha, grunty zabudowane 92 ha - liczba zagrożonych mieszkańców 2 856 osób. Podstawowe parametry zbiornika na rzece Dzierżęcince - powierzchnia zbiornika przy NPP - powierzchnia zbiornika przy Min PP - powierzchnia zbiornika przy Max PP - rzędna zwierciadła wody przy NPP - rzędna zwierciadła wody przy Min PP - rzędna zwierciadła wody przy Max PP - objętość zbiornika przy NPP - objętość zbiornika przy Min PP - objętość zbiornika przy Max PP - objętość zbiornika przy Nad PP - głębokość maksymalna zbiornika - zapora czołowa wraz z budowlą piętrzącą lokalizacja - rzędna korony zapory - długość zapory czołowej ha ha ha m npm m npm m npm m 3 m 3 m 3 m 3 m km m npm m 6,05 4,84 7,08 27,00 26,50 27,50 118 531 91 306 151 352 166 500 2,00 12+058 28,00 97,00 :
Śluza Śluza - budowa budowa kanału kanału łączącego jezioro łączącego Jamno Jezioro z morzem Jamno Bałtyckim z Morzem Bałtyckim Budowa wrót sztormowych na Kanale Jamneńskim Zabezpieczenie północnowschodniego brzegu jeziora Jamno Lokalizacja inwestycji w zlewni rzeki Dzierżęcinki i Jeziora Jamno Zabezpieczenie północnozachodniego brzegu jeziora Jamno Wykonanie ostrogi na południowym brzegu jeziora Jamno Przywrócenie parametrów technicznych wałów przeciwpowodziowych na południowym brzegu jeziora Jamno Remont koryta i wałów przeciwpowodziowych rzeki Dzierżęcinki w km 0+000-3+500 Remont rzeki Dzierżęcinki w km 3+500 12+000 Przepławka ul. Młyńska Zbiornik retencyjny na rzece Dzierżęcince Odbudowa wału przeciwpowodziowego nad jeziorem Lubiatowo Budowa stopnia na wypływie z jeziora Lubiatowo